Bibliothèque Bibliothèque
Rechercher

Kurdipedia est des plus importantes sources d'information kurde!


Search Options





Recherche avancée      Clavier


Rechercher
Recherche avancée
Bibliothèque
Noms Kurdes
Chronologie des événements
Sources
Histoire
Collections de l'utilisateur
Activités
Rechercher Aide?
Publication
Video
Classifications
Élément aléatoire!
Envoyer
Envoyer l'article
Envoyer l'image
Survey
Vos commentaires
Contactez
Quel type d'information devons-nous!
Normes
Conditions d'utilisation
Point qualité
Outils
À propos
Kurdipedia Archivists
Articles de nous!
Ajouter Kurdipedia à votre site Web
Ajouter / Supprimer Email
Statistiques des visiteurs
Les statistiques de l'article
Polices Converter
Calendriers Converter
Vérification orthographique
Langues et dialectes des pages
Clavier
Liens utiles
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Langues
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Mon compte
Connexion
L'adhésion!
Vous avez oublié votre mot de passe!
Rechercher Envoyer Outils Langues Mon compte
Recherche avancée
Bibliothèque
Noms Kurdes
Chronologie des événements
Sources
Histoire
Collections de l'utilisateur
Activités
Rechercher Aide?
Publication
Video
Classifications
Élément aléatoire!
Envoyer l'article
Envoyer l'image
Survey
Vos commentaires
Contactez
Quel type d'information devons-nous!
Normes
Conditions d'utilisation
Point qualité
À propos
Kurdipedia Archivists
Articles de nous!
Ajouter Kurdipedia à votre site Web
Ajouter / Supprimer Email
Statistiques des visiteurs
Les statistiques de l'article
Polices Converter
Calendriers Converter
Vérification orthographique
Langues et dialectes des pages
Clavier
Liens utiles
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Connexion
L'adhésion!
Vous avez oublié votre mot de passe!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 À propos
 Élément aléatoire!
 Conditions d'utilisation
 Kurdipedia Archivists
 Vos commentaires
 Collections de l'utilisateur
 Chronologie des événements
 Activités - Kurdipedia
 Aide
Nouvel élément
Bibliothèque
Kurdistan ou Arménie: tyrans ou martyrs
09-09-2023
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biographie
Auguste de Jaba
29-06-2023
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Réception de la littérature européenne dans les romans d\'Orhan Pamuk
02-12-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Qui suis-je, kurde ou français(e)
02-12-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
L\'AUGMENTATION DU TAUX DE SUICIDE CHEZ LES FEMMES KURDES
02-12-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Libérer la vie : la révolution de la femme
20-10-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Temps et espaces de la violence interne: revisiter les conflits kurdes en Turquie à l\'échelle locale
07-09-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
La révolution kurde. Le PKK et la fabrique d\'une utopie
05-09-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Osman Sebrî (Apo): Analyse Bio-bibliographique
24-08-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Quelles Frontières Pour Le Moyen-Orient ? - II
24-08-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Statistiques
Articles 518,448
Images 105,226
Livres 19,478
Fichiers associés 97,493
Video 1,394
Bibliothèque
L'Arménie dans le folklore ...
Bibliothèque
Documents du VIème Congres ...
Bibliothèque
Les Kurdes d'Irak
Bibliothèque
L' Homme Debout
Bibliothèque
Documents du VIIème Congres...
Bilbilê Kurdistanê: Kawîs Axa
Groupe: Articles | Articles langue: Kurmancî - Kurdîy Serû
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Classement point
Excellente
Très bon
Moyenne
Mauvais
Mauvais
Ajouter à mes collections
Donnez votre avis sur ce produit!
Histoire des Articles
Metadata
RSS
Recherche dans Google pour les images liées à l'élément sélectionné!
Recherche dans Google pour l'élément sélectionné!
کوردیی ناوەڕاست0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Bilbilê Kurdistanê: Kawîs Axa

