Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Cih
Qamişlo
25-05-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Ferhad Merdê
25-05-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
19-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Lenînîsm
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Felsefeya marks
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
07-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
01-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
01-05-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefekirin û zarok
29-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û hevoksazî
28-04-2024
Sara Kamela
Jimare
Babet 519,025
Wêne 106,460
Pirtûk PDF 19,312
Faylên peywendîdar 97,293
Video 1,395
Kurtelêkolîn
Çêkirina tevnan di Kelepûra...
Kurtelêkolîn
Xişr û bedewiyên jinên Kurd...
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Cih
Qamişlo
القنوات الاروائية تحت الارض من ابتكارات الميديين
Kurdîpêdiya dîroka duh û îro ji bo nifşên siberojê arşîv dike!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

مؤيد عبد الستار

مؤيد عبد الستار
القنوات الاروائية تحت الارض من ابتكارات الميديين
د. #مؤيد عبد الستار#

تكشف الدراسات الاثارية أن ابتكار تشييد القنوات المائية تحت الارض في الامبراطورية الرومانية يعود الى اصول القنوات الميدية – في كردستان - فان اكتشافات أثرية حديثة بينت أن في القرن السابع قبل الميلاد،خلال حملة سرجون الثاني الملك الاشوري على الميديين اكتشف شبكة قنوات للمياه تحت الارض قرب بحيرة اورمية ، وإن ابنه سنحاريب حصل على سر تشييد القنوات وعمل نظاما مشابها له حول نينوى،وشيد قناة على شاكلة قناة اورمية ليروي مدينة اربيلا Arbela ويعتقد ان احتلال روما لبلاد آشور وشمال سوريا مكنها من اكتشاف هذه القنوات فنقلوها الى روما.وبذلك تكون تلك القنوات سبقت القنوات الرومانية .
[[article_title_text]]
كما إن الكتابات الهيروغليفية المصرية تبين أن امبراطورية فارس أهدت فكرة القناة المائية الى مصر بعد سيطرة دارا الاول على مصر عام 518 قبل الميلاد ، وان سكيلاك Scylax الضابط في جيش دارا شيد قناة تحت الارض لجلب المياه من النيل الى واحة الخارجة لمسافة تبعد 100 ميل عن الاقصر،وان القناة التاريخية مازالت صالحة للاستخدام،ولربما كانت هذه الهدية من الامبراطوردارا الى المصريين هي التي جعلتهم يمنحونه لقب فرعون .
أما المؤرخ الاغريقي بوليبيوس Polybius في القرن الثاني قبل الميلاد 200 ق .م،يصف قناة شيدت في الصحراء الايرانية عهد الهيمنة الايرانية يقول ( شيدوا - شقوا- قنوات في الصحراء تحت الارض بجهود كبيرة ومكلفة خلال مساحات كبيرة في البلاد وجاءوا بالمياه الى الصحراء من مصادر كانت غامضة للناس الذين استخدموا تلك المياه.).
قبل ثلاثة الاف عام عرف سكان كردستان حفر القنوات المائية تحت الارض وجلب المياه من الجبال والينابيع،ومن المرتفعات الى المناطق المنخفضة،وحفرالابار في السهول.واشتهرت كردستان وبلاد ايران في نقل المياه تحت الارض الى مسافات بعيدة،وما زالت الشبكة التاريخية القديمة في بلاد ايران تتوسع حتى اصبح هذا النظام هو الشريان الاساسي لتوزيع المياه في ايران وسد حاجة المدن والقرى والزراعة بما يوازي 75 % من النظام الاروائي في ايران.
يعود الفضل لبعض كتاب العصور القديمة الذين سجلوا شروحا تفصيلية للتقنية التي استخدمت في تشييد هذه القنوات الاروائية ، فالمؤرخ العلمي فيتروفيوس Vitruvius يعد أقدم مؤرخ تكنلوجي شرح نظام القنوات الاروائي تحت الارض شرحا تكنلوجيا علميا في كتابه التاريخي: العمارة :De Architectura حوالي سنة 80 قبل الميلاد.
وفي القرن التاسع الميلادي كان عبد الله بن طاهر بن الحسين حاكما لولاية خراسان ( توفي 844 م ) *، طلب من مجموعة من الكتاب تصنيف كتاب حول نظام أقنية الري .
وحوالي عام 1000ميلادية كتب حسن الحاسب رسالة علمية هندسية في نظام أقنية الري وفرت شرحا تفصيليا عن تشييد الاقنية وصيانتها.
لقد ذكر هذا النظام الاروائي العديد من المؤرخين،وكان معروفا ومشهورا في مؤلفات العصورالقديمة،فقد ذكر المؤلف الاغريقي بوليبيوس Polybius في القرن الثاني قبل الميلاد القناة ووصف وجود قنوات مشيدة تحت الارض تجلب المياه الى الصحراء من اماكن غير معروفة – مجهولة - وقد عثر على قنوات نظام مائي مشابه في البلدان التي كانت تحت تاثير الحضارة الايرانية مثل الباكستان،وتركستان والمناطق الجنوبية للقوقاز والعراق وسوريا والجزيرة العربية واليمن.
