Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê





Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
15-09-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
15-09-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Avdel Elî Ebdo
15-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Asîa Kemal Çeto
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Cih
Til Ezêz
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Asîa Kemal Dawûd
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Azad Dexîl Tealo Xidir
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Cih
Til Benat
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Adî Cirdo Hisên
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Ado Îdo Qasim
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jimare
Babet
  537,060
Wêne
  109,462
Pirtûk PDF
  20,223
Faylên peywendîdar
  103,714
Video
  1,531
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
306,433
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,760
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,977
عربي - Arabic 
30,360
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
17,924
فارسی - Farsi 
9,609
English - English 
7,552
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,647
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,987
Pend û gotin 
24,978
Kurtelêkolîn 
5,111
Şehîdan 
4,217
Enfalkirî 
3,367
Pirtûkxane 
2,749
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,262
Cih 
1,157
Belgename 
291
Wêne û şirove 
162
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
324
PDF 
31,275
MP4 
2,522
IMG 
200,602
∑   Hemû bi hev re 
234,723
Lêgerîna naverokê
Pirtûkxane
TU BI MAFÊN XWE ? DIZANÎ BI...
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Kurtelêkolîn
Piştî 19 rojan ji lêgerînê ...
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azad...
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
(طاووس ملك) كما نفهمه أيزيديا
Xebatên xwe bi formateke baş ji Kurdipediyayê re bişînin. Emê wan ji bo we arşîv bikin û ji bo we biparêzin!
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي - Arabic
Par-kirin
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî0
English0
کرمانجی0
هەورامی0
لوڕی0
لەکی0
Zazakî0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Français0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Catalana0
Cebuano0
Čeština0
Esperanto0
Fins0
Hrvatski0
Kiswahili سَوَاحِلي0
Lietuvių0
Norsk0
Ozbek0
Polski0
Português0
Pусский0
Srpski0
балгарская0
қазақ0
Тоҷикӣ0
Հայերեն0
ترکمانی0
हिन्दी0
ქართველი0
中国的0
日本人0

ميرزا حسن دنايي

ميرزا حسن دنايي
الكاتب #ميرزا حسن دنايي#

ليس من السهل التطرق إلى موضوع #طاووس ملك# في ظل الكثير من سوء الفهم وقلة المعرفة في مجتمعنا كما في المجتمعات المجاورة لنا، ولكنني استند في تفسيري حول طاووس ملك على ثلاثة جوانب؛ أولها روحي وديني-فلسفي، والثاني تاريخي ولغوي، والثالث خلط المفاهيم حول طاووس ملك بالمقارنة مع المجتمعات المجاورة.

- ففي الجانب الروحي والديني والفلسفي، لابد أن نعرف أن الديانة الإيزيدية لديها نظرة خاصة عن الخالق أو الإله الأعظم خودي أو أيزي، فهو الإله الواحد الأحد الذي خلق نفسه ثم خلق الكون بكل جوانبه، ولأن خودي هو الإله المطلق فهو خالق الخير والشر، لهذا ليس هناك ملاك شرير ولا ملاك عاصي، كما أن الله لديه 1001 لقب، ففي نص ديني يقول:
Sultan Êzî bi xwe pedşa ye
Hezar û yek nav li xwe danaye
Navê mezin her Xweda ye
الترجمة:
سلطان ايزي هو الإله
سمى نفسه بألف اسم واسم
الاسم الأعظم هو خودا

وإذا ما راجعنا نص ديني آخر عن تسميات أو ألقاب هذا الإله الأعظم خودي، فسوف نجد نصاً مهماً جداً، يوضح مكانة طاووسي ملك، حيث يقول النص:
Êzî, û Tawisî Melek û Şîxadî yekin
Hûn me’niya jêk mekin
Ew zû miraza hasil dikin
الترجمة:
أيزي وطاووسي ملك وشيخادي واحد
لا تفصلوه المعاني عن بعضها
هو الذي يحقق الأماني

وبما أن الديانة الإيزيدية تؤمن بتناسخ الأرواح فهي أيضاً تؤمن بتعدد صور الألوهية، لهذا يعتقد أتباع الديانة الإيزيدية أن هناك درجات أو مراتب يظهر فيها خودي، (مرتبة مطلقة، مرتبة مع الملائكة، ومرتبة مع الكون أو الأرض).

