Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
24-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
İbrahim Güçlü
23-04-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
17-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
13-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
RONÎ WAR
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
KUBRA XUDO
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 517,545
Wêne 106,165
Pirtûk PDF 19,170
Faylên peywendîdar 96,571
Video 1,317
Kurtelêkolîn
Cihên geştiyarî yên parêzge...
Weşanên
Rojnameya Serbestî
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnameg...
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
الأكراد في أفغانستان .. دراسة تاريخية وإجتماعية
Bi rêya kurdîpêdiya hûnê bizanin ku her roj ji rojên salnameyê çi bûyer diqewime!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

الأكراد في أفغانستان

الأكراد في أفغانستان
الأكراد في أفغانستان .. دراسة تاريخية وإجتماعية – لهنگ إبراهيم
يمتد تاريخ الوجود الكُردي في أفغانستان إلى أكثر من 500 عام،يرجع إلى القرن السادس عشر الميلادي عندما تم نقلهم أثناء الحكم الفارسي من شمال غربي إيران الحالية (??ژهە?ات) إلى تلك المناطق لحماية ثغورهم ضد الترك و المغول.
¬ في المؤتمر التاسع للمستشرقين والذي عقد سنة 1891 قدم المستشرق H. W. Bellew بحثاً هاماً بعنوان – أثنوغرافية أفغانستان – ذكر فيه قائلاً :
“هنالك حوالي 30000 كردي يعيشون في كابول وما زالوا محتفظين بأسماء عوائلهم الكُردية.مثل عائلة – ركا – الكردية الشهيرة في كابول وهؤلاء الكُرد هاجروا من غرب أصفهان إلى كابول.وقد كان للكُرد دور هام ومركزي في أفغانستان وخاصة في القرنين 13 و 14 حيث تمكن الكُرد من حكم مدن كثيرة مثل قندهار و هرات و السند وجور….إلخ،وإن أعداد الكُرد في أفغانستان تقدر بحوالي 200000 كُردي. “
أشار الكاتب سليم تمو في بحثه تحت عنوان (دولة كُردية في أفغانستان) بأنّ دولة گور (الغورية) هي إحدى الإمارات الكُردية، أسسها الكُرد الگليليينGelîlî Kurd بقيادة شمس الدين مَليك كُرد Melîk Kurd حيث إستمرت هذه الإمارة إلى مابين عامين(1245-1383)[Persia and Persian Question.1892. G.N.Curzon]
أمارة كردية
وهذا ما أشار إليه إيفانوف أيضاً في إحدى مقالاته الأكاديمية عن كُرد خورسان وكُرديتهم حيث تحدّث عن تأسيس إمارة كُردية في جنوبي منطقة هرات الجبلية امتدت مابين عامين (1245-1383) م.[ W. Ivanov. 1926]
حيث اتخذ شمس الدين من هرات عاصمة له وقوت شوكته بعد موت هولاكو إمبراطور المغول،فاستولى ابنه ركن الدين الذي استلم الحكم من بعده على قندهار عام 1280 م.
تنتهي حكم هذه الدولة على يد القوات التيمورية في فترة آخر حكامه خياسودين پير علي Xiyasuddîn Pîr Elî حيث يُعدم في سمرقند مع أتباعه.[Dîroka Dugelên Kurdan.Ebdullah Meme Mehmed Varli]
ويشير عبدالله مامي في كتابه استناداً إلى السالناميات الأفغانية بأنه في هرات وماحوله كان نفوس الكُرد تشكل 60-70 ? خلال الفترة مابين (1925-1930 م).
وذكر شرفخان البدليسي في كتابه شرفنامة عام 1587م إلى استقرار عشائر الگيل والزنكنه في أفغانستان وأشار بأن الگيليين الذين هم أقرباء لكُرد خوراسان سكنوا شمال أفغانستان.وذكر محمد أمين زكي استناداً إلى دائرة المعارف الإسلامية بأن من المحتمل بأن يكون كُرد هرات إما من الطاجيك أو من أكراد خراسان.[خلاصة تاريخ الكرد و كردستان.محمد أمين زكي]
وبحسب دراسة قام بها حسين احساني (الأستاذ الجامعي و الباحث في معهد الدراسات الاستراتيجية في أفغانستان)
حول كُرد أفغانستان فيقول:
” وفقاً لبعض المصادر التاريخية تم نقل الكُرد في القرن الخامس عشر من مناطق غربي أيران إلى أفغانستان للدفاع عن الفرس ضد الغزوات المغولية.وليست هذه الرواية الوحيدة التي تثبت وجود الكُرد في أفغانستان.
وفقاً لأقوال بعض المسنين في كابول فإن جيش نادر شاه أفشار كان يتشكل من مجموعتين إحداهما أفشارية وأخرى كُردية من كُرد شمال غربي إيران الحالية حيث تشتتوا بعد ذلك في ثلاث مدن أفغانية وهي غزنة ومزار الشريف وكابول.”
حيث يُرجع الكاتب أصل نادر شاه إلى أصول كُردية وأن معظم القادة المقربيين منه كانوا كُرداً.
وأشار الكاتب إلى وجود أكثر من 50 عائلة كُردية في كابل تتمثل أنشطتهم الرئيسية في تعزيز شؤون الديوان والأمانة العامة للحكومة الأفغانية.حيث كان الكُرد يلعبون دوراً هاماً في عهد الأمير حبيب الله خان،ويشير أيضاً بأن غالبية كُرد أفغانستان شغلوا مناصب بيروقراطية وحكومية وسياسة خارجية أيضاً.
صرح معماري
في حي چنداول ضمن مدينة كابل يوجد حمام كُرد والمسجد الكُردي الذي بُني على أساس معماري فريد مصنوع من الخشب الخالص ويقدر عمرها حوالي 230 عاماً.عان الكُرد في أفغانستان كسائر القوميات المُعاشة هناك من الحرب السوفيتية والأهلية الأفغانية،حيث تضم أفغانستان أكثر من 25 قومية عرقية أكبرها قومية الپاشتو والذين ينقسمون مابين أفغانستان وپاكستان.أدتْ هذه الحروب إلى حصر وجود الكُرد في أفغانستان في مدن هرات وكابل العاصمة وغزنة والبعض منهم فروا إلى مخيمات اللاجئين في إيران.تكلم معظم الكُرد في أفغانستان إلى جانب الكُردية بالتركمانية واللهجة الدرية الفارسية،ويؤمنون بالديانة الإسلامية على المذهب الشافعي.
يقدّر عدد الكُرد في أفغانستان بحسب المعهد الكُردي في پاريس حوالي 200 ألف كُردي،بينما تشير اللغوية المتخصصة في الأدب واللغة الكُردية جويس بلاو إلى نفس العدد المذكور.أما مركز الأبحاث التبشير العالمي The World” “Evangelization Research Centre فتقدّر عددهم بحوالي 26,700 نسمة.
المصادر:
– دولة كُردية في أفغانستان، سليم تمو، جريدة الدوار.(المرجع التركي)
– كُرد أفغانستان، حسين إحساني، معهد الدراسات الاستراتيجية في أفغانستان. (المرجع الفارسي).
– خلاصة تاريخ الكُرد وكُردستان، محمد أمين زكي. (المرجع العربي)
الملاحق :
-مسجد شريف جامع الكُردي چنداول/كابل
– حمام الكرد جنداول / كابل
مام الكُرد چنداول/كابل
[1]
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 439 car hatiye dîtin
Haştag
Çavkanî - Jêder
Gotarên Girêdayî: 11
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 29-04-2022 (2 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Lêkolînewe
Kategorîya Naverokê: Komelayetî
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Welat- Herêm: Afxanistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Aras Hiso ) li: 19-03-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 19-03-2023 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Aras Hiso ) ve li ser 19-03-2023 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 439 car hatiye dîtin
Pelên pêvekirî - Versiyon
Cûre Versiyon Navê afirîner
Dosya wêneyê 1.0.167 KB 19-03-2023 Aras HisoA.H.
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Kurtelêkolîn
Cureyên helva Urmiyê yên herî baş û bi navûdeng
Jiyaname
Necat Baysal
Jiyaname
KUBRA XUDO
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
AYNUR ARAS
Wêne û şirove
Di sala 1980'î de çemê Banos li bajarê serêkaniyê
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
Kurtelêkolîn
Rojnamegerî û Kovargerîya Kurdî di Navbera Salên 1918-1923an de
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
Destpêka Nivîsandina Kurdan
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
Jiyaname
Kerim Avşar
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 39
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Kurtelêkolîn
Çanda xwarinê ya Kurdan
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
RONÎ WAR
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
Viyan hesen

