Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
01-05-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
24-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
İbrahim Güçlü
23-04-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
17-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
13-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
RONÎ WAR
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 517,716
Wêne 106,196
Pirtûk PDF 19,173
Faylên peywendîdar 96,666
Video 1,331
Kurtelêkolîn
Cihên geştiyarî yên parêzge...
Weşanên
Rojnameya Serbestî
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnameg...
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
دراسات في التاريخ الكردي القديم ( الحلقة 11 )نشأة الدولة الأخمينية
Kurdîpêdiya û hevkarên wê çavkanî û referansên pêwîst pêşkêşî xwendekarên zanîngehan û xwendina bilind dikin!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

دراسات في التاريخ الكردي القديم

دراسات في التاريخ الكردي القديم
$دراسات في التاريخ الكردي القديم ( الحلقة 11 )نشأة الدولة الأخمينية$
د. أحمد الخليل

نشأة الدولة الأخمينية:
تفيد المصادر الموثوقة أن الفُرس كانوا قبائل آرية، وفدت في القرن (9 ق.م) إلى الهضبة الآريانية (سمّاها الشاه رضا بهلوي: إيران)، وسكنوا المنطقة التي كانت تسمى (پارْسُوا) Parsua، وهي تقع جنوب غربي بحيرة أُورْمِي، ثم هاجروا حوالي سنة (800 ق.م) من تلك المنطقة تحت ضغط شعب أُورارْتو (خالْدي = خَلْدي= نايْري= من أسلاف الكرد)، واتجهوا جنوباً وسكنوا حوالي سنة (700 ق.م) في السهول الممتدة على طول جبال بَخْتياري القريبة من عِيلام (إيلام)، وأسّسوا هناك دولتهم الأولى التي كانت تسمّى (پارْسُوماش).
وكانت حياة الفرس أقرب إلى البداوة، وبعد فترات من التبعية لمملكة عِيلام (إيلام)، ثم لمملكة آشور، وأخيراً لمملكة ميديا، نهضوا بقيادة أسرة ملكية يسمّى جدّها الأول (أَخْميني) أو (أَخْماني)، ويبدو أن نجم هذه الأسرة كان في صعود، فقد تزوّج زعيمها قَمْبَيز الأول بن كُورش الأول من مانْدانا ابنة الملك الميدي الأخير (أَرِشْتِ ڤاجا) Arishti vaiga (رامي الرمح)، (سمّاه الفرس: أزدَهاك = أﮊدّها، وحرّفه هيرودوت إلى: أَسْتِياگ)، فولدت له كُورش الثاني، وقد مرّ في الدراسة (10) أن كورش الثاني ثار على جدّه لوالدته أَسْتِياگ سنة (553 ق.م)، وانتصر عليه (550 ق.م)، وأقام الدولة الأخمينية على قواعد مملكة ميديا.
ويبدو أن قسماً من قادة الميد كانوا رافضين للتسلط الفارسي على مملكتهم، لكنهم كانوا مغلوبين على أمرهم، بسبب تآمر الزعيم الميدي هارپاگ وفريقه المتحالف معه، وأيضاً بسبب سياسات الملك أَسْتِياگ غير الرصينة. وثار بعض أولئك الميد سنة (522 ق.م) بقيادة الأخوين الكاهنين سِميرديس(شاه مَرْد) وأخيه پيرتزيث، على الملك قَمْبَيز بن كورش الثاني، وثاروا ومرة أخرى بقيادة الزعيم الميدي فَراؤُرْت على الملك دارا الأول سنة (521 ق.م)، لكن الفرس قمعوا الثورتين بقسوة بالغة، وفرضوا سلطتهم على الميديين بالحديد والنار.
أثر الميد في الأخمين حضارياً:
بعد سقوط مملكة ميديا خضعت ميديا (كردستان) للحكم الفارسي، وظلت كذلك حتى سيطرة الإسكندر المكدوني على آريانا (كردستان وأذربيجان وفارس وبلوشستان وأفغانستان) سنة (330 ق.م)، ويبدو أن مقولة “فَتحت روما أثينا عسكرياً، وفَتحتْها أثينا حضارياً” تصحّ على الميد والفرس، فقد تربّى كورش الثاني الأخميني في كنف الثقافة الميدية، وعدا هذا فإن الأخمين اتخذوا في البداية عاصمة الميد أَگْباتانا (آمَدان= هَمَذان) عاصمةً لهم قبل بناء عاصمتهم پِرْسُوپوليس.
ويرىوِل ديورانت أن قِصر عمر مملكة ميديا لم يُتِح لها “أن تُسهم في الحضارة بقسط كبير“، وما لم يقله ديورانت هو أن التعتيم على منجزات ميديا الحضارية كان شاملاً، وهذا أمر أثار انتباه معظم من بحثوا في التاريخ الميدي، ومنهم دياكونوف إذ يقول:
“رغم أنّ عِلم التاريخ أصبح يملك أدلّةً أثرية ومصادر قديمة في هذا القرن، إلا أن أحداث تاريخ ميديا لم تستفد من هذه المنجزات العلمية، بعكس الدول والبلدان الأخرى المعاصرة لميديا. إنّ ما تَقدّم كافٍ لنقول: إن آثار المدن والحضارة الميدية القديمة لا زالت كامنة تحت الأنقاض، وليس لدينا أيّة نصوص عن سلطة الميديين لمعرفة أحداث ميديا ودولتها“.
وأورد وِل ديورانت كثيراً من الإنجازات الحضارية التي قام بها الميديون، وأخذها عنهم الفرس الأخمينيون، وهي دليل على أن ما أنجزه الميد لم يكن قليلاً؛ إنه قال:
