Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
07-06-2024
Sara Kamela
Partî û rêxistin
Xoybûn
04-06-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Şukrî Muhemmed Sekban
04-06-2024
Burhan Sönmez
Cih
Qumlix
02-06-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
LI TIRKIYEYÊ LÊGERÎNEKE HEQÎQETÊ YA AŞTIYANE Û RARÛBÛNA BI NIJADPERESTIYÊ RE
01-06-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 42
28-05-2024
Sara Kamela
Cih
Qamişlo
25-05-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Ferhad Merdê
25-05-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
19-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Lenînîsm
15-05-2024
Sara Kamela
Jimare
Babet 518,578
Wêne 105,686
Pirtûk PDF 19,410
Faylên peywendîdar 97,469
Video 1,396
Kurtelêkolîn
Çêkirina tevnan di Kelepûra...
Cih
Qamişlo
Kurtelêkolîn
DESTPÊKA ROMANA KURDÎ
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI ...
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi...
آذربايجان: تسميتها وإحتلالها وتتريك سكانها
Kurdîpêdiya û hevkarên wê çavkanî û referansên pêwîst pêşkêşî xwendekarên zanîngehan û xwendina bilind dikin!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

آذربايجان: تسميتها وإحتلالها وتتريك سكانها

آذربايجان: تسميتها وإحتلالها وتتريك سكانها
آذربايجان: تسميتها وإحتلالها وتتريك سكانها
#مهدي كاكه يي#
الحوار المتمدن-العدد: 4865 - 2015-07-13 - 16:52
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات

يُرجع بعض الباحثين أصل إسم (آذربايجان) إلى الديانة الزرشتية. في الكتاب الزردشتي، آڤ-;-يستا، تحتوي (فراواردين يشت) التي تعني ترنيمة إلى الملائكة الحامية، على الجملة أتريباتاه فرافاشيم أتريباتاه يازامايدي أشاونو، والتي تعني نعبد فرافاشي من أتاري-باتا المقدسة (مصدر a). الإسم أتروپات هو الترجمة الحرفية اليونانية لِلعبارة الميدية محمية بالنار المقدسة.
يُرجع البعض الأخر تسمية (آذربايجان) إلى إسم الملك الميدي (آتَرپاس) والذي يذكره اليونانيون بإسم (آتَروپاتيس) (مصدر b، c). بعد أن ضم الأسكندر المقدوني منطقة آذربايجان إلى إمبراطوريته، عيّن الأمير الميدي (آتَروپاتيس) حاكماً على المنطقة، فسُميّت المنطقة بإسم هذا الأمير الميدي الذي إستقلّ فيما بعد وأصبح ملِكاً (مصدر d، e، f، g، h، i، j).
المؤرخ والجغرافي والفيلسوف اليوناني (سترابو) الذي قام بِزيارة المنطقة في القرن الأول الميلادي، يذكر بأنه عندما أراد الأسكندر المقدوني محاربة الفرس، أصبح أحد الملوك الميديين والذي كان إسمه (آتَرپاس) ويُسمّيه اليونانيون بإسم (آتَروپاتيس)، حليفاً للأسكندر المقدوني (مصدر k). بعد القضاء على الدولة الفارسية في سنة 330 قبل الميلاد من قِبل الأسكندر المقدوني، تم إعطاء منطقة آذربايجان، التي كانت جزءاً من بلاد ميديا، الى الملك الميدي (آتَرپاس) لِيكون حاكماً عليها. لِتقوية الحلف الذي كان قائماً بين الأسكندر المقدوني و الملك الميدي (آتَرپاس)، تم تزويج إحدى بنات (آتَرپاس) من أحد قَواد جيش الأسكندر المقدوني. بالرغم من أنه في البداية كانت المنطقة التي كان يحكمها الملك الميدي (آتَرپاس) مرتبطة بالحكم اليوناني، إلا أنه بعد إنقضاء فترة قليلة، أعلن (آتَرپاس) إستقلال منطقته وعدم خضوعها للسلطة اليونانية و نصّب نفسه ملِكاً على منطقته.
