Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Cemîle Ezîb Haçim
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Cemîle Heyder Seîd
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Celîle Heyder Seîd Xidir
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Tehsîn Xidir Xelîl Ferês
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Bihar Xelef Silêman Mehmûd
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Besme Salih Dawûd
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Berekat Mûrad Qasim
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Berzan Ibrahîm Xelef
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Bedel Elî Ado
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Bedel Xelef Mûrad
07-10-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet
  537,841
Wêne
  110,222
Pirtûk PDF
  20,288
Faylên peywendîdar
  104,178
Video
  1,560
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
305,507
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,069
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,047
عربي - Arabic 
30,893
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
18,382
فارسی - Farsi 
9,947
English - English 
7,582
Türkçe - Turkish 
3,669
Deutsch - German 
1,723
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,967
Pend û gotin 
24,978
Kurtelêkolîn 
5,211
Şehîdan 
4,247
Enfalkirî 
3,433
Pirtûkxane 
2,752
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,364
Cih 
1,163
Belgename 
291
Wêne û şirove 
184
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
323
PDF 
31,417
MP4 
2,558
IMG 
201,761
∑   Hemû bi hev re 
236,059
Lêgerîna naverokê
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azad...
Jiyaname
Mîna Acer
Cih
Koço
Wêne û şirove
Li bajarê Rihayê dikaneke h...
Kurtelêkolîn
Kurtedîroka zimanê kurdî
Çend numûneyên Jenosidê li Dêrsimê
Her wêne ji sed peyvan bêtir dibêje! Ji kerema xwe re wêneyên me yên dîrokî biparêzin.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

Çend numûneyên Jenosidê li Dêrsimê

Çend numûneyên Jenosidê li Dêrsimê
=KTML_Bold=Çend numûneyên Jenosidê li Dêrsimê=KTML_End=
Siddik Bozarslan

Divê ez bidim xuyakirin ku di derbarê hovîtîyên ku ji alîyê dewleta tirk ve li Bakurê Kurdistanê hatine pêkanîn, çavkanî wek wesîqe gelek kêm in. Di van salên dawîyê da hin wesîqeyên ku ji meclisa tirk û ji eskerîyê peyda bûne û çap bûne, piçek be jî wan haydarîyên dizî ronî dikin. Jibo bûyeran gelek sitran hatine gotin ku ew jî bi awayekî sînorkirî wan jenosidan didin ronahîkirin. Dr. Nurî Dersimî di 11ê îlona 1937 an da, ji Serxetê derbasê Binxetê bûye û li wir du kitêb nivîsîye ku heta van salên dawîyê tenê ew her du kitêb hebûn: ”Kürdistan Tarihinde Dersim” û ”Hatıratım”.
Di derbarê jenosida Dêrsimê da nivîskar û şaîrê navdar yê tirk yê îslamist Necip Fazıl Kısakürek, çend resmên îbretê û balkêşîyê pêşkêşî me kirîye ku ercîya ye (hêja ye) em wan raxînin vir. Wî di bin navê ´ Son Devrin Din Mazlumları´yê da weha nivîsîye:
“Ji ber ku can û xwîna herî hindik 50.000 musulmanan di nav wê çarçoveyê da ye, wek xetên qalind me wê wek xerîteyek çixêz kir û bi xetên sereke ew tespît kir ku facîayeke (wehşetek) ku mirov nikare di dîrokê da nîşan bide.
Du zarûkên masum ku li bavên xwe digerîyan û dixwestin herin nik wî, ew ji alîyê qeymeqamê Hozatê ve hatin pêşwazîkirin û bi derbeyên sunguyan hatin rêkirin jibo ber bavê wan… Xortek ji nava alava agir revî derve û got ku ew mamoste ye û tu eleqeya wî û gundîyan bi hev tune ye, ew dikare wê îspat bike eger destûr bidin pê, lê ew bi qalasê avêtin nav agir û li hemberî wî cixare hat kişandin… Tevayîya gundîyên gundekî ku bi gulebaranê wan avêtibûn ser pûşên genim hatin şewitandin… Zarûkek (rastî bebikek e) ku ji zikê dayîka xwe ya zikqelaştî derketibû derve û hê jî dijîya û şûna kêra tûj li penîyê xuya dikir… Jibo dîtina celadê vî emelî ku li newalekê hatibû serjêkirin, bûbû sedemê dijwarîya jîyana 20 mesuman.. Û yên wek wan gelekên dî, gelekên dî…” (Necip Fazıl Kısakürek, Son Devrin Din Mazlumları, Büyük Doğu Y. İstanbul, 1989, s. 173)
“Sê zarûkên ku li ortokul/mektebanavîn a Xarpêtê/Elazizê şagirtê xwendinê ne, jibo bênvedanê /tatilê çûne Hozatê ba malbata xwe û ketine nav wê wehşeta lê qewimîye. Dema ew gihane gundê xwe ku nêzîkê Hozatê bûne, ew hîn dibin ku bavê wan Yusuf Cemil hatîye kuştin û dest bi girînê kirine. Ji zarûkan ra ev bersiv hatîye dayîn: “Em dê we jî bişînin cem wî.”
