Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
19-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Lenînîsm
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Felsefeya marks
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
07-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
01-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
01-05-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefekirin û zarok
29-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û hevoksazî
28-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 519,003
Wêne 106,689
Pirtûk PDF 19,301
Faylên peywendîdar 97,311
Video 1,392
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Kurtelêkolîn
Xişr û bedewiyên jinên Kurd...
Pirtûkxane
Lenînîsm
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
د. محمود عباس: هل كان للكرد أدباء وفلاسفة قبل الإسلام - الجزء الخامس
Her wêne ji sed peyvan bêtir dibêje! Ji kerema xwe re wêneyên me yên dîrokî biparêzin.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

هل كان للكرد أدباء وفلاسفة قبل الإسلام

هل كان للكرد أدباء وفلاسفة قبل الإسلام
=KTML_Bold=د. محمود عباس: هل كان للكرد أدباء وفلاسفة قبل الإسلام - الجزء الخامس=KTML_End=

لا بد من الانتباه إلى النقاط التالية لإدراك جزء ولو يسير مما حصل للتراث الأدبي لشعوب المنطقة ومن بينهم الكرد قبل الإسلام، وما جرى أثناء الغزوات العربية الإسلامية الأولى:
1- على الرغم من أن إله الرسول مات بموت الرسول، ومقولة أبو بكر الصديق الشهيرة كانت في غيرها، لكن الجدلية بين (إشكالية التاريخ) أم (عدم اعتراف) رغم تقارب المفهومين، استمرت وفرضت حضورها، وعلى أثرها هيمنت أسئلة عديدة ذاتها على معظم المؤرخين والباحثين في التراث الأدبي والعلمي لشعوب المنطقة المغزية ومن بينهم الكرد. فهل كان التاريخ سيجري خارج الجزيرة العربية بغير ما حدث لو كان الرسول آمراً؟ وهل كان إله الرسول حاضرا عندما تم تدمير الحضارات وثقافاتها مقابل نصه القرآني؟ وهل كانت الغزوات في الحقيقة استمرارا لاغتصاب السلطة وتكوين الدولة السياسية، المسنودة وعلى مدى قرون بمنطق السلب والسبي، والتي خفت عندما شبعت قريش والقبائل الجاهلية العربية من غنائم الشعوب المجاورة؟ وهي الفترة التي يقال فيها بأن الإسلام أنتشر عن طريق السلام والمعاهدات.
2- لغة أقاويل الديانة الأزداهية و(الإيزيدية) حتى الأن مدموجة بين الفارسية والكردية، وبأسلوب سجعي، تلقى على طريقة كتاب الأفيستا والتي يعتقد البعض أن القرآن كتب بنفس الطريقة، ويقال إنه أخذ منه الكثير إما عن طريق مباشر أو غير مباشر عن طريق التوراة، وهو السجع الذي كان الكهان في الجزيرة العربية، وفي معابد الزرادشتيين يلقون صلواتهم ودعائهم بنفس الرتم، وعليه بنى الشعراء قصائدهم الأولى، مثلما خرج الفلاسفة من أحضان مفاهيم الأقاويل، والأزداهية تاريخها تعود إلى أكثر من ألف سنة قبل الميلاد، والشعر العربي كما ذكرنا بدء قبل مئة عام من ولادة الرسول، ولا تعني هذه بأنها ناقصة للشعر أو الأدب العربي الرائع.
