کتېبخانە کتېبخانە
گېڵای

کوردیپێدیا گۆرەتەرین سەرچەمەی فرەزۋانیی پەی زانیارییە کورڎییا


ھۊرچنۍ گېڵای





ورڎ گېڵای      کیبۆردە


گېڵای
ورڎ گېڵای
کتېبخانە
نامۍ کورڎیۍ پەی زاڕۊڵا
کڕۆنۆلۆژیاو ڕۇداۋەکا
سەرچەمۍ
ۋەڵینە
گلېرۆکریێ بەکاربەری
چالاکیۍ
چنین گېڵۇ؟
ۋەڵاکریێ کوردیپێدیای
ڤیدیۆ
پۊلبەڼی، پېڕبەڼی
بابەتۍ ڕېکۆتییە!
تۊمارکەرڎەی بابەتۍ
تۊمارکەرڎەی بابەتۍ تازۍ
کېیاستەی ۋېنەی!
ڕاپەرسای
چنین دېیەی تۊ
پێۋەڼی
کوردیپێدیا چ جۊرە زانیاریېۋش پەنەۋازۍ ھەنۍ
ستانداردۍ
مەرجو بەکاربەرڎەی
چنینیی بابەتۍ
ئامرازۍ
چە بارەو ئېمە
ئەڕشیڤگەرۍ کوردیپێدیای
بابەتۍ چە بارەو ئېمە!
لینکو کوردیپێدیا دلۍ لینکا پەلیانەکەو وېتەنە بنیەرە
زېیاڎکەرڎەی / لابەرڎەی ئیمەیلی
ئامارو سەردانیکەرا
ئامارو بابەتۍ
فاڕەڕو فۆنتەکا
فاڕای ڕېکۆتو ڕۊژمارەکا
ۋشکنای ڕانۋیسی
زۋان و بنەزۋانو لاپەڕەکا
کیبۆردە
لینکۍ پەنەۋازۍ
زېیاڎکریاو کوردیپێدیای پەی گوگڵ کڕۆمی
کۇکیۍ/کۇکیز
زۋانۍ
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
ھەژمارو من
چۇوەر-لۋای
بۇ بە ھامکارو شمە!
کڕېڵەۋاچۊ وېت ۋیرشېیېنە!
گېڵای تۊمارکەرڎەی بابەتۍ ئامرازۍ زۋانۍ ھەژمارو من
ورڎ گېڵای
کتېبخانە
نامۍ کورڎیۍ پەی زاڕۊڵا
کڕۆنۆلۆژیاو ڕۇداۋەکا
سەرچەمۍ
ۋەڵینە
گلېرۆکریێ بەکاربەری
چالاکیۍ
چنین گېڵۇ؟
ۋەڵاکریێ کوردیپێدیای
ڤیدیۆ
پۊلبەڼی، پېڕبەڼی
بابەتۍ ڕېکۆتییە!
تۊمارکەرڎەی بابەتۍ تازۍ
کېیاستەی ۋېنەی!
ڕاپەرسای
چنین دېیەی تۊ
پێۋەڼی
کوردیپێدیا چ جۊرە زانیاریېۋش پەنەۋازۍ ھەنۍ
ستانداردۍ
مەرجو بەکاربەرڎەی
چنینیی بابەتۍ
چە بارەو ئېمە
ئەڕشیڤگەرۍ کوردیپێدیای
بابەتۍ چە بارەو ئېمە!
لینکو کوردیپێدیا دلۍ لینکا پەلیانەکەو وېتەنە بنیەرە
زېیاڎکەرڎەی / لابەرڎەی ئیمەیلی
ئامارو سەردانیکەرا
ئامارو بابەتۍ
فاڕەڕو فۆنتەکا
فاڕای ڕېکۆتو ڕۊژمارەکا
ۋشکنای ڕانۋیسی
زۋان و بنەزۋانو لاپەڕەکا
کیبۆردە
لینکۍ پەنەۋازۍ
زېیاڎکریاو کوردیپێدیای پەی گوگڵ کڕۆمی
کۇکیۍ/کۇکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چۇوەر-لۋای
بۇ بە ھامکارو شمە!
