Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Şîrîn Xelef Hesen
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Şîrîn Xedir Xedir Elî
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Şîrîn Heyder Seîd Xedr
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Menal Ilyas Meco
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Soniya Elî Qasim Cerdo
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Suwara Silêman Hisên Elî
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Sehîla Eto Elî Mûrd
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Semîra Hemed Temir Xelef
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Semîr Yûsiv Krnûs Elî
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Salim Elî Silêman Beşar
11-10-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet
  536,291
Wêne
  110,316
Pirtûk PDF
  20,295
Faylên peywendîdar
  104,285
Video
  1,566
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
303,300
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,295
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,074
عربي - Arabic 
31,071
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
18,534
فارسی - Farsi 
10,062
English - English 
7,598
Türkçe - Turkish 
3,669
Deutsch - German 
1,746
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,967
Pend û gotin 
24,978
Kurtelêkolîn 
5,211
Şehîdan 
4,247
Enfalkirî 
3,508
Pirtûkxane 
2,752
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,514
Cih 
1,164
Belgename 
291
Wêne û şirove 
184
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
323
PDF 
31,452
MP4 
2,566
IMG 
201,950
∑   Hemû bi hev re 
236,291
Lêgerîna naverokê
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azad...
Jiyaname
Mîna Acer
Cih
Koço
Wêne û şirove
Li bajarê Rihayê dikaneke h...
Kurtelêkolîn
Kurtedîroka zimanê kurdî
Numûneyên qirkirinê li ser zimanê kurdî (linguistic genocide)
Kurdîpêdiya bûye Kurdistana mezin, hevkar û arşîvkarên wê ji her alî û zaravayan hene.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

Numûneyên qirkirinê li ser zimanê kurdî (linguistic genocide)

Numûneyên qirkirinê li ser zimanê kurdî (linguistic genocide)
$Numûneyên qirkirinê li ser zimanê kurdî (linguistic genocide)$
Siddik BOZARSLAN
Politika Kolonyalizma Îranê jibo Kurdî
Li Îranê di 1906an da yekem car destûrek (serqanûnek) çêdibe û zimanê farisî wek zimanekî resmî (fermî) qebûl dike ku berîya wê destûrê li Îranê gelek ziman û kultûrên cuda jîyana xwe didomandin ku yek ji wan jî kurdî bû. Bêguman ev politika dewleta Îranê, politikayeke nû bû û politika nîjadperestîyê ango bi tabîreka dî, politika qirkirina zimanekî (linguistic genocide) bû, jibo kurdî û her weha jibo hemî ziman û kultûrên cuda ku li dervayê farisî ku li herêmê hebûn.
Pir vekirî û zelal e ku di destûra Îranê ya pêşî da politika înkarkirin, qedexekirin û tunekirina ziman û kultûrên cuda, her çiqas hatibû nivîsîn jî; di pratikê da pêkanîna wê politikayê ne hewqas hêsan bû. Loma dewlet û hukumeta navendî heta salên 1920an nikarîbû wê politika nîjadperest têxe jîyanê. Di 1921an da li Îranê darbeyek ji alîyê Xanedanîya Pehlevî ve çêbû û bi wî awayî Riza Xanê Pehlewî hat ser hukum û xwe Qralê Îranê îlan kir (1925- 1941).
Di 1923an da ferman hat dayîn ku zimanê farisî li daireyên hukumetê, dan û sitandinên bi nivîskî û ne nivîskî pêk were. Ev fermanname jibo Eyaletên Azerbaycan û Mahabadê (Kurdistanê) jî hat şandin ku tê da weha hatibû nivîsîn:
”Li ser fermana serokwezîr, li hemî bajaran û bi taybetî li hemî daîre û mekteban, farisî wek zimanê perwerdeyê divê mecbûrî were bikaranîn. Loma di hemî daîre û mektebên ku di bin berpirsîyarîya we da ne, jibo karanîna farisî, herkes rîayetê bike û lazim e hemî xebatkarên daîre û mekteban jî (mamosta, memur û wd), di nav xwe da farisî bipeyîvin.”
