Library Library
Search

Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!


Search Options





Advanced Search      Keyboard


Search
Advanced Search
Library
Kurdish names
Chronology of events
Sources
History
User Favorites
Activities
Search Help?
Publication
Video
Classifications
Random item!
Send
Send Article
Send Image
Survey
Your feedback
Contact
What kind of information do we need!
Standards
Terms of Use
Item Quality
Tools
About
Kurdipedia Archivists
Articles about us!
Add Kurdipedia to your website
Add / Delete Email
Visitors statistics
Item statistics
Fonts Converter
Calendars Converter
Spell Check
Languages and dialects of the pages
Keyboard
Handy links
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Languages
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
My account
Sign In
Membership!
Forgot your password!
Search Send Tools Languages My account
Advanced Search
Library
Kurdish names
Chronology of events
Sources
History
User Favorites
Activities
Search Help?
Publication
Video
Classifications
Random item!
Send Article
Send Image
Survey
Your feedback
Contact
What kind of information do we need!
Standards
Terms of Use
Item Quality
About
Kurdipedia Archivists
Articles about us!
Add Kurdipedia to your website
Add / Delete Email
Visitors statistics
Item statistics
Fonts Converter
Calendars Converter
Spell Check
Languages and dialects of the pages
Keyboard
Handy links
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Sign In
Membership!
Forgot your password!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 About
 Random item!
 Terms of Use
 Kurdipedia Archivists
 Your feedback
 User Favorites
 Chronology of events
 Activities - Kurdipedia
 Help
New Item
Library
Undemocratic Parties in a \'Democratic\' System: The Formation and Operation of Political Parties in Post-2003 Iraq
30-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Towards Hydro-Transparency on the Euphrates-Tigris Basin: Mapping Surface Water Changes in Iraq, 1984–2015
30-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Mapping the Unseen: Harnessing Indigenous Knowledge through Participatory Mapping to Address Displacement and Housing Challenges
30-10-2024
Hazhar Kamala
Library
The Sectarianism of the Islamic State: Ideological Roots and Political Context
22-10-2024
Hazhar Kamala
Library
SYRIA, Update on Military Service, Mandatory Self Defence Duty and Recruitment to the YPG
20-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Northern Iraq: Security situation and the situation for internally displaced persons (IDP) in the disputed areas, incl. possibil
20-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Kurdistan Region of Iraq (KRI): Women and men in honour-related conflicts
20-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Syria: Consequences of illegal exit, consequences of leaving a civil servant position without notice and the situation of Kurds
20-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Iran: Issues concerning persons of ethnic minorities, including Kurds and Ahwazi Arabs
18-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Iranian Kurds: Consequences of political activities in Iran and KRI
18-10-2024
Hazhar Kamala
Statistics
Articles
  530,176
Images
  110,960
Books
  20,352
Related files
  105,419
Video
  1,578
Language
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
295,471
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,587
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,151
عربي - Arabic 
31,280
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,094
فارسی - Farsi 
10,469
English - English 
7,671
Türkçe - Turkish 
3,675
Deutsch - German 
1,785
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Group
English
Biography 
3,155
Articles 
1,995
Library 
1,937
Documents 
204
Image and Description 
77
Martyrs 
64
Publications 
49
Archaeological places 
44
Parties & Organizations 
36
Maps 
26
Genocide 
21
Clan - the tribe - the sect 
18
Artworks 
17
Places 
9
Statistics and Surveys 
5
Miscellaneous 
4
Video 
2
Offices 
2
Poem 
2
Womens Issues 
1
Environment of Kurdistan 
1
Dates & Events 
1
Quotes and Phrases 
1
Repository
MP3 
324
PDF 
31,608
MP4 
2,599
IMG 
203,549
∑   Total 
238,080
Content search
Biography
Hasret Gültekin
Archaeological places
Hassoun Caves
Library
Mam Jalal In response to 74...
Biography
Lisa Calan
Library
38 Years of Armed Struggle ...
سنووردانی مافەکانی ژن، یان دووبارەکردنەوەی سروودی ماف؟
Kurdipedia rewrites the history of Kurdistan and Kurds day by day.
Group: Articles | Articles language: کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Ranking item
Excellent
Very good
Average
Poor
Bad
Add to my favorites
Write your comment about this item!
Items history
Metadata
RSS
Search in Google for images related to the selected item!
Search in Google for selected item!
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0
سنووردانی مافەکانی ژن، یان دووبارەکردنەوەی سروودی ماف؟
Articles

سنووردانی مافەکانی ژن، یان دووبارەکردنەوەی سروودی ماف؟
Articles

$سنووردانی مافەکانی ژن، یان دووبارەکردنەوەی سروودی ماف؟$
نووسینی: #بەیان سەلمان#
زۆر جار ئەم پرسیارە دەوروژێندرێ: پرسی ژن یان کێشەی ژن؟ ئەمە بۆتە سروودێکی هەمیشەیی. باس لەوە دەکرێت کە لە بواری پرسی ژندا وشەی کێشەی ژن بگۆڕدرێت، یان هیچ نەبێت خۆمانی لێ لابدەین و تەنیا پرسی ژن بەکار بهێندرێت. بەڵام، لەناو دنیایەک لەو کێشە هەمەجۆرانەی ڕووبەڕووی ژنان دەبنەوە، بەڵامەوە، دەستەواژەی (کێشەی ژن) هێشتا سەنگی خۆی هەیە، چونکو کێشەگەلێکی سەرەکیی هەن تایبەتن بە ژن و دەکرێ بڵێین لە سەر ئاستی جیهاندا بە تەواویی چارەسەر نەکراون. یاخود نیوچە چارەسەرێک کراون.
