Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
24-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
İbrahim Güçlü
23-04-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
17-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
13-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
RONÎ WAR
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
KUBRA XUDO
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 517,545
Wêne 106,159
Pirtûk PDF 19,170
Faylên peywendîdar 96,557
Video 1,317
Kurtelêkolîn
Cihên geştiyarî yên parêzge...
Weşanên
Rojnameya Serbestî
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnameg...
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
تاريخ إنتشار الدين المسيحي في كوردستان (7)
Hevalên Kurdîpêdiya arşîvên me yên neteweyî û welatî bi awayekî objektîv, bêalîbûn, berpirsiyarî û profesyonelî tomar dikin.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

تاريخ إنتشار الدين المسيحي في كوردستان

تاريخ إنتشار الدين المسيحي في كوردستان
تاريخ إنتشار الدين المسيحي في كوردستان (7)
مهدي كاكه يي
الحوار المتمدن-العدد: 6156 - 2019-02-25
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات

المسيحيون في ظل إمارة أربيل
بدأ سكان أربيل في إعتناق المسيحية منذ القرن الأول الميلادي، وتمّ تأسيس الكنيسة المشرقية فيها وأصبح (بقيدا) أول بطريرك عليها في حوالي سنة 104 ميلادية، حيث أصبحت بطرياركية (هادياب) في أربيل، مركز المسيحية حتى العصور الوسطى[a]. كما أنه تمت إقامة مطرانية كلدانية في مدينة أربيل في سنة 500 ميلادية، التي كانت تضم أربيل والموصل(1).
كانت مدينة أربيل عاصمة إمارة مستقلة بإسم (إمارة أربل) منذ أوائل القرن الحادي عشر للميلاد، توالى على حكمها عائلات كوردية من (آل موسك) و(إبن أبي الهيجاء) و(البابكرية) و دخلت في حُكم أتابكة الموصل في سنة 1127ميلادية ثم حكمها صهر صلاح الدين الأيوبي، السلطان (مظفر الدين كوكبري)، إلى حين وفاته في سنة 1252 ميلادية(2).
المنارة المظفرية القائمة في أربيل الى الآن، تشهد على عهد السلطان (مظفر الدين كوكبري) الذي قام ببنائها في القرن الثاني عشر الميلادي في عهد الأتابكة بإرتفاع يبلغ 45 متراً وكان الهدف من بنائها مراقبة هلال شهر رمضان و حلول الأعياد ولمراقبة الطرقات للتصدّي لِأي هجوم خارجي كان قد يحصل.
تتألف المنارة المظفرية من جزأين، سفلي وعلوي. الجزء السفلي مبني على شكل هندسي مُثمّن بأضلاع متساوية، بإستثناء ضلعَين منه. الجزء العلوي هو مخروطي الشكل، قاعدته في الأسفل ويحتوي على عدد من النوافذ للإضاءة. جدران المنارة مبنية من الآجر الأحمر و يوجد داخل المنارة سُلّمان ملتقيان على الأرض و في قمة المنارة. من الجدير بالذكر أنّ شخصاً إسمه (مسعود مراد) قام ببناء المنارة.
في سنة 1237 ميلادية، قام المغول بإحتلال وتدمير مدينة أربيل وبعد ذلك رحلوا عنها. بعد سقوط بغداد على يد هولاكو في سنة 1258 ميلادية، أعاد المغول إحتلال أربيل بعد حصار دام ستة أشهر، حيث قام (هولاكو) بِتنصيب شخص مسيحي حاكِماً لأربيل مما أتاح الفرصة لليعاقبة لبناء المزيد من الكنائس. في سنة 1264 ميلادية، تمّ تعيين رجل مسيحي إسمه (مسعود البرقوطي) والياً على الموصل والذي كان من سكان إحدى قرى أربيل(3). كما أنه في سنة 1268 ميلادية، نقل البطريرك النسطوري مقره من بغداد الى أربيل(4).
لقد إستطاع (علي بن النفيس النصراني) السيطرة التامة على إدارة إمارة أربل، لِدرجةٍ أنه تحكّم بِأمير الإمارة، (كوكبري) الذي كان يأتمر بأمره ويُنفّذ ما يأمر به(5). كما أن هذا الشخص المسيحي قام بِظلم الناس(5) ومن خلال نفوذه الكبير، إستطاع جمع ثروة كبيرة. لقد قام الشاعر (محمد بن علي بن شماس) بِهجائه(5).
