Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Cemîle Ezîb Haçim
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Cemîle Heyder Seîd
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Celîle Heyder Seîd Xidir
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Tehsîn Xidir Xelîl Ferês
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Bihar Xelef Silêman Mehmûd
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Besme Salih Dawûd
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Berekat Mûrad Qasim
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Berzan Ibrahîm Xelef
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Bedel Elî Ado
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Bedel Xelef Mûrad
07-10-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet
  537,879
Wêne
  110,222
Pirtûk PDF
  20,288
Faylên peywendîdar
  104,178
Video
  1,560
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
305,507
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,069
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,047
عربي - Arabic 
30,893
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
18,382
فارسی - Farsi 
9,947
English - English 
7,582
Türkçe - Turkish 
3,669
Deutsch - German 
1,723
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,967
Pend û gotin 
24,978
Kurtelêkolîn 
5,211
Şehîdan 
4,247
Enfalkirî 
3,433
Pirtûkxane 
2,752
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,364
Cih 
1,163
Belgename 
291
Wêne û şirove 
184
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
323
PDF 
31,417
MP4 
2,558
IMG 
201,761
∑   Hemû bi hev re 
236,059
Lêgerîna naverokê
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azad...
Jiyaname
Mîna Acer
Cih
Koço
Wêne û şirove
Li bajarê Rihayê dikaneke h...
Kurtelêkolîn
Kurtedîroka zimanê kurdî
Qirkirina Dêrsîmê
Her bûyereke li seranserî welêt, ji rojhilat heta rojava û ji bakur heta başûr... Wê bibe çavkanî ji bo Kurdîpêdiya!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

Qirkirina Dêrsîmê

Qirkirina Dêrsîmê
=KTML_Bold=Qirkirina Dêrsîmê=KTML_End=

Di sala 1937 'an de li eyaleta #Dêrsim# ê li bakurê Kurdistanê tarîtiyeke mezin dest pê kir.
Kurdshop – Di seranserê dîroka nûjen de li Rojhilata Navîn bi qasî ku gelê Kurd di bin zextan de bû, tu netewe û kesayetên girêdayî tu netewên din neketine bin zextên pergalên siyasî. Bi taybetî piştî ku sîstema modern a dewlet-netewe li Rojhilata Navîn û ji aliyê dewletên dagirker ên Kurdistanê ve hat hizirandin û ji bo çêkirina wê xebitîn Bi dehan tevgerên li dijî dijmin û dagîrkerên Kurdistanê bi pêşengiya rêberên Kurdan hatine meşandin Di vê nivîsê de ez ê çarenûsa yek ji van lîderan nîqaş bikim.
Di sala 1937 'an de li eyaleta Dêrsimê li bakurê Kurdistanê tarîtiyeke mezin dest pê kir. Leşkerên Tirk ên êrîşî herêmê kirin, li gorî çavkaniyên cuda di navbera 65 û 70 hezar Kurdên Zaza de jiyana xwe ji dest dan û bi hezaran kes dûr xistin. Martin Van Bruinsen, di nivîsa xwe ya Kurd paqijkirina nijadî û tepisandina serhildana Dêrsimê de bûyerê bi berfirehî vedibêje. Hêzên bejayî û asmanîyên Tirkiyê bi hemû hêza xwe pîkol kirine da ku kurdan biçewisînin û wek jêderên jorê dan xuyakirin ku 50 hezar heta 70 hezar kes li Dêrsimê hatine kuştin. Çavkaniyên dewleta Tirk her çend van îstatîstîkan red bikin jî, hejmara mirovên li Dêrsimê jiyana xwe ji dest dane bi 12 hezarî re didin ber hev.
Di gotara bi sernavê Ji sala 1937'an heta 1938'an li Dêrsimê çi qewimî de hat gotin ku di 4'ê Gulana 1937'an de civîna Desteya Wezîran û Meclîsa Tirkiyê hatiye nîqaşkirin:
Divê Dêrsim bê qedexekirin. Divê Kurd li nava civaka Tirkiyê asîmîle bibin. Divê hêzên çekdar li hemû Dêrsimê bigerin û heta li şikeftên ku mirov xwe lê vedişêrin bigerin û divê her kes ji işkeftan derkeve û bên kuştin û veguhestin û sirgûnkirin.''