Bilbilê Kurdistanê: Kawîs Axa
Bilbilê Kurdistanê: Kawîs Axa
İkram Oğuz

Miletê ku dîroka xwe bi destê xwe nenivîsandibe, ji koka xwe, ji çand û hunera xwe, heta dem tê ji zimanê xwe jî dûr dikeve.
Dîroka ku nehatibe nivîsandin, herçiqas bi devki derbasî nifşên nû bibe jî, kêm û nîvco dimîne.
Wek mînak; gelek kilam û stran, çîrok û destanên ku ji sedsalan berê pê va hatine stran û vegotin, heta roja îro hatine, lêbelê, di hinekan da nav û cîh, di hinekan da bûyer û naverok guhurîne.
Jiber ku bi devkî derbasî nivşên nû bûne, ji alî şagirtan va ew nav û cîhên ku jibîrkirî, ji nû va hatine lihev anîn. Lê dîsa jî mirov dikare di nav varyantên jihev cuda da bigere û rastîyê bibîne.
Mixabin hinek tişt jî hene ku ne hatine nivîsandin ne jî bi devkî derbasî nivşên nû bûne.
Wek mînak; jîyana dengbêj û çîrokvanan.
Gelo jîyana dengbêjên Kurd ên bi nav û deng çiqas tên zanîn?
Ew dengbêjên ku di ser koça wan a dawîyê da hê sed sal derbas nebûne û îro jî hê kilam û stranên wan tên guhdarî kirin, çawa jîyan e?
Ew guhdarvanên ku gotin û buyerên di kilam û stranên dengbêjan da derbas dibin, yekoyek dizanin jî, ji jîyana xwedîyê wan gotinan nehayîdar in.
Dengbêj kî ye, li kû bûye, jîyana wî li kûderê derbas bûye û çawa jîyaye, zêde nayê zanîn. Tiştên ku di derbarê dengbêjan da tê zanîn kêm in û ew jî pirrîcaran hevdu nagrin.

