Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê
12-06-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Cemal Nebez
12-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43
11-06-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
11-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
07-06-2024
Sara Kamela
Partî û rêxistin
Xoybûn
04-06-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Şukrî Muhemmed Sekban
04-06-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Pêşewa Qazî Mihemed, tevî çend serkirdeyên Komara Mahabadê, 1946
02-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Sê şehîd ji kesayetiyên navdar ên Komara Mehabadê Qadî Mihemed, Seyf Qadî û Sadrî Qadî
02-06-2024
Aras Hiso
Cih
Qumlix
02-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 518,448
Wêne 105,226
Pirtûk PDF 19,478
Faylên peywendîdar 97,493
Video 1,394
Kurtelêkolîn
DESTPÊKA ROMANA KURDÎ
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI ...
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi...
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Cemal Nebez
رحلة مع تحولات مفصلية (العسكر في السياسة..) 3
Her wêne ji sed peyvan bêtir dibêje! Ji kerema xwe re wêneyên me yên dîrokî biparêzin.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

عزيز الحاج

عزيز الحاج
#عزيز الحاج#
في 29-10- 1936 قام الفريق #بكر صدقي# ، قائد الجيش العراقي، بانقلاب عسكري على حكومة ياسين الهاشمي. وكان هذا أول انقلاب عسكري، لا في العراق وحده، بل وعلى عموم البلدان العربية.
لقد هيأ للانقلاب ساسة وطنيون ديمقراطيون كالجادرجي وجعفر أبي التمن، ومعهم حكمت سليمان من رجالات الحكم.
تشكلت الحكومة الجديدة برئاسة حكمت سليمان، وشارك فيها أبو التمن والجادرجي، وهلل الشيوعيون للانقلاب، ودعمته جمعية الإصلاح الشعبي الديمقراطية، وسير اليسار مظاهرات دعم له.
لم تقم الحكومة الجديدة بإجراءات هامة نحو حياة دستورية ديمقراطية، سوى إجازة جمعية الإصلاح الشعبي، وصدور عفو عام، وإنما رفعت شعار الفضيلة ومكافحة الرذيلة بطرد الراقصات الأجنبيات. ومع الأيام، برزت الميول التسلطية لقائد الانقلاب، الذي كان يرى في رضا خان الإيراني ومصطفى كمال مثالا له رغم أن مصطفى كمال أرسى ديمقراطية علمانية، وإن كانت ناقصة ومبتورة. كما كان معجبا بدول المحور. ولابد من الإشارة، إنصافا، إلى أن هذا الإعجاب كان شائعا في الحياة السياسية العربية ولكن من موقع العداء لبريطانيا وبوهم أن دول المحور ستكون نصيرا للمطالب الوطنية العربية.
وهكذا سرعان ما انفرط عقد التحالف باستقالة أبي التمن والجادرجي، وانتهى الانقلاب باغتيال بكر صدقي. ويجب أن نضيف لسيرة الرجل أنه كان عسكريا كرديا عراقيا، وقد استغل أعداؤه كرديته للترويج لما أشاعه دبلوماسي ألماني من كونه أراد قيام دولة كردية مستقلة، وهو ما لم يقم عليه برهان.
لسنا في معرض سرد تفاصيل ما حدث، وإنما لنتساءل كيف أمكن للديمقراطية اللبرالية واليسار العراقيين دعم انقلاب عسكري يقوده قائد عسكري ذو طموحات ديكتاتورية لا ديمقراطية، ولم يكن مؤمنا بالبرنامج الاجتماعي لجمعية الإصلاح الشعبي؟ ربما لأن الجميع كانوا ينطلقون من هوس معاداة بريطانيا والرغبة في التخلص من كل نفوذ لها في العراق.
إن زج الجيش في السياسة لانتزاع السلطة كان مغامرة ذات نتائج سلبية خطيرة شجعت كبار الضباط بعد سنوات قلائل على تكرار التجربة، وأعني تدخل رئيس الأركان حسين فوزي وأمين العمري عام 1940 لإسقاط حكومة وتشكيل أخرى، وقد فشلا؛ ولكن نجح، فيما بعد، رشيد عالي ومفتي فلسطين في استغلال وطنية قادة عسكريين لامعين للقيام بانقلاب عسكري جاءت بحكومة رشيد عالي الكيلاني، القريب من المحور الفاشي، هو ومفتي فلسطين الحاج أمين الحسيني.
