پەرتوکخانە پەرتوکخانە
لێ گەڕیان

کوردیپیدیا بەرفرەهترین ژێدەرێ زانیاریێن کوردییە!


گەریانا دەست نیشانکری

جورێ لێ گەڕیانێ





لێ گەڕیان

لێ گەڕیانا هویر      کیبورد


لێ گەڕیان
لێ گەڕیانا هویر
پەرتوکخانە
ناونامە بو زاروکێن کورد
کرونولوژیا ڕویدانا
ژێدەر
پاش
کومکری
چالاکی
چەوا لێ بگەڕهم؟
بەلاڤوکێن کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
دارشتنا پولا
بابەت ب هەلکەفتێ
ڤڕێکرن
ڤڕێکرنا بابەتی
ڤرێکرنا وێنەی
بوچوونێن هەوە
ڕاپرسی
پەیوەندی
کوردیپیدیا پێدڤی ب چ زانیاریانە!
ستاندارد
رێسایێن بکار ئینانێ
کوالیتیا ڤی بابەتی
ئامراز
دەربارێ مە
هەڤکارێن کوردیپێدیا
دەربارەی مە چ گوتیە؟
کوردیپیدیایێ بکە د مالپەرێ خودا
تومارکرن / ڤەمراندنا ئیمێلی
ئامارێن مێهڤانا
ئامارا بابەتا
وەرگێرێ فونتا
گهوڕینا مێژوویا
کۆنترلکرنا ڕاست نڤیسینێ
زمان و شێوەزارێ لاپەرا
کیبورد
لینکێت پێدڤی
ئێکستێنشنا کوردیپێدیا بو گوگڵ کروم
کوکیز
زمان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
هژمارا من
چوونا ژوور
دێ بمە هەڤکارێ هەوە
پەیڤا نهێنە تە ژبیر کریە!
لێ گەڕیان ڤڕێکرن ئامراز زمان هژمارا من
لێ گەڕیانا هویر
پەرتوکخانە
ناونامە بو زاروکێن کورد
کرونولوژیا ڕویدانا
ژێدەر
پاش
کومکری
چالاکی
چەوا لێ بگەڕهم؟
بەلاڤوکێن کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
دارشتنا پولا
بابەت ب هەلکەفتێ
ڤڕێکرنا بابەتی
ڤرێکرنا وێنەی
بوچوونێن هەوە
ڕاپرسی
پەیوەندی
کوردیپیدیا پێدڤی ب چ زانیاریانە!
ستاندارد
رێسایێن بکار ئینانێ
کوالیتیا ڤی بابەتی
دەربارێ مە
هەڤکارێن کوردیپێدیا
دەربارەی مە چ گوتیە؟
کوردیپیدیایێ بکە د مالپەرێ خودا
تومارکرن / ڤەمراندنا ئیمێلی
ئامارێن مێهڤانا
ئامارا بابەتا
وەرگێرێ فونتا
گهوڕینا مێژوویا
کۆنترلکرنا ڕاست نڤیسینێ
زمان و شێوەزارێ لاپەرا
کیبورد
لینکێت پێدڤی
ئێکستێنشنا کوردیپێدیا بو گوگڵ کروم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
چوونا ژوور
دێ بمە هەڤکارێ هەوە
پەیڤا نهێنە تە ژبیر کریە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2023
 دەربارێ مە
 بابەت ب هەلکەفتێ
 رێسایێن بکار ئینانێ
 هەڤکارێن کوردیپێدیا
 بوچوونێن هەوە
 کومکری
 کرونولوژیا ڕویدانا
 چالاکی
 هاریکاری
بابەتێ نوی
ئاراس شێخ جەنگی
برازایێ مام #جەلال تاڵەبانی#یە. ئێکەکە ل سەرکەردەیێن دژە تیرۆرا #یەکێتی نشتیمانی کوردستان#. پشتی نەخۆش کەتنا #مام جەلال# ئێک ژ کەسێن بڕیار بدەستێ یەکێتی بوویە. ل کۆنگرەیا چوارەما یەکێتی بوویە ئەندامێ ئەنجوومەنا ڤێ حزبێ.[1]
ئاراس شێخ جەنگی
نەجات حەمید ئەحمەد
ساڵا 1961 ل باژێڕێ #کەرکووک#ێ ژدایک بوویە.
-خوەندنا خوە یا سەرەتایی وناڤەندی و دوا ناڤەندیی ل باژێڕێ کەرکووک تمام کرییە.
- ساڵا1980 ل کۆلێژا ئاداب یا زانینگەها موستەنسریە یا بەغدایێ ل پشکا زمانێ فەڕەنسی دهێتە وەرگرتن،
- 1984 باوەڕناما بەکالۆریۆسێ د زمانێ فەڕەنسی بدەست خوەڤە دهینیت.
ساڵا 1986ێ دچیتە چیا و ل ڕیزێن پێشمەرگەیێ کوردستانێ و دناڤا باڵێ شۆڕشگێڕێن کوردستانی یا #یەکێتیی نشتیمانی کوردستان# و ل کارێ ڕۆژنامەگەریێ دە خەباتا خوە یا نوو دەست پێ دکەت.
- ساڵا 1995 ل پشکا فەڕەنسی یا گوهبیستی یا ڕاگەهاندنا یەکێتی نشتیمانی کوردستان کار دکەت.
- ساڵا 1997 لە دەزگای گوڵان و ڕۆژنامەی برایەتی کاردەکات.
- ساڵا 1999 ێ هەفدەم دگەل دامەزراندنا سەتەلایتا کوردستان وەکە ئامادەکارێ بەرنامێ کاردکەت و پشتڕە چەندین بەرپرسیارییەتیان دگرتە ئەستۆ وەکە ڕێڤەبەرایەتی یا بەرناما ڕەوشنبیری و سیاسی وهەروەسا دگەل ئازاد کرنا باژێڕێ کەرکووکێ دە نڤیسینگەها سەتەلایتا کوردستان لور دادمەزرینیت و ژبو ماوێ ساڵەک و نیڤان ڕێڤەبەریاتیا ڤی نڤیسینگەهێ دگریتە ئەستۆ.
- هەنووکە وەکە شەهرەزا ل #وەزارەتا ڕەوشنبیری#یا حکومەتا کوردستانێ کاردکەی و جێگرێ سەرنڤیسەرێ تاو یا کۆمەڵایەتی یە و بەرپرسیارێ لاپەڕەیا کولتوورە ل ڕۆژنامەیا خەبات.
- نڤیسەر د ڤان بواراندە نڤیسینێن خوە هەنە:
- ڕەخنەیا ئەدەبی کو ئێکەمین تیۆریا ڕەخنەیی یا کوردی یە ل ساڵا 1997 نڤیسیە.
ب دەهان لێکۆڵین ل بوارێ ڕۆمان و چیرۆک و شیعر و فۆلکلۆرا کوردی نڤیسینە.
- د بوارێ فکر و فەلسەفە کو چەندین نڤیسینێن تیۆری نڤیسینە ژوانا بەرجەستە بوونا گەردوون و جهو مانەڤە و چەندین بابەتێن تازە کو دکارن لناڤا بەرهەمێن واندا بهێن دیتن.
-ل زمانێ فەڕەنسی ب دەهان بابەت وەرگێڕاینە سەر زمانێ کوردی. هەروەسا ل زمانێ عەرەبی و ئینگلیزی بو سەر زمانێ کوردی.
- د بوارێ سیاسی چەندین پەرتووک سەبارەت ب مەسەلەیا کورد و دیروکێ نڤیسینە هەروەسا ب دەهان بابەتێن دن یێن سیاسی.[1]
نەجات حەمید ئەحمەد
ڤێکێخستۆکێت کوردی چیرۆک و ستران
ناڤێ پەرتووکێ: ڤێکێخستۆکێت کوردی چیرۆک و ستران
ناڤێ نڤێسەری: سەعيد دێرەشی
جهێ چاپکرنێ: #دهۆک#
چاپخانە: چاپخانەی پارێزگەها دهۆکێ
ساڵا چاپکرنێ: 2013
ژمارا چاپێ: چاپا ئێکێ [1]
ڤێکێخستۆکێت کوردی چیرۆک و ستران
جەمالێ کەبابچی
ناڤ: جەمال
ناسناڤ: جەمالی کەبابچی
جهێ ژدایکبوونێ: #سلێمانی#
جهێ وەغەرا داوی: سلێمانی
$ژیاننامە$
کەسایەتییەک ناسکری یێ باژێرێ سلێمانیێ بوو، پیشەیا وی کەبابچی بوو. [1]
جەمالێ کەبابچی
جەمالی بەقاڵ
ناڤ: جەمال
ناسناڤ: جەمالی بەقاڵ
جهێ ژدایکبوونێ: #سلێمانی#
جهێ وەغەرا داوی: سلێمانی
$ژیاننامە$
کەسایەتییەک ناسکری یێ باژێرێ سلێمانیێ بوو، پیشەیا وی بەقاڵی بوو. [1]
جەمالی بەقاڵ
جەمال عەلی باپیر و جەزا عەبدولواحید
جە: نەهاتییە زانین!
