Library Library
Search

Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!


Search Options





Advanced Search      Keyboard


Search
Advanced Search
Library
Kurdish names
Chronology of events
Sources
History
User Favorites
Activities
Search Help?
Publication
Video
Classifications
Random item!
Send
Send Article
Send Image
Survey
Your feedback
Contact
What kind of information do we need!
Standards
Terms of Use
Item Quality
Tools
About
Kurdipedia Archivists
Articles about us!
Add Kurdipedia to your website
Add / Delete Email
Visitors statistics
Item statistics
Fonts Converter
Calendars Converter
Spell Check
Languages and dialects of the pages
Keyboard
Handy links
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Languages
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
My account
Sign In
Membership!
Forgot your password!
Search Send Tools Languages My account
Advanced Search
Library
Kurdish names
Chronology of events
Sources
History
User Favorites
Activities
Search Help?
Publication
Video
Classifications
Random item!
Send Article
Send Image
Survey
Your feedback
Contact
What kind of information do we need!
Standards
Terms of Use
Item Quality
About
Kurdipedia Archivists
Articles about us!
Add Kurdipedia to your website
Add / Delete Email
Visitors statistics
Item statistics
Fonts Converter
Calendars Converter
Spell Check
Languages and dialects of the pages
Keyboard
Handy links
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Sign In
Membership!
Forgot your password!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 About
 Random item!
 Terms of Use
 Kurdipedia Archivists
 Your feedback
 User Favorites
 Chronology of events
 Activities - Kurdipedia
 Help
New Item
Library
Undemocratic Parties in a \'Democratic\' System: The Formation and Operation of Political Parties in Post-2003 Iraq
30-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Towards Hydro-Transparency on the Euphrates-Tigris Basin: Mapping Surface Water Changes in Iraq, 1984–2015
30-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Mapping the Unseen: Harnessing Indigenous Knowledge through Participatory Mapping to Address Displacement and Housing Challenges
30-10-2024
Hazhar Kamala
Library
The Sectarianism of the Islamic State: Ideological Roots and Political Context
22-10-2024
Hazhar Kamala
Library
SYRIA, Update on Military Service, Mandatory Self Defence Duty and Recruitment to the YPG
20-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Northern Iraq: Security situation and the situation for internally displaced persons (IDP) in the disputed areas, incl. possibil
20-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Kurdistan Region of Iraq (KRI): Women and men in honour-related conflicts
20-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Syria: Consequences of illegal exit, consequences of leaving a civil servant position without notice and the situation of Kurds
20-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Iran: Issues concerning persons of ethnic minorities, including Kurds and Ahwazi Arabs
18-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Iranian Kurds: Consequences of political activities in Iran and KRI
18-10-2024
Hazhar Kamala
Statistics
Articles
  530,176
Images
  110,960
Books
  20,352
Related files
  105,419
Video
  1,578
Language
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
295,471
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,587
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,151
عربي - Arabic 
31,280
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,094
فارسی - Farsi 
10,469
English - English 
7,671
Türkçe - Turkish 
3,675
Deutsch - German 
1,785
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Group
English
Biography 
3,155
Articles 
1,995
Library 
1,937
Documents 
204
Image and Description 
77
Martyrs 
64
Publications 
49
Archaeological places 
44
Parties & Organizations 
36
Maps 
26
Genocide 
21
Clan - the tribe - the sect 
18
Artworks 
17
Places 
9
Statistics and Surveys 
5
Miscellaneous 
4
Video 
2
Offices 
2
Poem 
2
Womens Issues 
1
Environment of Kurdistan 
1
Dates & Events 
1
Quotes and Phrases 
1
Repository
MP3 
324
PDF 
31,608
MP4 
2,599
IMG 
203,549
∑   Total 
238,080
Content search
Biography
Hasret Gültekin
Archaeological places
Hassoun Caves
Library
Mam Jalal In response to 74...
Biography
Lisa Calan
Library
38 Years of Armed Struggle ...
دراوی نەتەوەیی داهاتووی کوردستان
Every corner of the country, from east to west, from north to south... becomes a source of Kurdipedia!
Group: Articles | Articles language: کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Ranking item
Excellent
Very good
Average
Poor
Bad
Add to my favorites
Write your comment about this item!
Items history
Metadata
RSS
Search in Google for images related to the selected item!
Search in Google for selected item!
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0
د. لەتیف کەریم واحید

پێشەکی
هاتنەگۆڕێی باسکردنی دراوی سەربەخۆیی کوردستان پرسێکی نوێ نییە. سیاسەتمەداران و زۆر خەڵکی ڕۆشنبیری کوردی بە شێوەیەکی گشتی شانابەشانی بیر لە سەربەخۆیی کوردستان باسیان لە دراوێکی تایبەت (نەتەوەیی) بە کوردستان کردۆتەوە. بەڵام ئەم پرسە دوو جار لە مێژووی بیست و سێ ساڵەی پێشوودا بەتایبەت هاتووەتە بەر ڕای گشتی. یەکەم، لە دوای کشانەوەی ڕژێمی بەعس و هەبوونی دراوی بەناو دیناری سویسری وەک دراوی تایبەت بە کوردستان و دووەم جار دوای سەرهەڵدانی قەیرانی پارە و بودجە لەگەڵ حکومەتی ناوەندا لە سەرەتای ساڵی 2014 دا. ئەڵبەتە لە یەکەم جاردا بە کردار دراوێکی تایبەت بە کوردستان هەبوو، بەڵام شیکردنەوە و لێکۆڵینەوە لە تایبەتمەندییەکانی ئەو دراوەو کێشەکانی و دوا جار لابردنی لە بازاڕدا بابەتی ئەم وتارە نییە، بەڵام هاتنەکایەی پرسی دراوێکی سەربەخۆ بە کورستان بۆ دووەم جار شایەنی هەڵوێستە و شیکردنەوەی خۆی هەیە.