کڕېڵەۋاچۊ وېت ۋیرشېیېنە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 چە بارەو ئېمە
 بابەتۍ ڕېکۆتییە!
 مەرجو بەکاربەرڎەی
 ئەڕشیڤگەرۍ کوردیپێدیای
 چنین دېیەی تۊ
 گلېرۆکریێ بەکاربەری
 کڕۆنۆلۆژیاو ڕۇداۋەکا
 چالاکیۍ - کوردیپێدیا
 یارڎی
تۊماری تازە
ژیواینامە
محەمەد عارف جزیری
20-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
سەید ئەکابیری خامۆشی
17-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شێخ مستەفا تەختەیی
06-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
خان ئەڵماسی لوڕستانی
03-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
محەمەدی مەلا کەریم
02-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
ئەحمەدی خانی
26-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شەفېعو حاجی محەممەڎی تەۋېڵەی
12-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
حاجی عەباسی جەڕاح
05-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شێخ عەبدولڕەحمان جانەوەرەیی
04-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
خالید ڕەشید
19-03-2024
ئەسعەد ڕەشید
ئامارۍ
بابەتۍ 518,906
ۋېنۍ 106,345
کتېبۍ PDF 19,329
فایلی پەیوەڼیدار 97,293
ڤیدیۆ 1,397
ژیواینامە
شێخ عەبدولڕەحمان جانەوەرەیی
ژیواینامە
حاجی عەباسی جەڕاح
ژیواینامە
شەفېعو حاجی محەممەڎی تەۋېڵەی
ژیواینامە
ئەحمەدی خانی
ژیواینامە
محەمەدی مەلا کەریم
مكانة المرأة الإيزيدية (4)
نۋیستەکاتا بە ڕانۋیسېۋی پوختە پەی کوردیپێدیای کېیاندۍ. ئېمە پەی شمەیشا ئەرشیڤ کەرمۍ و پەی ھەتاھەتای چە فۆتیای پارېزنمېشا!
پېڕە: کوڵەباس | زۋانو بابەتۍ: عربي
ھامبەشیکەرڎەی
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
ھۊرسەنگنای تۊماری
نایاب
فرە خاسە
خاسە
خرابە نېیەنە
خرابە
ۋزەش دلۍ ڕیزبەڼیی گلېرۆکریێکاو وېم
پەیلۋاو وېت چە بارەو ئی بابەتۍ بنۋیسە!
ۋەڵینەو دەستکاریی بابەتۍ
Metadata
RSS
چە گوگڵ پەی ۋېنە پەیۋەستا بە بابەتۍ دەسنیشانکریێ گېڵە
چە گوگڵ پەی بابەتۍ دەسنیشانکریێ گېڵە!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