رۆژ ئان ساڵا گرتنا وێنەیی: ساڵا حەفێیان، سەدساڵا بیستێ
کەسایەتیێن د ناڤ وێنەیی:ژ لایێ ڕاستڤە #جامال عەلی باپیر#، جەزا عەبدولواحید، نەناسراو
ناڤێ وێنەگری:نەناس [1]
جەمال عەلی باپیر و جەزا عەبدولواحید
جەمال عەلی
ناڤ: جەمال
ناڤێ بابی: عەلی
جهێ ژدایکبوونێ: #سلێمانی#
$ژیاننامە$
وەرزشڤانێ دێرینێ باژێرێ سلێمانیێ یە، یاریزانێ تەپا پێیا یانەیا وەرزشیا سلێمانیێ بوویە، ل چالاکیا وەرزشی و دیدەوانیێ کار کەت. [1]
جەمال عەلی
جەمال حاجی
ناڤ: جەمال
ناڤێ بابی: حاجی
ڕۆژا ژدایکبوونێ: #22-09-1964#
جهێ ژدایکبوونێ: #سلێمانی#
$ژیاننامە$
وەرزشڤانەکێ دێرین یێ باژێرێ سلێمانیێ یە، یاریزانێ بەرێ یێ تەپا بالەیا یانەیا سلێمانی و هەلبژاردەیا سلێمانیێ بووە. نها (2022) ڕێڤەبەرێ یەکەیا چالاکیێن وەرزشییە. [1]
جەمال حاجی
جەمال جەلال حەمە
ناڤ: جەمال
ناڤێ بابی: جەلال حەمە
ڕۆژا کۆچکرنێ: #01-10-2022#
جهێ ژدایکبوونێ: #سەیدسادق#
جهێ کۆچا داوی: #دەربەندیخان#
$ژیاننامە$
پێشمەرگێ فەوجا 3 یا لیوایا 5ێ شارەزوورێ بوو، ل دەمێ ڤەگەڕانێ ل ڕێکەفتا 01-10-2022 ب ڕوویدانەک هاتوچۆیێ لسەر ڕێیا دەربەندیخان - وارماوەیێ کو ب ڕێیا مرنێ ناڤودەنگە، گیانێ خوە ژ دەستدا. [1]
جەمال جەلال حەمە
گولەک ژ باغێ فولکلۆرێ کوردی
ناڤێ پەرتووکێ: گولەک ژ باغێ فولکلۆرێ کوردی
ناڤێ نڤێسەری: ئیسلام بەرواری
جهێ چاپکرنێ: #دهۆک#
چاپخانە: خەبات
ساڵا چاپکرنێ: 1999
ژمارا چاپێ یان سپاردنێ: چاپا ئێکێ
گورنیز و بێژەن - هەتا مرۆڤ خراپ نەبت - ژن هەن ژنکوک ژی هەنە - شێر پیرەمێرد- دەستێ‌ ب تنێ‌ دەنگ ژی ناهێت - خه و وتا- نەسیب - حاکم و ژنک- مەردایەتی- عەزابا نیسکێ‌- دوستێ‌ باش- تەماعی - مرن نابورت ئاقل تانجەک زێڕینە د سەرێ‌ هەمی کەسا دانینە- هەر ئێک دێ‌ ژ فۆلکلۆرێ‌ کوردی ژ لایێ‌ عیسێ‌ دەلاڤە- سوێند ب خودێ‌ و قەرئانێ‌ ئەگەر راست و ئەگەر دره و - هندەک جار ئەگەر گوه بدەیە دەیک و بابا
[1]
گولەک ژ باغێ فولکلۆرێ کوردی
جەلال محەمەد مستەفا کوردی
ناڤ: جەلال
ناڤێ بابی: محەمەد مستەفا کوردی
ڕۆژا کۆچکرنێ: #05-07-2021#
جهێ ژ دایکبوونێ: #سلێمانی#
جهێ مرنێ: سلێمانی
$ژیاننامە$
کەسایەتییەک دیار، ڕەوشەنبیر، نڤێسەر، شاعیر و ئەدیب، هەروەسا وەرزشڤانەکە دێرین یێ باژێرێ سلێمانیێ بوو. [1]
جەلال محەمەد مستەفا کوردی
عەزیز گەردی
ناڤ: عەزیز
ناسناڤ: گەردی
ناڤێ بابی: ئەحمەد
ساڵا ژ دایکبوونێ: #1947#
ڕۆژا وەغەرا داوی: #06-06-2022#
جهێ ژ دایکبوونێ: #بەحرکە# - #هەڤلێر#
جهێ مرنێ: #هەڤلێر#
$ژیاننامە$
نڤێسکار و وەرگێڕێ کورد «عەزیز ئەحمەد عەبدوڵڵا»، کو ب ناسناڤێ «عەزیز گەردی» دهاتە ناسکرن، ل ساڵا 1947ێ ل باژارۆکێ بەحرکێ، یا سەر ب باژێرێ هەڤلێرێ ژدایکبوویە. قویناغێن خواندنا خوە یا بنەڕەتی، ناڤنجی و ئامادەیی هەر ل بەحرکەیێ بدوماهی ئینایە. باوەڕنامەیێن کو وی ل ژیانا خوەدا بدەستڤە ئینای پێک تێن ژ: بەکالۆریۆس ل بەشێ زمانێ فەڕەنسی – زانکۆیا مووسڵ، ماستەر ل ئەدەبا کوردی ل ساڵا 1994ێ، دکتۆرا ل وێژەیا کوردی ل ساڵا 1999. هەروەسا باوەڕنامەیا دکتۆرایا دوویێ، ل کۆلیژا زمان، ل زانکۆیا کۆیێ ل ساڵا 2009ێ بدەستڤە ئینایە. عەزیز گەردی ل ژیان و خەباتا خوە یا وێژەییدا گەلەک ژ شاکارێن ئەدەبی یێن جیهانی وەرگێڕاینە سەر زمانێ کوردی (کوردییا ناوەڕاست – سۆرانی). ژ وان بەرهەما ئەم دکارن ئاماژە ب بەرهەمێن وەک «داغستانا من»، «کۆمێدیایا یەزدانی»، بەرھەمێن «تۆلستۆی» و «ئۆریانا فالاچی». گەردی ژ بلی زمانێ فەڕەنسی، شارەزایێ زمانێن ئینگلیزی، عەرەبی، فارسی و لگەل دیالێکتێن جودایێن زمانێ کوردی بوو.
$کارنامەیا وی یا ڕەوشەنبیری و ئەکادیمی$
• ل ساڵا 1970 ڤە ئەندامێ یەکەتیا نڤێسەرێن کورد بوویە.
• ل ساڵا 1976ێ ئەندامێ ڕۆژنامەڤانیا ئێراقێ بوویە.
• ل ساڵا 1984ێ ئەندامی کۆما وەرگێڕان بوویە.
• ل کۆلیژا ئاداب یا زانکۆیا سەڵاحەدینێ مامۆستا بوویە.
• سەرپەرشت و ئەندامێ هەلسەنگاندا چەندین نامەیێن ماستەر و تێزێن دکتۆرایێ بوویە.
• خودانێ پلەیا زانستی یا پرۆفیسۆریێ بوو.
$بەرهەمێن وی:$
ڕەوانبێژی لە ئەدەبی کوردی دا، ھەولێر، 1972.
• ئەدەب و ڕەخنە، بەغداد، 1974.
• ئەدەبی بێگانان، بەغداد، 1982.
• جووتیارێکی زیرەک.
• پیاوێک.
• سەروا، ھەولێر، 1999.
• کێشی شیعری کلاسیکیی کوردی، ھەولێر: وەزارەتی ڕۆشەنبیری، 1999.
• ڕەوانبێژی (ڕوونبێژی، جوانکاری، واتاناسی)، وەزارەتی پەروەردە، 2002.
• ڕابەری کێشی شیعری کلاسیکی لێکۆڵینەوەی ئەدەبی، سلێمانی، 2003.
• گەردەلولی مەرگ، ھەولێر، 2008.
• کێشناسیی کوردی، 2014.
• سێ دەرمان: ھەقایەتی کوردەواری، کۆکردنەوەی عەزیز گەردی.
$وەرگێڕان:$
• چیرۆکی بەر ئاگردان، 1978.
• چیرۆکەکانی ئیزۆپ یان لەناو گیانداران دا، نڤێسینا ئیزۆپ.
• لۆرکا: سێ تراژیدی، 1984.
• (چرا)یەک لەسەر مادیان کۆ، نڤێسینا مەنسوور یاقووتی.
• بیرەوەرییەکانی مامۆستایەک، نڤێسینا مەنسوور یاقووتی.
• لاوەچ، نڤێسینا مەنسوور یاقووتی.
• ئێمە ئەم شیعرەمان نوسیوە.
• ئەفسانەی ئەرمەنی، نڤێسینا چارڵز دونیتگ.
• ئەفسانەی ئەفریقی.
• ئەفسانەی سلاڤی.
• ئەفسانەی کوردی، نڤێسینا م ب ڕودێنکۆ.
• ئەفسانەی ەورکیایی.
• بەرکوتێکی ژیانم، نڤێسینا یەڤجینی یەڤتوشینکۆ.
• ئافرەت ڕەگەزی بێکەڵک، نڤێسینا ئۆریانا فالاچی.
• پەنەلۆپە لە جەنگدا، نڤێسینا ئۆریانا فالاچی.
• پیاوێک، نڤێسینا ئۆریانا فالاچی.
• حەفت گفتوگۆ، نڤێسینا ئۆریانا فالاچی.
• ژیان و جەنگ و ھیچی تر…، نڤێسینا ئۆریانا فالاچی.
• گفتگۆ لەگەڵ مێژوودا، نڤێسینا ئۆریانا فالاچی.
• نامەیەک بۆ ئەو کۆرپەلە نێرینەی کە ھەرگیز لەدایک نەبوو، نڤێسینا ئۆریانا فالاچی.
• ئەگەر خۆر بمرێت، نڤێسینا ئۆریانا فالاچی.
• چیرۆکەکانی کریلۆڤ.
• حاجی مراد، نڤێسینا تۆلستۆی.
• خەڵک بەچی دەژی، تۆلستۆی.
• کەوێەی دامەنەاری، سلێمانی، 2004.
• کاریگەریی گۆرانی لەسەر کوردیی ناوەڕاست، نڤێسینا میشێل لیزینبێرگ، دەزگەهێ سەردەم، 2004.
• درەختی چل داستان، نڤێسینا کەلیموڵڵا تەوەحودی، دەزگەهێ سەردەم، 2007.
• داستانی حوسێنی کورد و چەند ھەقایەتێکی تر، ژ فارسیێ ڤە نڤێسینا ئەحمەد ئازەر ئەفشار، دەزگەهێ سەردەم، 2008.
• زارا عەشقی شوان، نڤێسینا محەممەد قازی، سلێمانی.
• ڕۆمیۆ و جوولێت.
• یەک چیای گەوھەر: کۆمەڵە چیرۆکێکی ئەفسانەیی گەلان.