پێویستە ئەوە بگوترێت کە هەبوونی دراوی تایبەت بەم ناوچەیە دیاردەیەکی نوێ و سەردەم نییە. هەر زۆر لە مێژەوە ئەم ناوچەیە شارستانییەتی تێدا هەبووەو بەپیی پێویستی بازاڕ دراو هەبووە و سەودای پێوە کراوە. هەر لە پێش داهاتنی دینار و فلسی ئێراقی لە سەردەمی سەرهەڵدانی دەوڵەتی ئێراقدا لە سایەی داگیرکەرانی ئینگلیزدا، لیرەی تورکی و تمەنی ئێرانی بەکارهێنراوە و عانە و درهەم و ڕوپێ هێشتا لە بیرەوەری زۆر کەسدا هەر ماون. پێش ئەوانەش زۆربەی زۆری فەرمانڕەوایانی ئەم ناوچەیە بەپێی پێویستی جێگیربوونی دەسەڵاتی سیاسیی خۆیان سکەی خۆیانیان لێداوە و لە هەڵسوورانی ئابووری و بازرگانیدا مامەڵە و سەودای پێوەکراوە. هەر بۆیە ئێستاش لە کاتی هاتنە کایەی پرسی دەوڵەتی سەربەخۆی کوردستان ئەم بابەتە دەبێتە جێگەی مشتومڕ و لێدوان. لایەنێکی ئەرێنی خستنەڕووی ئەم بابەتەش سەرەڕای زەمینەسازی بۆ داهێنانی، ئامادەکردن و هۆشیارکردنەوەی خەڵکە لە بابەتێک کە زۆر جار تێکەڵ دەکرێت بە هەستی نەتەوایەتی، بەڵام لایەنە تەکنیکی و ئەکادیمیاکەی فەرامۆش دەکرێت. ئەم وتارە دەستپێشخەرییەکە بۆ زیاتر لێدوان و ڕێخۆشکرن بۆ هاتنەکایەی دراوێکی سەربەخۆ بۆ کوردستان.
بۆ دراوی سەربەخۆ؟
دراوی نەتەوەیی و درووستبوون، یا هەبوونی وڵاتێکی سیاسی سەربەخۆ بە تەواوکەری یەکدی هەژمار دەکرێن. واتە وڵاتی سەربەخۆ پێویستی بە دراوی نەتەوەیی هەیە، بەڵام ئەمە مەرج نییە لە هەموو بارێکدا ڕاست بێت. زۆر وڵاتان هەن کە سەربەخۆن و دراوی نەتەوەیی خۆیان نییە. بۆ نموونە وڵاتانی یەکێتی ئەوروپا کە وازیان لە دراوە نەتەوەییەکەی خۆیان هێنا و یۆرۆیان کرد بە دراوی خۆیان. لە هەمان کاتدا، هەندی وڵات هەن کە دراوی نەتەوەییان نییە و دۆلاری ئەمریکییان بۆ خۆیان هەڵبژاردووە. لەوانەش وڵاتی پەنەما کە دۆلاری ئەمریکی کرد (1904-1990) بە دراوی نەتەوەیی خۆی.
بەهەمان شێوە زۆر وڵات هەن کە بەهای دراوە نەتەوەییەکەیان دەبەستن بە بەهای دراوی وڵاتێکی بێگانەوە کە بە شێوەی لەنگەر بەدەوریدا دەچەرخێ، بە ڕادەیەک کە بەرزبوونەوە و نزمبوونەوەی دراوەکەیان تیشکدانەوەی گۆڕانی بەهای دراوی لەنگەرە. بە واتایەکی دیکە، وڵات دراوی هەیە، بەڵام بەرزبوونەوە و نزمبوونەوەی بەهاکەی لە دەست خۆیدا نییە. بۆ نموونە لە هەشتاکان و نەوەدەکانی سەدەی پێشوودا بەهای دراوەکانی زۆربەی زۆری وڵاتانی باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا و ئەمریکای لاتینی بەسترابوون بە بەهای دۆلاری ئەمریکییەوە. یەکێک لە هەرە هۆیە گرنگەکانی ئەم سیاسەتەش دەگەڕێتەوە بۆ خۆپاراستن لە ناجێگیری باری ئابووری و بەرزبوونەوەی ڕێژەی هەڵئاوسان. لەژێر سایەی سیاسەتێکی لەو چەشنەدا، سیاسەتمەداران و بڕیاردەرانی دارایی وڵات دەستەوسان دەبن و ناتوانن بە ئارەزووی خۆیان سیاسەتی بێپرسیارانە و دەستبڵاوانە بگرنەبەر بۆ مەرامی سیاسی خۆیان. بۆ نموونە، زۆر جار پێشبینی دەکرێت کە کاتێک سیاسەتمەداران پێویستیان بە ڕاکێشانی دەنگی خەڵکی بێت، سیاسەتی هەڵکشانی گشتگیری و دارایی بگرنە بەر (Expansionary fiscal and monetary policy) . یەکێک لە دەرئەنجامە نەخوازراوەکانی ئەو سیاسەتانەش هەڵئاوسانی نرخە. بۆیە ئەو وڵاتانەی بەهای دراوەکانیان بە دراوێک، یان چەند دراوێکی بیانییەوە دەبەستن بە هیوای ئەوەن ڕێگە بگرن لە وەبەرگرتنی سیاسەتی لەو جۆرە. بۆیە وا چاوەڕوان دەکرێت کە ڕێژەی هەڵئاوسان لەو وڵاتانەی دراوەکانیان بەستراوە بە دۆلاری ئەمریکییەوە نزمتر بێت لە وڵاتانی دیکە. بەڵام ئەم پێشبینییە مەرج نییە هەموو کاتێک بە ڕاست دەرچێت. بۆ نموونە قەیرانی بانکی ئەرجەنتینی ساڵی 2000 لە کاتێکدا ڕوویدا کە دراوی وڵات بە توندی بەستراوبوو بە دۆلاری ئەمریکییەوە.