Piştî ku Şah Riza cîyê textê xwe qeîm kir; li ser kurdan tade û zulmeke nedîtî pêkanî. Zimanê kurdî, cil û bergên kurdî, edebîyat û kultûra kurdî qedexe kir. Ev politika nejadperestîyê hat radeyeke hewqas dijwar ku gelek kes jibo kurdî axiftine, hatine girtin, şikence dîtine û ketine zîndanan. Şaîrê navdar Hêmin, van numûneyên nejadperestîyê destnîşan kirîye. Dîsa, şaîrê navdar Hejar jî di ”otobiyografiya” xwe da nivîsîye ku ew û bavê xwe çend kitêbên kurdî birine gund û di nav qutîyeke teneke- hesin- da xistine bin erdê, veşartine. Wan, tenê bi şev wan kitêban xwendine û bi roj di bin erdê da veşartine. Şaîrekî dî Xala Min jî, mecbûr maye ku şiîrên xwe ezber kirîye da ku bi nivîskî nekevin destê karmendekî û ew were girtin. Wer dibe ku rojek, şaîr Hejarê xort, di camîyekî da şiîreke Xala Min ji devê xortekî guhdarî kirîye û xwestîye ku wê şiîrê bibîne û jibo wê sê roj rê çûye heta Mahabadê; lê ji tirsan şaîr Xala Min, ew înkar kirîye û gotîye ku wî, wê şiîrê nenivîsîye.
Hukmê Şah Riza, qîma xwe tenê bi pêkanîna qetlîama li ser kurdî û kultûra kurdî neanîye; herêma Kurdistanê jî parçe kirîye, kirîye sê bajar û wan bi Tahranê ve daye girêdan. Van hewildanan hemî, li dijî nasnameya kurdî û Kurdistanê bûne û xewstine ku kurdan bikin faris. Rejima şah Pehlewî, politika xwe ya qedexekirinê anîye qonaxeke bilind ku zimandirêjî li ser kovarek (Misyona Rojhilat ya Lutherîyê- The Lutheran Orient Mission-) jî kirîye ku ew li Amerîkayê derçûye û jibo kilîseyê her jimareyek şandine Eyaleta Kurdistanê. Di despêka sala 1929an da, wergêra jimareya kovarê ya pêşî, weha nivîsîye:
”THE KURDISTAN MISSIONARY, nav diguherîne, ev ne amanc e û ne politika ye. Dostên me yên Îranî, yanî hukumeta Tahranê, zêdetir nejadperest xuya dikin. Ew difikirin ku ji bajarek ra ango ji herêmêk ra navkirina Kurdistanê, ne minasib e, cîyêwazîyê dike. Berê me li ser posta xwe ya ku dişand, Kurdistan dinivîsand. Ev nav hat betalkirin. Ev coxrafya ku me Kurdistan bi navdikirin, êdî Azarbaycan e…”
Dagirkerîya rejima Îranê, qîma xwe bi tade û zulma ku li ser gel û neteweyên bindestê xwe kirine, neanîne û di demên cuda da û li derên cuda bûne midaxilê dewletên ku şola kurdî lê hebûye. Mîsal, di 1927an da Sefîrê Îranê li Tirkîyeyê Muhammed Alî Foroughi, jibo wezareta derve ya Îranê pêşnîyarek kirîye û digel wê pêşnîyarê analizek li ser kurdan kirîye. Li gora Sefîrê Îranî, tirk wer dihesibînin ku heterojenîya etnikî (yanê etnikîya pirneteweyî) ya Tirkiyeyê, ji qedera xirab ya buhurî ya welatê wan peyda bûye, ew naxwazin ku li ser erdên wan çû unsûrê rizîyayî bijîn. Wan li Tirkîyeyê qetlîama ermenan pêk anîne. Ew nikaribûne kurdan jî wek ermenan hel bikin û wek ku anîne serê ruman, kurdan jî biqewirînin (biqewtînin) derve. Kurd jî musulman û ji Asyayê ne û ji heman dînê tirkan in û xwedîyê nufûseke pir in û ji ber wan semedan in ku ew nikaribûne şola (pirs- gelş) wan hel bikin.. Loma sefîr ji wezîrê xwe ra pêşnîyar dike ku Îran û Tirkîye divê digel hev li dijî şola kurdî tifaqê çêkin, tedbîran bistînin û bixebitin.
