Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
24-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
İbrahim Güçlü
23-04-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
17-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
13-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
RONÎ WAR
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
KUBRA XUDO
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 517,610
Wêne 106,192
Pirtûk PDF 19,172
Faylên peywendîdar 96,646
Video 1,329
Kurtelêkolîn
Cihên geştiyarî yên parêzge...
Weşanên
Rojnameya Serbestî
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnameg...
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
الحضارة الميدية (2)
Bi rêya kurdîpêdiya hûnê bizanin ku her roj ji rojên salnameyê çi bûyer diqewime!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

مهدي كاكه يي

مهدي كاكه يي
الحضارة الميدية (2)
#مهدي كاكه يي#
الحوار المتمدن-العدد: 5732 - 2017 -12-19 - 18:50
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات
نبذة تأريخية عن الكورد والآشوريين والعلاقة بينهم (49) – أسلاف الكورد: الميديون
الحضارة الميدية (2)

على الرغم من قلة الآثار الميدية المُكتشَفة، إلا ان العاصمة الميدية (هكمتانه) لا تزال تحتفظ بِآثار ميدية كثيرة، تشهد على عظمة الحضارة الميدية. المدينة التأريخية للعاصمة الميدية تقع تحت التل المبنية عليه هذه المدينة التي كانت مدينة عظيمة بمقياس ذلك الوقت. كما أنّ تمثال (الأسد الصخري) الرابض في إحدى الساحات العامة بالمدينة، يُظهِر جانباً من الحضارة الميدية.
بُنيت العاصمة الميدية سنة 728 قبل الميلاد على يد مؤسس المملكة الميدية ( دياكو) d
وتمت تسميتها بِ( جه مه زان)6 والتي تعني باللغة الكوردية (مكان الإجتماع)، وسُميّت أيضاً بإسم (هيكمەتانا)، إلا إنها إشتهرت أخيراً بإسم (أكباتانا)، وهذه التسمية أطلقها عليها اليونانيون. إشتهار المدينة بهذا الإسم يرجع الى أن معظم المصادر التي تتحدث عن الميديين، هي مصادر يونانية، مثل (هيرودوت) و(زينفون) وغيرهما. لقد جاء إسم العاصمة الميدية في الألواح الإيلامية أيضاً، وأنّ الاشوريين سموها (بيت دياكو) نسبة الى إسم مؤسس المملكة الميدية وباني عاصمتها. في الروايات الآشورية تمت تسمية العاصمة الميدية بِ(أمدانا) أيضاً، وفي الروايات الهيخامنشية جاءت بإسم (هنگمتانا Hangmatana).
تقع العاصمة الميدية في منطقة قريبة من مدينة همدان الحالية الواقعة شمال نهر نهاوند وشرق مدينة كرماشان. يقول المؤرخ اليوناني (هيرودوت) أن مدينة (هكمتانه) كانت مركزاً للامبراطورية الميدية، وبعد سقوط الميديين وإستلام الأخمينيين للحُكم، أصبحت مدينة (هكمتانه) عاصمة صيفية للمملكة الأخمينية.
تمّ بناء مدينة (هكمتانه) في هذه المنطقة نظراً لطبيعتها الساحرة، حيث تتواجد سلسلة جبال الوند المكسوة بالثلوج، الى جانب وجود الأنهار والشلالات الكثيرة والمصايف الجميلة. قام (دياكو) ببناء المدينة فوق تلٍّ لتسهيل الدفاع عنها. كانت مدينة (هكمتانه) مدينة عظيمة، حيث كان طول محيط سورها الخارجي مساوياً لِطول محيط سور مدينة أثينا اليونانية وكانت محصنة تحصيناً قوياً من خلال إحاطتها بِسبعة أسوار دائرية، التي كانت ذات دوائر متتالية، يعلو كل سور الآخر بِشُرفات دفاعية محصنة. كانت جدران خمسة أسوار منها (الأسوار من الخارج نحو الداخل) مصبوغة بألوان مختلفة، حيث كانت جدران السور الخارجي بيضاء وجدران السور الذي يُليه كانت سوداء وجدران السور الذي بعدَه كانت بنفسجية وجدران السور الرابع والخامس كانت زرقاء و برتقالية اللون على التوالي، بينما كانت جدران السور السادس مطلية بالفضّة وجدران السور السابع (السور الداخلي) كانت مطلية بالذهب. في داخل السور الداخلي، تمّ بناء القصر الملكي ومعبداً رائعاً لِعبادة الشمس وبنايَتَين، إحداهما للإدارة والثانية للخزينة. كانت القصور التي بناها (دياكو) تحتوي على حوالي ألف غرفة. كان قصر الملك وخزانته يقعان في الطابق السابع ويحوي مائة غرفة. دعا الملِك (دياكو) مواطنيه الى بناء بيوتهم خارج القلعة وعلى أطرافها.