في عامي 1940 و1941 ازداد انتشار الدعاية لهتلر وموسوليني في العراق، وتأسست فرق الفتوة في المدارس الثانوية والمتوسطة في محاكاة لألمانيا النازية. وكان الطلبة، وأنا منهم في الثالث المتوسط، يتدربون على عمليات الإسعاف الأولية.. ومع أن حكومة رشيد عالي [ قامت في 1 شباط – فبراير- 1941] اضطرت لقطع العلاقات مع ألمانيا وفقا للمعاهدة مع بريطانيا، إلا أنها رفضت قطعها مع إيطاليا، مما مكن القنصلية الإيطالية في بغداد من إدارة حملة دعاية واسعة للمحور ونشر مشاعر العداء لبريطانيا واليهود. وكما فعلت حكومة حكمت سليمان، فإن حكومة الكيلاني رفعت هي الأخرى شعارات الفضيلة الموجهة ضد الراقصات، وقامت بحملة إيمانية كالعناية بالمساجد والمعاهد الدينية، وإصلاح المدارس الدينية وكلية العلوم [دينية]، ومنع الإفطار العلني في رمضان ومعاقبة المفطرين، ومنع شرب الخمور.
لم يكتف مفتي فلسطين ورشيد عالي بما فعلاه من هروب الوصي وتنصيب رمز شكلي للعائلة الملكية، ومن تقارب من المحور الفاشي، [ من منطلق العداء لبريطانيا]، وإنما ورطا العراق في حرب عسكرية خاسرة مع القوات البريطانية، أدت لكسر الجيش وإعادة احتلال العراق، وثم لحملة اعتقالات واسعة للقوميين، وحتى لبعض الشيوعيين [كان الشيوعيون قد أيدوا حركة الكيلاني]، وصولا لإعدام لفيف من كبار الضباط الوطنيين الأكفاء، وفي مقدمتهم المرحوم صلاح الدين الصباغ والشخصية القومية يونس السبعاوي.
إذا نظرنا للحركتين الانقلابيتين، فلا أرى من حكم عليهما غير أنهما كانتا سلبيتين، برغم الدوافع المعادية لبريطانيا، وزرعتا تقاليد خطرة في صفوف الجيش العراقي، فضلا عن أن حركة مايس 1941 أدت لضربة موجعة للجيش.
وكان لانتشار الأفكار القومية المتطرفة الدور الرئيسي فيما حدث ليهود بغداد المسالمين من هجمة نهب، واغتصاب، وقتل جماعي، خلال يومين متتاليين دون تدخل الشرطة. وكانت تلك الكارثة، التي سميت ب الفرهود، لطخة عار في تاريخنا الحديث وفاقت أهوالها الانتهاكات التي قامت عام 1933 عند قمع تمرد للآشوريين، لعب بعض الأصابع الغربية دورا في تأجيجه.
إن دور الجيش في السياسة في العراق والمنطقة وبلدان العالم الثالث يشكل إشكالية متعددة الجوانب، وشديدة التشابك والتعقيد، وإن كان هذا الدور في الغالب الأعم دورا سلبيا؛ غير أنه كان في حالات معينة دورا مطلوبا كالحالة التركية أيام الكمالية وحيث كان الجيش، وظل، حارس العلمانية، برغم أنه كان أحيانا ينزلق في الطريق الانقلابي الخطر. وبسبب علمانية الجيش التركي يوجه له أردوغان اليوم ضربة بعد ضربة في طريقه نحو عثمنة المجتمع والسلطة، وبمباركة من أوباما والغرب. ونحن نعرف أن الغرب يقرن دور الجيش في السياسة بالدكتاتورية على ضوء التجارب التي وقعت في البلدان العربية وأميركا اللاتينية. وهذا ما يستغله أردوغان وحزبه وهما في طريق التحول العثماني المتدرج.
كما أن دور الجيش في ثورة 14 تموز هو الآخر دور له خصوصيته بسبب أن قيادة الانقلاب كانت في يد عبد الكريم قاسم، وربما كانت النتائج منذ البداية تكون فرض حكم ديكتاتوري عسكري شمولي كما حدث في مصر عام 1952 فيما لو كانت قيادة الحركة الانقلابية في أيدي الضباط القوميين الموالين لعبد الناصر أو في أيدي ضباط من اليسار.
إن إشكالية دور الجيش واحدة من المعضلات الكبرى التي تتطلب مزيد من المدارسة والمناقشة والحوار، وعلى ضوء دوره في انتفاضتي تونس ومصر.