مكانة المرأة الإيزيدية

مكانة المرأة الإيزيدية
مكانة المرأة الإيزيدية (4)
مهدي كاكه يي
الحوار المتمدن-العدد: 6971 - 2021-07-27 - 22:19
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات
مكانة المرأة في الأديان الكوردية (23)

نساء إيزيديات قدّيسات
جميع نساء السلالة الپيرانية والشێخانية هنّ مقدسات عند أبناء طبقة المُريدين، حيث أقيمت ‏للعديد منهنّ مزارات مقدسة. تنتشر مقامات الأولياء من النساء في جميع أنحاء كوردستان. فيما يلي نتعرّف على عدد من القدّيسات الإيزيديات.
1. القدّيسة (خاتونا فخرا): الإسم الحقيقي لها هو (غزال)، إلا أنّ (شيخ آدي الثاني) أطلق عليها (خاتونا گران) أي السيدة المحترمة، حيث أنّ المرأة الكوردية تُلقَب (خاتون) للإحترام والتقدير وللدلالة على المكانة الراقية لها، بينما الإسم (فخرا) يُشير الى والدها القدّيس (شيخ فخرَدين)، حيث أنها كانت إبنة هذا القدّيس. جدها هو الأمير الإيزيدى (ئزديني مير)، الذي كان أميراً شهيراً و إسم جدتها هو (سيتيا زن) وكان لها أخَوان إثنان هما (شيخمند) و(شيخ بدر) وكانت زوجة (شيخ حسين ابن القديس شيخ شمس). وتمّ إختيارها رئيسةً للنساء في عهد (شيخ آدي الثاني) (1162 – 1228 م) المعروف ب(آدي كوردي) [1] والمولود في بلدة هَكاري الواقعة في شمال كوردستان. القدّيسة (خاتونا فخرا) هي أشهر قديسة في الديانة الايزيدية والمرأة الوحيدة التي يُشكّل أحفادها مجموعة خاصة بهم في طبقة الشيوخ الشمسانيين. وهي خودان العديد من العشائر الايزيدية الكبيرة، مثل قيران، حليقيان، دخيان وغيرها. وهي أيضاً القديسة الراعية للمرأة (الحاملة)، حيث كانت لِ(خاتونا فخرا) كرامة تسلوم في الولادة، حيث كان يتم الإستنجاد بها في حالة عُسر الولادة ومعوقات ومصاعب وضع الجنين. إستمرت القدّيسة (خاتونا فخرا) في خدمة لالش، حيث بقيت خادمة فيه حتى وفاتها وكانت تقوم بتوعية النساء الإيزيديات وتعليمهن مبادئ وطقوس وتقاليد الدين الإيزيدي ومنعهن من الضياع. يتم ذكر (خاتون فخرا) في تراتيل ودعوات النساء الإيزيديات. تكريماَ لها ولخدمتها للمعبد المُقدّس (لالش)، تصوم النساء الإيزيديات في كل سنة، أول يوم أربعاء من شهر تشرين الثاني حسب التقويم الشرقي ويُسمّى صوم ذلك اليوم (صوم خاتونا فخرا). مزارها يقع في قرية (خوشابا) وكما توجد لها قُبّة في قرية (ختارة) ولها شيوخ من ذُريتها الى الآن في (ختارة) ومناطق أخرى. هناك مزار لِ(خاتونا فخرا) في منطقة (مام شڤان) بالقرب من بلدة (خانكي) التابعة لمحافظة دهوك في جنوب كوردستان، حيث يرتاده الإيزيديون، وخاصة النساء، يتصدقون تكريماً لِروحها ويدعون من الخالق و(طاوسي ملك) أن يحميا الإيزيديين من كل سوء وأن ينشرا الخير بينهم.
2. الشيخة (استيا ايسْ): وهي بمثابة أم الأولياء وجدّة القدّيسة (استيا حبيب). يُقال أنها كبرت وطال بها العمر، فحملوها من (لالش) الى (بحزاني) للقاء حفيدتها (استيا حبيب). (هاجال) وأحياناُ يُلفَظ (هاجالي) هو شقيق (استيا ايس) والذي هو پير ومن ذرية اپيار.
3. (استيا حبيب): وهي إبنة الشيخ هسن وحفيدة (استيا ايس). وهي شيخة القوالين الذين هم بالأصل (دومليون)، مريدو (شيخ ناصر الدين). يقع مزارها على تل بعشيقة. لها مكانة بارزة في بحزاني. تحوّر إسمها بمرور الزمن الى (ست حبيبي). ما زال بيتها قائماً في بحزاني في بيت الشيخ خلف الذي هو من سلالة زوجها ناسردين. هناك قُبب ساسي أي (الثلاثة) بين بعشيقة وبحزاني التي تعود الى أسرة ناسردين، حيث أنّ القبة الأولى هي لزوجته (حبيبة) والثانية لإبنته (خديجة) والثالثة لإبنه (شيخ مهمد).