دەبێت ژنان جگە لەوەی شانبەشانی پیاوان تێبکۆشن، هەروەها تێکۆشانێکی تر، بگرە شەڕێکی تر ئەنجام بدەن پەیوەستە بە گۆڕینی سیستەمی باوکسالاری. ئەمەیان لە هەموو شوێنێک هێشتا بەرپایە. پتر لەوەش کە هەمان ئەو سیستەمە فشارێکی ئایینی و سیاسی بۆ زیاد دەکات ئیدی کار لەوەدا نامێنێت وەک تەنیا کێشەیەکی ژن لێکبدرێتەوە. بەڵکوو دەبێتە ئەرکێکی گۆڕێنی سیاسی و کۆمەڵاتی و هەموو ئەوەی بەدویدا دێن. بەکورتی، ئیرسێک لە ئارادایە نەوە بۆ نەوەیەکی دی دەگوازرێتەوە. هەمووی لەسەر هەمان بنەما و سیستەم ڕێکخراوە. تەنانەت بەشێوەیەکی شاراوە بایەخیشی پێدراوە و داوا دەکرێت پەیڕەو بکرێت. هەموو ئەوەش لە بیرۆکەی پیرۆز و ناخاوێن سەرچاوەی گرتووە. کێشمەکێشێک لەنێوان هەردوو ئەو بیرۆکەیەدا هەیە. بەبڕوای لایەنگرانی پیرۆز، ڕێکخستنێک لە گەردوون هەیە و تەنیا بە پیرۆز پەیڕەو دەکرێت. بەپێی (رۆجەر کایوا) لە پەڕتووکی ”مرۆڤ و پیرۆز” هەرچی ناپیرۆزە، واتە پابەندە بە ئەم دنیا و خراپەکاری؛ هەرچی پیرۆزیشە، واتە خاوێن، ئەوەی سەرچاوەی خێرە. لە ترسی تێکچوونی ئەو ڕێکخستنە و گەڕانەوە بۆ جەنجاڵ، بۆ (کاوو، یان کاووس)، مرۆڤەکان پێویستیان بە پەیڕەوکردنی پیرۆز هەیە. گرنگە بشڵێین هەموو ئەو فیکری پیرۆزە لەسەر هەرمییەتێک دامەزراوە. واتە پلەبەندییەک پیاو لە سەرووی سەرەوەیە. ئەو ژنانەی بە پێوەری چاکەش هەژمار دەکرێن لە دوای ئەوانن، هیچ شوێنێکیش بۆ کەسی ناپیرۆز نییە. هەمان ئەو پلەبەندییە جۆرە مۆنۆپۆلێکی لە دوادایە کە دەسەڵات تەنیا بۆ پیاوە، تاقە فەرماندەر و بڕیاردەر هەر ئەوە.
لە کۆمەڵی باوک سالاریدا، وێنەی زاڵبوونی نێر و باڵادەستی پیاو بۆ یەک تاقە وێنەیەکی زەقی جیاکاری کورت ناکرێتەوە. ئەوە سیستەمێکی تۆکمەی یەکگرتووە کە سەرجەمی بوارەکانی ژیانی کۆمەڵ و تاکەکان لە قاڵب دەدات. کچێتی، ژنێتی قورساییەکە دەخرێتە سەر شانی مێ و هەنگاو بەهەنگاوی ژیانی، هەناسە بە هەناسەی، هەوڵی خەفەکردنی دەدرێت. ئەم ستەمکارییە بەچەندین شێوە بەرهەم دەهێنێرێتەوە: لە ڕێگەی زمان، بە نێوەندی ئایینەکان، بە بەهانەی کولتوور، بە توندکردنی نەریت و ڕێسا، بە ستریۆتیپکردنی کەسایەتی ژن، بە کاتالۆگکردنی وێنەی ژن، …
ئەم وێنانە وەها مامەڵەیان لەگەڵ کراوە، کە هەرچی ژن دەیکات و پێی هەڵدەسێت، لە چالاکی، لە پیشە، لە بواری ئاکادێمی و نووسین و هونەردا، بەبەراورد بەوەی پیاو پێی هەڵدەسێت بایەخێکی داهێنەرانەی نییە. لە دنیای ڕۆژهەڵاتدا، بۆ نموونە، کە ژنێک لە بواری تیۆریدا پەڕتووکێک یان بابەتێکی زانستی دەنووسێت تێبینی دەکەین نووسەرە پیاوەکان ناوی دەیان سەرچاوەیان هێناوە کە نووسەرەکانی وەک خۆی پیاون، بەڵام ئاماژە بە ژنێک ناکرێت، مەگەر لە بابەتی ژن و جەندەر دوابێت، وەک بڵێی چوارچێوەی کار و نووسینی ژن تەنیا ئەو بوارەیە! تەنانەت داهێنانەکانیشی وەها سەیر دەکرێن، لە بۆچوونی کۆمەڵەوە، گوایە زیانبەخشن و درز و کەلێن دەخەنە دیوارە قایم و ئەستوورەکانی بیری چەقبەستووی بتەکان. بەدیوەکەی تریدا، هەرچی پیاو دەیکات قازانجبەخشە، سوودمەندە بۆ کۆمەڵ و تاکەکان، تەنانەت کاتێ باسی سێکس و خواردنەوە و سۆزانیش دەکات!
بێگومان بۆ ئەوەی ئەو باڵادەستیە و ستەمکاریە جێی خۆی بگرێت و لە کۆهزری کۆمەڵ بچەسپێت یاسا دادەڕێژرێتەوە و دەکرێتە پاڵپشتی ئەو هزر و سیستەمە بۆ سنووردانی هەموو مافێکی ژن. بێ ئەوەی توندوتیژی جەستەیی و دەروونی و ڕەمزی وەک فاکتەرێکی ڕاستەقینەی ئەو ستەمکاریەمان لەبیر بچێت کە دژی ژن ئەنجام دەدرێت. لێرەدا، بەپێچەوانەوە، چاوپۆشی و ناڕەوایەتی دەرهەقی ئەو ژنانە دەکرێت، کە بێ دەسەڵاتن و بێ دەرەتانن و بێ کەسن و بێ پشتوپەنای لایەنێکی سیاسین، یان سەر بە بنەماڵەیەکن و نابێت کەس پەنجەشیان بۆ درێژ بکات. لێرەشدا ستەمکاری دژی ژنی گوند هەتا ڕادەیەکی زۆر پشتگوێ خراوە، وەک بڵێی کێشەکان تایبەت بن بە ژنی شارەکی، لە کاتێکدا تەنیا جۆری چەوسانەوەکە جودایە.