• کۆمیدیا، سێ بەرگ: دۆزەخ، بەرزەک، بەھەشت، نڤێسینا دانتێ ئەلیگیێری.
• داغستانی من.
• قۆڵبر، نڤێسینا عەزیز نەسین.
• قوتیل، نڤێسینا ئەلفۆنیس دۆدی.
• مەسەلەک، ھێنری ئەلیک.
$وەغەرا داوی$
عەزیز گەردی گرێیەکێ شێرپەنجەیێ د گورچیلکێ خوەدا هەبوو، هەر ژ بەر وێ یەکێ ل هەیڤا ئازارا ساڵا 2022ێ هاتییە عەمەلیاتکرن و ڕەوشا وی باشتر ببوو، لێ ژبەر سستییا گورچیلکێن خوە، سەردانا دەرڤەی وەڵاتی دکەت، ل ڤێرێ پشتی چارەسەریێ ئێک ژ گورچیلکێت وی دەرتینن و پشتی ڤەگەڕیانا وی بۆ هەڤلێرێ، ب چەند ڕۆژەکان تاکە گورچیلکا وی ژی تووشی ئازارێ تێت. گەردی ماوەیەکێ ل نەخوەشخانەیا تایبەتا ژین ل هەڤلێرێ دهێتە چاڤدیری کرن، لێ مخابن ل سپێدەیا ڕۆژا دووشەمی یا 6ێ حوزەیرانا ساڵا 2022ێ، ل ژیێ 75 ساڵیێدا هەر ل وی نەخوەشخانەیێ (ژین) گیانێ خوە ژ دەست ددەت و بۆ جارا داوی خاترا خوە ژ وێژە، نڤێسین، وەرگێڕان و زمانی دخوازیت. [1]
عەزیز گەردی
ئەحمەد کایا و هەڤژین و کەچا وی ل کوبایێ ساڵا 1993
جهێ وێنەی: کوبا
رۆژ یان ساڵا گرتنا وێنەی: 1993
کەسایەتی یێن دناڤا وێنەی : (#ئەحمەد کایا# و گوڵتەن کایا یا هەڤژینا وی و مەلیس کایا یا کەچا وی ل چەژنا کرێکاران ل کوبایێ)
ناڤێ وێنەگر: نەناس[1]
ئەحمەد کایا و هەڤژین و کەچا وی ل کوبایێ ساڵا 1993
ئەحمەد کایا د ژیێ گەنجیێ دە
جهێ وێنەی: نەناس
رۆژ یان ساڵا گرتنا وێنەی: نەناس
کەسایەتییا دناڤا وێنەی: ئەحمەد کایە
ناڤێ وێنەگر: نەناس [1]
ئەحمەد کایا د ژیێ گەنجیێ دە
جەزا غەریب حەمامچی
ناڤ: جەزا
ناڤێ بابی: غەریب حەمامچی
جهێ ژدایکبوونێ: #سلێمانی#
جۆرێ یاریێ: تەپا دەستی
$ژیاننامە$
مامۆستایەک هێژا و قەدرگران یێ تاخا چوارباخ ئا باژێرێ سلێمانیێ یە، یاریزانێ تەپا دەستی یا یانەیا دایک و هەمی هەڵبژاردەیێن تەپا دەستی یا باژێرێ سلێمانیێ بووە. ل ساڵێن هەشتێیان ڤە ڕۆژانە ل یاریگەهاندا دەردکەویت و یاریێ دکەت. پشتی ڕاپەڕینێ دەست ب ئەرکێ ناوبژیوانیێ کرییە، نها ناوبژیوانێ یانەیێن شار و وەڵاتە، هەروەسا ل گەلەک پاڵەوانەتیێن جودادا ناوبژیوانی کرییە و وەک چاوا ل یاریێدا سەرکەفتی بوو، ل ئەرکێ ناوبژیوانیێدا ژیک بەرچاوە ئاستێ وی. چەندین ساڵە وەک مامۆستایێ وەرزشێ ل ناڤەندا سیروانا بنەڕەتی بەردەوامە لسەر کارێ خوە، مامۆستا جەزا ناخوازیت ل چوارباخ و یاریگەهان ڤەبڕیت و بەردەوامە لسەر خزمەتدا تاخ و باژێرێ خوە. [1]
جەزا غەریب حەمامچی
جەبار گەریاوەیی
ناڤ: جەبار
ناسناڤ: گەریاوەیی
ڕۆژا کۆچکرنێ: #30-09-2022#
جهێ ژ دایکبوونێ: #هەولێر#
جهێ مرنێ: هەولێر
$ژیاننامە$
مامۆستا و وەرزشڤانێ چالاکێ شاخەوانیێ بوو، ل ڕێکەفتا 30-09-2022ێ ل قەڵا سنجی یا بنارێ چیایێ سەفینێ ب جەڵدەیێ کۆچا داوی کرییە، ل زێدەیی چالاکیێن شاخەوانیاندا بەشداری کرییە و کەسایەتییەک خۆشتڤی و خوەدان ئەزموون بوویە، هەروەسا ئەندامێ گرووپا شاخەوانیا شەمامک بوویە. [1]
جەبار گەریاوەیی
جیهان جەلال
ناڤ: جیهان
ناڤێ بابی: جەلال
ساڵا ژدایکبوونێ: #1999#
جهێ ژ دایکبوونێ: #چەمچەماڵ#
یانە: #یانەی وەرزشی چەمچەماڵ#
جۆرێ یاریێ: تەپا پێ
جهێ یاریکرنێ: هێرشبەر
$ژیاننامە$
یاریزانێ تەپا پێ یا #یانەی وەرزشی چەمچەماڵ#ە [1]
جیهان جەلال
ئەحمەد کایا
ستران بێژ، شاعیر، ئاهەنگ ساز و موسیقازان ل #18-10-1957# یا زایینی ل باژێڕێ #ماڵاتیا# یا #باکوورێ کوردستان#ێ ل ماڵباتەکە کورد ژدایک بوویە. کایا هەر ل سەردەمێ گەنجیێ دە ب ئەگەرا باروودۆخێ مادی یێ نەخوەش و هەژاریێ، ب خەیاڵا دیتنا جیهانەکە جیاواز، تەڤی ماڵباتا خووە بەرێ خوە ددەنە ئیستانبووڵێ. بابێ کایا ل پێشانگەهەکە ئۆتۆمبیلاندە کارێ پاکژ کرنا ئۆتۆمبیلان کرییە، کایا ب دیتنا ڤان دیمەنێن ناخ هەژێن تەڤی خوە سۆزا هندێ دا کوو دەمێ کوو مەزن بوو ئوتومبیلەکێ ژبو بابێ خوە بکڕیتن. لێ ب مخابنیڤە ئەڤ حەزا ئەحمەد کایا نەگەهشت ئەنجام و بابێ وی د دەمەکێ کورتدا وەغەرا داویێ کر.
هونەرمەندێ کورد ئەحمەد کایا، ل مەها سێ یا ساڵا 1999 ل باژێڕێ ئیستانبووڵێ و ل کۆمبوونەکێ دە کو هەژامارەکە زۆر یا ڕۆژنامەڤانان تێیدا ئامادە بوون، گوتبوو: ئەز حەز دکەم ب زمانێ کوردی سترانان ببێژم. کایا هەروەسا گوتبوو، ئەز ل تەلەڤزیۆنەکێ دگەڕم کو کلیپێن سترانێن کوردی بڵاڤ بکەت. ل هەمبەری ڤی کارێ ئەحمەد کایادە هەژمارەک لوان هونەرمەندێن تورک کوو دهەمبەری ڤان قسەیێن ئەحمەد کایا تووڕە ببون، نکارین خوە کۆنترۆل بکەن و ئێرشی سەر کایا کرن و وەکە خایین ناڤزەد کرن.
کایا کو کەتبوو دهەمبەری ئێرش و گوشارێن زێدە، ب نەچاری ل تورکیێ کۆچ کر بەرەڤ وڵاتێ فەڕانسا و ل باژێڕێ پاریس یا پایتەختێ ڤی وەڵاتەی نیشتەجێ دبیت.
ئەحمەد کایا ژبەر کولتورێ بن پێ خستن و شۆڤێنیزم، ل وڵات و ئەڤینا خوە ژبو وڵات دوور دکەڤیت، بەلێ ئەو ل ناڤ دلێ خوەدە کاری بوو ئەڤین و بیرەوەریا وڵات ڕابگریت و هەر ژبەر ئێش و ئازارا ڤێ چەندێ، ل ڕوژا #16-11-2000# دا ب نەخوەشی وەغەرا داویێ دکەت و ل گوڕستانا باژێڕێ پاریسێ دهێتە بخاک سپاردن.[1]
ئەحمەد کایا
جوتیار عەلی بۆسکانی
ناڤ: جوتیار
ناڤێ بابی: عەلی بۆسکانی
جهێ ژدایکبوونێ: #سلێمانی#
$ژیاننامە$
وەرزشکارێ بەرێ یێ باژێرێ سلێمانیێ یە، هەروەسا یاریزانێ تەپا پێ یا یانەیا وەرزشیا سلێمانیێ یە. ل مالباتەک نیشتمانپەروەر و بەرنیاس یێ باژێرێ خوە یە. برایێ کۆچکری #بژار عەلی بۆسکانی#یە. [1]
جوتیار عەلی بۆسکانی
مستەفا زەڵمی
ل ساڵا 1924 زایینی ل گوندێ #زەڵمی# یا بنارا #هەورامان# ژدایک بوویە، ل ساڵا 1934 چوویە حوجرەیێ و ل هەمان جهیدە لسەر دەستێ ژمارەیەکە ماموستا و مەلایان ل ئیراقێ و ئیرانێ، زانستێن (نحو، صرف، المنطق، البلاغة، ڕیاضیات، الفلکیات)ێ خوەندییە.
• ل ساڵا 1946 ئیجازەیا زانستی یێ وەرگرتییە.
• ل ساڵا 1964 پلەیاا ماجیستێرێ ل شەریعەتا ئیسلامیدە بدەست خوەڤە ئیناندییە.
• ل ساڵا 1971 پلەیا ماجیستێرێ ل فقە المقارن ل زانینگەها ئەزهەرێ وەرگرتییە.