4. پیرا (دايكا چاك): إسمها يعني (الأم الصالحة) أو (الأم الطاهرة). وهي والدة پير (مهمد رشان) الذي هو صاحب أكبر زاوية ومرقد في جبل مقلوب. يُسمّيه أهالي بحزاني وبعشيقة (مهمد بغاش) ويُلقّب (آشڤان) أي (مُشغّل الطاحونة) أي بمعنى (طاحونچي). كان والده له (7) سبعة طواحين على طريق قرية (قيماوا) التي هي من قرى عشيرة (گوران) التي أفرادها أسلموا من جرّاء حملات الإبادة الجماعية (فرمانات) التي تعرض لها الإيزيديون. تقع هذه القرية في الجهة الغربية المواجهة لجسر مندان. كلمة (بغاش) متأتية من الكلمة الكوردية المركبة (بَرْ آش)، حيث أن كلمة (بَرْ) تعني (أمام) وكلمة (آش) تعني (طاحونة) أو (مطحنة) وبذلك (بَرْ آش) تعني (الواقف أمام الطاحونة)، أي (مُشغّل الطاحونة).
5. (ستيا ئاف): وهي إبنة أمير بوتان الذي كان مسلماً متشدداً وأحد ألد أعداء الداسنية (الإيزيدية)، بينما كانت إبنته (ستيا ‏ئاف) تدافع عن الداسنية، حيث أنها إعتنقت الدين الإيزيدي. توفيت ودُفن جثمانها في مزار أبو الشمسانيين (إيزيدي ‏نمير). ‏
‏6. ‏‏المتصوّفة (پيرافات)‏‏: من الشخصيات التي مارست التصوّف ويقع مزارها في قرية كيس قلا (قلعة كيس) التي جرى تعريبها، حيث تمّ إسكان قبائل بدوية فيها.
7. استيازين: وهي والدة (فخرالدين) و(شمس الدين) وكانت ولية من أولياء الإيزيدية. لها مكانة محترمة ولها نواشين خاصة بها في عدة قرى وأماكن.
8. استيا نفيسه: يقع مزارها على تل بعشيقة.
9. (نصرة پیر مەولا).
[1]
ئی بابەتۍ بە زۋانی (عربي) نۋیسیێنە، پەی ئەۋەکەرڎەی بابەتەکۍ بە زۋانېۋ کە نۋیسێنە، سەرو ئایکۆنو ی کلیک کەرە!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئی بابەتۍ 67 جارۍ ۋینیێنە
ھاشتاگ
سەرچەمۍ
[1] پەڕیانە | عربي | https://www.ahewar.org/ - 11-03-2024
بابەتۍ پەیۋەڼدریێ: 29
ژیواینامە
کوڵەباس
پېڕە: کوڵەباس
زۋانو بابەتۍ: عربي
ڕېکۆتو ۋەڵاکەرڎەی: 27-07-2021 (3 ساڵە)
جۊرو بەڵگەنامەی: زۋانی یەکەم
جۊرو ۋەڵاکەرڎەی: دیجیتاڵ
زۋان - بنەزۋان: عەرەبی
وڵات - هەرېم: کورڎەسان
کتېب - کوڵەباس: ئایین و ئاتەئیزم
کتېب - کوڵەباس: وتارە و دیمانە
کتېب - کوڵەباس: ژەنی
تایبەتمەڼییۍ تەکنیکیۍ
چنینیی بابەتۍ: 99%
99%
ئی بابەتۍ جە لایەنو: ( ئاراس حسۆ )یۆ جە: 11-03-2024 تۊمارەکریێنە
ئی بابەتۍ چە لایەنو: ( زریان سەرچناری ) چە: 11-03-2024 پۊرەلۋای کریێنە و ئازاڎە کریێنە
لینکو بابەتۍ
ئی بابەتۍ بەپاو ستانداردۍو کوردیپێدیای ھەڵای ناتەمامە ھەنە و پەنەۋازییش بە پۊرەلۋای بابەتیی و زۋانەۋانیی فرەتەری ھەن!
ئی بابەتۍ 67 جارۍ ۋینیێنە
کوردیپێدیا گۆرەتەرین سەرچەمەی فرەزۋانیی پەی زانیارییە کورڎییا
کوڵەباس
ئانەی گەردوونیین و ئانەی نەتەوەیین
کتېبخانە
یاڎو پەنجا ساڵەو سەرکۆتەو ژڵېوەو ئاپۆیینە
ژیواینامە
محەمەدی مەلا کەریم
کوڵەباس
داڵانی و هەوارو عەشقی
کتېبخانە
گیٛجاوەو ژیوای
کوڵەباس
ڕاپۆرتو ڕاوەلوای ششۆمین هەمامەو کوڵەداستانێ هۆرامیێ
کتېبخانە
تۊرەکە پەڕ ساۋەکە
کتېبخانە
مەولە
کوڵەباس
مەتی شانۍ
ژیواینامە
خان ئەڵماسی لوڕستانی
ژیواینامە
شێخ مستەفا تەختەیی
کتېبخانە
ڕۊژماری هۆرامی (8)
ژیواینامە
محەمەد عارف جزیری
کوڵەباس
جە بۍ کەسی وېم
ژیواینامە
خورشید خانمەی داواشی
ژیواینامە
سەید ئەکابیری خامۆشی

