خێڵی ڕەشکا بە واتای ئەلڕەشکان یەکێکە لە خێڵە بەناوبانگەکانی ئێزیدی لە بواری ئازایەتی و هونەری ئەسپسواریدا. وە بەناوبانگ بوون بە بەخێوکردنی مەڕ و بزن و بەخێوکردنی ئەسپی پاک و خاوێن، خێڵی ڕەشکا بە خاوەنی چادرە ڕەشەکان دادەنرێت، هەروەها لە خێڵە کۆچەرییەکانن کە لە لوتکە و گردەکانی زوزان لەنێوان سەرحەد و گردەکانی زوزاندا بەدوای لەوەڕگەی سەوزدا دەجووڵێن لە دەوروبەری دوورگەی بۆتان.دوورگەی خیواس و گوندەکانی چیسمە لە دەریاچەی وان ناویان لێنراوە خێڵی ڕەشکە، بە ناوی باپیریان، ڕەشان و سەرکردەکەیان کەلو ئاغا، لە ڕابردوودا. خێڵەکە تووشی چەندین هەڵمەتی لەناوبردن و لەشکرکێشی بوون، بە هێزی شمشێر و تەماحی پارەکانیان و مەڕ مەڕەکانیان لەلایەن سەربازانی شازادەکانی دوورگەی بوتان تا کۆتایی میرنشینی #بوتان# لە ساڵی 1874ی زایینی لە دەستی عوسمانییەکان کە هەر خێزانێک مەڕ و بزنێکی هەبوو کە ژمارەیان دەگەیشتە 1000سەر مەڕ و بزن و ئەسپە زۆرەکانیان. هەر بۆیە هەمیشە لەلایەن سەربازانی شازادەکانی دوورگەی بۆتان هێرشیان دەکرایە سەر، تاکەکەسێک کە بە پێستی خۆی ڕزگاری بوو و توانی بە ئێزدی بمێنێتەوە، نەوەکانی ئێزی ڕەشۆ بوون و لە دێربوون، قەرۆڵە، و گوندی بەگدە، پاشان بۆ گوندی زوممار و گوندی سۆفیا و شنگال.لە ئێستادا نەوەکانی خێڵی ڕەشکە دابەشبوون بەسەر ژمارەیەک ڕان، ڕانی حەمکە، ڕانی حەسنە، ڕانی مام ڕەشە، ڕانی مەندی مالی مەندە، ڕانی قادری، ڕانی هەڤندا، ڕانی بارانی، بنەماڵەی ئەوان لە خاکی شنگالدا دەژین، بەشێکی دیکەشیان لە گوندی زینیات لە دەشتە دۆبانی دەژین، بنەماڵەی ڕەشکە، بنەماڵەی خودێدا ماتو، بنەماڵەی ئەفدۆ خێدیدە ماتوو، لەنێویاندا ناوبانگیان بۆ درووست بووە ، و لە بیستەکانی سەدەی ڕابردوودا، لە دەوروبەری ساڵی 1890ی زایینی، لە گوندی عەین غەزەل، نزیک گوندی گردی بەنات، کۆشکێکی گەورەیان درووست کرد. ناوی کۆشکی خودایدە متو یە، لەنێو خێڵی ڕەشکانیش سەرکردەیەک هەبووە، ئەویش یەکێک بووە لە خێڵە دەوڵەمەندەکان لەو کاتەدا، هەروەها خاوەنی زیاتر لە 3000 مەڕ بووە، هەروەها لە ناوچەکانی تورکیا ناسراوە و پەیوەندی لەگەڵ دەسەڵاتداران و لەگەڵ بەدرەخان بەگ لەو کاتەدا، و ناوی بلو بسکا ئەلڕەشکانی بوو، و بۆ زانیاری خێڵی الرشکان هەڵوێستێکی قارەمانانە و یەکلاکەرەوەیان هەبوو بۆ بەرگریکردن لە گوندەکانی دراوسێی ئێزیدی لە ناوچەی دوبان، بەتایبەتی گوندی دێرینی خانک ، کاتێک لەلایەن هۆزە عەرەبەکانەوە هێرشی کرایە سەر، کەسایەتی ناسراو بە موراد عەلی، تاجدین ڕەشکی و مام سەعید، خێڵی ڕەشکە، خێڵی سیبکە ڕۆڵێکی زۆر گرنگ هەبوە . و خێڵی مەسکە لە ساڵی 1770 لە ناوچەی سەرحەدە لە نزیک دەریاچەی وان تووشی هەڵمەتێکی لەناوچوون بوون بە فەرمانی سوڵتان مستەفا.ڕەشکە و مەسکە تووشی فرمان بوون، لەبەر تەماحی ئاژەڵ و ئەسپ و پارە.[1][2]
Ev babet bi zimana (کوردیی ناوەڕاست) hatiye nvîsandin, klîk li aykona
bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی
بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
Ev babet 109 car hatiye dîtin