Rast
Kurtelêkolîn
Cihên geştiyarî yên parêzgeha Îlamê – Beşa 1em
07-04-2024
Aras Hiso
Cihên geştiyarî yên parêzgeha Îlamê – Beşa 1em
Weşanên
Rojnameya Serbestî
24-04-2024
Burhan Sönmez
Rojnameya Serbestî
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
24-04-2024
Burhan Sönmez
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Şekroyê Xudo Mihoyî
Babetên nû
Jiyaname
Şekroyê Xudo Mihoyî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
26-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
24-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
İbrahim Güçlü
23-04-2024
Burhan Sönmez
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
17-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
15-04-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
13-04-2024
Sara Kamela
Jiyaname
RONÎ WAR
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jiyaname
KUBRA XUDO
13-04-2024
Burhan Sönmez
Jimare
Babet 517,545
Wêne 106,165
Pirtûk PDF 19,170
Faylên peywendîdar 96,571
Video 1,317
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Kurtelêkolîn
Cureyên helva Urmiyê yên herî baş û bi navûdeng
Jiyaname
Necat Baysal
Jiyaname
KUBRA XUDO
Wêne û şirove
Bav û diya nivîskar: Wezîrê Eşo, Tbîlîsî 1930
Cihên arkeolojîk
Temteman
Jiyaname
AYNUR ARAS
Wêne û şirove
Di sala 1980'î de çemê Banos li bajarê serêkaniyê
Wêne û şirove
Kurdên gundê Meydan Ekbezê, Çiyayê Kurmênc- Efrînê
Pirtûkxane
Di Welatê Zembeqê Gewir de
Kurtelêkolîn
Rojnamegerî û Kovargerîya Kurdî di Navbera Salên 1918-1923an de
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Jiyaname
İbrahim Güçlü
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Kurtelêkolîn
Destpêka Nivîsandina Kurdan
Wêne û şirove
Ev wêne di sala 1973 an de li Qelqeliyê ya ser bi Wanê ve kişandiye
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 40
Jiyaname
Kerim Avşar
Pirtûkxane
Di ziman de xêv û morfolojî
Wêne û şirove
Ji xanên bajarê Silêmaniyê
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 39
Jiyaname
Dîlan Yeşilgöz-Zegerius
Kurtelêkolîn
Çanda xwarinê ya Kurdan
Pirtûkxane
FEQIYÊ TEYRAN 1
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Jiyaname
RONÎ WAR
Kurtelêkolîn
Bi minasebeta roja rojnamegerîyê, kurteyek li ser rojnamegerî û kovargerîya Kurd di serdema Osmanî de
Jiyaname
Elî Îlmî Fanîzade
Jiyaname
Viyan hesen

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.42
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 1.375 çirke!