بەدڵنیاییەوە، هەموو ئەو ستەمکاریە پشتئەستوورە بە گوتارێکی ئامادەکراو لە بەکاربردنی زمان و وێناکردنی دەسەڵات و بێدەسەڵاتی و مەوقعییەتی نێوان ژن و پیاو. پتر لەوەش، ئەو زمانە بەجۆرێک پەیوەندیی زاڵبوون دەردەخات کە بەشێکی سرووشتیی ئەو پەیوەندییانەیە. بەو شێوەیەش ئامانجی گواستنەوەی نایەکسانی کۆمەڵایەتی هەر وەک پێدراوێکی سرووشتی سەیر دەکرێت.
بەپێی لێکۆڵێنەوەکانی (ویل دیورانت) لە پەڕتووکی 2ی ”چیرۆکی شارستانیەت” باس لە گواستنەوە وتەنانەت لە پیتاندنی فیکر و بڕوای شارستانیەتەکان دەکات بۆ شارەستانیەتەکانی دوای خۆیان هەتا دەگاتەوە بە داهاتوویش، کە دەکاتە ئەمڕۆی ئێمە. نموونەی ئاکدیەکان و سۆمەریەکان و ئەوەی لەپاش خۆیان بۆ بابلیەکان و ئاشوریەکان گواستویانەتەوە باشترین وێنەیە لێیەوە تێبگەین چۆن سەرەداوی بیرو بڕوا و کردارەکانیان بۆ دوای خۆیان گواستۆتەوە؛ تەنانەت لەڕێگای ئاڵۆگۆڕی بازرگانی گەیشتۆتە ئەو ناوچانەی تر و وڵاتانی دووریش. کەواتە ئەو جۆرە بیروڕا کۆنانەی گەیشتونەتە ئەم سەردەمانەی ئێمە بەدەرنین لەو بیرۆکەی گواستنەوەیە کە هەزاران ساڵی بەسەردا تێپەڕیوە. ژنی زیناکار دەکوژرا و دواتر لەلای بابلی و ئاشوریەکان هاتنەسەر ئەوەی ژنی دووهەمی بەسەردا بهێنن و پەراوێز بخرێت؛ لە کاتێکدا ژن لە ئاستی پیاوی زیناکار تەنیا بۆی هەبوو لێی بووبوورێت. لە دنیای ئەمڕۆکە، چی لەو بیرۆکەیە گۆڕاوە؟ بەناو زیناکاریی هێشتا ژن زیندەچال ناکرێن؟ تەنانەت بەناوی خۆشەویستییەکی سادە ناکوژرێن؟ لەبەر دارایی پیاوەکە و نەبوونی وەچە پۆلیگامی (فرەژن)ی بەسەردا ناسەپێنن؟ هەموو ئەوەش بە پاڵپشتی یاسا و ڕێسا و شەریعەت ئەنجام نادرێت؟
لە ڕاستیدا، کێشەیەکی مۆڕاڵ لە ئارادایە، لەوانەیە بەبێ ئەوەی پیاو لێی بەئاگا بێت، ئەویش لە چەند پرسیارێکدا کورتی دەکەمەوە: چۆن پیاو ڕێگا بەخۆی دەدات مرۆڤی تر(کە لێرە مەبەست لە ژنە) بەکەم سەیر بکات؟ ئەگەر خۆشی دەوێت بۆ ئازاری دەدات و بەناوی پیاوەتی هێزی خۆی بەسەردا تاقی دەکاتەوە؟ چۆن دەیەوێت بەئاشتی لەگەڵ مرۆڤێکدا بژی و هەمیشە خۆی بەسەروەر دەبینێت؟ ئەمانە لە بیرێکی کۆنی خێڵەکیەوە نەهاتوون؟ بیرێکی موحافیزکارانە، چونکو کەسەکان ناوێرن خۆیان لە هیچ فیکرێکی نوێ بدەن، دەترسن لەوەی ڕووبەڕووی ڕەخنەی کۆمەڵ ببنەوە. پێیان باشترە لەناو هاودژیدا بژین نەک مەترسی و نوێگەرایی؛ پێیان پەسەندترە لەگەڵ بیری باوی کۆمەڵ هاوڕابن، نەک بیری تایبەتی خۆیان هەبێت؛ بۆ پاراستنی سەرڕەحەتیشیان لەگەڵ ناڕەوایی کۆمەڵێکی ناقڵانی کۆکبن. ئەوانە لەناو هاودژیی بیرۆکەی- چەقبەستن و پەنابردنە بەر بیروباوەڕی کۆن لەسەردەمی ڕابردوو و ترس و ناڕوونی لە داهاتوو- دەژین. بەجۆرێک سستن کە هیچ هەوڵێکی هەنووکەییان نییە بۆ ئەوەی لە ئێستادا بژین و لە گۆڕانکاری ڕیشەیی و گەشەپێدان بەشداربن؛ چونکو لە باوەڕی ئەوانەدا هەموو گۆڕانێک خراپەیە و تەنیا لایەنی نیگەتیڤی تێدا دەبیندرێت. هیچ گەڕان و تێکۆشانێکیان نییە بەدوای تاقە خاڵێکی پۆزەتیڤ، کە وێنەیەکی گەشیان لەلا چەکەرە بکات.
