Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
24-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
İbrahim Güçlü
23-04-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
17-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
13-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
RONÎ WAR
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
KUBRA XUDO
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 517,443
Wêne 105,710
Pirtûk PDF 19,160
Faylên peywendîdar 96,455
Video 1,307
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Weşanên
Rojnameya Serbestî
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnameg...
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
قراءة في كتاب (وقفة مع المؤرخين والنسابين في الموصل)
Xebatên xwe bi formateke baş ji Kurdipediyayê re bişînin. Emê wan ji bo we arşîv bikin û ji bo we biparêzin!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

د. محمد نزار الدباغ

د. محمد نزار الدباغ
عرض: د. محمد نزار الدباغ

ضمن سلسلة كُتَّاب الموصل المحليين صدر للمُؤَلِف (علي عبدالله محمد خضر) كتاب (وقفة مع المؤرخين والنسابين في الموصل)، في طبعته الأولى لسنة 2014، في (الموصل)، وبواقع (84) صفحة من القطع المتوسط.
اشتمل الكتاب على مقدمة وخمسة محاور، واختُتِمَ بقائمة المصادر والمراجع، مع نماذج لبعض الوثائق المتعلقة بمخطوطات ومشجرات أنساب بعض القبائل والأفخاذ والعشائر في الموصل.
وجاءت محاور الكتاب الخمسة بالشكل التالي:
• صفات يجب أن يتحلى بها المؤرخ والنسَّاب.
• ملاحظات تقويمية.
• ما يجب الابتعاد عنه في الأنساب.
• ملاحظات أخرى.
• ما جاء في الحسب.
جاءت مقدمة الكتاب في (5) صفحات، ركّز فيها المُؤَلِف على تثبيت النسب بصورة صحيحة، حتى لا تختلط الأنساب مع بعضها، وتتضح الحقيقة، كما أكّد على ضرورة أن يتحلى النسَّاب بالدراية والعلم والمعرفة بأصول وأنساب القبائل، وتَتَبُع الأسماء، مع الاطلاع على الكتب والمصادر ذات الصلة، فضلاً عن المعرفة بقراءة الوثائق المتضمنة مشجرات ومخططات القبائل والعشائر، وأن يتحلى بالخبرة في التمييز بين ما هو صحيح منها وما هو غير ذلك.
فضمن الصفات، التي يجب أن يتحلى بها المؤرخ النسَّاب: أن يكون على دراية بعلوم اللغة، والعقيدة الإسلامية؛ إذ إن لعلم الأنساب أهمية كبيرة في إصدار بعض الأحكام الفقهية والعقائدية والعرفية، وأن يكون من أوسط قومه، معلوم النسب لأبويه، صحيح النسب في محيطه، وأن يتحلى بالصدق والأمانة، وأن يكون عالماً بتاريخ الشعوب المجاورة والقريبة من بلاد العرب. فضلاً عن ذلك، فلا بد أن يكون كامل العقل، واسع الإدراك، قوي الحفظ، سريع البديهة، دقيقاً في النقل، واضح الخط.
زيادة على أن يكون ممن عاصروا العوارف والنسابين القدامى، واطّلع وأخذ عنهم علوم الأنساب، كابراً عن كابر، وأن يتصف بالنزاهة في كتابة الأنساب، وأن يكون عالماً بطرق تثبيت النسب، مُطلعاً على المخطوطات والوثائق القديمة، مُمَيِزاً بين الحقيقية منها والمزورة أو الملفقة، فضلاً عن صفات أخرى كثيرة.
أما عن الملاحظات التقويمية على مجموع كتابات التوثيق المحلي وتاريخ الأنساب الموصلية، فنجتزئ منها بعض الملاحظات التي ذكرها المُؤَلِف في كتابه، ومنها: أن التوثيق لمحلات مدينة الموصل القديمة لم يشتمل إلا على محلات الأبواب الطرفية، والتي كانت إلى عهد قريب خارج مدينة الموصل القديمة.. ولم يستطع أحد سبر أغوار المحلات القديمة، الواقعة في قلب المدينة القديمة، وكشف أسرارها. ثم إن البعض مزج بين محلتين مختلفتين تماماً من حيث التركيبة السكانية والعادات والتقاليد واللهجة وتاريخ نشوء اسم المحلة الكبرى.
ومن الملاحظات في المحور الثالث، أن كل لقب عائلي في المدينة يوازي فخذاً من أفخاذ العشائر الريفية في الطبقة النسبية، وإن قَلَّ عدد أفراده.
كذلك وجود بعض الأسماء المتطابقة بين أجداد بعض العوائل، لا يعني أنها متطابقة في النسب، وإن كانت تدعي الانتساب إلى نفس القبيلة، ما لم يثبت التحقق من أصحاب تلك الأسماء، وأنهم هم نفس الشخوص لا غيرهم، لأن تلك القبائل القديمة أصبحت شعوباً.
وإن النسبة إلى مكان لا تعطي الانتساب لجَدٍ جامع واحد، كالعاني (من عانة)، أو الراوي (من راوة)، والموصلي (من الموصل)، والبغدادي (من بغداد)، وغيرها من أسماء الأماكن.
كذلك يخطئ بعض الكُتَّاب، ومصممي المُشجرات النسبية الحديثة، في مسألة تقدير الاحتمالية، وحساباتها الزمنية.
ووجب على كل أُسرة أن يكون فيها عالم بأنسابها، مؤتمن عليها من الدخلاء، ويتوجب أن يكون مقيماً في مسقط رأس الأُسرة أو العائلة أو العشيرة، غير مهاجر إلى بلدة أخرى.
ولم يكن بعض الكُتَّاب على دراية تامة، واطلاع كبير بتاريخ الموصل القديم عبر العصور، بشكل دقيق، فقاموا بتوصيفات وتعديلات خاطئة لبعض الأسماء والأمكنة، ولم توثق بشكل علمي دقيق وأكاديمي، حسب رأي المُؤَلِف.
ثم نجد أن هناك اختلافاً في بعض آراء الكُتَّاب، حول أعمدة بعض أنسابهم المشهورة، وغيرها من الملاحظات.
ومما يجب الابتعاد عنه في النسب - حسب ما ذكره المُؤَلِف - هو عدم الفخر بالأَحْسَاب، فذاك من أخلاق الجاهلية، ولا يجوز الطعن في الأنساب، ما لم تكن هناك بينة شرعية واضحة، وأمر شرعي يستدعي الطعن. ويجب أن يكون الاهتمام بالأنساب ضمن حدود الحاجات الشرعية التي تتطلب ذلك، ولا يجوز رفع الأنساب إلى ما بعد (عدنان)، لثبوت النهي عنه.
أما المحور الرابع، فقد فصَّل فيه المُؤَلِف، وذكر (ملاحظات)، منها: لا يجوز أن يَنسب الأدنى من هو أعلى منه في الطبقات النسبية، فلا ينسب من لا يعلم من نسبه أكثر من خمس أظهر، صاحب العشرة أظهر أو أكثر. والمتحولون من نسب إلى آخر، دون دليل واضح، سيكونون من العوائل والأُسر والعشائر المتحيرة، ما لم يثبت دليل تحولهم بصورة قطعية.
وفي المحور الخامس، مما جاء في الحَسَب، هنالك نماذج وأمثلة كثيرة، منها أن حَسَب أهل الدنيا المال؛ قال عليه الصلاة والسلام: إن أحسَاب هذه الدنيا الذين يذهبون إليه لهذا المال – (تخريجه عند إبن حبان في الزوائد – باب الحَسَب -).
فإن أهل هذه الدنيا ليس لهم حسب سوى المال يتفاخرون به، وقد لا يملكون شيئاً، والحَسَب الحقيقي هو شرف الإنسان، وكرامة أهله، وعِرضِهِ، حسب تحليل المُؤَلِف.
واعتمد المُؤَلِف على مصادر ومراجع عديدة، ناهزت (63) كتاباً وسجلاً وثائقياً ومشجرات عائلية ووقائع ندوات وموسوعات. ومعظم الكتب التي ارتكز عليها كتابه، جاءت متنوعة بين كتب التراجم، وكتب الأنساب والعشائر - والموصلية منها تحديداً -، وهي كثيرة.