“فقد أخذ الفرس عن الميديين لغتَهم الآرية، وحروفَهم الهجائية التي تبلغ عِدّتُها ستةً وثلاثين حرفاً، وهم الذين جعلوا الفرسَ يستبدلون في الكتابة الرَّقَّ[جلد خاص بالكتابة]والأقلامَ بألواح الطين، ويستخدمون في العمارة العَمَدَ على نطاق واسع، وعنهم أخذوا قانونَهم الأخلاقي الذي يوصيهم بالاقتصاد وحُسنِ التدبير ما أمكنهم وقتَ السِّلم، وبالشجاعة التي لا حدَّ لها في زمن الحرب، ودين زَرْدَشت وإلهَيه أَهُورامَزْدا وأهرِمان، ونظامَ الأسرة الأبوي، وتعدّدَ الزوجات، وطائفةً من القوانين“.
وذكر المؤرخون أن الفرس اقتبسوا الخطّ المسماري من الميد، كما أن اللغة الأدبية الفارسية تأثّرت كثيراً باللغة الميدية، ويبدو أن الزيّ الميدي كان في الغاية من الأناقة بمقاييس ذلك العصر، إلى درجة أنه كان معروفاً على النطاق الإقليمي والعالمي، وكان معظم الفرس يلبسون الملابس الميدية، ويتحلّون بالحُلِيّ الميدية، بل كان من باب التشريف أن يتلقّى أحدُ الأشراف من ملك الفرس بِزّةً ميدية، قالهيرودوت: “وليس هناك كالفرس شعبٌ يَنْزِع إلى الأخذ بمناهج من هو غريب عنه، فهم يرتدون أزياءَ الميديين مثلاً؛ لاعتقادهم بأن تلك الأزياءَ أكثرُ أناقة من أزيائهم“.
وكان الميديون متقدّمين على الفرس حضارياً، وكان الملك الأخميني كورش الثاني نفسه ربيب الثقافة الميدية، وكان من العاملين في المؤسسة الإدارية الميدية، ويدرك أهمية استثمار قدرات الميديين الإدارية والحضارية بشكل عامّ في دولته الناشئة، فجعل الميدَ شركاءَ الفرس في المناصب الهامة، للإفادة من قدراتهم ولإرضائهم وتهدئتهم، وهذا ما جعل المؤرخ أنطون مورتكارت يقول:
“إن الشعب الميدي شقيق الشعب الفارسي، إنه احتل مكاناً رفيعاً بين هذه الشعوب المحكومة، وشارك في القيادة السياسية للإمبراطورية مشاركة أتت في الدرجة الثانية بعد الشعب الفارسي“.
ووصف هيرودوت لباس الفرس وعَتادهم في الجيش الذي قاده أَحْشَوِيرش (حكم بين 486 – 464ق.م) لمهاجمة اليونان، فذكر أنهم كانوا يرتدون “القُبَّعةَ المثلّثة وهي من اللَّبّاد الناعم، والقميصَ المطرَّز مع أكمامه، وفوقَه الدِّرعُ الذي يبدو كحَراشِف السمك، والسِّروال، وأمّا عَتادهم فهو التُّرس المصنوع من قضبان الصَّفْصاف، وتحته المِقْلاعُ والرمحُ القصير، والقوسُ القوية، والسهامُ المصنوعة من الخَيْزُران، والخنجرُ المربوط بالنطاق على الفخذ اليمنى“. وأضاف هيرودوت أن الفرقة الميدية في جيش أَحْشَوِيرَش كانت ترتدي الزيّ نفسه، وتتسلّح بالعتاد ذاته، وأكّد أن “ﮪذا النمط من اللباس ميدي الأصل، وليس زيّاً فارسيّاً بأيّ شكل“.
المراجع:
– طه باقر وآخران، تاريخ إيران القديم، ص 45.
– هيرودوت: تاريخ هيرودوت ص 82 – 90. دياكونوف: ميديا، ص 392 – 393. محمد بيومي مهران: تاريخ العراق القديم، ص 461.
– هيرودوت: تاريخ هيرودوت، ص 246- 256. ول ديورانت: قصة الحضارة، 2/406. دياكونوف: ميديا، ص 410.
– دياكونوف: ميديا، ص 17.
– ول ديورانت: قصة الحضارة، 2/401. وانظر هيرودوت: تاريخ هيرودوت، ص 35، 62 – 63. ديلابورت: بلاد ما بين النهرين، ص 70. جيمس هنري برستد: انتصار الحضارة، ص 247، 256.
– هيرودوت: تاريخ هيرودوت، ص 96.
– أنطون مورتكارت: تاريخ الشرق الأدنى القديم، ص 374 – 375.
– هيرودوت: تاريخ هيرودوت، ص 515 – 516.
توضيح:
هذه الدراسة مقتبسة من كتابنا “تاريخ الكرد في الحضارة الإسلامية”.
07-04-2013
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 222 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | https://kurd-online.com/ - 12-01-2024
Gotarên Girêdayî: 13
Kurtelêkolîn
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 02-01-2024 (0 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 12-01-2024 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 20-01-2024 hate nirxandin û weşandin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 222 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
Di sala 1980'î de çemê Banos li bajarê serêkaniyê
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
Jiyaname
Kerim Avşar
Kurtelêkolîn
Destpêka Nivîsandina Kurdan
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
Kurtelêkolîn
Çanda xwarinê ya Kurdan
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Kurtelêkolîn
Rojnamegerî û Kovargerîya Kurdî di Navbera Salên 1918-1923an de
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
RONÎ WAR
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Necat Baysal
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Jiyaname
AYNUR ARAS
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
Viyan hesen
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Kurtelêkolîn
Cureyên helva Urmiyê yên herî baş û bi navûdeng