ئەوەی لێرەدا شایەنی باسە ئەوەیە کە هەبوون و نەبوونی دراوی نەتەوەیی شتێکەو و شێوازی دیاریکردن و بەڕێوەبردنی دراوەکە بابەتێکی تەواو جیاوازە. بۆیە پێش ئەوەی بێینە سەر ئەو پرسیارەی کە ئایا چ دراوێکمان دەوێ، دەبێت باسی ئەوە بکەین کە ئایا دراوێکی نەتەوەیی پێویستە بۆ کوردستانێکی سەربەخۆ؟
لایەنە ئەرێنی و نەرێنییەکانی دراوی سەربەخۆ
ڕاگرتنی بەهای دراوی سەربەخۆ لە هەموو وڵاتێکدا تێچووی خۆی هەیە. گرنگترینیان ئەوەیە کە دەسەڵاتی دارایی پێویستی بۆ بەرگریکردن و سەقامگیریی بەهای دراوەکەی بە یەدەکی دراوی بیانی هەیە. ئەم ئاڕاستەیەش لەوەوە دێتەکایەوە کە ناسەقامگیریی بەهای دراو کاری نەرێنی دەکاتە سەر گەشەکردنی ئابووری و ڕادەی وەبەرهێنان و لە دواییشدا کارتێکەری نەخوازراوی دەبێت لەسەر باری گوزەرانی زۆربەی خەڵکی وڵات. لێرەدا ئەو پرسیارە دیتەگۆڕێ کە وڵات چەند یەدەکی دراوی بیانی پێویستە بۆ ئەوەی بەرگری لە دراوی نەتەوەیی بکات، بەتایبەت لە کاتی قەیران و هەڕەشەی مەزەندەیی (speculative attack) نەخوازراو؟ وەڵامی ئەم پرسیارە زۆر گرانە، بەڵام لێرەدا دەتوانین ئەوەندە بڵێین کە ئەم کێشەیە بەستراوە بە قەوارەی ئابووریی وڵات و ڕادەی کراوەیی و داخراوی ئابوورییەکەی بە ڕووی ئابووریی جیهاندا. بۆ نموونە، گەر ئابووری وڵاتێک زۆر کراوە بێت (پێوەری کرانەوەی جیاواز هەیە) ئەگەری درووستبوونی قەیرانی دارایی زیاتر هەیە و وڵات زیاتر لەژێر ئەگەری هاتنە ناوەوەی قەیرانی دەرەکی هەیە، بۆیە وڵات پێویستی بە یەدەکی دراوی بەهێز زیاترە. لە هەمان کاتدا، گەر ئابووریی وڵات لە ڕووی قەوارەوە گەورە بێت، پێویستی بە تێچووی دراوی زیاتر هەیە بۆ وەڕێخستنی کاروباری بازرگانی و گۆڕینەوە، بۆیە پێویستی بە یەدەکی دراوی بیانی زیاترە. بێگومان تێچووی هەڵگرتنی یەدەکی دراوی بیانیش لە دەستدانی ڕێژەی سوودەکەیەتی. پارە بە موڵکێک هەژمار دەکرێت کە خۆی لە خۆیدا کەڵک نابەخشێت گەر گلبدرێتەوە. (Money is considered as a non-interest bearing asset) . بۆیە هەتا یەدەکی دراوی بیانی زیاتر بێت، ئەوەندە تێچووەکانیشی بەرزتر دەبێت.
تێچوویەکی دیکەی هەبوونی دراوی نەتەوەیی تێچووی گۆڕینەوەیەتی بە دراوە بیانییەکان. ئەم تێچووەش هەتا ئابووری وڵات کراوەتر و قەبارەی گەورە بێت بەڕووی ئابووری جیهاندا هێندە زیاتر دەبێت. ئەم تێچووە لە ڕووی بەکاربەرەوە ڕەنگە زۆر بەرچاو نەبێت، بەڵام بۆ بازرگان و وەبەرهێنەران لەدەستدانی ڕێژەیەکی بەرچاوی قازانجەکانیانە.