“Bi kaşkirinê zarûkan ji odeyê derdixin derve û di bin nezareta cendirme da ew bi rêdikevin û di rê da cendirme wan dide ber sunguyan. Bi vî awayî ew hatine rêkirin cem bavê wan.”(ages.174)
“Li gundekî, her malek cuda cuda hatin şewitandin û derdora hemî xanîyan jî agirê mêledemê( meşaleyan) hat avêtin. Zilamek ji gund wek dînan ber bi kesên ku agir temaşe dikin ve tê û diqîre: “Bisekinin, ez ne ji gund im! Muallim im /mamoste me. Ez ji we ra xwe îspat bikim!” Lê li hemberî wan gotinan, wî gêr dikin nav êgir. Ewil, dema pûrtên singa wî dişewitin, fermandar bi haz cixara xwe dikêşîne.
Nivîskar dide xuyakirin ku `dema ew di 1944an da li Eğridirê esker bûye, di huzura kesên resmî de, wî fermandarê ku mamosteyê gund digel gundîyan şewitandîye û bi haz cixara xwe kişandîye`, bixwe ji devê wî fermandarî guhdarî kirîye.” (age, s. 174)
“Ji gundê Yusuf Cemil 200 jin û zarûk tên kuştin û ew li ser pûşê genim tên şewitandin. Di nav mirîyan de, bi navê Rustem eskerek jî hebûye ku ji Xarpêtê bi izin /destûr hatîye cîyê wehşetê. Wî bi israr xwestîye ku dikare kaxidê xwe yê iznê nîşan bide ku ew eskerekî li iznê ye; lê ew digel çar zarûkên xwe û dîya xwe ya 80 salî tên gulebarankirin û şewitandin.” (age 174- 175)
“Kasımê kurê Cafer ji gundê Qerece/Karaca, girêdayî Hozatê ye… 30 sal berîya bûyera Dêrsimê çûye Amerika û li wir 15 sal maye. Piştî ku ew gelek pere qezenc dike, dizivire gundê xwe. Birayê wî Yüzbaşi Şükrü, di Şerê Cîhanî yê Yekemîn da wek fermandarekî beşdarî Enîya Şerê Kafkasê li Köprüköyê dike û li wir şehîd dibe; du zarûk û jina wî Şêrîn Xanim jê dimînin. Kasim, piştî vegera ji Amerikayê, bi jinebîya birayê xwe ra dizewice û li navçeya Hozatê bi cî dibe. Ew ji xwe ra dikaneka bazirganîyê (ticaretê) vedike. Ji ber ticaretê Kasim carna bi daîreyên hukumetê ra jî kar dike û di encamên vê ticaretê da 6000 Lire Meqamê Kaymakamîya Ovacikê jê ra dibe deyndar. Di dema hereketa Dêrsimê da Kasim diçe meqamê Kaymakam ku perê xwe bistîne. Kaymakam karê wî çêdikin û perê wî didin. Lê piştî ku ew perê xwe distîne, jê ra dibêjin: “Ji Hozatê gazî te dikin!” Loma divê em te bi muhafeza eskerîyê rêkin. Piştî seetek ku ew ji navçeyê dûr ketine, cendirme wî dikujin. Pereyên ku di berîka wî da bûne, ji alîyê du rêvebirên (amirên) îdarî ve tên parvekirin.