• ل ساڵا 1973 پلەیا ماجیستێرێ ل بوارێ یاسادا ل زانینگەها قاهیرە وەرگرتییە.
• ل ساڵا 1975 پلەیا دکتۆرایێ ل فقە المقارن دا ب پلەیا ئیمتیاز ل زانینگەها قاهیرە وەرگرتییە.
• ل پاش ساڵا 1975 ێڤە ل کولێژا قانون یا زانینگەها موستەنسریە و زانینگەها بەغدایێ و زانینگەها نەهرەین و پەیمانگەها قەزائی وانە ژبو قوتابیان پێشکەش کرینە.
• ل ساڵا 1987 ل زانینگەها بەغدایێ پلەیا پڕۆفیسۆر بدەست خوەڤە ئیناندییە.
• ل ساڵا 1990 پلەیا استاذ المتمرس ی بدەست خوەڤە ئیناندییە.
• ل ساڵا 1992 خەڵاتا (هێما نیشانەیا زانستی) بدەست خوەڤە ئیناندییە.
• ل ساڵا 2005 باوەڕنامەیا دکتۆرایێ ل یاسادا ل زانینگەها ئەزهەرێ بدەست خوەڤە ئیناندییە . =KTML_Photo_Begin=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2009/3020/0005.JPG=KTML_Photo_Alt=مستەفا زەڵمی=KTML_Style=width:30%;height:20%;float:right;=KTML_Photo_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2009/3020/0005.JPG=KTML_Photo_End=
• خودیێ پتر ل 50 پەڕتووکانە ل بوارێن یاسا و شەریعەت و فیقە و.. تاد، ژوانا (اسباب اختلاف الفقهاء، المفعولیةالجنائیة فی الشریعة الاسلامیة، اصول الفقە الاسلامی، الصلە بین المدخل و القانون، حکم الاحکام القران، المنطق القانونی، فلسفة الشریعة، نهج القران...) ، پەڕتووکێن وی ل زانینگەها ئیراق و مالیزیا و ئەندەنووسیا و ئوردون، وەکە پڕۆگرامێ خوەندنێ بکار دهێن.
• خودیێ پتر ل 100 لێکۆڵینانە د بوارێ شەریعەت و یاسادا، ئێکەم کەسە ل ئیراقێدە کاری بتن بەراوردا دناڤبەرا یاسا و شەریعەتێدە وەکە وانەیێ خوەندنێ پێشکەش بکەتن.
• چەندین قوتابی ل وڵاتێن مالیزیا و ئەندەنووسیا و ئوردن و بەریتانیا و...هتد هەبووینە. [1]
سەرێ سپێدەیا #04-06-2016# ل #هەڤلێر#ێ وەغەرا داویێ کرییە.
مستەفا زەڵمی
ئامار
بابەت 456,734
وێنە 93,578
پەرتوک PDF 16,750
فایلێن پەیوەندیدار 77,623
ڤیدیۆ 833
مێهڤان ل سەر مالپەرێ کوردیپێدیا 23
ئەڤرو 19,706
جهـ
ئاکرێ
کەسایەتی
مەستوورەیا ئەردەڵانی
کەسایەتی
محەمەد ئوزون
کورتەباس
120 ساڵ بەری، د روژەکە وەکە...
کەسایەتی
ڤەژەن کشتۆ
السليمانية
پول: جهـ | زمانێ بابەتی: عربي
هەڤپشکی کرن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
هەلسەنگاندنا بابەتی
نایاب
گەلەك باشە
ناڤنجی
خراب نینە
خراب
بو ناڤ لیستا کومکریا
ڕایا خو دەربارەی ڤی بابەی بنڤێسە!
گهوڕنکاریێن بابەتی!
Metadata
RSS
گووگلا وێنا بو بابەتێ هەلبژارتی!
گوگل دەربارەی بابەتێ هەلبژارتی!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû1
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

السليمانية

السليمانية
محافظة #السليمانية# تقع في الشمال الشرقي للعراق وتعد رابع محافظة عراقية من حيث السكان و يبلغ عدد سكانها مليونين و نصف المليون، يحدها من الشرق، الحدود الإيرانية، ومن الجنوب محافظ ديالى، ومن الغرب محافظة كركوك الغنية بالنفط، ومن الشمال الحدود الإيرانية ومحافظة أربيل.
وهناك اختلاف على سبب التسمية فيعتقد البعض إنه تم العثور أثناء الحفر لبناء المدينة، على خاتم نُقش عليه اسم سليمان غير أن الباشا الباباني، بلغ سليمان باشا، والي بغداد آنذاك، بأن التسمية كانت نسبة إليه أي إلى السلطان العثماني بينما يعتقد البعض الآخر ان إبراهيم باشا بابان سمى المدينة نسبة إلى والده سليمان باشا.
تضم السليمانية عدة أقضية، من أهمها قضاء بينجوين الحدودي، والذي يعتبر منفذا إلى إيران، وقضاء جمجمال، وغيرها. وتوجد مصايف في المحافظة، منها مصايف أحمدآوا، وسرجنار، ودوكان، ومنطقة سرتك، وكونماسي، وجبل ازمر الشهير في المدينة. وغيرها. وفي المحافظة أيضا سدان كبيران بنيا في عقد الخمسينات من القرن الماضي، وهما سد دوكان وسد دربندخان، ولقد أشتهرت بالمسجد الكبير الذي يقع وسط المدينة (مركزها)، وفيه ضريح الشيخ محمود الحفيد، وضريح كاك أحمد الشيخ. وأشتهرت كذلك بسمتها الثقافية، حيث تضم جامعة من أكبر الجامعات بإقليم كردستان العراق وهي جامعة السليمانية وتعتبر السليمانية مصيف لما بها من مصايف كثيرة وبلد واعد للسياحة.
ومن أهم المشاهير في مجال الفن والثقافة هم پيره ميرد شيركو بيكه س ومحموي ونالي و احمد سالار وانورقرداغي وكريم كابان وعلي جولا وفواد مجيد مسري وبديعة دارتاش وقادرديلان وكه زال احمد وغيرهم
قضاء بينجوين أحد أقضية محافظة السليمانية ويقع على بعد 96 كم من مدينة السليمانية، قرب الحدود الإيرانية. ويحتل بينجوين موقعاً استراتيجيا لكونه أحد المنافذ الحدودية المهمة بين إقليم كوردستان وإيران، كما يشتهر بتوفر كميات كبيرة من المعادن مثل الحديد وأحجار المرمر على جبالها فضلاً عن المواقع الأثرية التي تعود إلى آلاف السنين مثل (قلعة كجي) وغيرها.
يتمتع بينجوين بمناخ معتدل ومناظر خلابة وينابيع المياه الكثيرة، بحيث يمكن الاستفادة منها كأحد المواقع السياحية المهمة.
ويشتهر بينجوين بالزراعة ولاسيما الفواكة، وكذلك رعي المواشي، لكثرة المراعي فيها.وكذلك الكثير من الاقظية الأخرى مثل قضاء قره داغ وقلعة دزة وكلار ورانية وقره هنجير وباني مه قان وجمجمال وتانيال.
. كما تعرض في عام 1963 إلى الحرق إبان ثورة أيلول.
وفي عام 1946 تعرض بينجوين إلى هزة أرضية قوية أدى إلى تدميره بالكامل.وتوجد في محافظة السليمانية الكثير من العشائر الكوردية أهمها عشائر الجاف والزنكنة والقرداغي والسنكاوي والطالباني والزند..وتعد عشيرة الجاف من أكبر العشائر الكوردية في محافظة السليمانية ويمتد أهل الجاف من مدينة كلار جنوب المحافظة إلى مدينة سيد صادق...و تطورت هذه المدينة في العصر الحاضر وتعد من أهم مدن كوردستان العراق.
السكان:
مقالة رئيسية: سكان العراق
يذكر إحصاء أجرته سلطات الانتداب البريطاني قبل أبريل/نيسان عام 1920م أن مجموع سكان لواء السليمانية (محافظة السليمانية حالياً) كان 155 ألف نسمة. وقد توزع السكان وفقاً للمجموعات الدينية التالية:
الفئة مسلمين سنة- مسلمين شيعة يهود مسيحيين ديانات آخرى المجموع
العدد 90,900 نسمة 60,000 نسمة لايوجد 5000 نسمة غير محدد 155,000 نسمة
النسبة المئوية 99.3% غير محدد 0.6% 0.1% غير محدد 100%
لكن حسب احصائية تعداد السكان في عام 1996 اعتبرت بمرتبة ثالث أكبر محافظة في العراق ويتواجد فيها حوالي 2 مليون نسمة تقريبا .
المناخ:
نسبة مطر سنويا 900 ملم ودرجة الحرارة في شتاء (10)-(-7)وفى شهر كانون الثاني إلى اواخر شباط يشهد نزل من ثلج لكن في الصيف ترتفع درجة الحرارة حتى 39 درجة مؤية
جغرافية:
تقع على ارتفاع 845 م من مستوى بحر طوق لمدينة بالجبال
المصايف والاماكن السياحية الموسميه: 1. رشوان. 2. جناروك. 3. قشقولي. 4. زيوي. 5. كونه ماسي. 6. سرسير. 7. خيوته. 8. بليكان. 9. سبحان آغا. 10. سرنار. 11. ازمر ودباشان وكويجه. 12. أحمد آوا. 13. عبابيلي. 14. جاوك. 15. دربنديخان. 16. دوكان. 17. طويله. 18. بياره. 19. خورمال. 20. كولان. 21. شيخ فرخ ورشوان. 22. بيتواته. 23. قرداغ. 24. جمي ريزان.
من أهم المساجد التاريخية:
Crystal Clear app kdict.png مقالة مفصلة: مساجد السليمانية
جامع السليمانية الكبير
تحتوي محافظة السليمانية على كثير من المساجد والأضرحة الأثرية التراثية القديمة ومنها:
جامع السليمانية الكبير
جامع مولانا خالد النقشبندي.
جامع كفري الكبير.
مرقد بيرشه وكيل.
مسجد خانم (منطقة المفتي).