بێگومان خافڵ نیم لەوەی سیستەمێکی نهێنی لەسەر ئاستی هەموو جیهان کار بۆ مانەوەی ئەو جۆرە پەیوەندیە نایەکسانە دەکات. دەتوانین بڵێین، تێدەکۆشن بۆ مانەوەی، نەک تەنیا سەبارەت بە پەیوەندی نێوان ژن و پیاو، بەڵکوو خێزان بەگشتی و هەر تاکێکیش بەجیا. سەرمایەداری گەورەترین توانای خۆی لەسەر هێشتنەوەی ئەو پەیوەندیە ئاڵۆزە بەکار دەبات، بەڵام لە ڕووکەشدا بە لیبرالزیمێکی گۆشەگیر دایپۆشیوە. لە قازانجی ئەوانیشە کە ڕیشەی ئایینیی و تۆخکردنەوەی ئیتنی و تایفی لەناو وڵاتانی سێهەم و چوارەمدا زیاتر دادەکوتن، بۆ ئەوەی بەرژەوەندی خۆیان بەرپا بێت. ئەگەر ژنان لەو وڵاتە ڕۆژاواییانەدا بووکەڵەیەکی ئازاد بن، هەروەها لە وڵاتانی جیهانەکانی تریش بووکەشوشەیەکی ناسکن، شاراوە و پۆشراون و قابیل بە شکاندن. ئەو جۆرە پەیوەندیانەی نێوان ژن و پیاو بەڕادەیەک ئاڵۆزکراوە تەنانەت سەر دەرناکرێت لە بوونی ژنی فەیلەسوف و ئاکادێمی و زانا و سەرۆک و دەسەڵاتدار! بەڵام ئەم ژنانەش لەژێر ڕکێفی سیستەمێکی تۆکمەدا کار ناکەن؟ خودی سیستەمەکە بانکە زەبەلاحەکان و وڵاتە سەرکردەکانی جیهان بەڕێوەی نابەن؟
لە ئەمڕۆشدا، بەربڵاویی بەکارهێنانی ئینفۆرماتیک و داهێنانی زیاتر لە بواری (نانۆتەکنەلۆجیا) دنیا بەرەو ئاڵۆزتر دەبات، کەچی لە ڕووپۆشدا وەها پێشنیارمان دەکرێت وەک بڵێی ژیان ئاسان کراوەتەوە! بیرمەند نعوم تشۆمسکی زۆر بەباشیی ئەو دۆخە نوێیەی بەم ڕستەیە کورت کردۆتەوە، ”چۆن ئەوەندە زانیاریمان زۆرە، بەڵام ئەوەندە کەم دەزانین؟” دیوێکی ئەو هەموو لێشاوی زانیارییانە لە خزمەتی سەرمایەداری و سیاسەتێکی وڵاتە زلهێزەکانە بۆ هێشتنەوەی قازانج و بەرژەوەندیە گەورەکان و ژێردەستخستنی سامانی خاکی تر. چونکە ئەو زۆرییە، بێئاگاییە لەوەی وا بەڕاستی ڕوودەدات. بێجگە لەوەی، ئەم سیستەمانە هەموو سیاسەتێک دەخەنەگەڕ بۆ هێشتنەوەی ئەقڵییەتی کۆن لەناو ئەو وڵاتانەی ئایین و نەریت و سیاسەتێکی نادادوەرانە پەیڕەو دەکەن و هەموو بابەتێک مۆرکێکی پیرۆزی پێ دەدرێت و نابێت کەس لەبارەوەیەوە بدوێت؛ ئیدی چۆن دەستکاریی بکرێت؟! درووستە کە ئەو ئەقڵیەتە کۆنانەی ئایین و نەریت دەکەنە بەهانە بۆ نەگۆڕینی ژیانی مرۆڤ، ویستێکی خۆیانی لەپشتە بۆ دابینکردنی دەسەڵات و پلە و دۆخی دارایی باش بێ ئەوەی شایەنی بن. بەڵام، ئاگری بیرو ڕاکانیان ماشێنی ئەو سیستەمە زەبەڵاحە خۆشتری دەکات. هەتا ئەم کۆمەڵگەیانە دواکەوتوتر بن، بەرژەوەندی ئەوان لەپێشتر دەبێت. نرخی ژیانێکی خراپ و نایەکسانی و نادادپەروەرییش، مرۆڤە ئاساییەکان بەدرووستکردنی کێشە و ئاڵۆزکردنی ژیانیان دەیدەنەوە؛ ئەوەش لە زۆربەی جیهان هەمان سیستەمە و چەرخی ماشێنەکە بە دەست نایگێڕن، بەڵکوو بە هزرێکی پلان دارێژراو، چۆنیان بوێت بەو شێوەیە جێبەجێی دەکەن.