بێگومان هەبوونی دراوی نەتەویی و بەستنەوەی بەهاکەی بە دراوی بیانییەوە تێچووی دیکەی خۆی هەیە کە نابێت پشتگوێ بخرێت. یەکێک لەو تێچووانە لاوازکردن و لە کارخستنی سیاسەتی دراوی وڵاتە (Weak monetary policy) . لە هەموو بارێکدا، ئەم سیاسەتە، بەتایبەت لە قۆناغی سەرەتاکانی گەشەکردنی ئابووریدا، سیاسەتمەداران بێبەش دەکات لە چەکێکی ئابووری کاریگەر کە ڕەنگە لە کاتی خۆیدا زۆر پێویست بێت. لایەنێکی گرنگی ئەم لاوازییەش بە یەکجاری لەناوبردن، یا لەکارخستنی سیاسەتی قەرزدەری دواپەناگەیە (The lender of the last resort) . پێناسەکردنی ئەم سیاسەتەش ئەوەیە کە ئەگەر بانکە ناوخۆییەکان بێ پارە بوون، دەتوانن وەک دواپەناگە لە بانکی ناوەند (Central Bank) پارە بە قەرز وەرگرن. ڕێگری سەرەکی ئەم توانایەی بانکی ناوەندیش ئەوەیە کە ئەگەر وڵات دراوی نەتەوەیی خۆی نەبێت، ناتوانێت یارمەتیی بانکە ناوخۆییەکانی خۆی بدات لە کاتی تەنگانەدا، یا ئەگەر دراوی وڵات بە توندی بەسترابێت بە دراوێکی بیانییەوە، قەرزدان بە بانکە ناوخۆییەکان پێویستی بەوەیە کە بانکی ناوەند یەدەکی دراوی بیانی بەرزبکاتەوەو ئەگەر توانای نەبێت، ئەوا بانکە ناوخۆییەکان بێ پشتیوان دەمێننەوە. بەشێوەیەکی گشتی، بەستنەوەی دراوی نەتەوەیی بە دراوی بیانییەوە سیاسەتی دراوی وڵات لاواز دەکات. پێویستە لێرەشدا ئاماژە بەوە بکەین کە قوتابخانەی ئابووری لیبراڵی نوێ (Neo-liberalism) وای بۆ دەچێت کە سیاسەتی هەڵکشانی دارایی (Expansionary monetary policy) خۆی لە خۆیدا زیانبەخشە، چونکە دەبێتە هۆی بەرزبوونەوەی ڕێژەی هەڵئاوسان، بۆیە نەبوونی لە بوونی باشترە، چونکە نەبوونی دەستی سیاسەتمەداری نابەرپرسیار دەبەستێتەوە.
تێچوویەکی دیکەی بەستنەوەی دراوی نەتەویی بە دراوی بیانییەوە ئەوەیە بەرز بوونەوەی ئاستی شلەی بازاڕ و ئەگەری هەڵئاوسانی ئابووری ئەگەر بەشی حیسابی سەرمایە (Capital account) ی هاوکێشەی پێدان (Balance of payment) کراوە بێت. ئەمەش دەبێتە هۆی ڕوودانی دیاردەی بڵقی نرخی موڵک (Asset bubble) . واتە هاتنە ناوەوەی پارەیەکی بێشوماری بیانی نرخی خانووبەرەو پشکی کۆمپانیاکان و جۆرەکانی دی موڵکی دارایی لە ڕادەی خۆی زیاتر بەرز دەکاتەوە (Price Bubble) . قەیرانی دراوی 1997ی وڵاتانی باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیاش نموونەیەکی ئەو دیاردەیەیە.
جۆرێکی دیکەی دراوی نەتەوەیی ئەو دراوانەن کە نرخەکانیان بە ئازادی لە بازاڕی کڕین و فرۆشتندا دیاری دەکرێن. ئەو دراوانە لەو ئابوورییانەدا باون کە زۆر بەهێزن و زۆر پێویست ناکات بانکە ناوەندییەکانیان یەدەکی پارەی بیانی ڕابگرێت بۆ بەرگری لێیان. لەو وڵاتانەدا ئابووریەکی کراوە ڕەچاو دەکرێت و لە ڕووی بازرگانییەوە بەربەست نییە بۆ کڕین و فرۆشتنی سەنەد و پشکەکانی دەوڵەت و کۆمپانیاکان. هەر بۆیە سەقامگیری بەهای دراوەکان زیاتر پشت دەبەستێت بە بەهێزی ئابووری ئەو وڵاتانەوە نەک بە هەبوونی پشتیوانی یەدەکی پارەی بیانی.
لەگەڵ هەبوونی ئەو لایەنە نەرێنییانەی نەبوون، یان بەستنی دراوی نەتەوەیی بە دراوی بیانییەوە، هەبوونی دراوی نەتەوەیی لە قۆناغی سەرەتایی گەشەکردنی ئابووریدا لایەنی ئەرێنی خۆی هەیە. گرنگترینیان: یەکەم، سەربەخۆیی سیاسەتی هەڵکشانی گشتگیری و داراییە (Expansionary fiscal and monetary policy) . قوتابخانەی کێنزیەنیزم لەو باوەڕەدایە کە کاتێک بازاڕی ئازاد توانای کەمکردنەوەی بێکاری و برەوپێدانی وەبەرهێنانی کەم بێت، دەوڵەت دەبێت خەرجی خۆی، واتە خەرجی کەرتی گشتی، بەرزبکاتەوە بۆ ئەوەی ئەو کەلێنە پڕبکاتەوە. بۆ ئەمەش پێویست بە هەڵکشانی پارەی ناوخۆ هەیە.واتە خستنەڕووی پارە دەبێت بەرزبکرێتەوە. لێرەدا پێویستە بگوترێت کە ئەگەر وڵات دراوی خۆی نەبێت و سەربەخۆیی سیاسەتی دارایی خۆی لەدەست دابێت، دەوڵەت ناتوانێت بەم ئەرکە ئابوورییەی خۆی هەڵبسێت. بۆیە دەوڵەت نابێت ئەم چەکەی خۆی بە ئاسانی لەدەست بدات، بەتایبەت لە قۆناغە سەرەتاییەکانی گەشەکردنی ئابووریدا.
دووەم کەڵکی هەبوونی دراوی نەتەوەیی ئەوەیە کە بانکی ناوەندی لە کاتی پێویستدا دەتوانیت بە ئەرکی قەرزدەری دواپەناگە هەڵبسێت. ئەم توانایەش زۆر گرنگە بۆ سەقامگیری و متمانە بەخشین بە کەرتی بانکی وڵات.
سێیەم کەڵکی هەبوونی دراوی نەتەوەیی قازانجی بەجێهێنانی خستنەڕووی پارەیە کە پێی دەگوترێت: (Seigniorage) . واتە ئەو قازانجەی کە دەوڵەت بەدەستی دێنێت لە چاپکردن و خستنە بازاڕی پارەوە. بۆ نموونە حکومەت سەنەدەکانی (Government bills and bonds) دەکڕێتەوە لە بازاڕ بە پارەیەکی نوێ کە تازە چاپکراوە. ئەمەش وەک ئەوە وایە کە حکومەت قەرز بکات و مافی هەبێت نەیداتەوە.