وهي كلها ضمن صفاته الألف: فتارة هو أيزي، حينما يكون الأمر متعلقاً بالسماء وألوهيته السمائية (في مكان آخر أيضا إله الشمس)، وفي صفته الثانية هو إله أو ملك الملائكة طاووس ملك، وفِي صفته الأخيرة المرتبطة بالأرض فهو آدي، وهنا يجب التنويه بأن كلمة أدي وشيخادي لا تعني الشيخ عدي بن مسافر، فالإيزيدية دائماً تتحدث عن ألوهية فلسفية متجلية بمعزل عن القديسين الذين ظهروا في تاريخهم، فهناك شيخ حسن، الإنسان، وهناك شيخسن الملاك المرتبط بالقمر، وهناك شيخ شمس الإنسان، وهناك شيشمس الملاك المرتبط بالشمس، (له علاقة أخرى مع شمشي ادد) -في العهد الأشوري، لا مجال لذكره هنا.

والخلاصة أنه من الناحية الفلسفية خودي وأيزي وطاووسي ملك كلها صفات لله سبحانه وتعالى في المفهوم الإيزيدي.

- وفي جانب أو الناحية التاريخية واللغوية؛ فإن كلمة طاووس (تاوس) جاءت من لفظ في اللغة البهلوية (استخدمها الشمسانيون قديماً)، وأيضا استخدمت في اليونانية، ولا تعني الكلمة (طائر الطاووس)، وإنما جاءت من كلمة (تيوس)، التي تعني الإله، وطاووس ملك، أو تاوس ملك - لكون حرف طاء غير موجود في الكورمانجية -، يعني إله الملائكة.

وهنا يجب القول إن الزرادشتية التي انشقت عن الإيزيدية (الشمسانية)، كسرت مبدأ وحدانية إله الشمس (الذي يتجلى فيه أيزي وطاووسي ملك وغيره من الألقاب)، ودعت الزرادشتية إلى ثنائية الآلهة (إله الخير وإله الشر) وأخذت المسيحية والإسلام هذا المبدأ من الزرادشتية - مع تغيير صفة إله الشر إلى ملاك الشر، كتطور آخر لمبدأ التوحيد في بلاد كنعان والجزيرة العربية، دون أن يحددوا بالضبط كيف يبقى الشر إلى الأبد موازي للخير-.

وعلى أية حال فإن أسوأ ما أصاب الإيزيدية في عصر الزرادشتية، أن التعاليم الزرادشتية، لكي يتم فرضها بالقوة تارة وبالفلسفة تارة أخرى، حاولت إبعاد الناس عن العقيدة الشمسانية الإيزيدية، فتم قلب صفة الآلهة، وتم تعريف تيوس (طاووس) الذي كان رمز الإله وصفة من صفات إله الخير لغاية ذلك الوقت، تعريفاً شريراً، حيث جعل من هذا الاسم صفة ملازمة للعفاريت والجن الأشرار، وأعطوا صفات طاووس ملك الخيرة إلى أهورامزدا، ولهذا تطورت الكلمة في الأدب الفارسي-الكوردي لاحقا إلى كلمة (ديوس) و(ديو). دلالة إلى العفاريت.

ورغم أن طاووس ملك ظل في الأدب الديني والاجتماعي الإيزيدي هو صفة الحكمة والخير المطلقين وليست هناك صفة شريرة ضمن صفات طاووسي ملك عند الإيزيدية، لكن الأقوام المجاورة باتوا ينعتونه بعكس صفاته الربانية الخيرة (الحكمة والخير والأبدية)، وأصبح كأنه القوة الثانية الإلهية أو الملائكية عند الآخرين -التي تدل على الشرور-.