ژمارەیەکی زۆر کەمی بیرمەند و فەیلەسوفی لێ دەرچێت کە خەمخۆری مرۆڤن بەگشتیی و تێدەکۆشن بۆ یەکسانی هەموو مرۆڤایەتی، پێویستە بێ دەمارگیری بپرسین: بۆچی هزری مرۆڤ هەتا ئەمڕۆکە نەیتوانیوە کاریگەر بێت لەسەر ڕوونەدانی ستەمکاری و شەڕ و داگیرکردن و چەوسانەوە و بەکوێلەکردنی مرۆڤ؟ فەیلەسوفی فەرەنسی (سارا کۆفمان) (1934-1994) لە دیمانەیەکیدا لەژێر ناونیشانی ”پرسی ژن ڕێگایەکی داخراوە بۆ فەیلەسوفەکان” وایدەبینێت، فەیلەسوفەکانیش لەبەرئەوەی پیاون، واتە کاتێک پرسی ژن دێتەپێشێ، لە نووسین و گوتارەکانیاندا تێبینی ئەو دوودڵییە دەکەین لەلایان و چۆن نایانەوێت لەو پرسە نزیک بنەوە؛ یاخود فرە بەگشتیی باسی لێ دەکەن، بێ ئەوەی لێی وردبنەوە. ئەمە، بەپێی کۆفمان، لەلای ئەفلاتون و کێرکگارد و فروێد و نیتشە و ئەوانەی نوێشن… تێبینی کراوە. (فروێد) لەو سەردەمەی خۆیدا ئەزموونی عیادەکەی کردووە بە پێوەر بۆ هەڵسەنگاندنی کەسایەتی ژن؛ ئەمڕۆ وێرای ماشێنی ئەو سیستەمە زەبەلاحە، فیکری ئازادیخواز بەپێوەرە زانستی و ئەپستمۆلۆجیەکان دژی ئەو فیکرە کۆنانە دەبنەوە. لەو سەردەمانەدا بێجگە لەوەی ژن حەزو ویستی خۆی خەفە دەکرد و لێی قەدەغەکرابوو ئاشکرای بکات، هەروەها بۆیشی نەبوو هیچ لە بارەی جەستەی و سێکسەوە بزانێت. فروێد لەناو دوو فاقەی هاودژییەکدا سەبارەت بە کاریگەریی خەفەکردنی حەزو چێژ لەلای مێ و نێر؛ لەلای ژن بە دۆخێکی ”هیستیریک” پێناسەی دەکات. بەڵام، هەمان خەفەکردن لەلای پیاو، لەلای هونەرمەندێکی وەک (داڤینشی) بە داهێنان و خەڵقکردن دایدەنێت. هەر بەپێی بۆچوونی کۆفمان، نیتشە کە لەنێوان هاودژییەکی ئاشکرا دەژیا، هاودژییەکی توندوتیژ؛ توندوتیژی ئارەزوویەکی شاراوەی بۆ دایکی و خوشکی و لەوانەوە وێنەی ژنی هەڵچنیبوو. بەپێی کۆفمان، (نیتشە) لەناو ئەو هاودژییەیدا ئامادە بووە لە دڕترین بیرۆکەی خۆی سەبارەت بە ”گەڕانەوەی هەمیشەیی” هەڵبگەڕێتەوە؛ لەپێناو ئەوەی ئەو ژنە ”قێزوەنانە”، کە بە سەری (میدۆزا) وێنایانی دەکرد، بۆ هەمیشە بگەڕێنەوە. لە کاتێکدا وەزیفەی ژنی کورت کردبۆوە بۆ تەنیا منداڵبوون! دەیگوت یان منداڵبوون یان پەڕتووک (aut liberi، aut libri). بەو واتایە، ژن تەنیا دا هێنەری منداڵە و پیاو داهێنەری پەڕتووکە واتە نووسین. لێرەدا ”نێر دایکێکی” داهێنەرە، ناشڵێت ”نێر وەکو دایکێکە” مەبەست ئەوەیە کە میتافۆر بەکار نابات، بەڵکوو جەغت دەکاتە سەر ئەو وێنەیە و زاراوەگەلێکی بۆ بەکار دەبات لەدەوروگڕی منداڵبوونە. لێرەدا تێمایەکی فەلسەفی لە ئارادایە؛ هەر چۆن ژن منداڵی دەبێت پیاو هزری دەبێت. هەر بەپێی کۆفمان کە پسپۆرە لە بواری فیکر و ژیانی نیتشە و ئەفڵاتون؛ نیتشە لە نامەکانیشیدا، تەنانەت بەرهەمی نووسینەکانی بە منداڵێکی خۆی دادەنا کە پێویستی بە ”پەروەردەیە”. ئەمەی بەتایبەتی بۆ پەڕتووکی ”ئەودیو چاکە و خراپە” بەکار بردووە گوایە ئەو پەڕتووکەی وەک منداڵێکی لاسار پێویستی بە پەروەردەیە!
لەو ڕوانەگەیەی پێشووەوە، دەسەڵاتی ژن تەواو سنووردار کراوە و دۆخێکی بەسرووشتکردنی جیاکاری وێنەکان سەپێندراوتە سەری؛ داوا لە ژن دەکرێت، بە ویستی خۆی قبوڵی هەموو ئەو جیاکاریانە بکات و هەمیشە لە پلانی دوو بێت و لەم ئاستەشدا بمێنێتەوە. وەک بڵێی کێشە نییە با دەسەڵاتی هەبێت، بەڵام بەشاراوەیی. ئەمە لەلای (ژان-ژاک ڕووسۆ) زۆر ڕوونە، کە دەڵێ: ئەگەر ژنان دەیانەوێت ”دەسەڵاتیان” بەسەر پیاواندا بشکێتەوە، ئەوە نابێت دەسەڵاتێکی ڕاشکاوانەیان هەبێت!