چوارەم کەڵکی دراوی نەتەوەتی درووستکردنی هەستی نەتەوەیی و بڕوا بە خۆکردنە. ئەم کەڵکەش زۆر دەروونییە و تا ئێستا بە تەواوی ئاشکرا نییە کاریگەریی ئەم هۆکارە دەروونییە لەسەر گەشەکردنی ئابووری و باری گوزەرانی خەڵکی وڵات چەندە.
سرووشتی پارە
پارە بە شێوەیەکی گشتی یارمەتیی سێ کردار دەدات:
ئامرازی گۆڕینەوە: پارە یارمەتیی کڕین و فرۆشتن دەدات. لە وڵاتێکی وەک کوردستاندا کە کڕێن و فرۆشتن بە کارد و نێوەنگیری بانکی زۆر سنووردارە، بازاڕ بە شێوەیەکی گشتی بە پارەی نەقدی (Cash) کار دەکات. بۆیە پارە کردارێکی زۆر گرنگی هەیە. کەمبوونی پارە لە بازاڕدا، بە واتایەکی دیکە، کەمبوونەوەی شلەی بازاڕ دەبێتە هۆی ڕیگری لە ڕێی چەرخانی پێچکەی بازاڕدا، لە کاتێکدا زۆربوونی پارە دەبێتە هۆی هەڵئاوسانی نرخی شتومەک. وڵاتێک کە خاوەنی دراوی خۆی نەبێت هەموو کات مەترسی ڕوودانی ئەو دوو کاردانەوە خراپانەی هەیە.
یەکەی ژمێریاری: پارە لە ڕاگرتنی ژمێریاری کۆمەڵگەدا کە قەرزیش دەگرێتەوە کارێکی زۆر گرنگ دەکات. زۆربەی حیسابەکانی جێگەی کار و کۆمپانیاکان و فەرمانگەکانی دەوڵەت پێویستییان بە نووسینەوە هەیە. بۆیە پارە پێویستە بۆ ئەوی بەهای گۆڕینەوەکانی پێ بپێورێت و تۆماربکرێن. لە کۆمەڵگەی ئێمەدا تەنانەت لە کاتی ساسانێکانیشدا ژمێریاری بە پارە ڕاگیرکراوە.
گەنجینەی بەها: دراو نەخشی گرنگی گەنجینەی هەیە بۆ پاشەکەوتکردن. زۆربەی خەڵک پاشەکەوتەکانیان بە شێوەی پارە کۆدەکەنەوە و ڕایدەگرن بۆ خەرجکردنی پاشەڕۆژ. گەر دراوی وڵات بەم کارە بە باشی هەڵنەسێت، بۆ نموونە لە ترسی نزمبوونەوە و بەرزبوونەوەی بەهاکەی، زۆر خەڵک پەنا دەبەنە بەر پاشەکەوتکردن لە شتومەکی ڕاستەقینەی وەک خانووبەرەو زێڕ و زیو و.. هتد، هەر بۆیە هەتا بەهای دراوی نەتەوەیی جێگیرتر بێت، هێندە متمانەی پاشەکەوتکردن لە شێوەی دراو بەرزتر دەبێت.
کێشەکانی نەبوونی دراوی نەتەوەیی لە کوردستاندا لە هەر سێ کرداری سەرەوەدا دەردەکەوێت. لە کرداری یەکەمدا، لە ماوەی ساڵی پێشوودا، کەمیی دیناری ئێراقی بەتایبەت دوای گرتنی موسڵ لە لەلایەن داعشەوە، شلەی بازاڕی لە کوردستاندا کەم کردەوە و تا ڕادەیەک ڕێگری لە ڕێی بازرگانیدا درووست کردووە. لە کاری گەنجینەی بەهادا، زۆربەی خەڵک پەنا دەبەنە بەر کاڵاکان بۆ پاشەکەوتکردن لە بری پارەی ئێراقی کە متمانەی پێناکرێت. نموونەیەکی تاڵ لەمەڕ ئەم کێشەیەدا ئەزموونی نەوەدەکانی سەدەی پێشووە کە خەڵکێکی زۆری کوردستان پاشەکەوتکردنەکانیان لە 25 دیناریدا کۆکردبووەوە. کاتێک حکومەتی ئێراقی ئەو پارەیەی بە بڕیارێک نەهێڵا، زیانێکی زۆر بەر ئابووری کوردستان کەوت. لەمەڕ یەکەی ژمێریارییەوە کوردستان لە بەکارهێنانی دیناری ئێراقییەوە کێشەی ژمێریاری زۆر نەخوازراوی بۆ درووست بووە، لە کاتێکدا کە دیناری کۆنی بە ناو دیناری سویسری بەکار دەهێنا، ڕێژەی بەهای پارەکە لە چاو بەهای دیناری ئێراقی زۆر جێگیر بوو، پێویستی بەو هەموو سفرە نەدەکرد، ئێستا ژمێریاری لە کوردستاندا بووەتە کارێکی زەحمەت و لە بری یەک و دە و سەدان، هەزار و ملیۆن و ملیار بەکار دێت.