جامع جوارتا الكبير.
مسجد ناودي (بيارة).
الجامع الكبير (طويلة).[1]
ئەڤ بابەت ب زمانا (عربي) هاتیە نڤیساندن، کلیک ل ئایکۆنا بکە ژ بو ڤەکرنا ڤی بابەتی ب ڤی زمانا کو پی هاتیە نڤیساندن!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئەڤ بابەتە 3,235 جار هاتیە دیتن
هاشتاگ
ژێدەر
[1] ماڵپەڕ | عربي | ویکیبیدیا
بابەتێن پەیوەستکری: 47
پەڕتووکخانە
1.شاری سلێمانی (1988- 2003) توێژینەوەیەکی مێژوویی سیاسییە
2.دور الموارد البشریة فی ٳعاده تنظیم المجتمع
جهـ
1.سلێمانی
2.بازيان
3.بشدر
4.بكره جو
5.بنجوين
6.تانجرو
7.جمجمال
8.دربندخان
9.دوكان
10.قرەداغ (جبل)
11.كلار
12.ناحية بيباز
13.ناحية رزكاري
14.ناحية شيخ طويل
شوینوار و جهێن کەڤنار
1.جامع السليمانية الكبير
2.جامع جوارتا الكبير
3.جامع مولانا خالد النقشبندي
4.مرقد بيرشه وكيل
5.مسجد حاجي حان (الحاج أحمد)
6.مسجد خانقاه الحاج ملا علي
هوز - تیرە - بنەماڵ
1.بابانيون
وێنە و پێناس
1.بەردەرکی سەرا لە 14ی تەمموزی 1959 دا
2.پیاوی شاری سلێمانی لەکاتی ئاگرکردنەوە بەپووش و پەڵاش
3.حەوشەی ماڵی شێخ مەحمودی حەفید لەشاری سلێمانی ساڵی 1919
4.سەردانیکردنی مامۆستا عەبدوڵڵا نوری و مامۆستا محێدن گەیلانی بۆ ماڵی سەید نوری نەقیب لە شاری سلێمانی ساڵی 1931
5.گەڕەکی سەرشەقام ساڵی حەفتاکان
6.مامۆستایانی ناوەندی سلێمانی کوڕان
7.مەیدانی دارەکە کە ئەو کات لە دەبۆکەی ئێستابوو
8.وێنەی شەش گەنجی شاری سلێمانی ساڵی 1971 لە بەغداد
9.وێنەی وەرزشەوانێکی شاری سلێمانی 12-12-1960
10.ڕێگای عەربەت ساڵی 1958
11.ڕێگەی نێوان کەرکوک و سلێمانی ساڵی 1912
12.کارگەی جگەرەکەی شاری سلێمانی 1960
13.نوروز من مدينة السليمانية سنة 1959
ڤیدیۆ
1.ڤیدیۆی شاری سلێمانی ساڵی 1959
کارا هونەری
1.پەیکەری محەمەد عومەر عوسمان (ژەنەراڵی پایز)
کورتەباس
1.اليونسكو تختار مدينتين كورديتين احداهما السليمانية ضمن المدن المبدعة
کەسایەتی
1.ئیسماعیل ئەمین
2.بەیان محەمەد (حاجی بەیان)
3.ترێ شۆڕش
4.ڕۆژ هەژار
5.ڕۆژ هەژار
6.إبراهيم باشا بابان
7.أحمد مختار بابان
8.عثمان باشا بابان
[زێدە...]
پول: جهـ
زمانێ بابەتی: عربي
باژێر و باژارۆک: سلێمانی
تۆپۆگرافی: گردۆڵگەیی
جهـ: باژێر
زمان - شێوەزار: ک. باشوور
هەژمارێ ئاکنجیان: زێدتر ژ یەک ملیۆنی
وەڵات - هەرێم: باشوورێ کوردستانێ
تایبەتمەندی یێن تەکنیکی
خودانێ ڤی بابەتی مافا وەشانێ بابەتی دانە کوردیپێدیا، سوپاس!
کوالیتیا ڤی بابەتی: 99%
99%
ئەڤ بابەتە ژ لایێ: ( جوان عومەر ئەحمەد ) ل: 22-07-2020 هاتیە تومارکرن
ئەڤ بابەتە ژ ئالێ: ( بەڕێوەبەری سیستم ) ل : 22-07-2020 پێداچوون ژبوو هاتییە کرن و ڕەها بوویە
ئەڤ بابەتە بو دویماهیک جار ژ لایێ: ( بەڕێوەبەری سیستم )ڤە: 22-07-2020 هاتیە ڕاست ڤەکرن
گهوڕنکاریێن بابەتی!
ناڤ و نیشانێن بابەتی
ئەڤ بابەتە ب ستانداردی کوردیپێدیا هێشتا نە دروستە و پێدڤی ب داڕشتنەکا بابەتی و زمانی هەیە!
ئەڤ بابەتە 3,235 جار هاتیە دیتن

روژەڤ
ئاکرێ
باژێرۆکێ ئاکرێ کوو ب عەڕەبی عقرة و ب ئنگلیزی Akre یە کو ناڤێ وێ ئاگری بوویە و دگەل بوهرینا دەمان دە بوویە ئاکرێ.
دەڤەرەکە گرنگ ژ ئالێ کشتوکال و گەشتییاریا کوردستانێ یە و سەر ب پارێزگەها دهوکێ یە، بەری ڕاپەرینا مەزنا ساڵا 1991ێ ئاکرێ سەر ب پارێزگەها میسل ئان کو نەینەوا بوویە لێ بەلێ پشتی ڤێ ڕیدانا گرنگ و دیروکی ژ ئالێ کارگێریڤە کەتیە سەر پارێزگەها دهوک، ئێک ژ دەڤەرێن کەڤنارێن کوردستانێ یە.
ئاکرێ دکەڤیتە باکوورێ ئیراقێ و ژ 3 ئالیانڤە کەتییە ناڤا 3 چیایان و ژ ئالێ ڕوژهەلات ڤە دگەل باژیرۆکێ ئامێدی
ئاکرێ
مەستوورەیا ئەردەڵانی
ناڤ: ماﮪ شەرەف خانم
ناسناڤ: مەستوورە
ناڤێ بابێ: ئەبولحەسەن بەگ
ساڵا ژ دایکبوونێ: 1804 زاینی
ساڵا مرنێ: 1848 زاینی
جهێ ژ دایکبوونێ: سنە
جهێ مرنێ: سلێمانی
ژیاننامە
مەستوورەیا ئەردەڵانی (ژدایکبوویێ 1804ز - کۆچکرییا 1848ز) هۆزانڤان و دیرۆکنڤیسا کوردە. ناڤێ وێ ب خوە «ماه شەرەف خانم»ە و ناسناڤا وێ «مەستوورە»یە. ل ساڵا 1220 ک.م (1804ز) ل مالباتا قادریێن باژێرێ سنە، کو وی چاخی ل دەڤ والییان گەلەک ب قەدر بوون، هەر ل باژێرێ سنە ژدایک بوویە. مەستوورەیا ئەردەڵانی تەمەنێ ڤی 44 ساڵ بوویە کو ل سلێمانیێ
مەستوورەیا ئەردەڵانی
محەمەد ئوزون
محەممەد ئوزون (2007 - 1953) نڤێسەر و ڕۆماننڤیسێ کورد، ل ڕێبەندا ساڵا 1953 ل سوێرەکا باکوورێ کوردستانێ ژدایکبوویە و ل ساڵا 2007 ل نەخوەشخانەیا باژارێ ئامەدێ کۆچا داوی کرییە. محەممەد ئوزون دامەزرێنەرێ ڕێکخراوا پێنووسا کورد ل وەڵاتێ سویدێ یە و خودانێ حەفت ڕۆمانایە ب زمانێ کوردی، کو ئێکەم ڕۆمانا وی ب ناڤێ «تو» ل ساڵا 1985 هاتییە بەلاڤکرن. هەروەسا وی گەلەک هەلبەست و ڤەکۆلین نڤێسینە و بەلاڤکرینە، یەک ژ وان هەلبەستان، هەلبەستەک درێژە ب ناڤێ «دەستانا عەگیدەکی» کو ژ ئالیێ هونەرمەندێ ناسکری جوان حاجۆ وەک
محەمەد ئوزون
120 ساڵ بەری، د روژەکە وەکە ئیرو مەلا مستەفا بارزانی ژدایک بوو
مەلا مستەفا بارزانی کورێ شێخ محەمەد کورێ شێخ عەبدولسەلام بارزانی رۆژا 14ێ ئادارا 1903یێ ل دەڤەرا بارزان ژ دایک بوو و ئیرۆ 120 سال ل سەر ژدایکبوونا وی دەرباس دبن کو تەڤاھیا ژیانا خوە ژ بۆ شۆرەش و خەباتا ژ بۆ بدەستخستنا مافێن گەلێ کورد تەرخان کربوو.
جەنەرال مەلا مستەفا بارزانی، رێبەرێ مەزنترین شۆرەش د دیرۆکا رزگارخوازیا گەلێ کوردستانێ دایە، د درێژاھیا تەمەنێ خوە دا وی دەست ژ داخوازکرنا مافێن خەلکێ بەرنەدایە، ھەول ژ بۆ بدەستانینا داخوازێن نەتەوەیی دایە و رێبازەکا تژی داخوازیێن نەتەوەیی و نشتیمانی
120 ساڵ بەری، د روژەکە وەکە ئیرو مەلا مستەفا بارزانی ژدایک بوو
ڤەژەن کشتۆ
ناڤ: ڤەژەن
ناڤێ بابی: سەباح
ساڵا ژدایکبوونێ: 26-01-1998
جهێ ژدایکبوونێ: دهۆک
ژیاننامە
ڤەژەن کشتۆ ژدایکبوویێ ڕێکەفتا 26-1-1998ێ باژارێ دهۆکا باشوورێ کوردستانێ یە. هەر ژ بچویکاتیێ ڤە حەزکریێ خواندن و نڤێسینێ بوویە، دەرچوویێ بەشێ پەروەردەیا تایبەتە ل کۆلیژا دهۆک، ل ساڵا 2019ێ ب ئەنجامەک باش بدوماهی ئینایە. ڤەژەن کشتۆ ب ئاستەک باش شارەزایێ زمانێن عەرەبی، ئینگلیزی و کوردییە. هەروەسا ل نهادا (2023) ئێک ژ هەڤکارێن ڕێکخراوا کوردیپێدیایێ یە. [1]
ڤەژەن کشتۆ
بابەتێ نوی
ئاراس شێخ جەنگی
برازایێ مام #جەلال تاڵەبانی#یە. ئێکەکە ل سەرکەردەیێن دژە تیرۆرا #یەکێتی نشتیمانی کوردستان#. پشتی نەخۆش کەتنا #مام جەلال# ئێک ژ کەسێن بڕیار بدەستێ یەکێتی بوویە. ل کۆنگرەیا چوارەما یەکێتی بوویە ئەندامێ ئەنجوومەنا ڤێ حزبێ.[1]
ئاراس شێخ جەنگی
نەجات حەمید ئەحمەد
ساڵا 1961 ل باژێڕێ #کەرکووک#ێ ژدایک بوویە.