تەنانەت ئەو وتە باوەی لە هەموو جیهان بەشانازییەوە دووبارە دەکرێتەوە، وەک هەڵکێشانێک و مەرایی بۆ ژن، گوایە: ”لە پشتی هەموو پیاوێکی مەزن ژنێک هەیە”! لەو بۆچوونەوە هاتووە ئەگەر ژن مەزنیش بێت دەبێ ئەو دەسەڵاتەی بۆ پیاوەکەی بێت و لە زەمینەی ڕاستی دوور بکەوێتەوە، بۆ ئەوەی ببێتە تەنیا ئامرازێکی هاندەر بۆ پیاوێک کە لەو بەدەسەڵاترە. واتە ژن دەسەڵاتی مەعریفی و توانای ڕاستی هەیە، بەڵام بەشاراوەیی و داوای لێ دەکرێت هەمیشە لە سێبەردا بمێنێتەوە! لە بواری نووسینیشدا، ژن نەک تەنیا دەخرێتە پەراوێز، بەڵکوو بە کاتێگۆرییەکی کۆچەرییش تەماشای دەکرێت، گوایە بۆ ماوەیەک لە بواری نووسیندایە و ئیدی لەو ڕەوتەدا بەردەوام نابێت! بێ گومان ئەگەر ئەم خاڵە جۆرە ڕاستییەکی تێدا بێت با بپرسین: بۆچ هۆیەک دەگەڕێتەوە؟ لەبەرئەوە نییە کە ئەرکەکانی ژن گەلێک زۆرن؟ لەپاڵ پرسی دایکایەتی و هەڵگرتنی کێشی عەقڵیەتی پیاوانی نێو خێزانەکەی و داوی نەریت، کە هەموو هەوڵێک دەدرێت لەناو خودی خێزان و کۆمەڵ تاکو بگەڕێتەوە شوێن خۆی، واتە بگەڕێتەوە بۆ سێبەر و خۆی لەناو چوار دیواری ماڵەوە قایم بکات و ئەوێ جێی ڕاستەقینەی ئەوە. تەنانەت ئەو ژنانەی چالاکن و پێگەیەکی دیاریکراویان هەیە کاتێک هاوسەرگیری دەکەن تێبینی دەکەین چۆن ئیدی دەبێتە وابەستەی ژیانی تایبەتی مێردەکەی. ئیتر نە هاوڕێ، نە چالاکی تایبەت بە خۆی نامێنێت، بەڵکوو دەچێتە ناو پڕۆسەیەکی توانەوە لەودا و خودی ویست و بیرکردنەوەیشی دەبێتە ویست و بیرکردنەوەی مێردەکەی. ئەمە بۆ ئەو کەپڵە نوێیانەی ئەمڕۆش هەر هەمان دیاردەیە. چونکە چەواشە کراون بە جۆرە ڕووکەشییەکی مۆدێرن، بەڵام لە ناوەرۆکدا وابەستەی ئەو پیاوانەن کە هاوژینیان و وەک تووتی هەر ئەوە دەڵێنەوە کە هاوسەر و هاوژین و هاوڕێ کوڕەکەی دەیڵێت!
ئەگەر هەوڵێکی بەئەمەک هەبێت بۆ گۆڕینی هەموو ئەو عەقڵییەتە، ئەوە پێویستە لە بیری باو دەربازبین. بەو واتایە، هەر یەکێک بیروڕای تایبەتی خۆی هەبێت، بتوانێ لە یەکێکی دی خۆی جودابکاتەوە کە بەرپەچی خێرای دەداتەوە بۆ بیروڕایەک یاخود دیاردەیەک، بێ ئەوەی بەقوڵیی لەسەری بوەستێت. زۆریش گرنگە کەسێک بەرچاوی ڕوونبێت، نەکەوێتە تەڵەی ئەوانەی بۆ مەبەستێکی خۆیان دەیانەوێت پێی زۆرینەی خەڵک ڕابکێشن بۆناو داوی بیروباوەڕێکی گەرم و ئانووساتیی، ئیدی لەبیریان دەچێت کە هەمیشە ئەوانە زوو خۆیان دەکێشنەوە، چونکو، لەسەرێکەوە بەرژەوەندییان جودایە و هەرگیز دڵسۆز نین بۆ هیچ پرسێکی نەتەوەیی و کۆمەڵ؛ لەسەرێکی تریشەوە بەسادەیی و بەسەرپێی لەسەر بابەتەکە دەوەستن و تەنیا بەسۆزێکی ڕووکەشانە ڕەهەندێکی کێشەکان لێکدەدەنەوە بێ ئەوەی هەموو لایەکیان تاوتوێ کردبێت.
بۆ ئەوەی لە چارەسەر نزیک بینەوە، ناشڵێم چارسەر بدۆزینەوە، پێویستە بناغە و ڕیشەی ئەو سیستەمە هەڵوەشێندرێتەوە. پەروەردە گەورەترین بناغەیە و بەرپرسە لە گۆڕینی ئەو ئەقڵییەتە. میشێل فوکۆ لە دیمانەیەکیدا وەها باسی پەروەردە دەکات کە، ”خوێندنگە شوێنی پراکتیککردنی دەسەڵاتە.” بێگومان فوکۆ زۆر تایبەتی لە بارەی ئەو بابەتە دەدوێت، دەڵێ، ”لە کاتێکدا من لەرزم لێ دێت چۆن وانەکانم بڵێمەوە چونکە دەترسم لەوەی پێداچوونەوە بە زانیاریەکانم بکەن؛ مامۆستاکانی تر پێیانی وایە کە ئەوانن بەرابەر، بە خوێندکار و ئەو کەسانەی دێن گوێ لە وانەکانیان دەگرن، گوایە هەموو زانستییەکیان پێیە! لە کاتێکدا ئەوانە دیپلۆمێکیان هەڵگرتووە کە تەنیا مۆڵتێکی بازرگانی زانستیە بۆ ئەوەی بڵێن، ئێمە زانستیمان پێیە و ئەوەی دیپلۆمی نییە واتە زانستی نیە!…”
لەبەر تیشکی ئەو بیرکردنەوە قووڵەی فوکۆ، گرنگە وانەی تایبەتی لە خوێندنگەکاندا ئامادە بکرێت بۆ ڕۆشنکردنەوەی هزری کچ و کوڕ و یەکسانییان. هاوکات خێزانەکان بەشدار بکەن لە پڕۆسەی هۆشیارکردنەوەیە و ڕۆڵی ڕاستەقینەیان نیشان بدەن لە پێشخستنی تاک و کۆمەڵ. پەنجە درێژ بکرێت بۆ ئەو ژنانەی لەناو ڕێکخراوەکانن و لە پەڕڵەمانن ڕۆڵێکی کریگەریی بگێڕن لە پێشخستنی هزری خێزان. سیمۆن دو بۆڤوار لە ”رەگەزی دووهەم”، ڕوونی دەکاتەوە کە ”(…) چۆن شارستانیەت و پەروەردە کاردەکەنە سەر منداڵان بۆ ئەوەی لە ڕۆڵێکی پیاوانە یان ژنانەدا ئاڕاستەیان بکات، لە کاتێکدا کچان و کوڕان لە سەرەتادا جیا ناکرێنەوە. گرنگە (…) ڕێگا بدرێ بە ژنان لە ڕێگای پڕۆژەکانی خۆیانەوە تێپەڕن.(…) بەم پێیەش ژنی مۆدێرن، شانازی دەکات بە بیرکردنەوەی، بە هەڵوێستەکردنی، بە کارکردنی، بە داهێنانی، بە هەمان هەلومەرجی پیاوان و لەبری ئەوەی هەوڵی بێڕێزیکردنی بدرێت، ئەو خۆی بە یەکسانی پیاو ڕادەگەیەنێت…” بۆ هەموو گۆڕانکارییەکی لەو چەشنە، داڕشتنەوەی یاسا و جێبەجێکردنی گرنگە. ستەمکاری و ژن کوشتن قەدەر نییە. بەڵکوو چارەسەر هەیە، نموونەکەی لە ئیسپانیا تێبینی دەکرێت، کە دادگایەکی دیاریکراویان بۆ کەیسی ژن کوشتن درووست کردووە، خوولی تایبەتی بۆ ئەو دادوەرانە کراوەتەوە و ڕاهێنراون لە چۆنێتی مامەڵەکردنی ئەو پرۆسانە. لەسایەی ئەم هەنگاوە، ژمارەی کوشتنی ئافرەت لە ئیسپانیا زۆر کەمی کردووە. بۆچی کورد و وڵاتانی دیکە نموونەیان لێوە وەرناگرن؟ هەروەها، ئەگەر لەسەر ئاستی تاکیش بێت، بەرگری بکرێت دژی هەموو بیرێکی باو و ئامادەکراو و ڕێگا خۆش نەکرێت کەس ببێتە گەمەی دەستی دەسەڵات و هێزێکی بەرژەوەندخواز.