لاحقاً أصبحت (أكباتانا) عاصمة لملوك الپارثيين والتي خلال عهدهم أصبحت (إكباتانا) عُملتهم الرئيسية، منتجةً منها عملات نقدية إسمها (دراچم drachm) ذات فئة 1 دراچم وذات فئة 4 دراچم، بالإضافة الى مجموعات عُملات نقدية برونزية. لقد تمّ ذكر هذه العملة في التوراة بإسم (أچميثا Achmetha) وأيضاً مكتوبة (أهميثا Ahmetha) (عزرا 6.2). في عام 330 قبل الميلاد، كانت (إكباتانا) الموقع الذي قُتِل فيه القائد العسكري المكدوني (پارمينيون Parmenion) بِأمرٍ من الأسكندر المكدونيe.
كان الفن متقدماً خلال فترة الحكم الميدي، حيث قام الميديون بإستخدام الرسوم والزخارف والكتابات على الألواح والجدران والقبور والأحجار والحديد والأنسجة. كما أنهم عرفوا خياطة الألبسة والغزل والنسيج والنقش على الخشب والحديد وصنعوا التماثيل وخاصة للآلهة وللمشاهير منهم. إكتشفت التنقيبات التي أُجريت في تل (هسار) الفن الميدي الرائع، حيث أنه تم العثور في كهفَين على نوع متقدم من الفن. الكهف الأول هو (كهف شهرزور) الذي يقع في محافظة السليمانية في جنوب كردستان ويضم قبر الملك (كَيخَسرَو) وكذلك يحتوي على رسومات عديدة تتناول مختلف جوانب الحياة السياسية. في هذا الكهف، تم العثور أيضاً على تمثال محفور على حجر لإنسانٍ له أربع أجنحة وعليه صورة كوكب الزهرة التي هي للإله (أناهيتا)، بالإضافة إلى صورة كاهن من الموغ (مجوس أو اليزدانيين) جالس أمام موقد نار. يقع الكهف الثاني في منطقة دوكان الواقعة في إقليم جنوب كوردستان أيضاً، حيث تم العثور فيه على قبر الملك الميدي (أستياگ) الذي كان آخر مَلِك ميدي ووجدت في هذا الكهف أيضاً رسوم عن الطبيعة وأشكالاً زخرفية للطبيعة على الصحون والكؤوس. إمتهن الميديون كذلك الزراعة وتربية الحيوانات وقاموا بِتدجينها و خاصة الحصان.
كان الميديون يهتمون بِتربية المواشي والخيول والجِمال. كانت الخيول الميدية من الخيول المشهورة في المنطقة بِجودتها وخاصة الأنواع البيضاء منها7، ولهذا السبب كانت المملكة الآشورية تأخذ الخيول الميدية من الميديين، كضرائب وجزية. كما أنّ الميديين كانوا يهتمون بالزراعة والتي كانت متطورة في عهدهم8.
يذكر نصٌّ بابلي الملِك الميدي (كَيخَسرَو) بإسم ملِك (أومانمانْده Ummanmande) والتي تعنيالقوة المُرعِبة، حيث يذكر دياكونوف بأنّ البابليين يطلقون هذا الإسم على الشعب الميدي9. كان الميديين يصنعون أسلحة حربية مثل القوس والنشاب والرماح والعربات الحربية10. يُشير (دياكونوف) الى شجاعة الميديين وكونهم كانوا يُشكّلون القوة الضاربة الرئيسية في جيش خشيارشاه11.