-خوەندنا خوە یا سەرەتایی وناڤەندی و دوا ناڤەندیی ل باژێڕێ کەرکووک تمام کرییە.
- ساڵا1980 ل کۆلێژا ئاداب یا زانینگەها موستەنسریە یا بەغدایێ ل پشکا زمانێ فەڕەنسی دهێتە وەرگرتن،
- 1984 باوەڕناما بەکالۆریۆسێ د زمانێ فەڕەنسی بدەست خوەڤە دهینیت.
ساڵا 1986ێ دچیتە چیا و ل ڕیزێن پێشمەرگەیێ کوردستانێ و دناڤا باڵێ شۆڕشگێڕێن کوردستانی یا #یەکێتیی نشتیمانی کوردستان# و ل کارێ ڕۆژنامەگەریێ دە خەباتا خوە یا نوو دەست پێ دکەت.
- ساڵا 1995 ل پشکا فەڕەنسی یا گوهبیستی یا ڕاگەهاندنا یەکێتی نشتیمانی کوردستان کار دکەت.
- ساڵا 1997 لە دەزگای گوڵان و ڕۆژنامەی برایەتی کاردەکات.
- ساڵا 1999 ێ هەفدەم دگەل دامەزراندنا سەتەلایتا کوردستان وەکە ئامادەکارێ بەرنامێ کاردکەت و پشتڕە چەندین بەرپرسیارییەتیان دگرتە ئەستۆ وەکە ڕێڤەبەرایەتی یا بەرناما ڕەوشنبیری و سیاسی وهەروەسا دگەل ئازاد کرنا باژێڕێ کەرکووکێ دە نڤیسینگەها سەتەلایتا کوردستان لور دادمەزرینیت و ژبو ماوێ ساڵەک و نیڤان ڕێڤەبەریاتیا ڤی نڤیسینگەهێ دگریتە ئەستۆ.
- هەنووکە وەکە شەهرەزا ل #وەزارەتا ڕەوشنبیری#یا حکومەتا کوردستانێ کاردکەی و جێگرێ سەرنڤیسەرێ تاو یا کۆمەڵایەتی یە و بەرپرسیارێ لاپەڕەیا کولتوورە ل ڕۆژنامەیا خەبات.
- نڤیسەر د ڤان بواراندە نڤیسینێن خوە هەنە:
- ڕەخنەیا ئەدەبی کو ئێکەمین تیۆریا ڕەخنەیی یا کوردی یە ل ساڵا 1997 نڤیسیە.
ب دەهان لێکۆڵین ل بوارێ ڕۆمان و چیرۆک و شیعر و فۆلکلۆرا کوردی نڤیسینە.
- د بوارێ فکر و فەلسەفە کو چەندین نڤیسینێن تیۆری نڤیسینە ژوانا بەرجەستە بوونا گەردوون و جهو مانەڤە و چەندین بابەتێن تازە کو دکارن لناڤا بەرهەمێن واندا بهێن دیتن.
-ل زمانێ فەڕەنسی ب دەهان بابەت وەرگێڕاینە سەر زمانێ کوردی. هەروەسا ل زمانێ عەرەبی و ئینگلیزی بو سەر زمانێ کوردی.
- د بوارێ سیاسی چەندین پەرتووک سەبارەت ب مەسەلەیا کورد و دیروکێ نڤیسینە هەروەسا ب دەهان بابەتێن دن یێن سیاسی.[1]
نەجات حەمید ئەحمەد
ڤێکێخستۆکێت کوردی چیرۆک و ستران
ناڤێ پەرتووکێ: ڤێکێخستۆکێت کوردی چیرۆک و ستران
ناڤێ نڤێسەری: سەعيد دێرەشی
جهێ چاپکرنێ: #دهۆک#
چاپخانە: چاپخانەی پارێزگەها دهۆکێ
ساڵا چاپکرنێ: 2013
ژمارا چاپێ: چاپا ئێکێ [1]
ڤێکێخستۆکێت کوردی چیرۆک و ستران
جەمالێ کەبابچی
ناڤ: جەمال
ناسناڤ: جەمالی کەبابچی
جهێ ژدایکبوونێ: #سلێمانی#
جهێ وەغەرا داوی: سلێمانی
$ژیاننامە$
کەسایەتییەک ناسکری یێ باژێرێ سلێمانیێ بوو، پیشەیا وی کەبابچی بوو. [1]
جەمالێ کەبابچی
جەمالی بەقاڵ
ناڤ: جەمال
ناسناڤ: جەمالی بەقاڵ
جهێ ژدایکبوونێ: #سلێمانی#
جهێ وەغەرا داوی: سلێمانی
$ژیاننامە$
کەسایەتییەک ناسکری یێ باژێرێ سلێمانیێ بوو، پیشەیا وی بەقاڵی بوو. [1]
جەمالی بەقاڵ
جەمال عەلی باپیر و جەزا عەبدولواحید
جە: نەهاتییە زانین!
رۆژ ئان ساڵا گرتنا وێنەیی: ساڵا حەفێیان، سەدساڵا بیستێ
کەسایەتیێن د ناڤ وێنەیی:ژ لایێ ڕاستڤە #جامال عەلی باپیر#، جەزا عەبدولواحید، نەناسراو
ناڤێ وێنەگری:نەناس [1]
جەمال عەلی باپیر و جەزا عەبدولواحید
جەمال عەلی
ناڤ: جەمال
ناڤێ بابی: عەلی
جهێ ژدایکبوونێ: #سلێمانی#
$ژیاننامە$
وەرزشڤانێ دێرینێ باژێرێ سلێمانیێ یە، یاریزانێ تەپا پێیا یانەیا وەرزشیا سلێمانیێ بوویە، ل چالاکیا وەرزشی و دیدەوانیێ کار کەت. [1]
جەمال عەلی
جەمال حاجی
ناڤ: جەمال
ناڤێ بابی: حاجی
ڕۆژا ژدایکبوونێ: #22-09-1964#
جهێ ژدایکبوونێ: #سلێمانی#
$ژیاننامە$
وەرزشڤانەکێ دێرین یێ باژێرێ سلێمانیێ یە، یاریزانێ بەرێ یێ تەپا بالەیا یانەیا سلێمانی و هەلبژاردەیا سلێمانیێ بووە. نها (2022) ڕێڤەبەرێ یەکەیا چالاکیێن وەرزشییە. [1]
جەمال حاجی
جەمال جەلال حەمە
ناڤ: جەمال
ناڤێ بابی: جەلال حەمە
ڕۆژا کۆچکرنێ: #01-10-2022#
جهێ ژدایکبوونێ: #سەیدسادق#
جهێ کۆچا داوی: #دەربەندیخان#
$ژیاننامە$
پێشمەرگێ فەوجا 3 یا لیوایا 5ێ شارەزوورێ بوو، ل دەمێ ڤەگەڕانێ ل ڕێکەفتا 01-10-2022 ب ڕوویدانەک هاتوچۆیێ لسەر ڕێیا دەربەندیخان - وارماوەیێ کو ب ڕێیا مرنێ ناڤودەنگە، گیانێ خوە ژ دەستدا. [1]
جەمال جەلال حەمە
گولەک ژ باغێ فولکلۆرێ کوردی
ناڤێ پەرتووکێ: گولەک ژ باغێ فولکلۆرێ کوردی
ناڤێ نڤێسەری: ئیسلام بەرواری
جهێ چاپکرنێ: #دهۆک#
چاپخانە: خەبات
ساڵا چاپکرنێ: 1999
ژمارا چاپێ یان سپاردنێ: چاپا ئێکێ
گورنیز و بێژەن - هەتا مرۆڤ خراپ نەبت - ژن هەن ژنکوک ژی هەنە - شێر پیرەمێرد- دەستێ‌ ب تنێ‌ دەنگ ژی ناهێت - خه و وتا- نەسیب - حاکم و ژنک- مەردایەتی- عەزابا نیسکێ‌- دوستێ‌ باش- تەماعی - مرن نابورت ئاقل تانجەک زێڕینە د سەرێ‌ هەمی کەسا دانینە- هەر ئێک دێ‌ ژ فۆلکلۆرێ‌ کوردی ژ لایێ‌ عیسێ‌ دەلاڤە- سوێند ب خودێ‌ و قەرئانێ‌ ئەگەر راست و ئەگەر دره و - هندەک جار ئەگەر گوه بدەیە دەیک و بابا
[1]
گولەک ژ باغێ فولکلۆرێ کوردی
جەلال محەمەد مستەفا کوردی
ناڤ: جەلال
ناڤێ بابی: محەمەد مستەفا کوردی
ڕۆژا کۆچکرنێ: #05-07-2021#
جهێ ژ دایکبوونێ: #سلێمانی#
جهێ مرنێ: سلێمانی
$ژیاننامە$
کەسایەتییەک دیار، ڕەوشەنبیر، نڤێسەر، شاعیر و ئەدیب، هەروەسا وەرزشڤانەکە دێرین یێ باژێرێ سلێمانیێ بوو. [1]
جەلال محەمەد مستەفا کوردی
عەزیز گەردی
ناڤ: عەزیز
ناسناڤ: گەردی
ناڤێ بابی: ئەحمەد
ساڵا ژ دایکبوونێ: #1947#
ڕۆژا وەغەرا داوی: #06-06-2022#
جهێ ژ دایکبوونێ: #بەحرکە# - #هەڤلێر#
جهێ مرنێ: #هەڤلێر#
$ژیاننامە$
نڤێسکار و وەرگێڕێ کورد «عەزیز ئەحمەد عەبدوڵڵا»، کو ب ناسناڤێ «عەزیز گەردی» دهاتە ناسکرن، ل ساڵا 1947ێ ل باژارۆکێ بەحرکێ، یا سەر ب باژێرێ هەڤلێرێ ژدایکبوویە. قویناغێن خواندنا خوە یا بنەڕەتی، ناڤنجی و ئامادەیی هەر ل بەحرکەیێ بدوماهی ئینایە. باوەڕنامەیێن کو وی ل ژیانا خوەدا بدەستڤە ئینای پێک تێن ژ: بەکالۆریۆس ل بەشێ زمانێ فەڕەنسی – زانکۆیا مووسڵ، ماستەر ل ئەدەبا کوردی ل ساڵا 1994ێ، دکتۆرا ل وێژەیا کوردی ل ساڵا 1999. هەروەسا باوەڕنامەیا دکتۆرایا دوویێ، ل کۆلیژا زمان، ل زانکۆیا کۆیێ ل ساڵا 2009ێ بدەستڤە ئینایە. عەزیز گەردی ل ژیان و خەباتا خوە یا وێژەییدا گەلەک ژ شاکارێن ئەدەبی یێن جیهانی وەرگێڕاینە سەر زمانێ کوردی (کوردییا ناوەڕاست – سۆرانی). ژ وان بەرهەما ئەم دکارن ئاماژە ب بەرهەمێن وەک «داغستانا من»، «کۆمێدیایا یەزدانی»، بەرھەمێن «تۆلستۆی» و «ئۆریانا فالاچی». گەردی ژ بلی زمانێ فەڕەنسی، شارەزایێ زمانێن ئینگلیزی، عەرەبی، فارسی و لگەل دیالێکتێن جودایێن زمانێ کوردی بوو.
