Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê
12-06-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Cemal Nebez
12-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43
11-06-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
11-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
07-06-2024
Sara Kamela
Partî û rêxistin
Xoybûn
04-06-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Şukrî Muhemmed Sekban
04-06-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Pêşewa Qazî Mihemed, tevî çend serkirdeyên Komara Mahabadê, 1946
02-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Sê şehîd ji kesayetiyên navdar ên Komara Mehabadê Qadî Mihemed, Seyf Qadî û Sadrî Qadî
02-06-2024
Aras Hiso
Cih
Qumlix
02-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 518,448
Wêne 105,226
Pirtûk PDF 19,478
Faylên peywendîdar 97,493
Video 1,394
Kurtelêkolîn
DESTPÊKA ROMANA KURDÎ
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI ...
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi...
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Cemal Nebez
Baban Mirliğinin şairi: Salim
Hevkarên Kurdîpêdiya êş û serkeftinên jinên Kurd ên hevdem di databasa xwe ya neteweyî de arşîv dike.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: Türkçe
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Baban Mirliğinin şairi: Salim

Baban Mirliğinin şairi: Salim
Baban emirliği döneminin Nali ve Mustafa Bey ile birlikte en önemli şairlerinden biridir Salim. Baban emirliği döneminde yaşayan Kürt edebiyatçıları Mirler tarafından korunmuş ve desteklenmiştir. 1550-1850 yılları arasında hüküm süren Baban emirliği sembolik olarak Osmanlı Devletine bağlıydı ve İran’a karşı çeşitli seferlere katılmıştı.
Osmanlı öncesinde, bölgede kurulmuş olan ve Osmanlılar döneminde varlığını sürdüren önemli Kürt emirlikleri şunlardır: Hakkâri Emirliği, Cizre Emirliği, Bitlis Emirliği, İmadiye (Behdinan) Emirliği, Soran Emirliği, Baban Emirliği. Bu emirlikler varlıklarını 19. yüzyılın ortalarına kadar sürdürebilmiştir.
Baban emirliği döneminde yaşamış, Kürtlerin egemenlik mücedelelerine, halkın yoksulluğuna şahit olmuş Kürtler tarafından yeterince tanınmamış, aile kökleri İran Kürdistanı’na dayanan en önemli klasik Kürt şairlerinden biride Salim’dir. İran Kürdistanı’nın bilinen ailelerinden Sahıbqıranlara mensup Salime, iyi bir doktor olması ve maddi durumu yetersiz birçok hastayı ücretsiz tedavi etmesi nedeniyle halk tarafından Salim yani ‘’sağlam, iyileştiren’’ lakabı takılmıştır.
19. yüzyıl klasik Kürt şairlerinden olan Salim kimi kaynaklara göre 1800/1866 kimi kaynaklara göre de 1805/1869 yılları arasında yaşamıştır. Gerçek adı Ewrehman Begê Sahıbqıran olan şair Güney Kürdistan'ın Süleymaniye şehrinde dünyaya gelir. Doğduğu zamanlarda Süleymaniye Kürt Baban Beyliğinin başkentidir. 1806 yılında cereyan eden Babanlı Abdurrahman Paşa isyanı onun çocukluk ve gençlik yıllarına damgasını vurarak ileriki dönemlerde edebi, siyasi ve toplumsal kişiliğinin şekillenmesine neden olur. Baban Emirliğinin ateşli ve inançlı bir savunucu olması nedeniyle Baban Emirliği döneminde Salim Baban adıyla anılmıştır.
Halfin 1806'daki isyan ile ilgili olarak şöyle yazıyor.
....Bu bağımsızlık savaşı Kürdistan'ın Güneyindeki aşiretlerin Baban aşiretinden Abdurrahman Paşa'nın yönetiminde Süleymaniye'de birleşmesi ile başladı. Osmanlıların sürekli hücumları geri püskürtüldü ve Osmanlılara bir hayli kayıp verildi. Ama araya sokulan fesat, fitne ve reisler arasındaki kişisel rekabet bu hareketin başarıya ulaşmasına engel oldu.