كان لإستخدام الميديين البارع للميليشيات أو القائمين بِحرب العصابات، دوراً كبيراً في توسيع إمبراطوريتهم والدفاع عنها. كانت تُسمى تلك الميليشيات ب (كاره Kara)، حيث تدل الكتابات المنقوشة في نصب (بيستون) في إقليم شرق كوردستان على ذلك. يعد ذلك أقدم سجل تأريخي لهذا النوع من الحروب، حيث أصبح منذ ذلك الوقت الأسلوب الحربي المفضل الى الآن للدفاع عن كوردستان.
لغة الكتاب الزردشتي المقدس (آڤيستا) قريبة من اللغة الميدية12، حيث أن زردشت إقتبس الكثير من مبادئ وفلسفة وطقوس دينه من الديانة اليزدانية التي كان الميديون يعتنقونها. كما أنّ الدين اليزداني أسهم بشكلٍ كبير في بلورة البُنية الفكرية والروحية للشعوب الهندو - الآريانية الشعوب السامية العائشة في الممالك المجاورة لمملكة ميديا.
المصادر
6. طه باقر واخرون (1979). تاريخ ايران القديم. جامعة بغداد،صفحة 40.
7. هيرودوت. تاريخ هيرودوت. صفحة 268.
8. دياكونوف (1998). ميديا. ترجمة وهيبة شوكت، دمشق، الناشر محمود أيوب، صفحة 137، 177، 178.
9. المصدر السابق، صفحة 83.
10. هيرودوت. تاريخ هيرودوت. صفحة 517.
11. دياكونوف (1998). ميديا. ترجمة وهيبة شوكت، دمشق، الناشر محمود أيوب، صفحة 412.
12. المصدر السابق، صفحة 68، 72، 146، 214، 272.
المراجع
d. Herodotus : the history of Herodotus . translated by Harry Carter ( London – 1962) book 1. Chapter 10.1, pages 96-101.
e. The Anabasis of Alexander or, The history of the wars and conquests of Alexander the Great. Literally translated, with a commentary, from the Greek of Arrian, the Nicomedian, Published 1884.
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 17 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | https://www.ahewar.org/ - 15-04-2024
Gotarên Girêdayî: 5
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 19-12-2017 (7 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 15-04-2024 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 16-04-2024 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 15-04-2024 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 17 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Cureyên helva Urmiyê yên herî baş û bi navûdeng
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 39
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Kurtelêkolîn
Rojnamegerî û Kovargerîya Kurdî di Navbera Salên 1918-1923an de
Jiyaname
RONÎ WAR
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
Viyan hesen
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Kerim Avşar
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Wêne û şirove
Di sala 1980'î de çemê Banos li bajarê serêkaniyê
Jiyaname
Necat Baysal
Kurtelêkolîn
Destpêka Nivîsandina Kurdan
Kurtelêkolîn
Çanda xwarinê ya Kurdan
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ

Rast
Kurtelêkolîn
Cihên geştiyarî yên parêzgeha Îlamê – Beşa 1em
07-04-2024
Aras Hiso
Cihên geştiyarî yên parêzgeha Îlamê – Beşa 1em
Weşanên
Rojnameya Serbestî
24-04-2024
Burhan Sönmez
Rojnameya Serbestî
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
24-04-2024
Burhan Sönmez
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Şekroyê Xudo Mihoyî
Babetên nû
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
24-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
İbrahim Güçlü
23-04-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
17-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
13-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
RONÎ WAR
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
KUBRA XUDO
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 517,610
Wêne 106,192
Pirtûk PDF 19,172
Faylên peywendîdar 96,646
Video 1,329
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Cureyên helva Urmiyê yên herî baş û bi navûdeng
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 39
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Kurtelêkolîn
Rojnamegerî û Kovargerîya Kurdî di Navbera Salên 1918-1923an de
Jiyaname
RONÎ WAR
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
Viyan hesen
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Kerim Avşar
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Wêne û şirove
Di sala 1980'î de çemê Banos li bajarê serêkaniyê
Jiyaname
Necat Baysal
Kurtelêkolîn
Destpêka Nivîsandina Kurdan
Kurtelêkolîn
Çanda xwarinê ya Kurdan
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.5
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.297 çirke!