Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
24-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
İbrahim Güçlü
23-04-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
17-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
13-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
RONÎ WAR
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
KUBRA XUDO
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 517,443
Wêne 106,050
Pirtûk PDF 19,161
Faylên peywendîdar 96,492
Video 1,307
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Weşanên
Rojnameya Serbestî
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnameg...
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
1915
Kurdîpêdiya wergirtina agahdariyê hêsantir dike, Ji ber vê yekê mîlyonek agahdarî li ser telefonên we yên destan tomar kir!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

بير رستم

بير رستم
1915
قصة:
بير رستم
الترجمة عن الكردية: زبير زينال

1915، مرتان متتاليان، كل مرة باسم الرحمن الرحيم. وثلاث مرات متتالية، الأولى بأسماء الكتب المقدسة الثلاثة، والثانية بأسماء الأنبياء الثلاث، والأخيرة باسم الملل. بالنتيجة كانوا خمسة. المنجل بيد الإله، وهو واقف أمام الحقل الأصفر. بكل رمية يقطع خمسين رأساً دفعة واحدة، وتتلطخ الأرض بالدماء.
1915 تاريخ أسود مثل وجه الإله، عام العار في جبين القرن العشرين. الأخت الكبرى من عام 1988، حيث تم حرقنا مرتين ما بين السابعة والتاسعة تحت ظلال الثلاثة وواحد آخر. وفي اليوم الذي وقع في القرية، كان الوقت في عز الظهيرة، والكلاب لم تكن تنبح، «هذه من علامات يوم الحشر بالتأكيد».. هكذا كان كبار السن يقولون.
ستة أيام وسبع ليالي، لم يستيقظ من نومه العميق. وفي الأيام الثلاثة الأولى، لم يبق أحد من قريتنا إلا ووضع أصبعه في هذا الموضوع، ولكن بدون فائدة، فضيفنا لم يقم من نوم الخوف والقتل. وأخيراً أدلت امرأة عجوز بدلوها في هذا الأمر، وقالت: «إذا لم تجف سبع نقاط من الدم العالقة في بياض عينيه، فلن يستيقظ من النوم».
سبع: سبعة كتب، سبع طبقات من السماء، سبعة كتب من القرآن، بالإضافة الى الستة المحترقة، السلطات العثمانية كانت قد أصدرت فرمان بإبادتهم. سبعة أيام في الأسبوع، وأسبوع الموت، «وأقسم بالسبعة والسبعين إلهاً، والقطة ذو سبعة أرواح، إذا لم تجف هذه النقاط السبع، فأنه لن يستيقظ». هذا ما قالته المرأة، والكل يعلم أن كلامها من كلام الله، ومقدس.
بعد “ستة أيام وسبع ليال” يستيقظ, ليرى نفسه بين عدة رجال ونساء, ينظر حواليه, فتتساقط سبع قطرات من الدم من عينيه في وسط الغرفة, وسبعة جثث لأطفال مقطوعي الرؤوس تنبت.
في تلك الليلة يجتمع أناس كثيرون في المضافة, حتى آذان الملا وصياح الديكة, لم يستطيعوا فض الاجتماع, الطرق والممرات كانت ممتلئة, تاريخ المنطقة انهار وأصبح مثار جدل, ولكن ضيفنا لا يزال صامتاً. بعض الجالسين أرادوا التحدث معه مراراً, لكن دون جدوى. وبعد أن تأكدوا أن تجمعهم أصبحت دون فائدة, تفرقوا جماعاتٍ. كنتُ جالساً في زاوية من الغرفة, وأفكر بعين ضيفنا, كيف يبدّل لون عينه من أخضر الى أزرق إلى أسود, وبين كل عدة مرات يطيّر حماماً. في وقت الظهيرة استيقظت من النوم, لم أشاهد الضيف النائم, سألت أكثر من مرة والدتي، فكانت تجيبني أنه كان ضيفاً لدينا وذهب الى قريته.
لم يقنعني هذا الجواب, ضيف ينام ستة أيام, وفي اليوم السابع يختفي!
واحد وعشرون عاماً وضيوفنا يأتون ويذهبون وينامون لدينا, وهذا أمر اعتيادي وينسى مع الأيام, ولكن أحياناً مثل قصة الضيف الذي نزل في القرية ذات مرة واسمه “آكوب”، أخذ أهل القرية يتداولون قصة ضيفنا ونومه, وخاصةً في الوقت الذي كان أحدهم ينزل الى النبع جنوبي القرية، ويشاهد الأشجار السبعة التي زرعها بيده ذلك الضيف, “ألف رحمة على آكوب, فطوال أجيال عديدة في هذه القرية، لم يزرع أحد منا ولو شجرةً واحدة، كم نحن قومٍ جافٍ”, وكان أهل القرية يتلاومون, خاصةً عندما كانوا يجلسون تحت تلك الأشجار الظليلة التي لا يعلم أحد من أين أتى بها آكوب.
بعد كل هذه السنوات الطويلة سأنسى الكثير من ذكريات طفولتي, أحدها قصة آكوب, ولكن في يومٍ بارد عندما تلتقي سبعة أفرع يمكن حينها أن نلتقي, في ذلك الوقت أنهيت قراءة الصحيفة وحضرت الاجتماع.
في أحد أيام الشتاء وقبل أن أخرج من المنزل, رنّ جرس الهاتف, وعندما هممت بوضع سماعة الهاتف على أذني من جهة, سمعت على الفور صوت زميلتي من الطرف الآخر. لتخبرني بإيجاز وبصوت مليء بالحسرة: “أحد زملائنا الصحفيين قُتل بيد (الميت) التركي”.
تركت الهاتف بيدٍ باردة وقلبٍ حزين، ولم أستطع شرب قهوتي, أشعلت سيكارةً وتوجهت الى المزار (المقبرة) الذي سيتم فيه دفن زميلنا المقتول. وفي الطريق تلاحقت الصور والذكريات أمام عيني, وخاصة الأعمال التي كان يقوم بها لصالح الكرد, وكيف كان يعرّي أفعال وممارسات الجنرالات الترك, وعندما وصلت الى باب المزار نسيت حضور تحضيرات الدفن، وكان لابد من الاتصال مرة أخرى للسؤال عن الكنيسة التي سيخرج منها, ولهذا ارتأيت الانتظار حتى مجيئهم.
وعندما أردت الجلوس في السيارة، لمحت عجوزاً ذو سبعين عاماً، وهو يقف بجانب كل قبر، ويسقي أزهاراً فوق القبور. “إن هيئة الإنسان الشرقي بادٍ للعيان”، فعندما نظر إلي شاهدت كانت الدموع تنهمر من عينيه وكأنها “نهرين من الدم يجريان”، فجاء نحوي وفتح لي باب المزار.