Salim, şair Nali ve amcası oğlu olan Kurdî lakaplı şair Mustafa Beyle birlikte Güney Kürdistan'ın Sorani edebiyatının öncüleri arasındadır. İran ve Irak Kürdistanı’nda yaptığı seyahatler onun dilsel, düşünsel ve edebi gelişimine büyük katkılarda bulunur. Kürdistan'ın yoksul, çaresiz ve zavallı hali onu derinden etkiler. Bu etki vatensever duyguların yoğun olduğu şiirler yazmasına neden olur. Salim'in Kürtçe, Farsça ve Arapça yazılmış şiirlerinin içeriği ağırlıklı olarak aşk, felsefe, tasavvuf, vatanseverlik ve tarihi konulardan oluşmaktadır. Salim'in dört dizeden oluşan aşk ve sevda üzerine yazılmış rubaileri, sayıları beş veya beş beyitten fazla farklı konularda yazılmış gazelleri incelendiğinde onun engin duygu ve ruh dünyasının zenginliği daha iyi anlaşılmaktadır.
O şiirlerinde daha çok aruz veznini kullanmıştır. Rahat kullanılabilmesi için bol miktarda uzun heceye ihtiyaç olan bu ölçü, aslında Kürtçe dil yapısına pek uygun olmasada Arap ve Fars şiirinin etkisiyle klasik Kürt edebiyatına geçmiştir.
Bu dönemde Kürt coğrafyası, Osmanlılar ve Safeviler tarafından yönetilmiştir. Devletlerin çizdiği sınır, uzun süre doğal sınır olmamıştır. Bu siyasi paylaşıma rağmen iki imparatorluk arasında ardı arkası kesilmeyen savaşlar olmuş ve özerk yaşayan Kürt aşiretleri nedeniyle sınırlar kesin olarak çizilememiştir.
Osmanlı Devleti’ndeki sorunların ancak merkezileşme politikası ile çözüleceğine inanan padişah II. Mahmut, imparatorluk içindeki emir, derebey ve valileri birer birer ortadan kaldırmış ve Kürdistan’da devlet otoritesini yeniden tesis etmeye çalışmıştır. Osmanlı Devleti Irak Kürdistanı’ndaki Kürt emirliklerine yönelerek; Revanduz’da Soran Emirliğini, İmâdiye’de Behdinan Emirliğini ve Süleymaniye’de Baban Emirliğini ortadan kaldırarak bölgeyi merkezi hükümete bağlamıştır.” Kürt emirlerinin boşalttığı yerleri ise Halidi şeyhleri doldurmuştur.
Osmanlı ve Safeviler arasındaki egemenlik mücadeleleri arasında gidip gelen Baban Mirleri hem idareleri altında yaşayan Kürtlerin sosyal, siyasal ve kültürel şekillenişlerinde hem de o dönemin yaşayan Kürt edebiyatçıları üzerinde büyük etkilerde bulunmuştur.
Savaşların, iç iktidar mücadelelerinin, ardı arkası kesilmeyen bölgesel sorunların ve büyük yoksunlukların içinde yaşayan Salim, eserlerinde Fars şairleri Hafız Şirazi, Kalim Hamedani ve Kürt şair Nali'den etkilenmiştir.
Ağırlıklı olarak aşk ve yurtseverlik temaları içerikli şiirlerini kapsayan divanı, ilk defa 1945 yılında Irak'ın Bağdat şehrinde yayınlanır. Yazar Refik Hilmi, 1960 yılında Bağdat’da yayınladığı Kürt Edebiyatı adlı kitabında Salim’in birçok şiirine yer vermiştir.
Salim, kesin olarak bilinmemekle birlikte 1866 yada 1869 yılında vefat eder. Mezarı şair olan amcasıoğlu Mustafa Bey’in yanındadır[14]. Sorani edebiyatının öncü isimlerinden Salim'in kabri bugün Süleymaniye'nin Gardi Saywan mezarlığındadır.
Klasik Kürt edebiyatının önemli merkezleri arasında bulunan Cizre, Süleymaniye, Senendec, Hemedan, Kirmanşah, Bitlis, Meyafarkin, İmadiye ve Beyazıd gibi şehirlerde yetişen yüzlerce yazar, Kürt kültür ve edebiyat yaşamının gelişimine büyük katkılarda bulunmuştur. Salim’de hem kişisel, duygusal hemde Baban Emirliği üzerine yazdığı toplumsal ve siyasal şiirleriyle bir döneme adını vuran önemli edebiyatçılardan biri olarak tarihi hafızamızda unutulmayan bir yere sahip olmuştur.[1]
Ev babet bi zimana (Türkçe) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
Bu makale (Türkçe) dilinde yazılmıştır, makaleleri orijinal dilinde açmak için sembolüne tıklayın!