Rast
Kurtelêkolîn
Cihên geştiyarî yên parêzgeha Îlamê – Beşa 1em
07-04-2024
Aras Hiso
Cihên geştiyarî yên parêzgeha Îlamê – Beşa 1em
Weşanên
Rojnameya Serbestî
24-04-2024
Burhan Sönmez
Rojnameya Serbestî
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
24-04-2024
Burhan Sönmez
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Şekroyê Xudo Mihoyî
Babetên nû
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
01-05-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
24-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
İbrahim Güçlü
23-04-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
17-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
13-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
RONÎ WAR
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 517,716
Wêne 106,196
Pirtûk PDF 19,173
Faylên peywendîdar 96,666
Video 1,331
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
Di sala 1980'î de çemê Banos li bajarê serêkaniyê
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
Jiyaname
Kerim Avşar
Kurtelêkolîn
Destpêka Nivîsandina Kurdan
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
Kurtelêkolîn
Çanda xwarinê ya Kurdan
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Kurtelêkolîn
Rojnamegerî û Kovargerîya Kurdî di Navbera Salên 1918-1923an de
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
RONÎ WAR
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Necat Baysal
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Jiyaname
AYNUR ARAS
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
Jiyaname
KUBRA XUDO
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
Viyan hesen
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Kurtelêkolîn
Cureyên helva Urmiyê yên herî baş û bi navûdeng

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.5
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.641 çirke!