Wek kok û jîyana Kawîs Axa…
Di çavkanîyekî da tê gotin, ku navê wî Îdrîs Kakewîs e û di sala 1889an da li zozana Carcelî ya li êla Herkiyan jidayik bûye. Navê bavê wî Ehmedê Cemile Herkî, navê dîya wî jî Leyla ye.
Di dema zarokatîya wî da jîyana êlê havînan li zozanan, zivistanan jî li deşta rojhilata Mûsilê, li gundê Şêxan derbas dibûye.
Kawîs Axa, di 10 salîya xwe da bavê xwe, di 13 salîya xwe da jî dîya xwe wenda dike û sêwî dimîne. Mirina dîya wî tesîrek mezin lê dike, tirs û xofa ji sêwîtîyê davêje zimanê wî û tat dibe û peltek diaxife.
Di çavkanîyek din da jî tê gotin, ku ew di dema xortanîya xwe da li hespê xwe sîwar bûye û çûye aş. Di rê da ji ser pişta hespê da ketîye û di sirr û seqema zivistanê da, bi saetan di nav berfê da maye. Piştî wê bûyerê zimanê wi tat bûye. Herçiqas sedem cuda bin jî, tatbûna wî di hemû çavkanîyan da cîh digre.
Wek sedemên tatbûna wî, di derbarê koka wî da jî agahîyên cuda hene, ku dibêjin navê wî Kakewîs, bi eslê xwe jî kurdekî Cihû bûye.
Di derbarê destpêkirina dengbêjîya wî da jî îdiayên cuda cîh digrin. Hinek dibêjin, piştî mirina dîya wî, jinikeka bi navê Fatmayê, ku hevala dîya wî bûye, lê xwedî derdikeve, jê ra kilam û stranan distirê û pê dide fêrkirin. Hinek jî dibêjin, di dema şivantîya xwe da dest bi stranbêjîyê kirîye.
Di derbarê jîyana wî da ji agahîyên bêşik yek jî ew e, ku Kawîs Axa di serhildana Şêx Mehmûd Berzencî da cîh digre, li ser serhildan û mêrxasîya Şêx Mehmûd Berzencî stranek derdixe. Sedem şervanî û stranbêjîya wî, ew ji alî Şêx Mehmûd Berzencî va tê xelatkirin.
Strana wî ya li ser serhildana Şêx Mehmûd Berzencî, di nav hemû berhemên wî da berhemeke sereke ye, ku ji wê demê va li seranserê Kurdistanê belav bûye û deng daye.
Kawîs Axa, di salên 1930yî da berê xwe dide Bexdayê û tere li wir dengê xwe li ser megafonê qeyd dike. Gor gotina M. Arif Cizrawî, hunermendê Kurd ê ku cara herî ewil dengê xwe daye qeydkirin Kawîs Axa ye. Lê nivîskar Kurdox jî, dibêje berî Kawîs Axa dengê Elî Merdan li Bexdayê hatîyê qeyd kirin.
Di derbarê xebata wî ya li Radyo ya Bexdayê jî agahîyên jihev cuda tên gotin. Lê ya ku tê zanîn ew e, ku Kawîs Axa di sala 1936an da wefat kirîye. Radyo ya Bexdayê, jî sê sal piştî mirina Kawîs Axa, di sala 1939an da dest bi weşana Kurdî kirîye.
Di derbarê hêjmara stranên Kawîs Axa yên hatine qeydkirî da jî nakokî hene. Lêbelê ew stranên qeydkirî, piştî mirina wî di Radyo ya Bexdayê û di Radyo ya Rewanê da hatine weşandin û bi salan li seranserê Kurdistanê hatine guhdarî kirin.
Kawîs Axa jî wek hemû dengbêjên Kurd, li gelek heremên Kurdistanê gerîya û jîya ye. Ji deşt û zozanên rengîn, ji çiyayên bilind û bi mij û dûman, ji dengê avên çem û kanîyan, ji dengê şalîl û bilbilan îlham girtîye. Bi dengê xwe yê ziz û zelal, bi sewt û awaza xwe ya taybet va, di dilê hemû kurdan da cîhekî mayînde girtîye û di nav gel da wek Bilbilê Kurdistanê hatîye binavkirin.
Piştî şerê cîhanê ya yekemîn li Şaqlawayê bicîh bûye û bi Amîneya Mihemed Şerîf ra zewicîye.
Kawîs Axa, di meha Şibata sala 1936’an koça xwe ya dawîyê dike û li goristana Hirşim tê veşart in.
Li Şeqlaweyê dibistanek bi navê wî hatîye vekirin û peykerek wî jî li navenda bajar hatîye danîn.
Ji stranên wî yên hatine qeydkirin, hinek ev in:
Şêx Mehmûd, Îsmaîl Axa, Şoreeşa Duyem a Barzan, Mîr Binco, Bavê Evdilkerîm û Nayîf, Gelîyê Kaşxanê, Şerê Tirk û Yewnan, Bavê Silê, Xalidê Rizko, Evdilmecîd, Se’dûnê Niho, Avdelê Îsa, Hisnî Walikî, Mîro, Lolo Siwaro û Elî sed car li min Elî.
Ev stran jî hinek ji miqamên eşq û evînî ên Kawîs Axa ne:
Yayo, De Herê, Erebê, Dilber, Lawiko, Yar Kundo, Dotmam, Bêrîvanê, Delal, Te Zanî, Zalimê, Yarê, Bîlmez, Gewrê, Esmer, Sewdalî, Mêvano, Segvano, Lawikê Simûqî û Genc Xelîl.
***
Strana wî ya li ser Serhildana Şêx Mehmûd,