$کارنامەیا وی یا ڕەوشەنبیری و ئەکادیمی$
• ل ساڵا 1970 ڤە ئەندامێ یەکەتیا نڤێسەرێن کورد بوویە.
• ل ساڵا 1976ێ ئەندامێ ڕۆژنامەڤانیا ئێراقێ بوویە.
• ل ساڵا 1984ێ ئەندامی کۆما وەرگێڕان بوویە.
• ل کۆلیژا ئاداب یا زانکۆیا سەڵاحەدینێ مامۆستا بوویە.
• سەرپەرشت و ئەندامێ هەلسەنگاندا چەندین نامەیێن ماستەر و تێزێن دکتۆرایێ بوویە.
• خودانێ پلەیا زانستی یا پرۆفیسۆریێ بوو.
$بەرهەمێن وی:$
ڕەوانبێژی لە ئەدەبی کوردی دا، ھەولێر، 1972.
• ئەدەب و ڕەخنە، بەغداد، 1974.
• ئەدەبی بێگانان، بەغداد، 1982.
• جووتیارێکی زیرەک.
• پیاوێک.
• سەروا، ھەولێر، 1999.
• کێشی شیعری کلاسیکیی کوردی، ھەولێر: وەزارەتی ڕۆشەنبیری، 1999.
• ڕەوانبێژی (ڕوونبێژی، جوانکاری، واتاناسی)، وەزارەتی پەروەردە، 2002.
• ڕابەری کێشی شیعری کلاسیکی لێکۆڵینەوەی ئەدەبی، سلێمانی، 2003.
• گەردەلولی مەرگ، ھەولێر، 2008.
• کێشناسیی کوردی، 2014.
• سێ دەرمان: ھەقایەتی کوردەواری، کۆکردنەوەی عەزیز گەردی.
$وەرگێڕان:$
• چیرۆکی بەر ئاگردان، 1978.
• چیرۆکەکانی ئیزۆپ یان لەناو گیانداران دا، نڤێسینا ئیزۆپ.
• لۆرکا: سێ تراژیدی، 1984.
• (چرا)یەک لەسەر مادیان کۆ، نڤێسینا مەنسوور یاقووتی.
• بیرەوەرییەکانی مامۆستایەک، نڤێسینا مەنسوور یاقووتی.
• لاوەچ، نڤێسینا مەنسوور یاقووتی.
• ئێمە ئەم شیعرەمان نوسیوە.
• ئەفسانەی ئەرمەنی، نڤێسینا چارڵز دونیتگ.
• ئەفسانەی ئەفریقی.
• ئەفسانەی سلاڤی.
• ئەفسانەی کوردی، نڤێسینا م ب ڕودێنکۆ.
• ئەفسانەی ەورکیایی.
• بەرکوتێکی ژیانم، نڤێسینا یەڤجینی یەڤتوشینکۆ.
• ئافرەت ڕەگەزی بێکەڵک، نڤێسینا ئۆریانا فالاچی.
• پەنەلۆپە لە جەنگدا، نڤێسینا ئۆریانا فالاچی.
• پیاوێک، نڤێسینا ئۆریانا فالاچی.
• حەفت گفتوگۆ، نڤێسینا ئۆریانا فالاچی.
• ژیان و جەنگ و ھیچی تر…، نڤێسینا ئۆریانا فالاچی.
• گفتگۆ لەگەڵ مێژوودا، نڤێسینا ئۆریانا فالاچی.
• نامەیەک بۆ ئەو کۆرپەلە نێرینەی کە ھەرگیز لەدایک نەبوو، نڤێسینا ئۆریانا فالاچی.
• ئەگەر خۆر بمرێت، نڤێسینا ئۆریانا فالاچی.
• چیرۆکەکانی کریلۆڤ.
• حاجی مراد، نڤێسینا تۆلستۆی.
• خەڵک بەچی دەژی، تۆلستۆی.
• کەوێەی دامەنەاری، سلێمانی، 2004.
• کاریگەریی گۆرانی لەسەر کوردیی ناوەڕاست، نڤێسینا میشێل لیزینبێرگ، دەزگەهێ سەردەم، 2004.
• درەختی چل داستان، نڤێسینا کەلیموڵڵا تەوەحودی، دەزگەهێ سەردەم، 2007.
• داستانی حوسێنی کورد و چەند ھەقایەتێکی تر، ژ فارسیێ ڤە نڤێسینا ئەحمەد ئازەر ئەفشار، دەزگەهێ سەردەم، 2008.
• زارا عەشقی شوان، نڤێسینا محەممەد قازی، سلێمانی.
• ڕۆمیۆ و جوولێت.
• یەک چیای گەوھەر: کۆمەڵە چیرۆکێکی ئەفسانەیی گەلان.
• کۆمیدیا، سێ بەرگ: دۆزەخ، بەرزەک، بەھەشت، نڤێسینا دانتێ ئەلیگیێری.
• داغستانی من.
• قۆڵبر، نڤێسینا عەزیز نەسین.
• قوتیل، نڤێسینا ئەلفۆنیس دۆدی.
• مەسەلەک، ھێنری ئەلیک.