لەتەک هەموو ئەوانەدا، هەوڵی ڕاستەقینە بۆ تێکۆشان هەبێت، لەپاڵ تێکۆشانی ژن، چونکو ئەو گوتار و نووسین و گفتوگۆیانەی ئەنجام دەدرێن، مۆرکێکی جیدیان پێویستە، لەپێش هەموو شتێکدا، ژن خۆی ڕاستگۆ بێت لەگەڵ خۆی و ئەوەی دەیڵێت و دینووسێت. بێجگە لەوەی هەموو مرۆڤێک متمانەی بە کۆمەڵ و سیستەمێکی ڕاست و درووستی پەروەردە و یاسا و دادگا و ئابووری بۆ بگەڕێتەوە؛ هەموو کەسێک باوەڕی بەخۆی و توانای هەبێت؛ تێبگات لەوەی گەشەکردنی ئەو هەمان گەشەی کۆمەڵی بەدوادا دێت، درووستە بەخاویی دێتەدی، بەڵام هەر دێتەدی. [1]

Kurdipedia is not responsible for the content of this item. We recorded it for archival purposes.
This item has been written in (کوردیی ناوەڕاست) language, click on icon to open the item in the original language!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
This item has been viewed 720 times
Write your comment about this item!
HashTag
Sources
[1] Website | کوردیی ناوەڕاست | ماڵپەری کوردڕاوم - 24-11-2022
Linked items: 3
2. Biography Bayan Salman
1. Dates & Events 25-11-2022
Group: Articles
Publication date: 25-11-2022 (2 Year)
Content category: Philosophy
Content category: Women
Country - Province: South Kurdistan
Document Type: Original language
Language - Dialect: Kurdish - Sorani
Publication Type: Born-digital
Technical Metadata
Item Quality: 96%
96%
Added by ( هومام تاهیر ) on 25-11-2022
This article has been reviewed and released by ( Ziryan Serchinari ) on 26-11-2022
This item recently updated by ( Rozhgar Kerkuki ) on: 05-04-2024
Title
This item has been viewed 720 times
Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!
Biography
Shilan Fuad Hussain
Archaeological places
Cendera Bridge
Library
The Sectarianism of the Islamic State: Ideological Roots and Political Context
Articles
“War Is like a Blanket”: Feminist Convergences in Kurdish and Turkish Women’s Rights Activism for Peace
Library
Towards Hydro-Transparency on the Euphrates-Tigris Basin: Mapping Surface Water Changes in Iraq, 1984–2015
Image and Description
A Kurdish army in Istanbul to participate in the Battle of the Dardanelles in 1918
Archaeological places
Shemzinan Bridge
Biography
Hanifi Baris
Biography
Jasmin Moghbeli
Image and Description
The Kurdish Quarter, which is located at the bottom of Mount Canaan in Safed, Palestine in 1946
Library
Mapping the Unseen: Harnessing Indigenous Knowledge through Participatory Mapping to Address Displacement and Housing Challenges
Biography
Haval Hussein Saeed
Biography
Zeynep Kaya
Archaeological places
Mosque (Salah al-Din al-Ayyubi) in the city of Faraqin
Articles
Peace Making or State Breaking? The Turkish-Kurdish Peace Processes and the Role of Diasporas
Articles
Erdogan says far-right ally’s remarks on PKK leader should be evaluated
Image and Description
Kurdish Jews from Mahabad (Saujbulak), Kurdistan, 1910
Biography
Raman Salah
Image and Description
Picture of Kurdish school children, Halabja in south Kurdistan 1965
Biography
Rez Gardi
Library
Undemocratic Parties in a 'Democratic' System: The Formation and Operation of Political Parties in Post-2003 Iraq
Biography
Lisa Calan
Archaeological places
Hassoun Caves
Library
SYRIA, Update on Military Service, Mandatory Self Defence Duty and Recruitment to the YPG
Articles
Reconsidering nationalism and feminism: the Kurdish political movement in Turkey
Biography
Hardawan Mahmoud Kakashekh
Archaeological places
The tomb of the historian Marduk Kurdistani
Biography
Hafiz Akdemir
Image and Description
AN EXAMPLE OF BAATHS SOCIALISM AND DEMOCRACY IN KURDISTAN OF IRAQ
Articles
The myth of the Ottoman millet system: Its treatment of Kurds and a discussion of territorial and non-territorial autonomy

Actual
Biography
Hasret Gültekin
07-05-2022
Hazhar Kamala
Hasret Gültekin
Archaeological places
Hassoun Caves
14-06-2023
Vazhan Kshto
Hassoun Caves
Library
Mam Jalal In response to 74 questions far from politics
25-10-2023
Hazhar Kamala
Mam Jalal In response to 74 questions far from politics
Biography
Lisa Calan
04-08-2024
Hazhar Kamala
Lisa Calan
Library
38 Years of Armed Struggle of the PKK in Kurdistan
05-09-2024
Hazhar Kamala
38 Years of Armed Struggle of the PKK in Kurdistan
New Item
Library
Undemocratic Parties in a \'Democratic\' System: The Formation and Operation of Political Parties in Post-2003 Iraq
30-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Towards Hydro-Transparency on the Euphrates-Tigris Basin: Mapping Surface Water Changes in Iraq, 1984–2015