وخلال سيطرة الامبراطورية الرومانية و بعد الفتوحات الاسلامية انتقل هذا النظام الاروائي الى شمال افريقيا ثم الى اسبانيا وصقلية.
وفي مناطق من صحارى شمال افريقيا زودت بعض المستوطنات السكانية بالمياه من الواحات بواسطة هذا النظام الاروائي ، وما زال بعض الناس يدعون هذا النظام بالعمل الفارسي.
وقد استفاد العديد من السلاطين والخلفاء من هذا النظام الاروائي المشيد تحت الارض بمساعدة من المهندسين الكرد والايرانيين فقد شيد المتوكل نظاما اروائيا تحت الارض بمساعدة من المهندسين الايرانيين لايصال الماء الى قصره في سامراء من شمال نهر دجلة.
أما طريقة شق الاقنية وتشييدها تحت الارض فهي لاتختلف كثيرا اليوم عن ماكانت عليه قبل ثلاثة الاف عام.وتبدأ بقيام أحد خبراء الاقنية بكشف المياه النابعة من الجبل أو المرتفع ومعرفة مكان تجمع المياه وتتبع تسربها ثم اتباع طرق علمية وفنية في تشييد الاقنية على عمق معين محسوب وفق حسابات هندسية معقدة مشروحة في الكتب التي تعنى بهذا الاختراع العظيم وتستفيد من قاعدة الاواني المستطرقة.
[[article_title_text]]
إن أي مسافر في بلاد ايران يلاحظ بسهولة البيئة الصحراوية وإن البلاد الايرانية ذات مناخ جاف عدا بعض المناطق مثل سواحل بحر قزوين و شمال غرب ايران - كردستان وجبال زاغروس - ورغم قلة الامطار المتساقطة على البلاد ومساحات الصحارى الواسعة،الا أن ايران استطاعت الاكتفاء بانتاجها الزراعي بل وتصدير بعض المنتوجات مثل القطن ، وتمكنت من هذه الزراعة والانتاج الوفير بسبب اسستخدامها النظام المائي الذي ينقل الماء بواسطة القنوات تحت الارض، وقد اخترع منذ الاف السنين وكان نظاما فعالا ومفيدا بحيث اعتمد في العديد من البلدان في الشرق الاوسط.
وقد شيدت قنوات الري تحت الارض في كردستان وايران بمستوى يضاهي وينافس نظام قنوات الري في الامبراطورية الرومانية ، وفي الوقت الذي أصبحت فيه القنوات الرومانية مجرد تاريخ فان القنوات الايرانية مازالت تستخدم وتعمل بكفاءة رغم مرور الاف السنوات عليها،وظلت تتوسع على مر الزمن،فتوجد اليوم نحو 22000 اثنتان وعشرون الف وحدة اروائية تشمل حوالي 170000 مائة وسبعون الف ميل من القنوات تحت الارض، وأن هذا النظام يمول 75% من احتياجات ايران الاروائية للزراعة إضافة الى احتياجات المنازل ايضا.وحتى قبل سنوات قليلة،قبل أن يشيد سد كارج ، كانت الشبكة الاروائية تحت الارض تزود طهران باكملها بالمياه وتعتمد على هذا النظام المائي الذي يجلب لها المياه من سفوح جبال البرزElburz .
وإذا نظرنا في موقع مدينة برسي بولس والتي كانت عاصمة الاخمينيين ومؤسسها كورش الكبير، في القرن السادس قبل الميلاد نلاحظ وجود فوهات آبار في صف واحد مما يدل على إنها فتحات آبار حفر القنوات المائية تحت الارض التي تاتي بالمياه الى قلعة برسي بولس – انظر الصورة المرفقة لموقع برسي بولس .
......................................................................
* طاهر بن الحسين والد عبد الله كان أحد كبار قواد المامون وهو مؤسس الدولة الطاهرية في خراسان التي استمرت لقرن من الزمان ،اغتيل عام 823 م
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 32 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | https://akhbaar.org/ - 10-04-2024
Gotarên Girêdayî: 2
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 27-10-2023 (1 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 10-04-2024 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 11-04-2024 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Aras Hiso ) ve li ser 10-04-2024 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 32 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Xebateke kesk di rêya Kurdistanê de Êko-nasyonalîzma Şerîf Bacwer û hevalên wî
Kurtelêkolîn
Pirên pêwendiya di navbera Başûr û Rojhilat û nebûna baweriyê
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
Kerim Avşar
Jiyaname
Viyan hesen
Pirtûkxane
Lenînîsm
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
RONÎ WAR
Kurtelêkolîn
Gelo pirsa Kurd, pirsek navdewletiye?
Pirtûkxane
Felsefeya marks
Jiyaname
Ferhad Merdê
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
Jiyaname
AYNUR ARAS
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Kurtelêkolîn
Mezopotamya û şaristaniyetek bo hemû mirovahiyê
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Cihên arkeolojîk
Temteman
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Cihên arkeolojîk
Dalamper