– “الموت مُرٍّ, ولكن على المرء أن يتعرف عليها، كي يعلم أن هذه الحياة أشبه بالجحيم”, وبتمعّن كانت تصدر كلماته, وسألني بعد أن رآني خالي اليدين مشيراً بأصبعه على باقة من القرنفل كانت بالقرب منهما: “هل تستطيع قطف قرنفلة واحدة من هناك”.
* “أشكرك، إن خروجي السريع من المنزل والخبر الذي وصلني، جعلني أنسى قليلاً”. قلت له كي أخفف من وطأة قدومي إلى المزار دون باقة ورد.
– تكون آخر الأحزان.
* لا أعتقد.
– تعال لنذهب الى الداخل. فقتل شخص في بلد أوروبي يدعو للعجب.
* “أنت تعيش لوحدك”. هذا طبيعي جداً, ولكني أردت أن أبدأ معه بالحديث, سؤالي جعله وكأن رفاً من اللقالق طارت من عينيه, وخاصةً بعد أن علم سبب مجيئي.
ها قد مضى واحد وعشرون عاماً وسبعة أشهر إلا ثلاثة أيام, وأنا أعيش لوحدي, وهذا التاريخ القصير جعلني أستنتج أن وراءه أمر عظيم.
* يبدو أنك لست سويسرياً.
أنت أيضاً مثلي, وهذا لا يخفى, مهما لففنا جسمنا بفروة, بنظرة خفيفة نعرف أن ضوء الشمس يجعل نبضه يتحرك أم لا. قبل أن يقعد اتجه الى زاوية من الغرفة, وجلب كأسا ماء, وهو يقول لي “في مثل هذه الأيام ما يلزمنا حقاً أمران هما المرأة والنبيذ”، ووضع الكأس أمامي.
* “عدّ الأيام حياة مُرّةَ”, قلتها وشربة النبيذ جفّ حلقي.
“عندما يكون المرء من أمةٍ تفقد بين ليلةٍ وضحاها مليون ونصف إنسان، حينها لن يكون في انتظار يوم سوى عَد مسبحة التاريخ, ولكن يبدو أن عمراً واحداً لا يكفيه لينال مراده”. كأس النبيذ يعود من شفتيه خالياً، “الإنسان الأرمني يعيش لسببٍ واحد, وهو حتى لا تجفّ ذاكرته”.
بعد فترة صمت وعدد من كؤوس النبيذ, أخرج من صندوقه فردة حذاء طفلٍ ووضعها أمامي, وقال لي “أعوامها بعدد أعوام تهجير شعب, هل تعلم أنها شاهدة على عذاب أمة، هذه الفردة حذاء لأصغر طفلٍ من أولادي, وهذه التركة من ميراثي فقط, التي بقيت من آثار عائلتي. قبل آذان ملاليهم دخلوا قريتنا وكانوا يريدون منا تركها قبل طلوع الفجر. لا أحد منا كان يعلم وجهتنا الى أين بعد إجبارنا على ترك القرية؟!, كان لديّ سبعة أولاد، والآن فردة حذاء. كنا نقول لهم: السلطان أبونا ورقبتنا جسر له, ولكن كلمتنا كانت بلا فائدة, في الطريق التقينا بعدة فرسان طلبوا مني زوجتي, وأخذوها عنوة بعد أن تركونا أيتام أنا وأولادي, وبعد عدة خطوات وبكاء زوجتي عادوا وأخذوا أولادي أيضاً الذين تركوا هذه الأحذية, يبدو كان هكذا أفضل.. لقد خففوا عني حمل القتل والدم، وأصبح صليبي خفيفاً. في الطريق شقوا بطون ستة من أولادي, ولكنهم لم يعثروا على الذهب فيها, وعندما كنت أصارحهم بوجود الذهب في بطني كانوا يضحكون ويقولون: (أنتم الأرمن أذكياء, ولا تفعل ذلك، وإذا كان هناك ذهب فسيكون في بطن هؤلاء الأولاد), وكانوا يقطعون أمعاءهم بخناجرهم وسكاكينهم, ولم أدري لماذا لم يقتلوني, ولكن عندما أخذوني معهم إلى (وان) ووضعوا القيد في معصمي, وفي الآخر علمت أننا لم نكن سوى وقود جهنمهم, وبعد واحد وعشرون عاماً وسبعة أأشهر إلا ثلاثة أيام، مَن مِنَ الشعب يعلم ما هذا؟ نعم…إنها تاريخ حذاء”.
مع البكاء والرجفة، يصل بكلامه إلى النهاية, كنت سأطلب منه أن يحطّم أبواب الينابيع والكهوف التي أغلقها بالإسمنت, ويطرد العقارب والثعابين من صدره, ولكن رؤية قطرات دم وهي تخرج واحداً تلو الآخر من الحذاء من بين أصابعه فوق صدره, جعلني أدنو منه، وأقطع المسافة بيني وبينه، لأصل إليه.
خرجت من الغرفة, حيث كان الصباح بارداً. ففي بلدٍ فيه الغم وأحذية جريحة, ماذا سيفعل إنسان ميتٍ, عارٍ، ضائعٍ, غير انتظار يومه.
واحد وعشرون عاماً قبل هذا التاريخ، كنت طفلاً، في ليلةٍ باردة، مثل يومنا هذا، كنت جالساً في زاوية، أنظر الى عين ضيفنا, قد يكون هو نفسه!
*نشرت القصة في مجلة “بيرس” الأدبية الفصلية الصادرة باللغة الكردية في سوريا، العدد 15- خريف 1998م.
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 497 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
Gotarên Girêdayî: 2
Dîrok & bûyer
Jiyaname
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 01-11-2021 (3 Sal)
Cureya belgeyê: Werger
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Çîrok
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 04-04-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 04-04-2023 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Aras Hiso ) ve li ser 04-04-2023 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 497 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
Çanda xwarinê ya Kurdan
Jiyaname
Viyan hesen
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Kurtelêkolîn
Destpêka Nivîsandina Kurdan
Kurtelêkolîn
Rojnamegerî û Kovargerîya Kurdî di Navbera Salên 1918-1923an de
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Jiyaname
AYNUR ARAS
Kurtelêkolîn
Cureyên helva Urmiyê yên herî baş û bi navûdeng
Cihên arkeolojîk
Temteman
Wêne û şirove
Di sala 1980'î de çemê Banos li bajarê serêkaniyê
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Jiyaname
Kerim Avşar
Jiyaname
Necat Baysal
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 39
Jiyaname
RONÎ WAR

