Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
01-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
01-05-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
24-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
İbrahim Güçlü
23-04-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefekirin
23-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
17-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
15-04-2024
Sara Kamela
Jimare
Babet 517,733
Wêne 106,196
Pirtûk PDF 19,173
Faylên peywendîdar 96,677
Video 1,331
Kurtelêkolîn
Cihên geştiyarî yên parêzge...
Weşanên
Rojnameya Serbestî
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnameg...
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
ماذا تعرف عن الأمازيغ؟ ... أكراد المغرب العربي!
Wêneyên dîrokî dewlemendiya netewî ye! Ji kerema xwe re, bi logokên xwe, nivîs û rengên xwe, nirxa wan kêm nekin!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

علما الأمازيغ والكرد مرفوعان في المغرب

علما الأمازيغ والكرد مرفوعان في المغرب
محمد شبارو
عندما بدأت الأخبار تتوالى عن محاصرة تنظيم الدولة الإسلامية (#داعش# ) لمدينة كوباني الكردية في العام 2014، خرجت التظاهرات في أكثر من دولة أوروبية دعماً للمقاتلين الأكراد. إلى جانب أبناء الجاليات الكردية، وقف عدد كبير من المهاجرين الأمازيغ ورفعوا الأعلام الأمازيغية والأعلام الكردية.
في حوار سريع دار بين شاب كردي وآخر آمازيغي، عن سرّ الحماسة الأمازيغية في دعم القضية الكردية، أجاب الأمازيغي بأن هناك نقاط تشابه عديدة بين القضيتين، ففي رأيه، يواجه الشعبان احتلالاً وسياسات عنصرية، وسيفضي تحقيق الأكراد أي مكسب إلى تدعيم حق كل الشعوب في تقرير مصيرها وسيعوّد العرب وغيرهم من شعوب الشرق الأوسط، احترام هذا الحق.
النضال الخافت
بعيداً عن أوجه الشبه والاختلاف مع القضية الكردية، يناضل الأمازيغ لتحصيل حقوقهم على امتداد المغرب العربي، من الحدود الليبية – المصرية حتى شواطئ المغرب العربي، وجنوباً باتجاه الصحراء الكبرى.
فبعد استقلال دول المغرب العربي، لم ينجح الأمازيغ، على مر السنوات، في تحصيل حقوقهم. انتظروا كثيراً قبل أن يبصر الربيع العربي النور. رأوا فيه فرصة حقيقية للتحرر والانتفاض على النزعة الاستبدادية التي حكمتهم، خصوصاً أن المتغيّرات أتاحت للأقليات التعبير عن نفسها والمطالبة بتحسين أوضاعها.
يعتبر الأمازيغ من أكثر الشعوب افتخاراً بعرقهم. مرد ذلك إلى أسباب تاريخية إذ يعتبرون أنفسهم السكان الأصليين لمناطق انتشارهم قبل قدوم العرب على دفعات، وقبل تعرّب عدد كبير منهم بعد انتشار الإسلام الناطق بالعربية. في كثير من النقاشات الفكرية يعتبر الأمازيغ أن حالتهم تشبه حالة الهنود الحمر الذين اضطهدوا قبل أن يتحوّلوا إلى أقلية في الولايات المتحدة الأمريكية. الفرق بين الشعبين هو أن الأمازيغ لا يزالون حاضرين بقوة في بلدان المغرب العربي، وجنوب الصحراء، ويشكلون في بعض المناطق أغلبية وفي بعضها الآخر أقلية.
يرفض الأمازيغ إطلاق صفة أو تسمية البربر عليهم لأسباب قومية أيضاً، إذ إن العرب يستخدمون تلك الصفة بهدف التعالي عليهم والانتقاص من قيمتهم. فعندما أطلق الإغريق هذه التسمية قصدوا فيها كل الشعوب التي لا تنتمي إلى حضارتهم، وعلى هذا الأساس أضحى الفرس أيضاً برابرة. بالمقابل، يعتبرون أن تسمية الأمازيغ، وتعني الرجل الحر أو النبيل، هي توصيفٌ أدق لهم.
ينطلق النضال الأمازيغي من محورين متلازمين. الأول يقول بضرورة تحصيل الحقوق الأمازيغية لأن الأمازيغ يعتبرون أنهم تعرضوا لإضطهاد الدول الحاكمة. والثاني يقول بضرورة إنشاء دول أمازيغية في المغرب العربي والصحراء الكبرى.