Bi heman mantiqê Hukumeta Tahranê, destdirêjîyê Îraqê jî kirîye. Mîsal; dema Taslaxa Qanûna Zimanên Herêmî li parlamentoya Baxdayê di 1931ê da hatîye gengeşekirin û li ser biryar hatîye wergirtin, çapemenîya Tahranê ku di bin bandora hukumetê da bûye, di rûpelên xwe da wê destdirêjîyê nîşan daye. Çapemenîya Tahranê, nivîsîye ku divê parlamento wê neke qanûn ku ew proje ji alîyê Îngilîzan ve hatîye teşwîqkirin, bi wê qanûnê zimanê kurdî jî dibû zimanê resmî. Di 25. 12. 1931 an da Îran, ”Qebûlkirina zimanê kurdî wek resmî, fêdeya wê ne ji kurdan ra û ne ji Îraqîyan ra heye…” nivîsîye.
Piştî Şah Riza Pehlewî, Şah Muhammed Riza hat ser hukum (1941- 1979). Her çiqas wî jî xwest ku wê politika hişk li ser zimanê kurdî bidomîne jî; bivê nevê di dema wî da ji neçarîyê be jî piçek nermayî çêbû ku bi taybetî ev di navbera salên 1941- 1953an da bû. Gelek numûne nîşan didin ku rejima Tahranê, timî xwestîye politika xwe ya qirkirina etnikî (de- ethnicizasyon) bidomîne; lê hin deman mecal ji wan ra tunebûye ku wê politikayê pêk bînin. Loma car caran nermayî li hemberî kurdan nîşan dane.
Li Tahranê, weşangêrên kurd du kovarên farisî amade kirine. Kovara Hefteyî Daxistan (1945- 1960) û Mad (Medya) 2 hejmar di 1945an da derçûne. Di wan weşanan da şolên bajarên Kurdistanê û gilînameyên wan hatibûn nivîsîn. Gelek makale di derbarê şiîr û edebîyat û dîroka kurdî da hatin weşandin.
Dema fikrên kurdevînîyê geş bûne, wek di salên 1952an da hatîye dîtin; hukumeta Tahranê bi xwe jimarek kovara Daxistanê bi farisî û kurdî derxistine ku tê da cî dane nirxandinên kultûr û dîroka herêmên kurdî. Di 1953an da bi girêdayê Zanîngeha Tahranê ve Beşa İlmê ziman, di derbarê zimanê kurdî da du ders hatine avakirin; bernama radyoya kurdî hatîye firehkirin û bi sînorkirî be jî weşangerîya kurdî çêbûye. Lê digel van kirinan jî eşkera bûye ku Tahranê xwestîye herêmên nufûsa kurdî parçe bike bo herêmên ku kurd lê nebûne, yanî bi awayek politika surgûnkirinê xwestine pêk bînin.
Pêvajoya piştî Şerê Cîhanî yê Duyemîn, bi xetên qalind tê zanîn. Di 1946an da komarên Azarbaycanê û Kurdistanê hatin damezrandin. Bi wan hewildanan ve hem kurdî û hem azerî bûn zimanên resmî yên komarên nû. Mixabin herdu komar jî emirdirêj nebûn û jîyana xwe tenê salek domandin û ji alîyê rejima Tahranê ve hatin hilweşandin (rûxandin). Rejima Îranê, piştî ku van herdu komaran hilweşand; hemî wesîqeyên nivîskî yên komaran îmha kirin. Wek mîsal, li Tebrîzê kitêbên tirkî li pêşîya avahîya beledîyê hatin civandin û şewitandin. Berpirsê kovara Ayande Mahmut Afşar, jibo asimilasyona li ser kurdan bernameyek pêşnîyar kirîye û weha gotîye:
”Ev karê ku kurdên Îranê bibin faris, dema ev bi serket; kurdên osmanî eger bibin serbixwe jî êdî jibo Îranê nabin xeterek.”