تمت قِراءة إسم هذا الملك من قِبل الميديين ك(آترپات) والذي يصبح في اللغة الكوردية الحالية (آتَرپاس أو آگرپاس) والتي تعني (حماية النار). كلمة (آتَر أو آگر) التي تعني بالكوردية (نار) هي نفسها باللغة الميدية، وكان الميديون يكتبونها (آتر).
هكذا فأن معظم الباحثين يرون أن إسم (آذربايجان) متأتٍ من إسم الملك الميدي (آتَرپاس)، حيث كان اليونانيون يطلقون على (آذربايجان) الحالية إسم (آتروپاتی-;-ان). لهذا السبب فأن هذا الإسم اليوناني لآذربايجان ينتهي بِ (يان) التي تعني باللغتَين الهورية والكوردية (بلاد أو منطقة) وهكذا يعني (آتروپاتی-;-ان) (بلاد آتروپات)، أي بلاد الملك الميدي (آتَرپاس) الذي كان اليونانيون يُسمّونه (آتَروپاتيس). الإسم اليوناني لآذربايجان الذي هو (آتروپاتی-;-ان) يتألف من ثلاث كلمات كوردية، وهي (آدر أو آتَر) التي تعني (نار) وكلمة (پاس) التي تعني (حماية) والكلمة الثالثة (يان) التي تعني (بلاد) وبذلك فأن الإسم (آتروپاتی-;-ان) يعني (بلاد حماية النار). لقد تمّ تحوير إسم (آتروپاتی-;-ان) الى (آذربايجان) من قِبل الفرس والعرب وبذلك إختفى الإسم الكوردي لها.
هكذا فأن بلاد (آذربايجان) التي تمّت تسميتها بإسم ملِك كوردي، يُنظَر الى الكورد فيها كغرباء وأجانب بسبب تتريك سكانها الكورد الأصلاء والإحتلال الإستيطاني التركي الذي تعرضت له أذربايجان في فترات تاريخية مختلفة والتي يتم التطرق إليه أدناه.
قبل إحتلال المنطقة من قِبل المغول والتتار، كان سكان آذربايجان كورداً، حيث كانت جزءاً من بلاد ميديا. خلال حملات جنگيز خان المغولي وهولاكو التتاري و خلال الحُكم الصفوي، إستوطن التركمان في آذربايجان و تدريجياً إضطر سكانها الأصليون الكورد أن يهجروا لغتهم الأم الكوردية و يتخذون اللغة التركية لغة لهم. لا تزال آثار اللغة الكوردية باقية بوضوح في اللغة الآذرية، حيث تحتوي على الكثير من المفردات الكوردية.
يشير الپروفيسور (پيتر گولدن Peter Golden) بأن تتريك آذربايجان تمّ خلال ثلاث مراحل (مصدر l): 1. إستيطان السلاجقة و الأوغوز في مناطق آذربايجان و حرّان و أناضول. 2. خلال حملات المغول على المنطقة، حيث كانت غالبية جنودهم تتألف من قبائل تركية. 3. في زمن الدولة الصفوية، هاجر الكثير من قبائل أوغوز و التركمان و قزلباش من الأناضول إلى إيران وإستقرت هناك.
فيما يتعلق بِتغيير لغة سكان آذربايجان، يذكر المستشرق الروسي البروفيسور (فلاديمير مينورسكي Vladimir Minorsky) بأنه في القرن السادس الهجري، في ظل حكم السلجوقيين، قام الأوغوز تدريجياً بِإحتلال كامل التراب الآذربايجاني. أجبر هذا الإحتلال سكان آذربايجان على تغيير لغتهم إلى اللغة التركية (مصدر m) . قبل هذا الإحتلال كان سكان آذربايجان و سكان أطراف القفقاز يتكلمون اللغة الإيرانية.
يذكر الدكتور جمال رشيد أحمد في صفحة 55 من كتابه المعنون (لقاء الاسلاف) بأنه بدأ تتريك سكان (الران) تدريجياً منذ عهد السلاجقة (مصدر 1). يضيف الدكتور جمال رشيد أحمد بأن سكان كل من أذربايجان و شيروان و دربند مروا أيضاً بِعملية التتريك منذ ظهور الحكم السلجوقي.