*****
[ ملحق:
حول انتهاكات عام 1941، ونقلا عن تاريخ الوزارات للحسني، واستنادا لرئيس الطائفة اليهودية في كتاب رفعه لرئيس الوزراء الجديد في 17 تموز من نفس العام:
كان عدد القتلى 130 والجرحى 450 وكلهم من اليهود ، وهناك قتلي من المسلمين أيضا ممن حاولوا الدفاع عن جيرانهم اليهود. وأكد مدير شرطة بغداد، وعبد الله القصاب عضو لجنة التحقيق الرسمية لعبد الرزاق الحسني إن عدد القتلى كان يناهز 600 ولكن الحكومة تعمدت تقليص العدد إلى 110 بضمنهم 28 امرأة وهم من مسلمين ويهود حسب التقرير الرسمي.][1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 526 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | ahewar.org 07-09-2011
Gotarên Girêdayî: 16
Dîrok & bûyer
Jiyaname
Kurtelêkolîn
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 07-09-2011 (13 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Bîografî
Kategorîya Naverokê: Ramiyarî
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Welat- Herêm: Êraq
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Hejar Kamela ) li: 04-06-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 05-06-2023 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 05-06-2023 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 526 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Kurtelêkolîn
Encamnameya Hefteya Wêjeyî ya sala 2024 an li bajarî Dêrikê
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 42
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Jiyaname
AYNUR ARAS
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê
Kurtelêkolîn
Hevberkirina şaş a du kesayetiyên Kurd di pirtûka Jinên Navdar ên Kurd de
Jiyaname
Ferhad Merdê
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
Pirtûkxane
LI TIRKIYEYÊ LÊGERÎNEKE HEQÎQETÊ YA AŞTIYANE Û RARÛBÛNA BI NIJADPERESTIYÊ RE
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Kurtelêkolîn
Wergêra mirovê Kurd an wergêra dirûşma Kurdî
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
RONÎ WAR
Jiyaname
Kerim Avşar
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê

Rast
Kurtelêkolîn
DESTPÊKA ROMANA KURDÎ
30-05-2024
Sara Kamela
DESTPÊKA ROMANA KURDÎ
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
30-05-2024
Sara Kamela
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
01-06-2024
Sara Kamela
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
11-06-2024
Burhan Sönmez
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Cemal Nebez
12-06-2024
Burhan Sönmez
Cemal Nebez
Babetên nû
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê
12-06-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Cemal Nebez
12-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43
11-06-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
11-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
07-06-2024
Sara Kamela
Partî û rêxistin
Xoybûn
04-06-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Şukrî Muhemmed Sekban
04-06-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Pêşewa Qazî Mihemed, tevî çend serkirdeyên Komara Mahabadê, 1946
02-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Sê şehîd ji kesayetiyên navdar ên Komara Mehabadê Qadî Mihemed, Seyf Qadî û Sadrî Qadî
02-06-2024
Aras Hiso
Cih
Qumlix
02-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 518,448
Wêne 105,226
Pirtûk PDF 19,478
Faylên peywendîdar 97,493
Video 1,394
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Kurtelêkolîn
Encamnameya Hefteya Wêjeyî ya sala 2024 an li bajarî Dêrikê
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 42
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Jiyaname
AYNUR ARAS
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê
Kurtelêkolîn
Hevberkirina şaş a du kesayetiyên Kurd di pirtûka Jinên Navdar ên Kurd de
Jiyaname
Ferhad Merdê
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
Pirtûkxane
LI TIRKIYEYÊ LÊGERÎNEKE HEQÎQETÊ YA AŞTIYANE Û RARÛBÛNA BI NIJADPERESTIYÊ RE
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Kurtelêkolîn
Wergêra mirovê Kurd an wergêra dirûşma Kurdî
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
RONÎ WAR
Jiyaname
Kerim Avşar
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Dosya
Şehîdan - Zayend - Nêr Şehîdan - Partî - Hêzên Parastina Gel - HPG Şehîdan - Welatê jidayikbûnê - Bakûrê Kurdistan Şehîdan - Netewe - Kurd Şehîdan - Ziman - Şêwezar - Kurmanciya Bakur Şehîdan - Dereceya leşkerî - Leşker Şehîdan - Sedema mirinê - Karên terorîstî Şehîdan - Welat - Herêm (Şehîd) - Bakûrê Kurdistan Şehîdan - Cureyên Kes - Leşkerî Şehîdan - Cihê jidayikbûnê - Nisêbîn

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.266 çirke!