وتاريخياً ذهب الكاتب جورج حبيب وغيره من الكتاب المنصفين مثل زهير كاظم عبود، إلى ربط طاووسي ملك مع الإله نابو، الذي كان الإله البابلي الذي يعبد في معبد إيزيدا في بابل، وهذا الربط أيضا غير بعيد عن الحقيقة إلى حد كبير، لأن نابو هو إله الحكمة وفِي نفس الوقت هو في المرتبة الثانية من مجمع الآلهة البابلية، علماً أنه اكتسب هذه المرتبة بعد أن قام حمورابي بإعلاء شأن الإله مردوخ، وهذه كانت مناورة سياسية بحد ذاتها، حيث أن الإله نابو (طاووس ملك) كان إلهاً مسالماً للحكمة والخير ولَم يكن يشجع الحروب والقتال، لذلك احتاج حمورابي إلى إله حربي قوي يضاهي الإله آشور حتى يستطيع أن يقوده إلى الحروب ويقنع الناس بشن هذه الحروب، على عكس السومريين المسالمين، الذين يعتبر نابو واحد من ميراثهم الديني، أجبر حمورابي على قبوله أيضاً، بسبب إيمان الناس به، فأصبحت الحكمة هي المرتبة الثانية في تسلسل أهمية الآلهة، ومع ذلك نجد أن البابليين كانوا في أعياد رأس السنة البابلية في الربيع، وفِي يوم الأربعاء منه بالذات، بكافة رهبانهم يأتون من بورسيبا إلى معبد إيزيدا ليقدموا للإله نابو فروض الولاء والطاعة كل سنة، وهذا التوقيت هو نفسه توقيت رأس السنة الإيزيدية، عيد الإله نابو (طاووس ملك).

- أما من ناحية إشكالية الإيزيدية مع المجتمعات المجاورة بخصوص طاووسي ملك، فمع ظهور المتصوفة ولجوءهم إلى مناطق الإيزيدية التي كانت منغلقة على نفسها ضمن الدولة الإسلامية كمجموعة بشرية مستسلمة للواقع السياسي الديني، ومع لجوء شيخ عدي بن مسافر إلى الإيزيدية، وهو الذي كان متأثراً بحسين الحلاج وأفكار الوحدانية، امتزجت قصة إبليس خطأً مع صفة طاووس ملك، دون أن يكون للإيزيدية أساساً صلة مع إبليس لا من قريب ولا من بعيد، ولكن فكر المتصوفة الذي قام ينزه إبليس ويرفع من قيمته من بين الملائكة وفق النظرة القرآنية -الكتابية، وجعله في المرتبة الثانية بعد الله في الفكر الصوفي، هذه الملازمة تم قياسها مع المفاهيم الشمسانية-الإيزيدية ونسخها أو تطبيعها داخل المجتمع الإيزيدي -غير المتعلم-، وكوسيلة سيئة للاندماج دخلت أفكار إسلامية داخل المجتمع الإيزيدي من خلال هؤلاء المتصوفة، فأصبح هناك مزيج من أفكار أعطت انطباعا خاطئاً لدى الآخرين عن علاقة الإيزيدية مع إبليس بدون وجه حق.

والمشكلة التي لا يفهمها المسلمون وغيرهم من الجوار ولا حتى المسيحيين، أن صورة إبليس وصفاته (منبع الشر الإغوائي المرخص ربانيا) لا تنطبق على طاووسي ملك (رمز الحكمة والخير الخالدين)، لكن هذا الخلط أوقع المجتمع الإيزيدي أيضا في إشكالية، خاصة مع تكرار الاتهامات في الخمسمائة عام الأخيرة، حيث أن تهمة عبادة إبليس حول الإيزيدية لا تتجاوز أكثر من خمسمائة عام، من تاريخ ديانة عمرها أكثر من خمسة آلاف سنة، وهذا دليل آخر حول عدم وجود ربط بين طاووس ملك (إله الشمس، إيزي، خودي، آدي) وبين إبليس في الأديان الكتابية.[1]

Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 961 car hatiye dîtin
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | عربي | www.ezdina.com
Gotarên Girêdayî: 4
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 03-01-2018 (6 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Cureya Weşanê: Born-digital
Kategorîya Naverokê: Ol û Ateyzim
Welat- Herêm: Kurdistan
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 99%
99%
Ev babet ji aliyê: ( Hejar Kamela ) li: 09-01-2023 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( Ziryan Serçinarî ) ve li ser 22-01-2023 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( Hejar Kamela ) ve li ser 26-05-2023 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 961 car hatiye dîtin
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
12 salên li ser xeta jina azad
Cihên arkeolojîk
Temteman
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Mecîdê Silêman
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Pirtûkxane
KURDGALNAMEK (KURDBÊJNAME) GENCÎNE Û ŞAHKAREKE HÊJA YA DÎROKA KEVN A KURD Û BELUÇAN، Cild: I
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Kurtelêkolîn
Meşa azadiyê û duriyanên 19’ê Tîrmehê
Pirtûkxane
Dîwana Şêx Muşerrefê Xinûkî
Kurtelêkolîn
Armanca dewleta Tirk doza Efrînê tesfiye bike
Jiyaname
Erdal Kaya
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Kurtelêkolîn
Şoreş û Parastina Cewherî
Jiyaname
Resul Geyik
Kurtelêkolîn
Aloziya Sûriyeyê derbasî sala xwe ya 14’an bû-1
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
Jiyaname
Narin Gûran
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Jiyaname
HURŞÎT BARAN MENDEŞ
Cihên arkeolojîk
Kereftû

Rast
Pirtûkxane
TU BI MAFÊN XWE ? DIZANÎ BIKAR TÎNÎ
11-08-2024
Sara Kamela
TU BI MAFÊN XWE ? DIZANÎ BIKAR TÎNÎ
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
09-09-2024
Sara Kamela
Rojîn Hac Husên
Kurtelêkolîn
Piştî 19 rojan ji lêgerînê termê Narîna 8 salî hat dîtin
09-09-2024
Sara Kamela
Piştî 19 rojan ji lêgerînê termê Narîna 8 salî hat dîtin
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
13-09-2024
Sara Kamela
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
15-09-2024
Sara Kamela
Morfolojiya kurdî ya hemdem
Babetên nû
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
15-09-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
15-09-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Avdel Elî Ebdo
15-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Asîa Kemal Çeto
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Cih
Til Ezêz
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Asîa Kemal Dawûd
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Azad Dexîl Tealo Xidir
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Cih
Til Benat
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Adî Cirdo Hisên
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jiyaname
Ado Îdo Qasim
14-09-2024
کاروان م. ئاکرەیی
Jimare
Babet
  537,060
Wêne
  109,462
Pirtûk PDF
  20,223
Faylên peywendîdar
  103,714
Video
  1,531
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
306,433
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
89,760
هەورامی - Kurdish Hawrami 
65,977
عربي - Arabic 
30,360
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
17,924
فارسی - Farsi 
9,609
English - English 
7,552
Türkçe - Turkish 
3,667
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Deutsch - German 
1,647
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
130
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,987
Pend û gotin 
24,978
Kurtelêkolîn 
5,111
Şehîdan 
4,217
Enfalkirî 
3,367
Pirtûkxane 
2,749
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,262
Cih 
1,157
Belgename 
291
Wêne û şirove 
162
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
61
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
324
PDF 
31,275
MP4 
2,522
IMG 
200,602
∑   Hemû bi hev re 
234,723
Lêgerîna naverokê
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
12 salên li ser xeta jina azad
Cihên arkeolojîk
Temteman
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Jiyaname
Mecîdê Silêman
Jiyaname
Şermîn Cemîloxlu
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Pirtûkxane
KURDGALNAMEK (KURDBÊJNAME) GENCÎNE Û ŞAHKAREKE HÊJA YA DÎROKA KEVN A KURD Û BELUÇAN، Cild: I
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Pirtûkxane
Dîroka civake kurd a hemdem
Pirtûkxane
Morfolojiya kurdî ya hemdem
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Kurtelêkolîn
Meşa azadiyê û duriyanên 19’ê Tîrmehê
Pirtûkxane
Dîwana Şêx Muşerrefê Xinûkî
Kurtelêkolîn
Armanca dewleta Tirk doza Efrînê tesfiye bike
Jiyaname
Erdal Kaya
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Kurtelêkolîn
Şoreş û Parastina Cewherî
Jiyaname
Resul Geyik
Kurtelêkolîn
Aloziya Sûriyeyê derbasî sala xwe ya 14’an bû-1
Pirtûkxane
Li kurdistanê tekoşîna azadiya jinê û Mesadet Bedirxan
Jiyaname
Narin Gûran
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Jiyaname
Firîca Hecî Cewarî
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Jiyaname
HURŞÎT BARAN MENDEŞ
Cihên arkeolojîk
Kereftû

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.83
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 5.656 çirke!