Ev babet 632 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | کوردیی ناوەڕاست | basnews
Gotarên Girêdayî: 2
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: Türkçe
Dîroka weşanê: 01-05-2021 (3 Sal)
Bajêr: Silêmanî
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Edebî
Kategorîya Naverokê: Helbest
Welat- Herêm: Başûrê Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Turkî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Sara Kamela ) li: 03-07-2022 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 05-07-2022 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 03-07-2022 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 632 car hatiye dîtin
Pelên pêvekirî - Versiyon
Cûre Versiyon Navê afirîner
Dosya wêneyê 1.0.199 KB 03-07-2022 Sara KamelaS.K.
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Hevberkirina şaş a du kesayetiyên Kurd di pirtûka Jinên Navdar ên Kurd de
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 42
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
KUBRA XUDO
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
AYNUR ARAS
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43
Jiyaname
Kerim Avşar
Kurtelêkolîn
Wergêra mirovê Kurd an wergêra dirûşma Kurdî
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Jiyaname
RONÎ WAR
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
Jiyaname
Ferhad Merdê
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Pirtûkxane
LI TIRKIYEYÊ LÊGERÎNEKE HEQÎQETÊ YA AŞTIYANE Û RARÛBÛNA BI NIJADPERESTIYÊ RE
Kurtelêkolîn
Encamnameya Hefteya Wêjeyî ya sala 2024 an li bajarî Dêrikê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî

Rast
Kurtelêkolîn
DESTPÊKA ROMANA KURDÎ
30-05-2024
Sara Kamela
DESTPÊKA ROMANA KURDÎ
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
30-05-2024
Sara Kamela
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
01-06-2024
Sara Kamela
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
11-06-2024
Burhan Sönmez
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Cemal Nebez
12-06-2024
Burhan Sönmez
Cemal Nebez
Babetên nû
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê
12-06-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Cemal Nebez
12-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43
11-06-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
11-06-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
07-06-2024
Sara Kamela
Partî û rêxistin
Xoybûn
04-06-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Şukrî Muhemmed Sekban
04-06-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
Pêşewa Qazî Mihemed, tevî çend serkirdeyên Komara Mahabadê, 1946
02-06-2024
Aras Hiso
Wêne û şirove
Sê şehîd ji kesayetiyên navdar ên Komara Mehabadê Qadî Mihemed, Seyf Qadî û Sadrî Qadî
02-06-2024
Aras Hiso
Cih
Qumlix
02-06-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet 518,448
Wêne 105,226
Pirtûk PDF 19,478
Faylên peywendîdar 97,493
Video 1,394
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Hevberkirina şaş a du kesayetiyên Kurd di pirtûka Jinên Navdar ên Kurd de
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 42
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
KUBRA XUDO
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Kurtelêkolîn
Yekemîn rasthatina min a bi Bedîuzzeman û şopînerên wî re
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
AYNUR ARAS
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 43
Jiyaname
Kerim Avşar
Kurtelêkolîn
Wergêra mirovê Kurd an wergêra dirûşma Kurdî
Wêne û şirove
Serokên çend eşîrên kurdan, 1898
Jiyaname
RONÎ WAR
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Pirtûkxane
Felsefeya presokratîk
Jiyaname
Ferhad Merdê
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Pirtûkxane
LI TIRKIYEYÊ LÊGERÎNEKE HEQÎQETÊ YA AŞTIYANE Û RARÛBÛNA BI NIJADPERESTIYÊ RE
Kurtelêkolîn
Encamnameya Hefteya Wêjeyî ya sala 2024 an li bajarî Dêrikê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Kurtelêkolîn
JI MEKANÊ SIRGÛNÎYÊ BER BI CIHÊ NASNAMEYÊ VE: TEMSÎLÊN WÊJEYÎ YÊN BAJARÊ AMEDÊ DI WÊJEYA KURDÎ YA NÛJEN DE
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Dosya
Pend û gotin - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Pend û gotin - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan Peyv & Hevok - Ziman - Şêwezar - Kurdî Kurmancî Bakûr - T. Latîn Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Bakûrê Kurdistan Peyv & Hevok - Welat- Herêm - Rojawa Kurdistan

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.296 çirke!