Bêguman ev politika hovîtîyê ku ji alîyê rejima Tahranê ve pêk hatibû; ne tenê çapemenîya Îranê, digel wan zanîngehan jî piştgirîya wê hovîtîyê kirine. Mîsal; li Zanîngeha Tahranê M. Moghadan, ket nav hewildana îspatkirinê ku xwedêgiravî tirkî, zaravayeke farisî ye. Serokê duyemînê Akademiya Ziman Sadik Kîya jî ket nav hewildana tespîtkirinê ku tirkî û erebî, lehçeyên (zaravayên) farisî ne. Endamên Zanîngehên Tahranê û derên dî jî ketin nav hewildanan û îddîa kirin ku li seranserê cîhanê farisî zimanekî herî mezin e û li Îranê jî yek zimanekî ye.
Piştgirîya van hewildanan di nav nejadperestên Îranî da jî her ku çû xurt bû. Van hewildanên zanîngehan hat radeyek ku zilamek li ser navê fîlolojîya Îranê îddîa kir ku zimanê Suryanî ku li Îranê, li Îraqê û li deverên dî dixebitînin, ”Ew zimanê çend hezar serserîyan ne ku pê dipeyîvin…” Bi navê Basir, profesorekî dî jî di kitêbêka dersê da beşek jibo psikosomatikê, ketîye nav versiyona ”Teoriya Zimanê Rojê” ku li Tirkîyeyê ji alîyê Kemalistan ve hatibû formulekirin. Çawa tirkan bi wê teoriya xwe ya beredayî, çavkanîya hemî zimanan tirkî nîşan dabûn; Basir jî ket nav heman sosretîyê û jibo farisî heman tişt rêz kir û got ku ”Roj, xulqandoxê (ango çavkanîya) axiftinê” ye.
Rojnameya Kayhanê ya rojane li Tahranê di 1960an da, hevpeyvînek bi sê fililogan ra çêkirîye û weşandîye. Ji van sê kesan yek jê S. Kîya ye ku di 7ê sibata 1960an da gotîye; li Îranê tenê zimanek heye. Kesekî dî Dr. Safa jî di 10ê sibata 1960an da dibêje ku li Îranê ji dervayî hin zaravayên tirkî, hemî zaravayên dî xwedîyê ”kokên Îranî” ne. S. Kîya, bi navê ”Sînorên Zanînê” di bernameyeka radyoyê da dibêje ku; ”Ji ber gelek sedeman… hewildan çêbûne jibo avakirina edebîyateka taybetî ku hin lehçeyên wek paştû, belûcî û kurdîya bakurê Îraqê, di nivîsînê da werin xebitandin… Divê ferqîyetên gramatikî yên navbera farisî û van lehçeyan werin biçûkkirin…
Paşê, termên wek lurî û kurdî, di warê nerîna zanîna ziman da qîmetek (ercîyayîyek) çênake, ya giring ne ew e ku jibo her lehçeyek nav lê bê danîn; di xebatên zanînê da ji alîyê van navan ve şaşîtî nebe. Edebîyata farisî, afirandina mejîyê hemî Îranîyan e. Tenê ne ji alîyê lehçeyan ve, ji alîyê gelek zimanên cîhanê ve jî, bi awayeke lez û hêsan afirandina edebîyateka[1]

Kurdîpêdiya ne berpirsê naverokê vê tomarê ye, xwediyê/a tomarê berpirs e. Me bi mebesta arşîvkirinê tomar kiriye.