يتمحور النضال الأمازيغي اليوم حول الخطوة الأولى وهي تحصيل الحقوق الثقافية واللغوية والاجتماعية والاقتصادية، بعد سنوات طويلة من الاضطهاد. يقول الفنان الأمازيغي كاتب أمازيغ، الملقب بالمتمرد، في توصيف دقيق للحالة التي يعيشها شعبه: إذا كنا عرباً، فلماذا تعربوننا، وإذا لم نكن عرباً فلماذا تعربوننا؟. ينتقد الفنان في قوله الشهير هذا، الاضطهاد من قِبل العرب الذين يفضل الأمازيغ إطلاق تسمية مستعربين عليهم على أساس أنهم أمازيغيو الأصل.
انعكاسات الربيع العربي
ليس هنالك إحصاءات رسمية يمكن الوثوق بها. ولكن يقدر عدد الأمازيغ تقريباً بنحو 30 مليون نسمة. أغلبهم في المغرب (12 مليون تقريباً) والجزائر (حوالى 8 ملايين) إضافة إلى أعداد أقل في مصر وليبيا وتونس وموريتانيا ومالي والنيجر. تبيّن خريطة انتشارهم أنهم، برغم بعض الدعوات الحالمة بدولة أمازيغية كبرى على مساحة هذه الدول، عاجزون عن تحقيق ما يصبون إليه. لذلك، ربما، انتقلوا إلى تبنّي طروحات أكثر واقعية على صعيد تحصيل بعض المكاسب في الدول التي يقيمون فيها وكذلك على صعيد إنشاء دول أمازيغية في المناطق المتصلة.
في شق تحصيل الحقوق نجح الأمازيغ أخيراً في انتزاعها في المغرب تحديداً ومن الجزائر نسبياً خلال الربيع العربي. أقرّ الملك المغربي محمد السادس إصلاحات أساسية هدفت إلى إخماد ثورة بدأت بذورها بالظهور، فتحولت اللغة الأمازيغية إلى لغة رسمية إلى جانب العربية، وهذا ما يعني عملياً اعترافاً أولياً بوجود الأمازيغ في المغرب، وتالياً بحقوقهم.
أبرز التجارب التاريخية
إلى جانب النضال السلمي الحالي، هناك ثلاث تجارب تاريخية حديثة حاول الأمازيغ فيها تأسيس دول أو على الأقل أقاليم ذات حكم ذاتي.
تجربة الريف
تجربة الأمازيغ في منطقة الريف هي التجربة الوحيدة في التاريخ الحديث التي نجحت في إقامة دولة أمازيغية. ففي 18 سبتمبر 1921، انتفض سكان الريف على الاحتلال الإسباني وأعلنوا قيام الجمهورية الريفية، واختاروا مدينة أغادير المغربية عاصمة لها، وصكّوا عملة سمّوها الريفان، وألفوا نشيداً وطنياً لحنه هو نفس لحن النشيد الوطني اللبناني. وتم تنصيب محمد عبد الكريم الخطابي أميراً على جمهورية الريف إلى أن حُلت في العام 1926 بعد هجوم فرنسي – إسباني واسع استُخدمت فيه الأسلحة الكيميائية.
بعد فترة استقلال قصيرة، رضخ الريفيون للاستعمار بالقوة، ثم للحكم المغربي بعد الاستقلال، لكن ذلك لم يمنعهم من تكرار دعوات الانفصال، مستندين إلى العداوة بين النظام الجزائري والنظام المغربي، إذ إن الجزائر دعمت مراراً الحركات الداعية للانفصال مقابل رفض إسباني واضح لها.
تجربة القبائل
في الجزائر، تعتبر تجربة منطقة القبائل الجبلية التي تطل على البحر المتوسط أكثر التجارب الأمازيغية نجاحاً على الصعيد السياسي. نجح الأمازيغ في هذه المنطقة في تحويل مطالبهم إلى قضية دولية وخطوا خطوات أساسية على طريق استقلال المنطقة، وصولاً إلى إعلان الحركة من أجل استقلال منطقة القبائل عام 2010 عن تشكيل حكومة مؤقتة.