“Dema ew reben tê kuştin û şeliandin, Şêrîn Xatun digel çar zarûkên xwe, çûne mala cîranan. Dema ew dizivire malê, dibîne ku derî hatîye şikandin û hundurê malê tevlîhev bûye û adeta mal wêran bûye. Di wê rewşê da ew dest bi qêrînê dike: `Werin hewarê, eşqîya ketîye mala me.` Muqabilê wê hewara xanimê, li dervayî derî ew digel çar zarûkên xwe tên kuştin. Zêr û hemî alavên malê tên talankirin.” (age, s. 175)
“Di vê navberê da li gundê Hozatê, li Zimbikê bûyereke gelek balkêş diqewime ku ev ne mumkun e ku were xeyala Şekspir. Derdora 100 jin û zarûkên vî gundî ku zilamên wan hemî hatine kuştin; ew bi aletêkî tûj (yanî sungu-xencerên eskeran) tên kuştin. Di nav van xanimên kuştî da jineka ducanî jî hebûye ku li ber zayînê bûye. Dema bi sunguyê zikê wê hatîye qelişandin û ruvîyên wê parçe bûne û derketine derve û ew mirîye. Piştî ku hawirdor aram bûye, çend jinên ku xwe veşartine, diherin ser wan jinên mirî û tek û tek wan kontrol dikin. Ew di nava wê wehşetê da dibînin ku bebika ku ji zikê dayîkê derketîye derve, ew hê sax e. Wan jinan, wê bebikê dibin dimjînin, xwedî dikin û mezin dikin, nav jî “Besê” lê dikin. Ew keçik hê jî li jîyanê ye û li heman gundî ye! Dema xencer zikê dayîka wê parçe dike, ew jî di panîya linga xwe da birîndar dibe û ev birîn hê jî li panîya wê xuya ye.”
“Bi navê Welî (Veli), xortekî ji gundê Lolontanêr/Dolantanir ku girêdayî Hozatê ye; ew li Xarpêtê (Elazig) Mekteba Muallimîyê (mamostetîyê) dixwîne, dibe mamoste û li Trakyayê dest bi kar dike. Welî, li wir dizewice û dibe bavê sê zarûkan. Di dema bûyerên Dêrsimê da ew digel malbata xwe jibo tatila havînê diherin gundê xwe û xwe di nav wê wehşetê da dibînin. Welî û malbata xwe, digel hemî gundîyan, çi mêr çi jin û zarûk tev tên kuştin û şewitandin.” (age, s. 176)
“Xelkê nahiyeya Tersemekê girêdayê Mazgirtê tê qirkirin… Yekî xwedî merhamet, derdora bîst zarûkên yek salî heta deh salî dibe di newalek da vedişêre. Ev rewş, ji nîşka ve tê famkirin. Ferman tê dayîn ku ew 2o zarûk werin kuştin. Lê kes qebûl nake ku wê fermana kuştinê bîne şûnê. Kesên herî zalim jî mecbûr dibin ku bêjin ew nikarin li hemberî wan zarûkên masûm çek bixebitînin. Ev ceribandin çend car badilhewa dihere ku dibe semedê acizbûna fermandaran. Herî dawî, zilamek tê dîtin ku ji cengeneyek reştir bûye û ew dihere newalê karê kuştina wan zarûkan pêktîne.” (age, s. 176-177)
“Kesan dîtine ku ava Muradê wek xwînê herikîye.
Faciaya Dêrsimê ku di 1938an da qewimîye, Mareşal Fevzi Çakmak Serokê Kurmayagiştî ye û serokwezîr jî Celal Bayar bûye. Em girêdana vê facîayê hewaleyê xeyala xwendoxan û qelema dîroknasên dahatuyê dikin ku wek çend resmên teferuatê ev in…”(age, s. 177)
Li vir divê ez bidim xuyakirin ku ev jenosida ku bi mîsalên cuda N. Fazil di kitêba xwe da raxistîye pêşberî me; li gora wî jibo musulmanbûna kurdan bûye ku ew hatine kuştin. Lê rastî ne weha ye. Ew jenosid jibo ku Dêrsimî kurd bûne pêk hatîye. Bi gotineka dî: kurd jibo nasnameya xwe ya kurdbûnê û Kurdistanîbûnê raserî wan qirkirinan hatîye. Her wek li Koçgirîyê, li Agrîyê û di Bizava Şêx Seîd da jî heman tişt qewimîne.