Ev babet 1,846 car hatiye dîtin
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | Kurmancî | https://portal.netewe.com/ - 27-05-2023
Gotarên Girêdayî: 61
1. Pirtûkxane Hînkerê Zimanê Kurdî
4. Pirtûkxane ZIMANÊ KURDÎ
5. Pirtûkxane Zimanê Kurdî 2
14. Pirtûkxane Hînkerê Zimanê Kurdî 01
15. Pirtûkxane Hînkerê Zimanê Kurdî 02
18. Pirtûkxane Zimanê Kurdî. Navîn 1
20. Pirtûkxane Zimanê Kurdî (Kürt Dili)
21. Pirtûkxane Rêzimana Zimanê Kurdî
5. Kurtelêkolîn Zimanê kurdî
9. Kurtelêkolîn zimanê kurdî 2
13. Kurtelêkolîn PIŞAFTIN Û ZIMANÊ KURDÎ
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: Kurmancî
Dîroka weşanê: 30-09-2021 (3 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Gotar & Hevpeyvîn
Kategorîya Naverokê: Ziman zanî
Welat- Herêm: Kurdistan
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 27-05-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Sara Kamela ) ve li ser 27-05-2023 hate nirxandin û weşandin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 1,846 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
Kurtelêkolîn
Rexneyên pîskolojî li Ser Çîrokên Zarokan -beşa 2yem
Jiyaname
Mecîdê Silêman
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê 2
Jiyaname
Erdal Kaya
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Mîna Acer
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Kurtelêkolîn
Ew, ew Kes bû ku Dîrok li bendê bû
Kurtelêkolîn
DANASÎNA NUSXEYÊN DESTXET ÊN BERHEMÊN FEQIYÊ TEYRAN ÊN KOLEKSÎYONA ALEXANDER JABA
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Kurtelêkolîn
Kurdekî Hezarfen Mela Mehmûdê Bazîdî
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Narin Gûran
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 45
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 44
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Jiyaname
Resul Geyik
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Kurtelêkolîn
Estetîka bedewiya jin
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Jiyaname
HURŞÎT BARAN MENDEŞ
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike

Rast
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
13-09-2024
Sara Kamela
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
Jiyaname
Mîna Acer
20-09-2024
Sara Kamela
Mîna Acer
Cih
Koço
20-09-2024
Aras Hiso
Koço
Wêne û şirove
Li bajarê Rihayê dikaneke hirî - sala 1800
21-09-2024
Aras Hiso
Li bajarê Rihayê dikaneke hirî - sala 1800
Kurtelêkolîn
Kurtedîroka zimanê kurdî
22-09-2024
Evîn Teyfûr
Kurtedîroka zimanê kurdî
Babetên nû
Jiyaname
Şîrîn Xelef Hesen
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Şîrîn Xedir Xedir Elî
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Şîrîn Heyder Seîd Xedr
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Menal Ilyas Meco
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Soniya Elî Qasim Cerdo
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Suwara Silêman Hisên Elî
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Sehîla Eto Elî Mûrd
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Semîra Hemed Temir Xelef
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Semîr Yûsiv Krnûs Elî
11-10-2024
Aras Hiso
Jiyaname
Salim Elî Silêman Beşar
11-10-2024
Aras Hiso
Jimare
Babet
  536,291
Wêne
  110,316
Pirtûk PDF
  20,295
Faylên peywendîdar
  104,285
Video
  1,566
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
303,300
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,295
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,074
عربي - Arabic 
31,071
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
18,534
فارسی - Farsi 
10,062
English - English 
7,598
Türkçe - Turkish 
3,669
Deutsch - German 
1,746
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,967
Pend û gotin 
24,978
Kurtelêkolîn 
5,211
Şehîdan 
4,247
Enfalkirî 
3,508
Pirtûkxane 
2,752
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,514
Cih 
1,164
Belgename 
291
Wêne û şirove 
184
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
323
PDF 
31,452
MP4 
2,566
IMG 
201,950
∑   Hemû bi hev re 
236,291
Lêgerîna naverokê
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
Kurtelêkolîn
Rexneyên pîskolojî li Ser Çîrokên Zarokan -beşa 2yem
Jiyaname
Mecîdê Silêman
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Pirtûkxane
Têketina felsefeyê 2
Jiyaname
Erdal Kaya
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Mîna Acer
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Kurtelêkolîn
Ew, ew Kes bû ku Dîrok li bendê bû
Kurtelêkolîn
DANASÎNA NUSXEYÊN DESTXET ÊN BERHEMÊN FEQIYÊ TEYRAN ÊN KOLEKSÎYONA ALEXANDER JABA
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Kurtelêkolîn
Kurdekî Hezarfen Mela Mehmûdê Bazîdî
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
Narin Gûran
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 45
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 44
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Jiyaname
Resul Geyik
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Kurtelêkolîn
Estetîka bedewiya jin
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Jiyaname
HURŞÎT BARAN MENDEŞ
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.92
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.953 çirke!