تجربة الطوارق
جنوباً، بين مالي والنيجر والجزائر، تنشط التجربة الثالثة التي تختلف عن تجربة القبائل والريف. نجح الطوارق عملياً وانطلاقاً من مالي، وبسبب طبيعية المنطقة القبلية، في استخدام السلاح لتحقيق المساواة وتحصيل الحقوق وللمطالبة باستقلال المنطقة. أشعل الطواق ثورات عدّة منها ثورة كيدال عام 1962، وثورة 1990 – 1996، إلا أن أبرزها ثورة العام 2012 التي نجح خلالها الطوارق في إعلان استقلال إقليم أزواد في شمال مالي قبل أن يسقط نتيجة تدخل عسكري فرنسي. وقد استغلت الجماعات المرتبطة بالقاعدة الفراغ الأمني وسيطرت على عدد من المدن، وهذا ما استدعى تدخلاً دولياً خوفاً من تحول أزواد إلى أفغانستان أفريقية.
ثورات تاريخة ومستقبلية
في تاريخ المغرب العربي، ثار الأمازيغ مراراً على ما يسمونه الاستعمار العربي لبلادهم. البداية كانت من الانتفاضة على عبيد الله بن الحبحاب، والي أفريقيا في عهد الخليفة الأموي هشام بن عبد الملك، والنهاية كانت في أسبقية ثورة أهالي جبل نفوسة الأمازيغي على حكم الرئيس الليبي السابق معمر القذافي وتحولهم إلى مركز عمليات ضد قواته.
الآن، لا يُسقط الأمازيغ من حساباتهم كل السبل العسكرية والسياسية حتى تحقيق مطالبهم. فهم يصرّون على إشهار انتمائهم العرقي، والتفاخر به، ويناضلون بما تيسر لهم، في انتظار ولادة دول تحفظ حقوقهم أو في انتظار تحقيق حلم الدولة الأمازيغية الذي لطالما راودهم من دون أن يبصر النور.[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 231 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | raseef22.net 24-10-2016
Gotarên Girêdayî: 8
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 24-10-2016 (8 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Rexneya Siyasî
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 97%
97%
Ev babet ji aliyê: ( Hejar Kamela ) li: 21-12-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 22-12-2023 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Hejar Kamela ) ve li ser 21-12-2023 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 231 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Çanda xwarinê ya Kurdan
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
Jiyaname
RONÎ WAR
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Destpêka Nivîsandina Kurdan
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Jiyaname
Necat Baysal
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Jiyaname
AYNUR ARAS
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Di sala 1980'î de çemê Banos li bajarê serêkaniyê
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Jiyaname
Kerim Avşar
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
Viyan hesen
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
Felsefekirin
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Kurtelêkolîn
Cureyên helva Urmiyê yên herî baş û bi navûdeng
Kurtelêkolîn
Rojnamegerî û Kovargerîya Kurdî di Navbera Salên 1918-1923an de
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM

Rast
Kurtelêkolîn
Cihên geştiyarî yên parêzgeha Îlamê – Beşa 1em
07-04-2024
Aras Hiso
Cihên geştiyarî yên parêzgeha Îlamê – Beşa 1em
Weşanên
Rojnameya Serbestî
24-04-2024
Burhan Sönmez
Rojnameya Serbestî
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
24-04-2024
Burhan Sönmez
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Şekroyê Xudo Mihoyî
Babetên nû
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM
01-05-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
01-05-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
24-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
İbrahim Güçlü
23-04-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
Felsefekirin
23-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
17-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
15-04-2024
Sara Kamela
Jimare
Babet 517,733
Wêne 106,196
Pirtûk PDF 19,173
Faylên peywendîdar 96,677
Video 1,331
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Çanda xwarinê ya Kurdan
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Pirtûkxane
6 STÛNÊN ZIMAN Û ZIMANNASIYA KURDÎ
Jiyaname
RONÎ WAR
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Destpêka Nivîsandina Kurdan
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Jiyaname
Necat Baysal
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Jiyaname
AYNUR ARAS
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Wêne û şirove
Di sala 1980'î de çemê Banos li bajarê serêkaniyê
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Jiyaname
Kerim Avşar
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
Viyan hesen
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
Felsefekirin
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Kurtelêkolîn
Cureyên helva Urmiyê yên herî baş û bi navûdeng
Kurtelêkolîn
Rojnamegerî û Kovargerîya Kurdî di Navbera Salên 1918-1923an de
Pirtûkxane
ZÎMANÊ DUYEM

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.5
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.375 çirke!