Jibo jenosida Dêrsimê, Albayê teqawidkirî Îbrahim Hulusi Yahyagil weha dibêje:
”Di 1938an da em hatin wezîfedarkirin jibo serhildana Dêrsimê bidin rawestandin û hilweşandin. Ew tiştê ku jê ra serhildan dibêjin, hin gundên çîya, ew sal bac (vêrgu) nedabûne. Fermana ku ji me ra hatibû dayîn, yek gotinek bû: ´Tunekirin (imha)!..´ ”Tişteke zindî nehêlin: cuwan- emirmezin (kal û pîr), zarûk û jin û wd.” (Necmeddin Şahiner, Son Şahitler Bediüzzaman Said Nursi´yi Anlatıyor, İstanbul, Yeni Asya Yayınları, 1978, s.40)
”Ferman ji me ra hat: ”We kê dît, hemîyan bikujin (imha bikin).” hatibû gotin. Wê demê cixare peyda nedibû. Li ber esker cixare tunebû. Tunebûna cixarê jibo me bûbû hesreteka mezin ku ji hesreta weten mezintir bûbû. Zapitan gotibûn ku ”Yê ku kelleyekî (serîyekî) kurd bîne, paketek cicare mukafat distîne” Û ew roj di nava wehşetek da em esker, wek dînan, me jinan, keçên cuwan û zarûkan li camîyek civandin, ku nedişibîya camîyê, wek kilîseyek bû, me derî li ser wan girt û gazê da wan û hemîyan ´çitir çitir´ şewitand.” (Yakın Tarih Ansiklopedisi, cilt 10, s. 84, Yeni Nesil Gazetesi, 15 Haziran 1989
Albay Reşat Hallı, jibo numûneyeka hovîtîyê ku li Newala Laçê (Dêrsim) pêkanîne, weha dibêje:
”Şikeftên (mixareyên) ku heydûdên Dêrsimî ji xwe ra kiribûn sitargeh, me bi keviran devê wan girt û kir wek dîwar. Hawirdorê şikeftan ji alîyê eskerên me yên jêhatî ve hatibûn dorpêçandin. Ji dervayê top û tifingên makineyî, mifrezeya istihkamê ku ji alaya 25an hatibû şandin, jibo avêtina qalibên xirakirinê ku dê şikeftan xirabikirana û yên hundûr bihatana kuştin, yên ku bibezin derve jî, ji alîyê eskeran ve hatin gulebarankirin. Bi vî awayî di sehaya şikeftan da tevayî 216 heydût hatin kuştin û wekî dî cesedên 12 heydûdan jî li ser ava Munzûrê hatibûn dîtin.” (Yakın Tarih Ansiklopedisi, C. 10, S. 108, Yeni Nesil Yayınları İstanbul, 1989)
Ev zapitê teqawidkirî yê tirk (Alb. Reşat Hallı), bi navê “Türkiye Cumhuriyeti´nde Ayaklanmalar” (Serhildanên li Komara Tirkîyê) kitêbek amade kirîye û ew di 1972an da di bin Serokatîya Dîroka Harbê yê Genelkurmayê da hatîye çapkirin. Li gora haydarîyên kitêbê, Serhildana Dêrsimê, şeva 20/21ê adara 1937an, Pira Newala Harçik ya texte, ji alîyê Demenan û Haydaran ve hatîye şewitandin û tertibata telefonê ya Kahmutê hatîye xirakirin û bi vî awayî hewildanên eskerîyê jî despêkirîye. Dîsa li gora kitêbê di 4ê gulana 1937an da jibo Xirakirina Dêrsimê (divê mirov wek qirkirin, surgûnkirin û wêrankirinê bixwîne) biryareka hukumetê derçûye ku bi awayeke “Gelek Dizî ye”, ew biryar jibo herêma Dêrsimê hatîye şandin.
Li gora kitêbê, raporên bûyerên ku li Dêrsimê qewimîne, ji alîyê Atatirk û Mareşal (Fevzi Çakmak) ve roja 4.5.1937an hatîye nirxandin û ew gihane vê encamê: 1. Hêzên eskerîyê ku kom bûne, divê bi êrîşkirinê xeta Nazimiye, Keçizeken, Sin, Karaoğlanê, bigihîje encamek. 2. Vê carê ew gelê ku ketine nav serhildanê, divê ji cîh û warên xwe werin dûrxistin jibo dereke dî. Ev hewildan jî bi awayek ku em bavêjin ser gundan, çekan bicivînin, malên wan xirabikin û xelkê wê derê ji wir dûrbixînin jibo derên dî. Nuha ji alîyê hukumetê ve munasib hatîye dîtin ku 2000 kes werin dûrxistin. Jıbo karanîna van hewildanan dil bi peran meşewitînin, ji nav wan gelek kesan bistînin û bixebitînin jibo gehîştina amancên me. Hatîye xuyakirin ku heta hêzên ji Dîyarbekir û Malatyayê bigihîn wê derê û tevdîl temam bibin, di 12ê adarê da despêkirina êrîşan divê were pêkanîn.[1]

Kurdîpêdiya ne berpirsê naverokê vê tomarê ye, xwediyê/a tomarê berpirs e. Me bi mebesta arşîvkirinê tomar kiriye.