يذكر الدكتور جمال نبز بأنه بعد حملات جنگيز خان المغولي (1203-1226) م و هولاكو التتاري (1217-1265) م، الذي قضى على الخلافة الإسلامية و تسبّب في جريان أنهار من الدماء في كوردستان و بغداد و إيران، بدأ التركمان بالإستيطان في بعض مناطق أذربايجان الكوردية و أخذوا يعملون على تتريكها (مصدر 2) .
يذكر المستشرق الألماني (برتلد سپولر Bertold Spuler) (1911-1990) بأن إحتلال الأتراك لِمنطقة آذربايجان أدى الى ترك سكان المنطقة الذين كانوا آريين، لغتهم بمرور الزمن و جعل اللغة التركية لغة لهم(مصدر n). هذا يعني بأن الكورد هم أصل الآذريين وأنه لا تزال هناك مفردات كوردية كثيرة باقية في لغتهم، حيث كانت اللغة الكوردية هي اللغة الأصلية للآذريين.
المصادر
1. الدكتور جمال رشيد أحمد (1994). لقاء الاسلاف: الكرد واللان فى بلاد الباب وشروان. الناشر رياض اليس للكتب.
2. الدكتور جمال نبز (1994). المستضعفون الكورد وإخوانهم المسلمون. صفحة 109.
المراجع
a. Frawardin Yasht (Hymn to the Guardian Angels) – translated by James Darmesteter (From Sacred Books of the East, American Edition, 1898.
b. Minorsky, V.-;- Minorsky, V. (2007). Ā-;-dharbaydjā-;-n (Azarbā-;-ydjā-;-n). Encyclopaedia of Islam. Edited by: P.Bearman, Th. Bianquis, C.E. Bosworth, E. van Donzel and W.P. Heinrichs. Brill, Brill Online. EncIslam.brill.nl.
c. Encyclopedia Iranica, Azerbaijan: Pre-Islamic History, K. Shippmann.
d. Miniature Empires (2000). A Historical Dictionary of the Newly Independent States by James Minahan, page 20.
e. Lendering، Jona. ”Atropates (Biography)”. Livius.org. Archived from the original on 15 December 2007. Retrieved 2007-12-10.
f. Chamoux, Francois.(2003) Hellenistic Civilization. Blackwell Publishing, page 26.
g. Bosworth, A.B., and Baynham, E.J. (2002) Alexander the Great in Fact and Fiction. Oxford, page 92.
h. Schippmann, K. (1989). Azerbaijan III: Pre-Islamic History, Encyclopaedia Iranica 3.1, London: Routledge & Kegan Paul.
i. Chaumont , M. L. (1989). Encyclopaedia Iranica. London, Routledge & Kegan Paul.
j. Swietochowski, Tadeusz and Collins, Brian C (1999). Historical Dictionary of Azerbaijan by. The Scarecrow Press, Inc., Lanham, Maryland, ISBN 0-8108-3550-9. Retrieved 7 June 2006.
k. Strabo s Geography in three volumes as translated by H.C. Hamilton, ed. H.G. Bohn, 1854–1857.
l. Peter Golden (1992). An introduction to the history of the Turkic peoples: Ethnogenesis and state-formation in medieval and early modern Eurasia and the Middle East Wiesbaden: O. Harrassowitz. Page 386.
m. Minorsky, V., Tat in M. Th. Houtsma et al., eds., The Encyclopæ-;-dia of Islam: A Dictionary of the Geography, Ethnography and Biography of the Muhammadan Peoples, 4 vols. and Suppl., Leiden: Late E.J. Brill and London: Luzac, 1913–38. Excerpt: Like most Persian dialects, “Tati is not very regular in its characteristic features.
n. Spuler, Bertold (1968). History of the Mongols based on eastern & western accounts of the Thirteenth & Fourteenth Centuries.