3- الحضارات التي بناها الكرد والفرس معا، وخاصة الساسانية، لا تعطي الأفضلية للعنصر الفارسي،
فكما يذكر في الويكيبيديا، عن الكلدانية (سلالات الحكم في إيران قبل وبعد المسيح) أنه ” منذ بداية تاريخ البشرية المكتوب وإلى عهد بابل الثانية لا يذكر التاريخ شيئاً اسمه الفُرْسْ ولا الفارسية عند الكلام عن شعوب إيران القديم. وقبل عهد بابل الثانية وعند الكلام عن الشعوب التي عاشت إلى الشرق من ميزمبوتامية تذكر النصوص التاريخية العيلاميين أولاً ثم الميدييين وبعد ذلك الأخميديين والبرثيين” ويضيف ” دخل اسم الفرس في التاريخ مع سلالة حكم الأخميديين الذي امتد بين 550–330 ق.م.” وبعدها يتم ذكرهم أسم ميديا والفرس في الكتاب المقدس معاً دائما «الكبش الذي رأيته ذا قرنين يمثِّل ملوك مادي وفارس». ‏دانيال8:3،4،20. ويقول المطران يوسف الدبس في كتابه (تاريخ الشعوب المشرقية في الدين والسياسية والاجتماع) الجزء الثاني الصفحة(498) في نقش على صخر بمدينة همذان مكتوب على لسان الملك داريوس: “لما قتل كمبيس (قمبيز) سمرديس أخاه…وصرت ملكًا بحسب مشيئة هورامزدا فأصلحت حال المملكة، وأعدتُ المذابح التي كان غومانوس دمرها، ورددتُ العبادة القديمة، ووطدتُ النظام في فارس ومادي وسائر الأقاليم”. وتصعيد اسم الفرس كانت ورائها قوى سياسية وسلطات، ظهرت في منتصف العصر العباسي، فمن المعروف تاريخيا أن مؤسسها أردشير بن بابك الساساني (229م-239م) كان من القبائل الكردية، واستند أحفاده عليهم لعدة أجيال، وظلت الحضارة معروفة على مر التاريخ باسم الساسانية، ومعظم المؤرخين العرب وغير العرب حتى القرون الأولى من العصر العباسي كانوا يصفونهم بملوك آل ساسان.
4- معرفتنا لأدق تفاصيل تاريخ الأدب والفلاسفة اليونانيين، الذين كانوا على علاقة قوية بالأدباء والفلاسفة الساسانيين، وبمدارسهم، تثبت أن هناك حقيقة غيبت على مر العصور حول حجم التدمير الثقافي الذي خلفته الغزوات الإسلامية العربية بالحضارة الساسانية وثقافتها، ومن حظ البشرية أن الغزوات لم تطال المدرسة الرواقية، وإلا لكنا اليوم في دروب أخرى حول دراسة المنطق، ولما كان الأطباء اليوم يقسمون بقسم إبيقريط. ولتعاسة البشرية أنه لم يبقى أثر يذكر لأدب الساسانيين رغم اهتمام ملوكهم الكبير بطبقة الكتاب.
وفي هذا يقول أبو العباس أحمد القلقشندي (1355م-1418م) ” كانت ملوك فارس (ساسان) تقول: الكتاب نظام الأمور، وجمال الملك، وبهاء السلطان، وخزان أمواله، والأمناء على رعيته وبلاده، وهم أولى بالحياء والكرامة وأحقهم بمحبة السلام” ولا شك أن ملوك بهذا القدرة من الحكمة والتقدير للكتاب لا بد وأنهم كانوا يحيطون بنخبة من الشعراء والفلاسفة، وأن مجتمعهم كان يذخر بهم، ويقول في مكان آخر ” أن ملوك آل ساسان قد جعلوا الكتاب في مقام يشار إليه بالبنان، وعاشوا عيشة مفعمة بالرغد والهناء في كنف الملوك الساسانيين وقد تهيأ لهم ما احتاجوا إليه ليخلفوا قسطا وافراً من كتابات رائعة”
وبناء على ما ذكر نقول:
1- أين الكتاب الذين كان يعزهم ملوك ساسان، ونتاجاتهم، ولماذا لم تحفظ، ولم تتم تداولها؟
2- ملوك بهذا الوعي والحكمة والاهتمام بالمجتمع ورعيته، وعلى مدى ما يصفهم بها أبن عبد ربه في كتابه (العقد الفريد) وكمثال، في الجزء الأول ص(78) حيث وصية الملك لعيونه، لا يعقل أن يكون المجتمع الساساني في نفر من ديانتهم الزردشتية أو المزدكية والمانوية أو المسيحية النسطورية، ومن ملوكهم، وتقبلوا الحكم العربي والديانة الإسلامية طواعية، كما يقولها المؤرخون العرب والمسلمون، كتبرير للغزوات التي دمرت المجتمعات الحضارية.
