Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
07-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
01-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
01-05-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefekirin û zarok
29-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û hevoksazî
28-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
24-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
İbrahim Güçlü
23-04-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefekirin
23-04-2024
Sara Kamela
Jimare
Babet 519,210
Wêne 106,556
Pirtûk PDF 19,262
Faylên peywendîdar 97,035
Video 1,384
Kurtelêkolîn
Cihên geştiyarî yên parêzge...
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Weşanên
Rojnameya Serbestî
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
مكانة المرأة الإيزيدية (4)
Kurdîpêdiya derfetên (mafê gihandina agahiyên giştî) ji bo her mirovekî kurd vedike!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

مكانة المرأة الإيزيدية

مكانة المرأة الإيزيدية
مكانة المرأة الإيزيدية (4)
مهدي كاكه يي
الحوار المتمدن-العدد: 6971 - 2021-07-27 - 22:19
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات
مكانة المرأة في الأديان الكوردية (23)

نساء إيزيديات قدّيسات
جميع نساء السلالة الپيرانية والشێخانية هنّ مقدسات عند أبناء طبقة المُريدين، حيث أقيمت ‏للعديد منهنّ مزارات مقدسة. تنتشر مقامات الأولياء من النساء في جميع أنحاء كوردستان. فيما يلي نتعرّف على عدد من القدّيسات الإيزيديات.
1. القدّيسة (خاتونا فخرا): الإسم الحقيقي لها هو (غزال)، إلا أنّ (شيخ آدي الثاني) أطلق عليها (خاتونا گران) أي السيدة المحترمة، حيث أنّ المرأة الكوردية تُلقَب (خاتون) للإحترام والتقدير وللدلالة على المكانة الراقية لها، بينما الإسم (فخرا) يُشير الى والدها القدّيس (شيخ فخرَدين)، حيث أنها كانت إبنة هذا القدّيس. جدها هو الأمير الإيزيدى (ئزديني مير)، الذي كان أميراً شهيراً و إسم جدتها هو (سيتيا زن) وكان لها أخَوان إثنان هما (شيخمند) و(شيخ بدر) وكانت زوجة (شيخ حسين ابن القديس شيخ شمس). وتمّ إختيارها رئيسةً للنساء في عهد (شيخ آدي الثاني) (1162 – 1228 م) المعروف ب(آدي كوردي) [1] والمولود في بلدة هَكاري الواقعة في شمال كوردستان. القدّيسة (خاتونا فخرا) هي أشهر قديسة في الديانة الايزيدية والمرأة الوحيدة التي يُشكّل أحفادها مجموعة خاصة بهم في طبقة الشيوخ الشمسانيين. وهي خودان العديد من العشائر الايزيدية الكبيرة، مثل قيران، حليقيان، دخيان وغيرها. وهي أيضاً القديسة الراعية للمرأة (الحاملة)، حيث كانت لِ(خاتونا فخرا) كرامة تسلوم في الولادة، حيث كان يتم الإستنجاد بها في حالة عُسر الولادة ومعوقات ومصاعب وضع الجنين. إستمرت القدّيسة (خاتونا فخرا) في خدمة لالش، حيث بقيت خادمة فيه حتى وفاتها وكانت تقوم بتوعية النساء الإيزيديات وتعليمهن مبادئ وطقوس وتقاليد الدين الإيزيدي ومنعهن من الضياع. يتم ذكر (خاتون فخرا) في تراتيل ودعوات النساء الإيزيديات. تكريماَ لها ولخدمتها للمعبد المُقدّس (لالش)، تصوم النساء الإيزيديات في كل سنة، أول يوم أربعاء من شهر تشرين الثاني حسب التقويم الشرقي ويُسمّى صوم ذلك اليوم (صوم خاتونا فخرا). مزارها يقع في قرية (خوشابا) وكما توجد لها قُبّة في قرية (ختارة) ولها شيوخ من ذُريتها الى الآن في (ختارة) ومناطق أخرى. هناك مزار لِ(خاتونا فخرا) في منطقة (مام شڤان) بالقرب من بلدة (خانكي) التابعة لمحافظة دهوك في جنوب كوردستان، حيث يرتاده الإيزيديون، وخاصة النساء، يتصدقون تكريماً لِروحها ويدعون من الخالق و(طاوسي ملك) أن يحميا الإيزيديين من كل سوء وأن ينشرا الخير بينهم.
2. الشيخة (استيا ايسْ): وهي بمثابة أم الأولياء وجدّة القدّيسة (استيا حبيب). يُقال أنها كبرت وطال بها العمر، فحملوها من (لالش) الى (بحزاني) للقاء حفيدتها (استيا حبيب). (هاجال) وأحياناُ يُلفَظ (هاجالي) هو شقيق (استيا ايس) والذي هو پير ومن ذرية اپيار.
3. (استيا حبيب): وهي إبنة الشيخ هسن وحفيدة (استيا ايس). وهي شيخة القوالين الذين هم بالأصل (دومليون)، مريدو (شيخ ناصر الدين). يقع مزارها على تل بعشيقة. لها مكانة بارزة في بحزاني. تحوّر إسمها بمرور الزمن الى (ست حبيبي). ما زال بيتها قائماً في بحزاني في بيت الشيخ خلف الذي هو من سلالة زوجها ناسردين. هناك قُبب ساسي أي (الثلاثة) بين بعشيقة وبحزاني التي تعود الى أسرة ناسردين، حيث أنّ القبة الأولى هي لزوجته (حبيبة) والثانية لإبنته (خديجة) والثالثة لإبنه (شيخ مهمد).
4. پیرا (دايكا چاك): إسمها يعني (الأم الصالحة) أو (الأم الطاهرة). وهي والدة پير (مهمد رشان) الذي هو صاحب أكبر زاوية ومرقد في جبل مقلوب. يُسمّيه أهالي بحزاني وبعشيقة (مهمد بغاش) ويُلقّب (آشڤان) أي (مُشغّل الطاحونة) أي بمعنى (طاحونچي). كان والده له (7) سبعة طواحين على طريق قرية (قيماوا) التي هي من قرى عشيرة (گوران) التي أفرادها أسلموا من جرّاء حملات الإبادة الجماعية (فرمانات) التي تعرض لها الإيزيديون. تقع هذه القرية في الجهة الغربية المواجهة لجسر مندان. كلمة (بغاش) متأتية من الكلمة الكوردية المركبة (بَرْ آش)، حيث أن كلمة (بَرْ) تعني (أمام) وكلمة (آش) تعني (طاحونة) أو (مطحنة) وبذلك (بَرْ آش) تعني (الواقف أمام الطاحونة)، أي (مُشغّل الطاحونة).
5. (ستيا ئاف): وهي إبنة أمير بوتان الذي كان مسلماً متشدداً وأحد ألد أعداء الداسنية (الإيزيدية)، بينما كانت إبنته (ستيا ‏ئاف) تدافع عن الداسنية، حيث أنها إعتنقت الدين الإيزيدي. توفيت ودُفن جثمانها في مزار أبو الشمسانيين (إيزيدي ‏نمير). ‏
‏6. ‏‏المتصوّفة (پيرافات)‏‏: من الشخصيات التي مارست التصوّف ويقع مزارها في قرية كيس قلا (قلعة كيس) التي جرى تعريبها، حيث تمّ إسكان قبائل بدوية فيها.
7. استيازين: وهي والدة (فخرالدين) و(شمس الدين) وكانت ولية من أولياء الإيزيدية. لها مكانة محترمة ولها نواشين خاصة بها في عدة قرى وأماكن.
8. استيا نفيسه: يقع مزارها على تل بعشيقة.
9. (نصرة پیر مەولا).
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 52 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | https://www.ahewar.org/ - 11-03-2024
Gotarên Girêdayî: 21
Jiyaname
Kurtelêkolîn
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 27-07-2021 (3 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Ol û Ateyzim
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Kategorîya Naverokê: Jinan
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 11-03-2024 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 11-03-2024 hate nirxandin û weşandin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 52 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Mezopotamya û şaristaniyetek bo hemû mirovahiyê
Kurtelêkolîn
Gelo pirsa Kurd, pirsek navdewletiye?
Kurtelêkolîn
Kurd û mucîzeya cîhana modern
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
Felsefekirin û zarok
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
Kurtelêkolîn
Pirên pêwendiya di navbera Başûr û Rojhilat û nebûna baweriyê
Kurtelêkolîn
Xebateke kesk di rêya Kurdistanê de Êko-nasyonalîzma Şerîf Bacwer û hevalên wî
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
Kerim Avşar
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û hevoksazî
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
RONÎ WAR
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Di sala 1980'î de çemê Banos li bajarê serêkaniyê
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Cihên arkeolojîk
Temteman
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Jiyaname
Viyan hesen
Jiyaname
Necat Baysal
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê

Rast
Kurtelêkolîn
Cihên geştiyarî yên parêzgeha Îlamê – Beşa 1em
07-04-2024
Aras Hiso
Cihên geştiyarî yên parêzgeha Îlamê – Beşa 1em
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Di ziman de xêv û morfolojî
Weşanên
Rojnameya Serbestî
24-04-2024
Burhan Sönmez
Rojnameya Serbestî
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Şekroyê Xudo Mihoyî
Babetên nû
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
07-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
01-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
01-05-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefekirin û zarok
29-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û hevoksazî
28-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
24-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
İbrahim Güçlü
23-04-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefekirin
23-04-2024
Sara Kamela
Jimare
Babet 519,210
Wêne 106,556
Pirtûk PDF 19,262
Faylên peywendîdar 97,035
Video 1,384
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Mezopotamya û şaristaniyetek bo hemû mirovahiyê
Kurtelêkolîn
Gelo pirsa Kurd, pirsek navdewletiye?
Kurtelêkolîn
Kurd û mucîzeya cîhana modern
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
Felsefekirin û zarok
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 41
Kurtelêkolîn
Pirên pêwendiya di navbera Başûr û Rojhilat û nebûna baweriyê
Kurtelêkolîn
Xebateke kesk di rêya Kurdistanê de Êko-nasyonalîzma Şerîf Bacwer û hevalên wî
Jiyaname
AYNUR ARAS
Jiyaname
Kerim Avşar
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û hevoksazî
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
RONÎ WAR
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Wêne û şirove
Di sala 1980'î de çemê Banos li bajarê serêkaniyê
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Cihên arkeolojîk
Temteman
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Jiyaname
Viyan hesen
Jiyaname
Necat Baysal
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.5
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.5 çirke!