Rast
Kurtelêkolîn
Çêkirina tevnan di Kelepûra Kobaniyê de
05-05-2024
Aras Hiso
Çêkirina tevnan di Kelepûra Kobaniyê de
Kurtelêkolîn
Xişr û bedewiyên jinên Kurd li ber çavên geştyarên bîhanî
05-05-2024
Aras Hiso
Xişr û bedewiyên jinên Kurd li ber çavên geştyarên bîhanî
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
19-05-2024
Sara Kamela
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
19-05-2024
Sara Kamela
MEDRESEYA QUBAHAN
Cih
Qamişlo
25-05-2024
Burhan Sönmez
Qamişlo
Babetên nû
Cih
Qamişlo
25-05-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Ferhad Merdê
25-05-2024
Burhan Sönmez
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
19-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Lenînîsm
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Felsefeya marks
15-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
07-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
01-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
01-05-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefekirin û zarok
29-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û hevoksazî
28-04-2024
Sara Kamela
Jimare
Babet 519,025
Wêne 106,460
Pirtûk PDF 19,312
Faylên peywendîdar 97,293
Video 1,395
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Xebateke kesk di rêya Kurdistanê de Êko-nasyonalîzma Şerîf Bacwer û hevalên wî
Kurtelêkolîn
Pirên pêwendiya di navbera Başûr û Rojhilat û nebûna baweriyê
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
Kerim Avşar
Jiyaname
Viyan hesen
Pirtûkxane
Lenînîsm
Kurtelêkolîn
RÊBERA HÎNKIRINA KURDÎ
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
RONÎ WAR
Kurtelêkolîn
Gelo pirsa Kurd, pirsek navdewletiye?
Pirtûkxane
Felsefeya marks
Jiyaname
Ferhad Merdê
Wêne û şirove
MEDRESEYA QUBAHAN
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
Jiyaname
AYNUR ARAS
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Kurtelêkolîn
Mezopotamya û şaristaniyetek bo hemû mirovahiyê
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Cihên arkeolojîk
Temteman
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Cihên arkeolojîk
Dalamper

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.5
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.453 çirke!