دیاریکردنی ڕێژەی گۆڕینەوەی دراوی داهاتوو
هەرچەندە سیستەمی دارایی جیهان بەرەو دوو جەمسەرگیری لە ڕێژەی گۆڕینەوەی دراودا ڕێچکەی گرتووە کە لە سیستەمی چەسپاوی ڕێژەی گۆڕینەوە (Fixed exchange rate) و سیستەمی بازاڕی ئازاددا (Floating Exchange rate) خۆی دەبینێتەوە، لەنێوان ئەم دوو جەمسەرەدا کۆمەڵێک سیستەمی مامناوەندی هەن کە هەندێ خەسڵەتەکانی هەردوو ڕژێمیان تێدا هەیە. بۆ نموونە، دراوێک کە بەهاکەی تاڕادەیەک چەسپاو بێت، بەڵام هێندە نەرمی تێدا هەبێت کە بتوانێ بەرگەی ڕادەیەکی هەڵبەز و دابەزی بازاڕ بگرێت. ئەم بۆچوونەش لەوەوە سەرچاوە دەگرێت کە لە سیستەمی چەسپاندراودا چاوەڕوان دەکرێت ڕێژەی هەڵئاوسان کەم بێت و متمانە ببەخشرێت بە کڕیار و وەبەرهێنەر. لە هەمان کاتدا کارایی سیاسەتی هەڵکشانی گشتی (Effective expansionary fiscal policy) بەرزتر دەبێت. ئەم سیستەمە وا دەردەکەوێت کە زۆر لە بار بێت بۆ ئەو وڵاتانەی لە قۆناغی سەرەتاکانی گەشەکردندان. لە هەمان کاتدا زۆربەی وڵاتان تا ڕادەیەکی زۆر دەیانەوێت کراوە بن بە ڕووی بازاڕی جیهاندا لە ڕووی تەکنەلۆجیا و وەبەرهێنان و بازرگانیدا. هەر بۆیە دراوەکانیان دەبێت هەندێ نەرمی هەبێت کە بتوانێت بەرگەی هەڵبەز و دابەزە نەخوازراوەکان بگرێت. بۆ نموونە دەکرێت ڕێگە بدرێت بەهای دراوێک بە ڕێژەی (±10%) بەرز و نزم ببێتەوە. لە دەرەوی ئەو ڕێژە گۆڕانە، دەبێت بانکی ناوەندی ئامادەبێت بەرگری لە دراوە نەتەوەییەکە بکات. هەر بۆیە دراوێکی لەو چەشنە هەندێ متمانە دەبەخشێت بە وەبەرهێنەر و بازرگانەکان لە هەمان کاتدا هێندە نەرمی هەیە کارتێکەری هۆکارە نێودەوڵەتییە نەخوازراوەکان لەسەر ئابووری وڵات کەمبکاتەوە.
کوردستان لە قۆناغی ئابووری گەشەکردندایە لە کاتێکدا زۆر کراوەیە بە ڕووی بازاڕی جیهاندا. بۆیە بەهای دراوەکەی نابێت بە تەواوی جێگیر بکرێت. لە بەر هەمان هۆ سیستەمی مامناوەندی کە پێی دەگوترێت سیستەمی بەستراوی ڕێژەی گۆڕینەوە (Pegged Exchange rate) لەبارە بۆ هەلومەرجی ئێستای کوردستان. پرسیاری گرنگ ئەوەیە کە چۆن بەهای دراوەکە دیاری بکرێت و تا چەند بواری بەرزبوونەوە و نزمبوونەوەی بدرێت.
بەڕای من نابێت بەهای دراوی داهاتووی کوردستان تەنیا ببەسترێت بە بەهای دۆلاری ئەمریکییەوە، چونکە پاراستن و بەرگری لێکردنی زۆر گران دەبێت. بۆیە باشترین چارەسەر ئەوەیە کە کوردستان پەیوەندیە بازرگانییەکانی لەگەڵ وڵاتانی دراوسێدا ڕەچاو بکات. بۆ نموونە لە دیاریکردنی بەهاکەدا بەهای دیناری ئێراقی و تمەنی ئێرانی و لیرەی تورکیش لەبەر چاو بگرێت. لێرەدا پێویست بە فۆرموڵەیەک دەکات کە لەبەر کێش و قەوارەی بازرگانی لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ و داهاتی نەوت کە نرخەکەی بە دۆلارە نرخی دراوی داهاتووی کوردستان دیاری بکرێت. قورسایی ئەو دراوانەش دەبێت لەمەڕ گۆڕانەکانی بازاڕ و بەهای ئەو دراوانەدا لە بازاڕی ئاڵوگۆڕکردندا ناو بە ناو گۆڕانی بە سەردا بکرێت. ئەمەش خۆی لە خۆیدا کارێکی تەکنیکییە و کوردستان پێوسیتی بە پسپۆڕی تایبەت هەیە بۆ دۆزینەوەو کارپێکردنی ئەو فۆرمولە.
جێگیربوون و مانەوە
جێگیربوون و بەرگریکردن لە بەهای دراو لە ژینگەی ئاڵۆزی ئابووریی جیهاندا کارێکی ئاسان نییە. خراپتر لەوە، وڵاتێکی وەک کوردستان کە لە ژینگەیەکی ناوچەیی نادۆستدا دەژی، ئەم ئەرکەی سەختتر و دژوارتر دەبێت لە وڵاتێکی دیکە. گەورەترین مەترسی لەسەر بەهای داهاتی کوردستان گەلەکۆمەکێی وڵاتانی دراوسێیە ئەگەر بیانەوێت شکست بە دراوەکە بهێنن. بۆیە هەر لە سەرەتاوە پێویستە ڕیگەو شوێن بگیرێتە بەر بۆ پاراستنی بەهای دراوەکە. بۆ ئەو مەبەستەش پێویستە ئەم هەنگاوانە بگیرێتە بەر:
یەکەم، کۆنترۆڵکردنی بەشی حیسابی سەرمایەی (Capital account) ی هاوکێشەی پێدان (Balance of payment) . واتە هەناردە و هێنانی پارە کۆنتڕۆڵ بکرێت بە شێوەیەک ڕێگە نەدرێت بە هەڵبەز و دابەزی بەهای دراو.