3- أن الملوك كانوا ساسانيين وأن كان يجب تفضيل عنصر في التاريخ، فسيكون العنصر الكردي، حسب ما عرف به جدهم الأول.
4- لو كان الكرد أصحاب السلطة لربما كانت العملية معاكسة، ولتم تسمية ملوك الساسانيين بملوك الكرد.
ولقد أتصف ملوك ساسان بالعدل مثلما أتصفوا بتقدير العلم والأدب، فيقول الثعالبي في كتابه ثمار القبوب في المضاف والمنسوب ص(195) ” إنه لم يكن في الأكاسرة بعد أردشير الذي له فضيلة أعدل من أنوشروان فلذلك ضرب المثل به في العدل من بينهم، وهو الذي ولد النبي(ص) في زمانه لتسع سنين خلت من ملكه، وافتخر عليه الصلاة والسلام بذلك وقال: ولدت في زمن الملك العادل”.
لا شك الدراسات في هذا المجال عديدة لكنها لا ترقى إلى مستوى الحدث، كماً ونوعية، لأن الضياع هائل وله تأثيره على مسيرة التاريخ الحاضر والقادم، ورغم ما قدمه المختصون في هذا المجال حتى الأن أمثال (غيل مارلو تايلور) والكورديولوجي المعروف (ألكساندر أوجست جابا) من خدمات جليلة في هذا الحقل، إلا أنه يبقى ناقصا، ومثلهم أميرالاي أمين فيزي بك (1860-1923م) ورفيق حلمي (1898م-1960م) وعلاء سجادي (1910م-1985م) وغيرهم…
يتبع…
د. محمود عباس
الولايات المتحدة الأمريكية
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 490 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | https://kurd-online.com/ - 13-08-2023
Gotarên Girêdayî: 25
Kurtelêkolîn
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 24-02-2017 (7 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Edebî
Kategorîya Naverokê: Felsefe
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 13-08-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 14-08-2023 hate nirxandin û weşandin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 490 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Gelo pirsa Kurd, pirsek navdewletiye?
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
Viyan hesen
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
Kurtelêkolîn
Mezopotamya û şaristaniyetek bo hemû mirovahiyê
Jiyaname
AYNUR ARAS
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Jiyaname
Necat Baysal
Pirtûkxane
Felsefeya marks
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Kurtelêkolîn
Xebateke kesk di rêya Kurdistanê de Êko-nasyonalîzma Şerîf Bacwer û hevalên wî
Jiyaname
Kerim Avşar
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Pirtûkxane
Lenînîsm
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Pirên pêwendiya di navbera Başûr û Rojhilat û nebûna baweriyê
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Jiyaname
RONÎ WAR
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius

Rast
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Di ziman de xêv û morfolojî
Kurtelêkolîn
Xişr û bedewiyên jinên Kurd li ber çavên geştyarên bîhanî
05-05-2024
Aras Hiso
Xişr û bedewiyên jinên Kurd li ber çavên geştyarên bîhanî
Pirtûkxane
Lenînîsm
15-05-2024
Sara Kamela
Lenînîsm
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
19-05-2024
Sara Kamela
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
19-05-2024
Sara Kamela
MEDRESEYA QUBAHAN
Babetên nû
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
19-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Lenînîsm
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Felsefeya marks
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
07-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
01-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
01-05-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefekirin û zarok
29-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û hevoksazî
28-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 519,003
Wêne 106,689
Pirtûk PDF 19,301
Faylên peywendîdar 97,311
Video 1,392
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Gelo pirsa Kurd, pirsek navdewletiye?
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
Viyan hesen
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
Kurtelêkolîn
Mezopotamya û şaristaniyetek bo hemû mirovahiyê
Jiyaname
AYNUR ARAS
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Jiyaname
Necat Baysal
Pirtûkxane
Felsefeya marks
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Kurtelêkolîn
Xebateke kesk di rêya Kurdistanê de Êko-nasyonalîzma Şerîf Bacwer û hevalên wî
Jiyaname
Kerim Avşar
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Pirtûkxane
Lenînîsm
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Pirên pêwendiya di navbera Başûr û Rojhilat û nebûna baweriyê
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Jiyaname
RONÎ WAR
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.5
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.469 çirke!