30-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Mapping the Unseen: Harnessing Indigenous Knowledge through Participatory Mapping to Address Displacement and Housing Challenges
30-10-2024
Hazhar Kamala
Library
The Sectarianism of the Islamic State: Ideological Roots and Political Context
22-10-2024
Hazhar Kamala
Library
SYRIA, Update on Military Service, Mandatory Self Defence Duty and Recruitment to the YPG
20-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Northern Iraq: Security situation and the situation for internally displaced persons (IDP) in the disputed areas, incl. possibil
20-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Kurdistan Region of Iraq (KRI): Women and men in honour-related conflicts
20-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Syria: Consequences of illegal exit, consequences of leaving a civil servant position without notice and the situation of Kurds
20-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Iran: Issues concerning persons of ethnic minorities, including Kurds and Ahwazi Arabs
18-10-2024
Hazhar Kamala
Library
Iranian Kurds: Consequences of political activities in Iran and KRI
18-10-2024
Hazhar Kamala
Statistics
Articles
  530,176
Images
  110,960
Books
  20,352
Related files
  105,419
Video
  1,578
Language
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
295,471
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,587
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,151
عربي - Arabic 
31,280
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,094
فارسی - Farsi 
10,469
English - English 
7,671
Türkçe - Turkish 
3,675
Deutsch - German 
1,785
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Group
English
Biography 
3,155
Articles 
1,995
Library 
1,937
Documents 
204
Image and Description 
77
Martyrs 
64
Publications 
49
Archaeological places 
44
Parties & Organizations 
36
Maps 
26
Genocide 
21
Clan - the tribe - the sect 
18
Artworks 
17
Places 
9
Statistics and Surveys 
5
Miscellaneous 
4
Video 
2
Offices 
2
Poem 
2
Womens Issues 
1
Environment of Kurdistan 
1
Dates & Events 
1
Quotes and Phrases 
1
Repository
MP3 
324
PDF 
31,608
MP4 
2,599
IMG 
203,549
∑   Total 
238,080
Content search
Kurdipedia is the largest multilingual sources for Kurdish information!
Biography
Shilan Fuad Hussain
Archaeological places
Cendera Bridge
Library
The Sectarianism of the Islamic State: Ideological Roots and Political Context
Articles
“War Is like a Blanket”: Feminist Convergences in Kurdish and Turkish Women’s Rights Activism for Peace
Library
Towards Hydro-Transparency on the Euphrates-Tigris Basin: Mapping Surface Water Changes in Iraq, 1984–2015
Image and Description
A Kurdish army in Istanbul to participate in the Battle of the Dardanelles in 1918
Archaeological places
Shemzinan Bridge
Biography
Hanifi Baris
Biography
Jasmin Moghbeli
Image and Description
The Kurdish Quarter, which is located at the bottom of Mount Canaan in Safed, Palestine in 1946
Library
Mapping the Unseen: Harnessing Indigenous Knowledge through Participatory Mapping to Address Displacement and Housing Challenges
Biography
Haval Hussein Saeed
Biography
Zeynep Kaya
Archaeological places
Mosque (Salah al-Din al-Ayyubi) in the city of Faraqin
Articles
Peace Making or State Breaking? The Turkish-Kurdish Peace Processes and the Role of Diasporas
Articles
Erdogan says far-right ally’s remarks on PKK leader should be evaluated
Image and Description
Kurdish Jews from Mahabad (Saujbulak), Kurdistan, 1910
Biography
Raman Salah
Image and Description
Picture of Kurdish school children, Halabja in south Kurdistan 1965
Biography
Rez Gardi
Library
Undemocratic Parties in a 'Democratic' System: The Formation and Operation of Political Parties in Post-2003 Iraq
Biography
Lisa Calan
Archaeological places
Hassoun Caves
Library
SYRIA, Update on Military Service, Mandatory Self Defence Duty and Recruitment to the YPG
Articles
Reconsidering nationalism and feminism: the Kurdish political movement in Turkey
Biography
Hardawan Mahmoud Kakashekh
Archaeological places
The tomb of the historian Marduk Kurdistani
Biography
Hafiz Akdemir
Image and Description
AN EXAMPLE OF BAATHS SOCIALISM AND DEMOCRACY IN KURDISTAN OF IRAQ
Articles
The myth of the Ottoman millet system: Its treatment of Kurds and a discussion of territorial and non-territorial autonomy

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 16
| Contact | CSS3 | HTML5

| Page generation time: 2.203 second(s)!