في ظل إمارة أربيل، تبوأ بعض المسيحيين وظائف مرموقة وتوغلوا في مناصبها الإدارية، من أمثال (يعقوب النصراني) و(المختص النصراني) الذي قد يكون والد (الفخر إسحاق بن المختص الأربلي) الذي كان صاحب المؤرخ إبن خلكان، حيث أنّ هذين الشخصَين تعاقبا على إشغال وظيفة (مُشرف ديوان أربل)(6)(7). إشغال المسيحيين لِمناصب هامة في إمارة إربل، تسبّب في إثارة حفيظة الكثيرين من سكانها غير المسيحيين، ويظهر هذا في هجو الشاعر الكوردي (طه بن إبراهيم هذباني) لأربيل في قوله:
ألا أجزى الإله بُليد سوءٍ تحكَّم فيه عبادُ الصليبِ”(8)
تم تعيين الرجل المسيحي (إبن عيدان) كاتباً لديوان أربيل من قِبل ديوان الخلافة في سنة 1232 ميلادية التي توفي خلالها السلطان مظفر الدين(9)(10)(11).
عاش المسيحيون في ظل إمارة أربيل في حُرية وأمان، لِدرجةٍ أنّ المؤرخ السعودي (سامي الصقار) ينقل عن (إبن الشعار الموصلي) بأنّه بعد تعرّض الشخصية المسيحية المصرية (هبة الله بن أبي الحسن المصري الدمنهوري)، للإعتقال في مصر لرفضه إعتناق الدين الإسلامي، لجأ إلى أربيل في سنة 1214 ميلادية، وتولى أحد دواوين الإمارة بالإضافة إلى ديوان الاشراف بِقلعتها التاريخية(12).
كانت أربيل تتمتع بمركز ديني مسيحي ممتاز في عهد المغول أيضاً، حيث زار الجاثليق (مار مكيخا) سلطان المغول في سنة 1265 ميلادية والذي قام بِبناء بيعة في قلعة أربيل وبعد وفاته، تمّ تعيين (مار دنحا أربلي) خلفاً له(10).
كما أنّ كُتّاباً مسيحيين برزوا في أربيل، مثل (ميشحا زخا) الذي ألّف كتاباً بالسريانية بإسم (تاريخ إربل) ومن المرجح أنّ يعود تاريخ تأليف هذا الكتاب الى منتصف القرن السادس الميلادي(13)(14). توجد مخطوطة هذا الكتاب في معهد الدراسات الإسلامية في بغداد والذي قام المطران بطرس عزيز المتوفي في سنة 1937 ميلادية، بترجمته من السريانية الى العربية.
كان للمسيحيين شعراء بارزين أيضاً في أربيل، مثل الشاعر (كيوركيس وردا أربلي) الذي كان يُسمى بِ(شاعر العذراء) والذي عاش في القرن الثالث عشر الميلادي وله ديوان شعر باللغة الآرامية الذي تضمن وصفاً لِحصار المغول لأربيل في سنة 1237 ميلادية(15)(16). كما برز الشاعر (خميس بن قرادحي) الذي كان تلميذاً للشاعر (كيوركيس وردا أربلي) وله أيضاً ديوان مخطوط باللغة الآرامية(17)(18).
بالنسبة للحياة الدينية المسيحية في إمارة أربيل، كانت الكنائس عامرة، و في بعض الأحيان سبقت بعض المساجد في الخدمات، ويظهر هذا من خلال قصيدة الشاعر السرياني الحاجري الأربلي، (عيسى بن سنجر) المتوفي في سنة 1234 ميلادية التي أرسلها إلى والي الخليفة، يُشير فيها إلى مسجدٍ مهجورٍ وإلى كنائس المسيحيين في أربيل المُضاءة بالشموع والمزدحمة بالمُصّلين. جاء في تلك القصيدة ما يلي:
أنّا مسجدُ اللهِ بيت عبادةٍ عاري الملابسِ ليس فيه حصير
ثم يقول:
الشمعُ في خللِ الكنائس نيّرٌ
وفناءُ رَبعي مظلمٌ ديجورٌ(19).
المصادر
1. الدكتور سامي بن خماس الصقار. أمارة إربل في العصر العباسي ومؤرخها ابن المستوفى. دار الشواف للنشر والتوزيع، الرياض، المملكة العربية السعودية، 1992، صفحة 175.
2. المصدر السابق، صفحة 35.
3. المصدر السابق، صفحة 36 – 37.
4. المصدر السابق، صفحة 37.
5. المصدر السابق، صفحة 176.
6. قطب الدين موسى بن محمد اليونيني. ذيل مرآة الزمان. المجلد الأول، دراسة وتحقيق د. حمزة أحمد عباس، هيئة أبو ظبي للثقافة والتراث، أبو ظبي، 2007.
7. قطب الدين موسى بن محمد اليونيني. ذيل مرآة الزمان. المجلد الثاني، دراسة وتحقيق د. حمزة أحمد عباس، هيئة أبو ظبي للثقافة والتراث، أبو ظبي، 2007.