دووەم، لە هەمان کاتدا پێویستە هەماهەنگی بکرێت لەگەڵ بانکی ناوەندی وڵاتانی دراوسێدا. ئەمەش بە ڕێککەوتنی سیاسی پێشوەخت ئەنجام دەدرێت.
سێیەم: پێویستە بانکی ناوەندی کوردستان هەندێک یەدەک بە دراوی وڵاتانی دراوسێ ڕابگرێت. لێرەدا سەرپەرشتی چاودێری بازاڕی دراوی دەبێت هەمیشە پێشبینی کردارەکانی بانکە ناوەندییەکانی وڵاتانی دراوسێ لە مەڕ دەستێوەردانیان لە نرخی دراودا ڕەچاو بکات.
چوارەم، پێویستە دەسەڵاتی سیاسی بەرپرسیارانە مامەڵە لەگەڵ سیاسەتی هەڵکشانی دارایی و گشتیدا بکات. بۆ ئەمەش پێویستە بزانرێت کە ئابووری وڵات ساڵانە پێویستی بە چەند دراو هەیە و دەبێت ڕێژەی خستنەڕووەکەی بەپێی ئەو پێوەرە دیاری بکرێت.
پێنجەم، لە هەموو بارێکدا، سەرپەرشتیکردن و بەڕێوەبردنی دراوی نیشتمانی پێویستی بە کۆمیتەیەکی سەربەخۆی پسپۆڕ هەیە. ئەو کۆمیتەیەش نابێت لەسەر بناغەی سیاسی یا ڕێککەوتنی حیزبیانە درووست بکرێت و دەبێت سەربەخۆییەکی سیاسیی ڕۆشنی هەبێت.
کۆتایی
حکومەت و سیاسەتمەدارانی کوردستان نابێت چاوەڕوانی ڕۆژی سەربەخۆیی کوردستان بکەن، ئەوجا بڕیاری دراوی نیشتمانی بدەن. پێویستە هەر لە ئێستاکەوە ئامادەکاری و زەمینەسازی بۆ بەدیهێنانی ئەو دراوە نیشتمانییە بکرێت. ئەو ئامادەکارییەش پێویستی بە توانای دارایی و شارەزایی پسپۆڕی هەیە. لە هەمان کاتدا نابێت بیانووی ئەوە بهێندرێتەوە کە هێشتا کاتی ئەوە نەهاتووە. گەر سەربەخۆیی سیاسیی کوردستان دە ساڵی داهاتووش بێتەدی، پێویستە ئێستا کوردستان ڕێخۆشکەری و ئامادەکاری بۆ درووستکردنی ژێرخانی ئابووری و داراییەکەی بکات. دراوی نەتەوەیی کوردستانیش بەردی بناغەی ئەو سەربەخۆییەیە و دەبێتە هێمای سەربەخۆیی گەلی کورد و نیشتمانەکەی.[1]

Kurdipedia is not responsible for the content of this item. We recorded it for archival purposes.
This item has been written in (کوردیی ناوەڕاست) language, click on icon to open the item in the original language!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
This item has been viewed 565 times
Write your comment about this item!
HashTag
Sources
[1] Website | کوردیی ناوەڕاست | www.gulanmedia.com
Linked items: 3
Group: Articles
Publication date: 12-04-2015 (9 Year)
Content category: Kurdish Issue
Content category: Economy
Country - Province: South Kurdistan
Document Type: Original language
Language - Dialect: Kurdish - Sorani
Party: ISIS
Publication Type: Printed
Technical Metadata
Item Quality: 86%
86%
Added by ( Hazhar Kamala ) on 15-01-2023
This article has been reviewed and released by ( Hawreh Bakhawan ) on 17-01-2023
This item recently updated by ( Hazhar Kamala ) on: 24-01-2023
Title
This item according to Kurdipedia's Standards is not finalized yet!
This item has been viewed 565 times
Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!
Library
Undemocratic Parties in a 'Democratic' System: The Formation and Operation of Political Parties in Post-2003 Iraq
Image and Description
A Kurdish army in Istanbul to participate in the Battle of the Dardanelles in 1918
Biography
Hafiz Akdemir
Biography
Lisa Calan
Library
Towards Hydro-Transparency on the Euphrates-Tigris Basin: Mapping Surface Water Changes in Iraq, 1984–2015
Biography
Rez Gardi
Articles
Reconsidering nationalism and feminism: the Kurdish political movement in Turkey
Archaeological places
Hassoun Caves
Articles
“War Is like a Blanket”: Feminist Convergences in Kurdish and Turkish Women’s Rights Activism for Peace
Image and Description
Kurdish Jews from Mahabad (Saujbulak), Kurdistan, 1910
Library
The Sectarianism of the Islamic State: Ideological Roots and Political Context
Library
SYRIA, Update on Military Service, Mandatory Self Defence Duty and Recruitment to the YPG
Biography
Shilan Fuad Hussain
Archaeological places
The tomb of the historian Marduk Kurdistani
Image and Description
The Kurdish Quarter, which is located at the bottom of Mount Canaan in Safed, Palestine in 1946
Articles
The myth of the Ottoman millet system: Its treatment of Kurds and a discussion of territorial and non-territorial autonomy
Biography
Raman Salah
Biography
Hardawan Mahmoud Kakashekh
Image and Description
AN EXAMPLE OF BAATHS SOCIALISM AND DEMOCRACY IN KURDISTAN OF IRAQ
Library
Mapping the Unseen: Harnessing Indigenous Knowledge through Participatory Mapping to Address Displacement and Housing Challenges
Biography
Jasmin Moghbeli
Archaeological places
Shemzinan Bridge
Image and Description
Picture of Kurdish school children, Halabja in south Kurdistan 1965
Biography
Haval Hussein Saeed
Biography
Hanifi Baris
Biography
Zeynep Kaya
Archaeological places
Cendera Bridge
Articles
Peace Making or State Breaking? The Turkish-Kurdish Peace Processes and the Role of Diasporas
Articles
Erdogan says far-right ally’s remarks on PKK leader should be evaluated
Archaeological places
Mosque (Salah al-Din al-Ayyubi) in the city of Faraqin

Actual
Biography
Hasret Gültekin
07-05-2022
Hazhar Kamala
Hasret Gültekin
Archaeological places
Hassoun Caves
14-06-2023
Vazhan Kshto
Hassoun Caves
Library
Mam Jalal In response to 74 questions far from politics
25-10-2023
Hazhar Kamala
Mam Jalal In response to 74 questions far from politics
Biography
Lisa Calan
04-08-2024
Hazhar Kamala