تازەکی
ژیواینامە
شێخ عەبدولڕەحمان جانەوەرەیی
04-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
شێخ عەبدولڕەحمان جانەوەرەیی
ژیواینامە
حاجی عەباسی جەڕاح
05-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
حاجی عەباسی جەڕاح
ژیواینامە
شەفېعو حاجی محەممەڎی تەۋېڵەی
12-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
شەفېعو حاجی محەممەڎی تەۋېڵەی
ژیواینامە
ئەحمەدی خانی
26-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ئەحمەدی خانی
ژیواینامە
محەمەدی مەلا کەریم
02-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
محەمەدی مەلا کەریم
تۊماری تازە
ژیواینامە
محەمەد عارف جزیری
20-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
سەید ئەکابیری خامۆشی
17-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شێخ مستەفا تەختەیی
06-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
خان ئەڵماسی لوڕستانی
03-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
محەمەدی مەلا کەریم
02-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
ئەحمەدی خانی
26-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شەفېعو حاجی محەممەڎی تەۋېڵەی
12-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
حاجی عەباسی جەڕاح
05-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شێخ عەبدولڕەحمان جانەوەرەیی
04-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
خالید ڕەشید
19-03-2024
ئەسعەد ڕەشید
ئامارۍ
بابەتۍ 518,906
ۋېنۍ 106,345
کتېبۍ PDF 19,329
فایلی پەیوەڼیدار 97,293
ڤیدیۆ 1,397
کوردیپێدیا گۆرەتەرین سەرچەمەی فرەزۋانیی پەی زانیارییە کورڎییا
کوڵەباس
ئانەی گەردوونیین و ئانەی نەتەوەیین
کتېبخانە
یاڎو پەنجا ساڵەو سەرکۆتەو ژڵېوەو ئاپۆیینە
ژیواینامە
محەمەدی مەلا کەریم
کوڵەباس
داڵانی و هەوارو عەشقی
کتېبخانە
گیٛجاوەو ژیوای
کوڵەباس
ڕاپۆرتو ڕاوەلوای ششۆمین هەمامەو کوڵەداستانێ هۆرامیێ
کتېبخانە
تۊرەکە پەڕ ساۋەکە
کتېبخانە
مەولە
کوڵەباس
مەتی شانۍ
ژیواینامە
خان ئەڵماسی لوڕستانی
ژیواینامە
شێخ مستەفا تەختەیی
کتېبخانە
ڕۊژماری هۆرامی (8)
ژیواینامە
محەمەد عارف جزیری
کوڵەباس
جە بۍ کەسی وېم
ژیواینامە
خورشید خانمەی داواشی
ژیواینامە
سەید ئەکابیری خامۆشی

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.5
| پێۋەڼی | CSS3 | HTML5

| کاتو وەشکەرڎەی لاپەڕەی: 0.281 چرکە(چرکۍ)!