Deloylo deloylo deloylo deloylo deloylo deloylo deloylo, deloylo deloylo delo Şêxê Zirav
Deloylo deloylo, bihare bi serê Silêmanî yê daketim mihelê şeran û wêla,
Li asmana xweş tê girînê teyara, şirqênê metralyoza, ringênê bomba, wirşênê tirumbêla bira gaziyê nobedara…
Belê şad û şihûdê Şêx Mehmûd, kekê Şêx Qadir, bavê Letîf gelek hene,
bi sê denga gazî dike Kerîmê Fetah Beg, gelî egîda hewrro desthelînanekê biken,
ezê çi gawa destê xwe bideme darê cambêzarê, bikujim xelas bikem qewmê kaptan bêla,
deloylo deloylo deloylo, deloylo delo Şêxê mino,
Ezê hindî hewar dikem hewarê turka gele dûr e, birano kurd xayîno,
Deloylo deloylo deloylo, şereka qewimî li çiyayê Sûrdaşê li derî dolê,
Hespê Şêx Mehmûd, kekê Şêx Qadir, babê Letîf lawo xurte diket pêkolê.
Şêx Mehmûd bi sê denga gazî diker Kerîmê Fetah we Mesûlê me hemî gelî egîda hewrro desthelînanekê biken,
belê şerê me dige fela namîne li deştê, bila şerê me xweş bibe keyfa kan û bela bikewe çiya û çolê, deloylo deloylo deloylo delo Şêxê mino…
Belê fayde nîye hewar dikem hewarê turka gele dûr e, birano kurd xayîno
Deloylo deloylo deloylo deloylo deloylo deloylo deloylo, deloylo deloylo delo Şêxê Zirav
deloylo deloylo deloylo, şereka qewimî li çiyayê Sûrdaşê, wa bi ber e,
berê sibê pênc hezar eskerê hîndîya û qelereşka berê siba xêra hate ser e,
belê şad û şihûdê Şêx Mehmûd, kekê Şêx Qadir, bavê Letîf gelek hene,
bi sê denga gazî dike Kerîmê Fetah Beg, gelê egîda hewrro desthelînanekê biken,
belê çi gawa destê xwe bideme darê cambêzarê bigrim şarê Kerkûkê, şarê Bexdayê, hewarekê bi êxme Londone, deloylo deloylo, deloylo deloylo delo Şêxê mino.
Ezê ewro hewar dikem fayde nîye, hewarê turka dûr e, birano kurd xayîno
Deloylo deloylo deloylo, Şêx Mehmûdê minî zerî li çiyayê Sûrdaşê siwar bî û hate xelkanê.
Bejna Şêx Mehmûd kekê Şêx Qadir, bavê Letîf li min binka şînê ruhanê,
Şêx Mehmûd, bi sê denga gazî dike Kerîmê Fetah Beg, gelê egîda hewrro desthelînanekê biken, ewe sê roje wemê asêbûyî li çiyayê Sûrdaşê, dîhar nîye li mera bê wîndadê wanê.
Deloylo deloylo, deloylo deloylo delo Şêxê mino
Belê fayde nîye hewar dikem hewarê turka gele dûr e, birano kurd xayîno
[1]
Cet article a été écrit en (Kurmancî - Kurdîy Serû) langue, cliquez sur l'icône pour ouvrir l'élément dans la langue originale!
Ev babet bi zimana (Kurmancî - Kurdîy Serû) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
Cet article a été lu fois 966
HashTag
Sources
[1] | Kurmancî - Kurdîy Serû | navkurd.net
Fichiers associés: 1
Les éléments liés: 5
Groupe: Articles
Articles langue: Kurmancî - Kurdîy Serû
Publication date: 28-05-2021 (3 Année)
Livre: Culture
Province: Kurdistan Sud
Type de document: Langue originale
Villes: Shaqlawa
Technical Metadata
Point qualité: 99%
99%
Ajouté par ( ڕاپەر عوسمان عوزێری ) sur 11-04-2022
Cet article a été examiné et publié par ( ڕۆژگار کەرکووکی ) sur 11-04-2022
Cet article a récemment mis à jour par ( ڕۆژگار کەرکووکی ) sur: 11-04-2022
URL
Cet article selon Kurdipedia de Normes n'est pas encore finalisé!
Cet article a été lu fois 966
Kurdipedia est des plus importantes sources d'information kurde!
Bibliothèque
Réception de la littérature européenne dans les romans d'Orhan Pamuk
Bibliothèque
Libérer la vie : la révolution de la femme
Bibliothèque
Kurdistan ou Arménie: tyrans ou martyrs
Articles
Les Kurdes et la construction d’une contre-mémoire du génocide arménien
Bibliothèque
Qui suis-je, kurde ou français(e)
Articles
Insurrection urbaine dans l’espace kurde et Écologie sociale
Bibliothèque
L'AUGMENTATION DU TAUX DE SUICIDE CHEZ LES FEMMES KURDES
Articles
La Question kurde au Moyen-Orient: entre dynamiques régionales et reprises en main nationales
Articles
Les Kurdes en Irak : une communauté linguistique qui protège son identité nationale
Biographie
Hamit Bozarslan
Articles
Province de Bitlis (1908-1915)