Rast
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Di ziman de xêv û morfolojî
Weşanên
Rojnameya Serbestî
24-04-2024
Burhan Sönmez
Rojnameya Serbestî
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
24-04-2024
Burhan Sönmez
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Şekroyê Xudo Mihoyî
Babetên nû
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
24-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
İbrahim Güçlü
23-04-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
17-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
13-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
RONÎ WAR
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
KUBRA XUDO
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 517,443
Wêne 106,050
Pirtûk PDF 19,161
Faylên peywendîdar 96,492
Video 1,307
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Jiyaname
KUBRA XUDO
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
Çanda xwarinê ya Kurdan
Jiyaname
Viyan hesen
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Kurtelêkolîn
Destpêka Nivîsandina Kurdan
Kurtelêkolîn
Rojnamegerî û Kovargerîya Kurdî di Navbera Salên 1918-1923an de
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Jiyaname
AYNUR ARAS
Kurtelêkolîn
Cureyên helva Urmiyê yên herî baş û bi navûdeng
Cihên arkeolojîk
Temteman
Wêne û şirove
Di sala 1980'î de çemê Banos li bajarê serêkaniyê
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Jiyaname
Kerim Avşar
Jiyaname
Necat Baysal
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 39
Jiyaname
RONÎ WAR

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.42
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.312 çirke!