Ev babet 1,069 car hatiye dîtin
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | Kurmancî | https://portal.netewe.com/- 02-06-2023
Gotarên Girêdayî: 16
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: Kurmancî
Dîroka weşanê: 26-08-2021 (3 Sal)
Bajêr: Dêrsim
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Welat- Herêm: Bakûrê Kurdistan
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 02-06-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Sara Kamela ) ve li ser 03-06-2023 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Sara Kamela ) ve li ser 03-06-2023 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 1,069 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Temteman
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
HURŞÎT BARAN MENDEŞ
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
Jiyaname
Mîna Acer
Jiyaname
Mecîdê Silêman
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Kurtelêkolîn
Dîroka Dewleta Tirk ya qirker li dijî Vîna Jin û Civakê ye
Kurtelêkolîn
Rexneyên pîskolojî li Ser Çîrokên Zarokan -beşa 2yem
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Resul Geyik
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Kurtelêkolîn
Estetîka bedewiya jin
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Jiyaname
Narin Gûran
Jiyaname
Erdal Kaya
Kurtelêkolîn
DANASÎNA NUSXEYÊN DESTXET ÊN BERHEMÊN FEQIYÊ TEYRAN ÊN KOLEKSÎYONA ALEXANDER JABA
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Pirtûkxane
Dîwana Şêx Muşerrefê Xinûkî
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê 2
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Kurtelêkolîn
Ew, ew Kes bû ku Dîrok li bendê bû

Rast
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
13-09-2024
Sara Kamela
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
Jiyaname
Mîna Acer
20-09-2024
Sara Kamela
Mîna Acer
Cih
Koço
20-09-2024
Aras Hiso
Koço
Wêne û şirove
Li bajarê Rihayê dikaneke hirî - sala 1800
21-09-2024
Aras Hiso
Li bajarê Rihayê dikaneke hirî - sala 1800
Kurtelêkolîn
Kurtedîroka zimanê kurdî
22-09-2024
Evîn Teyfûr
Kurtedîroka zimanê kurdî
Babetên nû
Jiyaname
Cemîle Ezîb Haçim
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Cemîle Heyder Seîd
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Celîle Heyder Seîd Xidir
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Tehsîn Xidir Xelîl Ferês
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Bihar Xelef Silêman Mehmûd
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Besme Salih Dawûd
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Berekat Mûrad Qasim
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Berzan Ibrahîm Xelef
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Bedel Elî Ado
07-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Bedel Xelef Mûrad
07-10-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet
  537,841
Wêne
  110,222
Pirtûk PDF
  20,288
Faylên peywendîdar
  104,178
Video
  1,560
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
305,507
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,069
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,047
عربي - Arabic 
30,893
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
18,382
فارسی - Farsi 
9,947
English - English 
7,582
Türkçe - Turkish 
3,669
Deutsch - German 
1,723
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,967
Pend û gotin 
24,978
Kurtelêkolîn 
5,211
Şehîdan 
4,247
Enfalkirî 
3,433
Pirtûkxane 
2,752
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,364
Cih 
1,163
Belgename 
291
Wêne û şirove 
184
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
323
PDF 
31,417
MP4 
2,558
IMG 
201,761
∑   Hemû bi hev re 
236,059
Lêgerîna naverokê
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Temteman
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Jiyaname
HURŞÎT BARAN MENDEŞ
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
Jiyaname
Mîna Acer
Jiyaname
Mecîdê Silêman
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Kurtelêkolîn
Dîroka Dewleta Tirk ya qirker li dijî Vîna Jin û Civakê ye
Kurtelêkolîn
Rexneyên pîskolojî li Ser Çîrokên Zarokan -beşa 2yem
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Resul Geyik
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Kurtelêkolîn
Estetîka bedewiya jin
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Jiyaname
Narin Gûran
Jiyaname
Erdal Kaya
Kurtelêkolîn
DANASÎNA NUSXEYÊN DESTXET ÊN BERHEMÊN FEQIYÊ TEYRAN ÊN KOLEKSÎYONA ALEXANDER JABA
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Pirtûkxane
Dîwana Şêx Muşerrefê Xinûkî
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê 2
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Kurtelêkolîn
Ew, ew Kes bû ku Dîrok li bendê bû

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.92
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.5 çirke!