والمُؤَلِف من مواليد مدينة (الموصل). صدرت له خمسة كتب، هي: (موسوعة الأسر والعائلات الموصلية الوثائقية)، و(كُتَّابُ الموصل المَحليُون/ ج1)، و(مقتطفات من وثائق موصلية في الحقبة العثمانية)، وكتاب (خرائط الموصل - دراسة تاريخية)، فضلا عن كتاب (شيخ العلوم في الموصل الحدباء...)، وله (16) بحثاً ومقالاً منشوراً في دوريات علمية أكاديمية، ومجلات ثقافية، زيادة على مشاركته في العديد من المؤتمرات والندوات، المحلية والقُطرية، وله العديد من شهادات التقدير، وكتب الشكر، ومشاركات في دورات خارج القطر.[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 368 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
Gotarên Girêdayî: 2
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 08-04-2016 (8 Sal)
Bajêr: Mûsil
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Danasîna pirtûkan
Welat- Herêm: Başûrê Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Hejar Kamela ) li: 29-04-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 29-04-2023 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Hejar Kamela ) ve li ser 29-04-2023 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 368 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
Jiyaname
Kerim Avşar
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
Kurtelêkolîn
Rojnamegerî û Kovargerîya Kurdî di Navbera Salên 1918-1923an de
Jiyaname
AYNUR ARAS
Kurtelêkolîn
Destpêka Nivîsandina Kurdan
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
Viyan hesen
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
KUBRA XUDO
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Necat Baysal
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 39
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
RONÎ WAR
Wêne û şirove
Di sala 1980'î de çemê Banos li bajarê serêkaniyê
Kurtelêkolîn
Cureyên helva Urmiyê yên herî baş û bi navûdeng
Kurtelêkolîn
Çanda xwarinê ya Kurdan

Rast
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Di ziman de xêv û morfolojî
Weşanên
Rojnameya Serbestî
24-04-2024
Burhan Sönmez
Rojnameya Serbestî
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
24-04-2024
Burhan Sönmez
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Şekroyê Xudo Mihoyî
Babetên nû
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
24-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
İbrahim Güçlü
23-04-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
17-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
13-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
RONÎ WAR
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
KUBRA XUDO
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 517,443
Wêne 105,710
Pirtûk PDF 19,160
Faylên peywendîdar 96,455
Video 1,307
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
Jiyaname
Kerim Avşar
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
Kurtelêkolîn
Rojnamegerî û Kovargerîya Kurdî di Navbera Salên 1918-1923an de
Jiyaname
AYNUR ARAS
Kurtelêkolîn
Destpêka Nivîsandina Kurdan
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
Viyan hesen
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
KUBRA XUDO
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Necat Baysal
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 39
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Cihên arkeolojîk
Temteman
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
RONÎ WAR
Wêne û şirove
Di sala 1980'î de çemê Banos li bajarê serêkaniyê
Kurtelêkolîn
Cureyên helva Urmiyê yên herî baş û bi navûdeng
Kurtelêkolîn
Çanda xwarinê ya Kurdan

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.42
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.36 çirke!