8. قطب الدين موسى بن محمد اليونيني. ذيل مرآة الزمان. المجلد الثالث، دراسة وتحقيق د. حمزة أحمد عباس، هيئة أبو ظبي للثقافة والتراث، أبو ظبي، 2007.
9. ابن الفوطي. الحوادث الجامعة. تحقيق الدكتور مصطفى جواد، بغداد، 1351 ﻫ، صفحة 45 - 50.
10. عباس العزاوي. امارة آل بكتكين باربل. مجلة المجمع العربي بدمشق – أعداد المجلدَين 21 و22 لِسنتي 1946 و1947 م، صفحة 62.
11. الدكتور سامي بن خماس الصقار. أمارة إربل في العصر العباسي ومؤرخها ابن المستوفى، دار الشواف للنشر والتوزيع، الرياض، المملكة العربية السعودية، 1992، صفحة 177.
12. ابن الشعار الموصلي. عقود الجمان في شعراء هذا الزمان. مكتبة أسعد فندي، استانبول، الجزء التاسع، صفحة 122.
13. الدكتور سامي بن بن خماس الصقار. أمارة إربل في العصر العباسي ومؤرخها ابن المستوفى، دار الشواف للنشر والتوزيع، الرياض، المملكة العربية السعودية، 1992، صفحة 31.
14. فؤاد جميل. سهل حدياب في العصور القديمة. مجلة سومر، المجلد 25، 1969، صفحة 219.
15. القس سليمان الصائغ. تاريخ الموصل. الجزء الثاني، المطبعة الكاثولوكية، بيروت، 1928، صفحة 111.
16. الدكتور سامي بن بن خماس الصقار. أمارة إربل في العصر العباسي ومؤرخها ابن المستوفى، دار الشواف للنشر والتوزيع، الرياض، المملكة العربية السعودية، 1992، صفحة 177- 178.
17. المصدر السابق، صفحة 178.
18. القس سليمان الصائغ. تاريخ الموصل. الجزء الثاني، المطبعة الكاثولوكية، بيروت، 1928، صفحة 111 - 112.
19. عثمان أمين صالح. أربيل مدينة الأدب والعلم والحضارة. دار آراس، أربيل، 2009، صفحة 208.
a. British Institute of Persian Studies (1981). Iran. Volumes 19-21. The University of Michigan. pp. 15, 17.
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 13 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | https://www.ahewar.org/ - 12-04-2024
Gotarên Girêdayî: 10
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 25-02-2019 (5 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Ol û Ateyzim
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 12-04-2024 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 15-04-2024 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 12-04-2024 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 13 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
Di sala 1980'î de çemê Banos li bajarê serêkaniyê
Jiyaname
KUBRA XUDO
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 39
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Kurtelêkolîn
Çanda xwarinê ya Kurdan
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Necat Baysal
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Viyan hesen
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Kurtelêkolîn
Destpêka Nivîsandina Kurdan
Jiyaname
RONÎ WAR
Kurtelêkolîn
Cureyên helva Urmiyê yên herî baş û bi navûdeng
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
Kerim Avşar
Kurtelêkolîn
Rojnamegerî û Kovargerîya Kurdî di Navbera Salên 1918-1923an de
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê

Rast
Kurtelêkolîn
Cihên geştiyarî yên parêzgeha Îlamê – Beşa 1em
07-04-2024
Aras Hiso
Cihên geştiyarî yên parêzgeha Îlamê – Beşa 1em
Weşanên
Rojnameya Serbestî
24-04-2024
Burhan Sönmez
Rojnameya Serbestî
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
24-04-2024
Burhan Sönmez
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Şekroyê Xudo Mihoyî
Babetên nû
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
24-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
İbrahim Güçlü
23-04-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
17-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
13-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
RONÎ WAR
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
KUBRA XUDO
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 517,545
Wêne 106,159
Pirtûk PDF 19,170
Faylên peywendîdar 96,557
Video 1,317
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
Di sala 1980'î de çemê Banos li bajarê serêkaniyê
Jiyaname
KUBRA XUDO
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 39
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Kurtelêkolîn
Çanda xwarinê ya Kurdan
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Necat Baysal
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Viyan hesen
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Kurtelêkolîn
Destpêka Nivîsandina Kurdan
Jiyaname
RONÎ WAR
Kurtelêkolîn
Cureyên helva Urmiyê yên herî baş û bi navûdeng
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
Kerim Avşar
Kurtelêkolîn
Rojnamegerî û Kovargerîya Kurdî di Navbera Salên 1918-1923an de
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.42
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.204 çirke!