Di gotareke din a bi navê Tirkiye û Grûpên Ziman û Etnîkî de hat ragihandin ku nêzî 700 hezar mirov neçar mane welêt biterikînin, mal û halê xwe bicîh bihêlin û herî kêm 350 hezar kes di rêze-êrîşan de hatine kuştin.
Ev tevger di dema paqijiya etnîkî ya Ermeniyan de hat meşandin û bû parçeyek ji plan û bernameya dewlet-netewebûyînê ku di dema avabûna Komara Tirkiyê de ji aliyê Ataturk ve destpê kir.
Lê belê gelek delîlên dîrokî îspat dikin ku rejîma Tirk ne tenê ji kurd jenosîd, di heman demê de Ereb jî jenosîd kiriye. Mûsa Anter di pirtûka Bîranînên xwe de di rûpela 64 'an de wiha dinivîse: Li navçeya Hatay ya Tirkiyê, ereb hebûn lê ji wan gotibûn bêjin em tirk in! Karsazekî ereb bi navê Mistefa Fendî, ku xwedan kargeha cotkariyê bû û wek nûnerê beşek ji ereban dihat nasîn û tevî ku tirkiya wî zêde baş jî nebû, di gotarekî de rû li hejmarek welatiyên ereb kiribû û gotibû: Wellehî em tirk in! Bîllehî em tirk in! Tillehî em tirk in! Bi Quran em tirk in…!
Di wê serdemê de ku serhildana Dêrsimê destpê kiribû û li aliyekî din, êrişên li dijî wê serhildana kurdan jî berfirehtir dibûn, Mûsa Anter, ku di dema bûyerên Dêrsimê de hebû, li ser rêberê serhildana Dêrsimê, Seyîd Riza dibêje: Seyîd Riza rêberiya serhildana Dêrsimê dikir. Xanima wî, Besê jî pêşengtiya grûpeke gerîlayî dikir. Ji ber wê jî her roj li rojnameyên Stenbolê êrişî Besê Xanim dihat kirin.
Fermandeyê wê demê yê hêzên asimanî yên Tirkiyê, Muhsîn Batûr sala 1985 di gotarekî de bi navê “Serpêhatî û Nerînên Piştî Perdeya Sê Dewrên Cuda” de dinivîse: Sala 1938 bi yekcarî em li Elezîzê bicîh bûn lê piştî hatina fermanekî ji Enqerê, ligel yekîneya xwe beşdarî rêgirîkirina tevgera Dêrsimê bûn. Lê bila xwîner biborin, ez naxwazin wan tiştên ku wê demê rû dan, binivîsim.”
Ew bûyerên ku fermandeyê hêzên asimanî yên wê demê yên Tirkiyê xwe ji nivîsandina wan vedidize û rûyê wî nayê vebêje, kuştar û komkujiya kurdên Dêrsimê ye ku ji aliyê yekîneyên asimanî yên wî ve hatibû encamdan.
Mûsa Anter di rûpela 70 ya pirtûka xwe de, behsa bîranîna xwe ligel yek ji efserên pilebilind yên artêşa Tirkiyê dike ku beşdarî serkutkirina serhildana Dêrsimê bûye. Navê wî efserî, Secacedîn bûye û wiha dibêje:
“Li Dêrsimê me dest bi operasyoneke mezin ya jinabirinê kiribû. Li nav işkeftekî de me malbatek dît ku zilamekî pîr ligel zarokekî 4-5 salî û dê û bavê wî bûn. Me yên mezin kuştin û yên din jî me bi saxî hîştin ji bo ku em zanyariyan ji wan bistînin. Lê ne tenê zanyarî nedan me, belkû dema yek ji firokeyên me yên serbazî bi ser me de firiya, wî zarokî parçeyek dar wek çek dirêjî firokê kir. Min jî ferman da wî bijî bikujin û yekser hat kuştin.”
