عمارت صمد اغای حەوزی یکی از قدیمی ترین عمارتهای میراث فرهنگی جنوب کوردستان (اقلیم #کوردستان#) است در شهر #کویە# کە بخش زیادی از این عمارت ویران شدە.
در اواخر سدەی نوزدهم، در سالهای 1800 میلادی و در زمان حکم عثمانیها بر روی یک قطعە زمین بە مساحت تقریبا 1000 متری، عمارتی کە تقریبا 17 اتاق بە اندازەهای مختلف داشتە، بە صورت اختصاصی برای خانوادەی صمد اغای حەوزی در شهر کویە ساختە شد.
هم اکنون، این عمارت در مرکز شهر قرار دارد کە ساختمانی دو طبقە است کە دارای چندین اتاق و اتاق مخصوص دیدارهای اغا (دیوان) است. کار ساخت و ساز این عمارت را بە دست اوستاهای هنرمند ایرانی ساختە شدە است کە در ان زمان در نوع خود بینظیر بودە و هم اکنون بە عنوای شاهکاری هنری و ساختمان سازی شناختە میشود. این عمارت در و پنجرەهایش بە صورت کاملا فلکلوری از جنس چوب درست شدە است و قسمتی از دیوار و سردر ورودیها با نقشهای طبیعی و نباتی و چندین قطعە شعر ادبی فارسی و ترکی تزئین شدە.
در شهر کویە نمونەی این عمارت ها کم هستند کە در این مساحت درست شدە باشند کە بە کاملی حفاظت شدە باشد، برای همین این عمارت هم همچو عمارتهای دیگر بە دور نبودە از تخریب و ویرانی. در سال 2005 عکسی از این عمارت گرفتە شدە کە در مقایسە با عکسهای امروزی، بخش زیادی از این عمارت تخریب شدە و کم کم بە ویرانەای تبدیل میشود، مخصوصا کە عوامل طبیعی ای مثل باران و زلزلە (کە از دلایل طبیعی معثر در تخریب بناهای تاریخی هستند) بە درجەی بالایی بر این عمارت اثر گذاشتە است.
شهر کویە بە عنوان یکی از مراکز فرهنگی و هنری جنوب کوردستان شناختە میشود از لحاظ عمارتهای تاریخی و فرهنگی بە عنوان عمارتهای تاریخی کە یا مکان تولد یان مکان فعالیت و کار کردن اشخاص مهم و تاثیر گذار بودەاند، مکانی غنی است.
امادەکردن: #سارا سردار#
[1]