Lisa Calan
Library
38 Years of Armed Struggle of the PKK in Kurdistan
05-09-2024
Hazhar Kamala
38 Years of Armed Struggle of the PKK in Kurdistan
New Item
Library
Undemocratic Parties in a \'Democratic\' System: The Formation and Operation of Political Parties in Post-2003 Iraq
30-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Towards Hydro-Transparency on the Euphrates-Tigris Basin: Mapping Surface Water Changes in Iraq, 1984–2015
30-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Mapping the Unseen: Harnessing Indigenous Knowledge through Participatory Mapping to Address Displacement and Housing Challenges
30-10-2024
Hazhar Kamala
Library
The Sectarianism of the Islamic State: Ideological Roots and Political Context
22-10-2024
Hazhar Kamala
Library
SYRIA, Update on Military Service, Mandatory Self Defence Duty and Recruitment to the YPG
20-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Northern Iraq: Security situation and the situation for internally displaced persons (IDP) in the disputed areas, incl. possibil
20-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Kurdistan Region of Iraq (KRI): Women and men in honour-related conflicts
20-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Syria: Consequences of illegal exit, consequences of leaving a civil servant position without notice and the situation of Kurds
20-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Iran: Issues concerning persons of ethnic minorities, including Kurds and Ahwazi Arabs
18-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Iranian Kurds: Consequences of political activities in Iran and KRI
18-10-2024
Hazhar Kamala
Statistics
Articles
  530,176
Images
  110,960
Books
  20,352
Related files
  105,419
Video
  1,578
Language
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
295,471
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,587
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,151
عربي - Arabic 
31,280
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,094
فارسی - Farsi 
10,469
English - English 
7,671
Türkçe - Turkish 
3,675
Deutsch - German 
1,785
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Group
English
Biography 
3,155
Articles 
1,995
Library 
1,937
Documents 
204
Image and Description 
77
Martyrs 
64
Publications 
49
Archaeological places 
44
Parties & Organizations 
36
Maps 
26
Genocide 
21
Clan - the tribe - the sect 
18
Artworks 
17
Places 
9
Statistics and Surveys 
5
Miscellaneous 
4
Video 
2
Offices 
2
Poem 
2
Womens Issues 
1
Environment of Kurdistan 
1
Dates & Events 
1
Quotes and Phrases 
1
Repository
MP3 
324
PDF 
31,608
MP4 
2,599
IMG 
203,549
∑   Total 
238,080
Content search
Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!
Library
Undemocratic Parties in a 'Democratic' System: The Formation and Operation of Political Parties in Post-2003 Iraq
Image and Description
A Kurdish army in Istanbul to participate in the Battle of the Dardanelles in 1918
Biography
Hafiz Akdemir
Biography
Lisa Calan
Library
Towards Hydro-Transparency on the Euphrates-Tigris Basin: Mapping Surface Water Changes in Iraq, 1984–2015
Biography
Rez Gardi
Articles
Reconsidering nationalism and feminism: the Kurdish political movement in Turkey
Archaeological places
Hassoun Caves
Articles
“War Is like a Blanket”: Feminist Convergences in Kurdish and Turkish Women’s Rights Activism for Peace
Image and Description
Kurdish Jews from Mahabad (Saujbulak), Kurdistan, 1910
Library
The Sectarianism of the Islamic State: Ideological Roots and Political Context
Library
SYRIA, Update on Military Service, Mandatory Self Defence Duty and Recruitment to the YPG
Biography
Shilan Fuad Hussain
Archaeological places
The tomb of the historian Marduk Kurdistani
Image and Description
The Kurdish Quarter, which is located at the bottom of Mount Canaan in Safed, Palestine in 1946
Articles
The myth of the Ottoman millet system: Its treatment of Kurds and a discussion of territorial and non-territorial autonomy
Biography
Raman Salah
Biography
Hardawan Mahmoud Kakashekh
Image and Description
AN EXAMPLE OF BAATHS SOCIALISM AND DEMOCRACY IN KURDISTAN OF IRAQ
Library
Mapping the Unseen: Harnessing Indigenous Knowledge through Participatory Mapping to Address Displacement and Housing Challenges
Biography
Jasmin Moghbeli
Archaeological places
Shemzinan Bridge
Image and Description
Picture of Kurdish school children, Halabja in south Kurdistan 1965
Biography
Haval Hussein Saeed
Biography
Hanifi Baris
Biography
Zeynep Kaya
Archaeological places
Cendera Bridge
Articles
Peace Making or State Breaking? The Turkish-Kurdish Peace Processes and the Role of Diasporas
Articles
Erdogan says far-right ally’s remarks on PKK leader should be evaluated
Archaeological places
Mosque (Salah al-Din al-Ayyubi) in the city of Faraqin

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 16
| Contact | CSS3 | HTML5

| Page generation time: 2.672 second(s)!