Em di vir de li aliyekî hovîtî û zilma serbazên tirk li dijî kesên sivî û pîr û belengaz dibînin û li aliyekî din mirov dibîne ka çawa bi rengekî hovane zarok kuştine. Helbet tişta balkêş, helwesta zarokekî ye li hember dijmin, tevî ku dê û bavê wî li ber çavên wî kuştine lê wî bi parçe darekî hêrsa xwe li dijî dijmin nîşan daye û ev jî ruhê serhildanekî ye ku heta niha jî li nav kurdan de maye.
Wî efserê tirk behsa hinek hovîtiyên xwe li Dêrsimê dike û dibêje:
“Rojekî me bi hezaran kurd li nav işkeftên Dêrsimê de girt û birin deştê û fermana kuştina wan hat dayîn. Fermandeyê me got, pêwîst nake ew qas fîşek bo kuştina wan were bikaranîn, ji ber wê jî wan bavêjin çemê Munzurê bila tê de bixeniqin! Me jî kom bi kom ew dibirin û ser pira Munzurê de davêtin nav çem. Yên ku nedihatin jî, me bi darê zorê dibirin û davêtin nav çem. Wan xwe dabûn hev û destê hev girtibûn ji bo ku em nekaribin bi hêsanî wan bibin lê bê sûd bû, ji ber ku yên ku nediçûn ser pirê, serbazan bi daran li wan didan û neçar dikirin berê xwe bidin pirê. Li ber pirê jî çend serbaz hatibûn bicîhkirin, ji bo ku nehêlin tu kes ji nav çem derkevin û xwe rizgar bikin.
Di piraniya çavkaniyên şer cîhanî yê duyem de hatiye behskirin ku serbazên Almana Nazî ligel neyarên xwe bi taybet cihûyan, wisa reftar kirine û ji bo ku fîşekên wan heder neçe! bi şêwazên sosret kuştine; wek birçî hîştin û xeniqandin. Ewa ku artêşa tirk û hizra faşîstî ya dewleta Tirkiyê kiriye û beşek jê li ser Dêrsim û şoreşgerên wî bajarî û xelkê sivîl de aniye, tenê beşek ji jenosîda netewî ya gelê kurd e ku ji aliyê neyar û dijminan ve di heyama sedsala borî de bi ser de hatiye û di encam de rêberên wê serhildanê bi taybet Seyîd Riza ji aliyê dijminên gelê kurd ve hatin bidarvekirin. Seyîd Riza di dema bidarvekirinê de jî bi mêrxasî çû ber dara îdamê û bi destê xwe kindir xist stûyê xwe û bo netewa xwe şehîd bû. Hizra rizgarîxwazî û ser neçamndin bo dijminan ya Seyîd Riza, heta niha jî li nav kurdan û Kurdistanê de bi rengekî bihêz maye.
Dîtin û xwandina serhildana Dêrsim ji çav û bîranînên kesên ku beşdarî serkutkirina wê serhildanê bûne, gelekî girîng e. Ji ber ku kesên han kesên normal nebûne û berpirsiyartiya wan ya yasayî hebûye. Di warê derûnê de jî şêwaza reftarên fermande û efserên tirk ligel kurdan, herî kêm bi qasî reftarên serbazên Nazî ligel cihûyan, hovane û kirêt bûye û pêwîstî bi vekolîn û dûvçûneke zêde heye û heta pêwîst e ew bûyer bibin belgefîlm û bi zimanên din jî bên tercumekirin, ji bo ku rûçkê faşîzma li dijî kurdan zêdetir derkeve holê û riswa bibe.
[1]

Kurdîpêdiya ne berpirsê naverokê vê tomarê ye, xwediyê/a tomarê berpirs e. Me bi mebesta arşîvkirinê tomar kiriye.