$وەغەرا داوی$
عەزیز گەردی گرێیەکێ شێرپەنجەیێ د گورچیلکێ خوەدا هەبوو، هەر ژ بەر وێ یەکێ ل هەیڤا ئازارا ساڵا 2022ێ هاتییە عەمەلیاتکرن و ڕەوشا وی باشتر ببوو، لێ ژبەر سستییا گورچیلکێن خوە، سەردانا دەرڤەی وەڵاتی دکەت، ل ڤێرێ پشتی چارەسەریێ ئێک ژ گورچیلکێت وی دەرتینن و پشتی ڤەگەڕیانا وی بۆ هەڤلێرێ، ب چەند ڕۆژەکان تاکە گورچیلکا وی ژی تووشی ئازارێ تێت. گەردی ماوەیەکێ ل نەخوەشخانەیا تایبەتا ژین ل هەڤلێرێ دهێتە چاڤدیری کرن، لێ مخابن ل سپێدەیا ڕۆژا دووشەمی یا 6ێ حوزەیرانا ساڵا 2022ێ، ل ژیێ 75 ساڵیێدا هەر ل وی نەخوەشخانەیێ (ژین) گیانێ خوە ژ دەست ددەت و بۆ جارا داوی خاترا خوە ژ وێژە، نڤێسین، وەرگێڕان و زمانی دخوازیت. [1]
عەزیز گەردی
ئەحمەد کایا و هەڤژین و کەچا وی ل کوبایێ ساڵا 1993
جهێ وێنەی: کوبا
رۆژ یان ساڵا گرتنا وێنەی: 1993
کەسایەتی یێن دناڤا وێنەی : (#ئەحمەد کایا# و گوڵتەن کایا یا هەڤژینا وی و مەلیس کایا یا کەچا وی ل چەژنا کرێکاران ل کوبایێ)
ناڤێ وێنەگر: نەناس[1]
ئەحمەد کایا و هەڤژین و کەچا وی ل کوبایێ ساڵا 1993
ئەحمەد کایا د ژیێ گەنجیێ دە
جهێ وێنەی: نەناس
رۆژ یان ساڵا گرتنا وێنەی: نەناس
کەسایەتییا دناڤا وێنەی: ئەحمەد کایە
ناڤێ وێنەگر: نەناس [1]
ئەحمەد کایا د ژیێ گەنجیێ دە
جەزا غەریب حەمامچی
ناڤ: جەزا
ناڤێ بابی: غەریب حەمامچی
جهێ ژدایکبوونێ: #سلێمانی#
جۆرێ یاریێ: تەپا دەستی
$ژیاننامە$
مامۆستایەک هێژا و قەدرگران یێ تاخا چوارباخ ئا باژێرێ سلێمانیێ یە، یاریزانێ تەپا دەستی یا یانەیا دایک و هەمی هەڵبژاردەیێن تەپا دەستی یا باژێرێ سلێمانیێ بووە. ل ساڵێن هەشتێیان ڤە ڕۆژانە ل یاریگەهاندا دەردکەویت و یاریێ دکەت. پشتی ڕاپەڕینێ دەست ب ئەرکێ ناوبژیوانیێ کرییە، نها ناوبژیوانێ یانەیێن شار و وەڵاتە، هەروەسا ل گەلەک پاڵەوانەتیێن جودادا ناوبژیوانی کرییە و وەک چاوا ل یاریێدا سەرکەفتی بوو، ل ئەرکێ ناوبژیوانیێدا ژیک بەرچاوە ئاستێ وی. چەندین ساڵە وەک مامۆستایێ وەرزشێ ل ناڤەندا سیروانا بنەڕەتی بەردەوامە لسەر کارێ خوە، مامۆستا جەزا ناخوازیت ل چوارباخ و یاریگەهان ڤەبڕیت و بەردەوامە لسەر خزمەتدا تاخ و باژێرێ خوە. [1]
جەزا غەریب حەمامچی
جەبار گەریاوەیی
ناڤ: جەبار
ناسناڤ: گەریاوەیی
ڕۆژا کۆچکرنێ: #30-09-2022#
جهێ ژ دایکبوونێ: #هەولێر#
جهێ مرنێ: هەولێر
$ژیاننامە$
مامۆستا و وەرزشڤانێ چالاکێ شاخەوانیێ بوو، ل ڕێکەفتا 30-09-2022ێ ل قەڵا سنجی یا بنارێ چیایێ سەفینێ ب جەڵدەیێ کۆچا داوی کرییە، ل زێدەیی چالاکیێن شاخەوانیاندا بەشداری کرییە و کەسایەتییەک خۆشتڤی و خوەدان ئەزموون بوویە، هەروەسا ئەندامێ گرووپا شاخەوانیا شەمامک بوویە. [1]
جەبار گەریاوەیی
جیهان جەلال
ناڤ: جیهان
ناڤێ بابی: جەلال
ساڵا ژدایکبوونێ: #1999#
جهێ ژ دایکبوونێ: #چەمچەماڵ#
یانە: #یانەی وەرزشی چەمچەماڵ#
جۆرێ یاریێ: تەپا پێ
جهێ یاریکرنێ: هێرشبەر
$ژیاننامە$
یاریزانێ تەپا پێ یا #یانەی وەرزشی چەمچەماڵ#ە [1]
جیهان جەلال
ئەحمەد کایا
ستران بێژ، شاعیر، ئاهەنگ ساز و موسیقازان ل #18-10-1957# یا زایینی ل باژێڕێ #ماڵاتیا# یا #باکوورێ کوردستان#ێ ل ماڵباتەکە کورد ژدایک بوویە. کایا هەر ل سەردەمێ گەنجیێ دە ب ئەگەرا باروودۆخێ مادی یێ نەخوەش و هەژاریێ، ب خەیاڵا دیتنا جیهانەکە جیاواز، تەڤی ماڵباتا خووە بەرێ خوە ددەنە ئیستانبووڵێ. بابێ کایا ل پێشانگەهەکە ئۆتۆمبیلاندە کارێ پاکژ کرنا ئۆتۆمبیلان کرییە، کایا ب دیتنا ڤان دیمەنێن ناخ هەژێن تەڤی خوە سۆزا هندێ دا کوو دەمێ کوو مەزن بوو ئوتومبیلەکێ ژبو بابێ خوە بکڕیتن. لێ ب مخابنیڤە ئەڤ حەزا ئەحمەد کایا نەگەهشت ئەنجام و بابێ وی د دەمەکێ کورتدا وەغەرا داویێ کر.
هونەرمەندێ کورد ئەحمەد کایا، ل مەها سێ یا ساڵا 1999 ل باژێڕێ ئیستانبووڵێ و ل کۆمبوونەکێ دە کو هەژامارەکە زۆر یا ڕۆژنامەڤانان تێیدا ئامادە بوون، گوتبوو: ئەز حەز دکەم ب زمانێ کوردی سترانان ببێژم. کایا هەروەسا گوتبوو، ئەز ل تەلەڤزیۆنەکێ دگەڕم کو کلیپێن سترانێن کوردی بڵاڤ بکەت. ل هەمبەری ڤی کارێ ئەحمەد کایادە هەژمارەک لوان هونەرمەندێن تورک کوو دهەمبەری ڤان قسەیێن ئەحمەد کایا تووڕە ببون، نکارین خوە کۆنترۆل بکەن و ئێرشی سەر کایا کرن و وەکە خایین ناڤزەد کرن.
کایا کو کەتبوو دهەمبەری ئێرش و گوشارێن زێدە، ب نەچاری ل تورکیێ کۆچ کر بەرەڤ وڵاتێ فەڕانسا و ل باژێڕێ پاریس یا پایتەختێ ڤی وەڵاتەی نیشتەجێ دبیت.
ئەحمەد کایا ژبەر کولتورێ بن پێ خستن و شۆڤێنیزم، ل وڵات و ئەڤینا خوە ژبو وڵات دوور دکەڤیت، بەلێ ئەو ل ناڤ دلێ خوەدە کاری بوو ئەڤین و بیرەوەریا وڵات ڕابگریت و هەر ژبەر ئێش و ئازارا ڤێ چەندێ، ل ڕوژا #16-11-2000# دا ب نەخوەشی وەغەرا داویێ دکەت و ل گوڕستانا باژێڕێ پاریسێ دهێتە بخاک سپاردن.[1]
ئەحمەد کایا
جوتیار عەلی بۆسکانی
ناڤ: جوتیار
ناڤێ بابی: عەلی بۆسکانی
جهێ ژدایکبوونێ: #سلێمانی#
$ژیاننامە$
وەرزشکارێ بەرێ یێ باژێرێ سلێمانیێ یە، هەروەسا یاریزانێ تەپا پێ یا یانەیا وەرزشیا سلێمانیێ یە. ل مالباتەک نیشتمانپەروەر و بەرنیاس یێ باژێرێ خوە یە. برایێ کۆچکری #بژار عەلی بۆسکانی#یە. [1]
جوتیار عەلی بۆسکانی
مستەفا زەڵمی
ل ساڵا 1924 زایینی ل گوندێ #زەڵمی# یا بنارا #هەورامان# ژدایک بوویە، ل ساڵا 1934 چوویە حوجرەیێ و ل هەمان جهیدە لسەر دەستێ ژمارەیەکە ماموستا و مەلایان ل ئیراقێ و ئیرانێ، زانستێن (نحو، صرف، المنطق، البلاغة، ڕیاضیات، الفلکیات)ێ خوەندییە.
• ل ساڵا 1946 ئیجازەیا زانستی یێ وەرگرتییە.
• ل ساڵا 1964 پلەیاا ماجیستێرێ ل شەریعەتا ئیسلامیدە بدەست خوەڤە ئیناندییە.
• ل ساڵا 1971 پلەیا ماجیستێرێ ل فقە المقارن ل زانینگەها ئەزهەرێ وەرگرتییە.
• ل ساڵا 1973 پلەیا ماجیستێرێ ل بوارێ یاسادا ل زانینگەها قاهیرە وەرگرتییە.
• ل ساڵا 1975 پلەیا دکتۆرایێ ل فقە المقارن دا ب پلەیا ئیمتیاز ل زانینگەها قاهیرە وەرگرتییە.
• ل پاش ساڵا 1975 ێڤە ل کولێژا قانون یا زانینگەها موستەنسریە و زانینگەها بەغدایێ و زانینگەها نەهرەین و پەیمانگەها قەزائی وانە ژبو قوتابیان پێشکەش کرینە.
• ل ساڵا 1987 ل زانینگەها بەغدایێ پلەیا پڕۆفیسۆر بدەست خوەڤە ئیناندییە.
• ل ساڵا 1990 پلەیا استاذ المتمرس ی بدەست خوەڤە ئیناندییە.
• ل ساڵا 1992 خەڵاتا (هێما نیشانەیا زانستی) بدەست خوەڤە ئیناندییە.
• ل ساڵا 2005 باوەڕنامەیا دکتۆرایێ ل یاسادا ل زانینگەها ئەزهەرێ بدەست خوەڤە ئیناندییە . =KTML_Photo_Begin=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2009/3020/0005.JPG=KTML_Photo_Alt=مستەفا زەڵمی=KTML_Style=width:30%;height:20%;float:right;=KTML_Photo_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2009/3020/0005.JPG=KTML_Photo_End=
• خودیێ پتر ل 50 پەڕتووکانە ل بوارێن یاسا و شەریعەت و فیقە و.. تاد، ژوانا (اسباب اختلاف الفقهاء، المفعولیةالجنائیة فی الشریعة الاسلامیة، اصول الفقە الاسلامی، الصلە بین المدخل و القانون، حکم الاحکام القران، المنطق القانونی، فلسفة الشریعة، نهج القران...) ، پەڕتووکێن وی ل زانینگەها ئیراق و مالیزیا و ئەندەنووسیا و ئوردون، وەکە پڕۆگرامێ خوەندنێ بکار دهێن.
• خودیێ پتر ل 100 لێکۆڵینانە د بوارێ شەریعەت و یاسادا، ئێکەم کەسە ل ئیراقێدە کاری بتن بەراوردا دناڤبەرا یاسا و شەریعەتێدە وەکە وانەیێ خوەندنێ پێشکەش بکەتن.
• چەندین قوتابی ل وڵاتێن مالیزیا و ئەندەنووسیا و ئوردن و بەریتانیا و...هتد هەبووینە. [1]
سەرێ سپێدەیا #04-06-2016# ل #هەڤلێر#ێ وەغەرا داویێ کرییە.
مستەفا زەڵمی
ئامار
بابەت 456,734
وێنە 93,578
پەرتوک PDF 16,750
فایلێن پەیوەندیدار 77,623
ڤیدیۆ 833
مێهڤان ل سەر مالپەرێ کوردیپێدیا 23
ئەڤرو 19,706

Kurdipedia.org (2008 - 2023) version: 14.58
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| دروستکرنا لاپەری 7.391 چرکە!