Actual
Bibliothèque
L\'Arménie dans le folklore Kurde
17-02-2014
هاوڕێ باخەوان
L\'Arménie dans le folklore Kurde
Bibliothèque
Documents du VIème Congres du PDK-I
28-01-2014
هاوڕێ باخەوان
Documents du VIème Congres du PDK-I
Bibliothèque
Les Kurdes d\'Irak
11-04-2014
هاوڕێ باخەوان
Les Kurdes d\'Irak
Bibliothèque
L\' Homme Debout
14-10-2016
هاوڕێ باخەوان
L\' Homme Debout
Bibliothèque
Documents du VIIème Congres du PDK-I
31-08-2017
هاوڕێ باخەوان
Documents du VIIème Congres du PDK-I
Nouvel élément
Bibliothèque
Kurdistan ou Arménie: tyrans ou martyrs
09-09-2023
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Biographie
Auguste de Jaba
29-06-2023
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Réception de la littérature européenne dans les romans d\'Orhan Pamuk
02-12-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Qui suis-je, kurde ou français(e)
02-12-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
L\'AUGMENTATION DU TAUX DE SUICIDE CHEZ LES FEMMES KURDES
02-12-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Libérer la vie : la révolution de la femme
20-10-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Temps et espaces de la violence interne: revisiter les conflits kurdes en Turquie à l\'échelle locale
07-09-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
La révolution kurde. Le PKK et la fabrique d\'une utopie
05-09-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Osman Sebrî (Apo): Analyse Bio-bibliographique
24-08-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Bibliothèque
Quelles Frontières Pour Le Moyen-Orient ? - II
24-08-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Statistiques
Articles 518,448
Images 105,226
Livres 19,478
Fichiers associés 97,493
Video 1,394
Kurdipedia est des plus importantes sources d'information kurde!
Bibliothèque
Réception de la littérature européenne dans les romans d'Orhan Pamuk
Bibliothèque
Libérer la vie : la révolution de la femme
Bibliothèque
Kurdistan ou Arménie: tyrans ou martyrs
Articles
Les Kurdes et la construction d’une contre-mémoire du génocide arménien
Bibliothèque
Qui suis-je, kurde ou français(e)
Articles
Insurrection urbaine dans l’espace kurde et Écologie sociale
Bibliothèque
L'AUGMENTATION DU TAUX DE SUICIDE CHEZ LES FEMMES KURDES
Articles
La Question kurde au Moyen-Orient: entre dynamiques régionales et reprises en main nationales
Articles
Les Kurdes en Irak : une communauté linguistique qui protège son identité nationale
Biographie
Hamit Bozarslan
Articles
Province de Bitlis (1908-1915)
Folders
Bibliothèque - PDF - Oui Bibliothèque - Livre - Kurde émission Bibliothèque - Livre - Histoire Bibliothèque - Type de document - Langue originale Bibliothèque - Publication Type - Scanned Document Bibliothèque - Dialect - Française Bibliothèque - Province - France Articles - Livre - Kurde émission Articles - Type de document - Langue originale Articles - Dialect - Française

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| Contactez | CSS3 | HTML5

| Page temps de génération: 0.89 seconde(s)!