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 40 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | https://www.ahewar.org/ - 17-04-2024
Gotarên Girêdayî: 1
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 13-07-2015 (9 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Kategorîya Naverokê: Ensîklopîdiya
Kategorîya Naverokê: Komelayetî
Welat- Herêm: Azerbaijan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 98%
98%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 17-04-2024 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 23-04-2024 hate nirxandin û weşandin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 40 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
Jiyaname
Viyan hesen
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Cihên arkeolojîk
Temteman
Pirtûkxane
Lenînîsm
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 42
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Jiyaname
Kerim Avşar
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Ferhad Merdê
Kurtelêkolîn
Encamnameya Hefteya Wêjeyî ya sala 2024 an li bajarî Dêrikê
Jiyaname
AYNUR ARAS
Kurtelêkolîn
Kurmancî_Horamî
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Jiyaname
RONÎ WAR
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Pirtûkxane
LI TIRKIYEYÊ LÊGERÎNEKE HEQÎQETÊ YA AŞTIYANE Û RARÛBÛNA BI NIJADPERESTIYÊ RE
Kurtelêkolîn
DESTPÊKA ROMANA KURDÎ
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
Jiyaname
KUBRA XUDO
Pirtûkxane
Felsefeya marks

Rast
Kurtelêkolîn
Çêkirina tevnan di Kelepûra Kobaniyê de
05-05-2024
Aras Hiso
Çêkirina tevnan di Kelepûra Kobaniyê de
Cih
Qamişlo
25-05-2024
Burhan Sönmez
Qamişlo
Kurtelêkolîn
DESTPÊKA ROMANA KURDÎ
30-05-2024
Sara Kamela
DESTPÊKA ROMANA KURDÎ
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
30-05-2024
Sara Kamela
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
01-06-2024
Sara Kamela
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
Babetên nû
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
07-06-2024
Sara Kamela
Partî û rêxistin
Xoybûn
04-06-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Şukrî Muhemmed Sekban
04-06-2024
Burhan Sönmez
Cih
Qumlix
02-06-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
LI TIRKIYEYÊ LÊGERÎNEKE HEQÎQETÊ YA AŞTIYANE Û RARÛBÛNA BI NIJADPERESTIYÊ RE
01-06-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 42
28-05-2024
Sara Kamela
Cih
Qamişlo
25-05-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Ferhad Merdê
25-05-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
19-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Lenînîsm
15-05-2024
Sara Kamela
Jimare
Babet 518,578
Wêne 105,686
Pirtûk PDF 19,410
Faylên peywendîdar 97,469
Video 1,396
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
Jiyaname
Viyan hesen
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Cihên arkeolojîk
Temteman
Pirtûkxane
Lenînîsm
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 42
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Jiyaname
Kerim Avşar
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Ferhad Merdê
Kurtelêkolîn
Encamnameya Hefteya Wêjeyî ya sala 2024 an li bajarî Dêrikê
Jiyaname
AYNUR ARAS
Kurtelêkolîn
Kurmancî_Horamî
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Jiyaname
RONÎ WAR
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Pirtûkxane
LI TIRKIYEYÊ LÊGERÎNEKE HEQÎQETÊ YA AŞTIYANE Û RARÛBÛNA BI NIJADPERESTIYÊ RE
Kurtelêkolîn
DESTPÊKA ROMANA KURDÎ
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
Jiyaname
KUBRA XUDO
Pirtûkxane
Felsefeya marks
Dosya
Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Peyv & Hevok - Ziman - Şêwezar - Kurdî ,Başûr - Soranî Kurtelêkolîn - Cureya belgeyê - Zimanî yekem Kurtelêkolîn - Cureya Weşanê - Born-digital Kurtelêkolîn - Kategorîya Naverokê - Rexneya Wêjeyî Kurtelêkolîn - Kategorîya Naverokê - Helbest Kurtelêkolîn - Kategorîya Naverokê - Gotar & Hevpeyvîn Kurtelêkolîn - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn Kurtelêkolîn - Welat- Herêm - Kurdistan

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 2.015 çirke!