Ev babet 789 car hatiye dîtin
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | Kurmancî | https://kurdshop.net/ - 11-12-2023
Gotarên Girêdayî: 19
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: Kurmancî
Dîroka weşanê: 17-02-2023 (1 Sal)
Bajêr: Dêrsim
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Kategorîya Naverokê: Ramiyarî
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Welat- Herêm: Bakûrê Kurdistan
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 11-12-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Sara Kamela ) ve li ser 15-12-2023 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Sara Kamela ) ve li ser 15-12-2023 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 789 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Kurtelêkolîn
Estetîka bedewiya jin
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Jiyaname
Mîna Acer
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
Resul Geyik
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê 2
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
Jiyaname
Narin Gûran
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Jiyaname
HURŞÎT BARAN MENDEŞ
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Mecîdê Silêman
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Kurtelêkolîn
Rexneyên pîskolojî li Ser Çîrokên Zarokan -beşa 2yem
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Kurtelêkolîn
DANASÎNA NUSXEYÊN DESTXET ÊN BERHEMÊN FEQIYÊ TEYRAN ÊN KOLEKSÎYONA ALEXANDER JABA
Kurtelêkolîn
Ew, ew Kes bû ku Dîrok li bendê bû
Pirtûkxane
Dîwana Şêx Muşerrefê Xinûkî
Kurtelêkolîn
Dîroka Dewleta Tirk ya qirker li dijî Vîna Jin û Civakê ye
Jiyaname
Erdal Kaya

Rast
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
13-09-2024
Sara Kamela
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
Jiyaname
Mîna Acer
20-09-2024
Sara Kamela
Mîna Acer
Cih
Koço
20-09-2024
Aras Hiso
Koço
Wêne û şirove
Li bajarê Rihayê dikaneke hirî - sala 1800
21-09-2024
Aras Hiso
Li bajarê Rihayê dikaneke hirî - sala 1800
Kurtelêkolîn
Kurtedîroka zimanê kurdî
22-09-2024
Evîn Teyfûr
Kurtedîroka zimanê kurdî
Babetên nû
Jiyaname
Cemîle Ezîb Haçim
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Cemîle Heyder Seîd
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Celîle Heyder Seîd Xidir
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Tehsîn Xidir Xelîl Ferês
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Bihar Xelef Silêman Mehmûd
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Besme Salih Dawûd
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Berekat Mûrad Qasim
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Berzan Ibrahîm Xelef
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Bedel Elî Ado
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Bedel Xelef Mûrad
07-10-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet
  537,879
Wêne
  110,222
Pirtûk PDF
  20,288
Faylên peywendîdar
  104,178
Video
  1,560
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
305,507
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,069
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,047
عربي - Arabic 
30,893
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
18,382
فارسی - Farsi 
9,947
English - English 
7,582
Türkçe - Turkish 
3,669
Deutsch - German 
1,723
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,967
Pend û gotin 
24,978
Kurtelêkolîn 
5,211
Şehîdan 
4,247
Enfalkirî 
3,433
Pirtûkxane 
2,752
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,364
Cih 
1,163
Belgename 
291
Wêne û şirove 
184
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
323
PDF 
31,417
MP4 
2,558
IMG 
201,761
∑   Hemû bi hev re 
236,059
Lêgerîna naverokê
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Kurtelêkolîn
Estetîka bedewiya jin
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Jiyaname
Mîna Acer
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
Resul Geyik
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê 2
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
Jiyaname
Narin Gûran
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Jiyaname
HURŞÎT BARAN MENDEŞ
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Mecîdê Silêman
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Kurtelêkolîn
Rexneyên pîskolojî li Ser Çîrokên Zarokan -beşa 2yem
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Kurtelêkolîn
DANASÎNA NUSXEYÊN DESTXET ÊN BERHEMÊN FEQIYÊ TEYRAN ÊN KOLEKSÎYONA ALEXANDER JABA
Kurtelêkolîn
Ew, ew Kes bû ku Dîrok li bendê bû
Pirtûkxane
Dîwana Şêx Muşerrefê Xinûkî
Kurtelêkolîn
Dîroka Dewleta Tirk ya qirker li dijî Vîna Jin û Civakê ye
Jiyaname
Erdal Kaya

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.92
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.297 çirke!