کتېبخانە کتېبخانە
گېڵای

کوردیپێدیا گۆرەتەرین سەرچەمەی فرەزۋانیی پەی زانیارییە کورڎییا


ھۊرچنۍ گېڵای





ورڎ گېڵای      کیبۆردە


گېڵای
ورڎ گېڵای
کتېبخانە
نامۍ کورڎیۍ پەی زاڕۊڵا
کڕۆنۆلۆژیاو ڕۇداۋەکا
سەرچەمۍ
ۋەڵینە
گلېرۆکریێ بەکاربەری
چالاکیۍ
چنین گېڵۇ؟
ۋەڵاکریێ کوردیپێدیای
ڤیدیۆ
پۊلبەڼی، پېڕبەڼی
بابەتۍ ڕېکۆتییە!
تۊمارکەرڎەی بابەتۍ
تۊمارکەرڎەی بابەتۍ تازۍ
کېیاستەی ۋېنەی!
ڕاپەرسای
چنین دېیەی تۊ
پێۋەڼی
کوردیپێدیا چ جۊرە زانیاریېۋش پەنەۋازۍ ھەنۍ
ستانداردۍ
مەرجو بەکاربەرڎەی
چنینیی بابەتۍ
ئامرازۍ
چە بارەو ئېمە
ئەڕشیڤگەرۍ کوردیپێدیای
بابەتۍ چە بارەو ئېمە!
لینکو کوردیپێدیا دلۍ لینکا پەلیانەکەو وېتەنە بنیەرە
زېیاڎکەرڎەی / لابەرڎەی ئیمەیلی
ئامارو سەردانیکەرا
ئامارو بابەتۍ
فاڕەڕو فۆنتەکا
فاڕای ڕېکۆتو ڕۊژمارەکا
ۋشکنای ڕانۋیسی
زۋان و بنەزۋانو لاپەڕەکا
کیبۆردە
لینکۍ پەنەۋازۍ
زېیاڎکریاو کوردیپێدیای پەی گوگڵ کڕۆمی
کۇکیۍ/کۇکیز
زۋانۍ
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
ھەژمارو من
چۇوەر-لۋای
بۇ بە ھامکارو شمە!
کڕېڵەۋاچۊ وېت ۋیرشېیېنە!
گېڵای تۊمارکەرڎەی بابەتۍ ئامرازۍ زۋانۍ ھەژمارو من
ورڎ گېڵای
کتېبخانە
نامۍ کورڎیۍ پەی زاڕۊڵا
کڕۆنۆلۆژیاو ڕۇداۋەکا
سەرچەمۍ
ۋەڵینە
گلېرۆکریێ بەکاربەری
چالاکیۍ
چنین گېڵۇ؟
ۋەڵاکریێ کوردیپێدیای
ڤیدیۆ
پۊلبەڼی، پېڕبەڼی
بابەتۍ ڕېکۆتییە!
تۊمارکەرڎەی بابەتۍ تازۍ
کېیاستەی ۋېنەی!
ڕاپەرسای
چنین دېیەی تۊ
پێۋەڼی
کوردیپێدیا چ جۊرە زانیاریېۋش پەنەۋازۍ ھەنۍ
ستانداردۍ
مەرجو بەکاربەرڎەی
چنینیی بابەتۍ
چە بارەو ئېمە
ئەڕشیڤگەرۍ کوردیپێدیای
بابەتۍ چە بارەو ئېمە!
لینکو کوردیپێدیا دلۍ لینکا پەلیانەکەو وېتەنە بنیەرە
زېیاڎکەرڎەی / لابەرڎەی ئیمەیلی
ئامارو سەردانیکەرا
ئامارو بابەتۍ
فاڕەڕو فۆنتەکا
فاڕای ڕېکۆتو ڕۊژمارەکا
ۋشکنای ڕانۋیسی
زۋان و بنەزۋانو لاپەڕەکا
کیبۆردە
لینکۍ پەنەۋازۍ
زېیاڎکریاو کوردیپێدیای پەی گوگڵ کڕۆمی
کۇکیۍ/کۇکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چۇوەر-لۋای
بۇ بە ھامکارو شمە!
کڕېڵەۋاچۊ وېت ۋیرشېیېنە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 چە بارەو ئېمە
 بابەتۍ ڕېکۆتییە!
 مەرجو بەکاربەرڎەی
 ئەڕشیڤگەرۍ کوردیپێدیای
 چنین دېیەی تۊ
 گلېرۆکریێ بەکاربەری
 کڕۆنۆلۆژیاو ڕۇداۋەکا
 چالاکیۍ - کوردیپێدیا
 یارڎی
تۊماری تازە
ژیواینامە
محەمەد عارف جزیری
20-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
سەید ئەکابیری خامۆشی
17-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
سەفوەت
13-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شێخ مستەفا تەختەیی
06-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
خان ئەڵماسی لوڕستانی
03-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
محەمەدی مەلا کەریم
02-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
ئەحمەدی خانی
26-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شەفېعو حاجی محەممەڎی تەۋېڵەی
12-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
حاجی عەباسی جەڕاح
05-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شێخ عەبدولڕەحمان جانەوەرەیی
04-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ئامارۍ
بابەتۍ 518,848
ۋېنۍ 106,292
کتېبۍ PDF 19,332
فایلی پەیوەڼیدار 97,307
ڤیدیۆ 1,399
ژیواینامە
شێخ عەبدولڕەحمان جانەوەرەیی
ژیواینامە
حاجی عەباسی جەڕاح
ژیواینامە
سەفوەت
ژیواینامە
سەید ئەکابیری خامۆشی
ژیواینامە
محەمەد عارف جزیری
موطن واصل عشیره القیتول القباد الكردیه العیلامیه
زانیارییەکۍ کوردیپێدیای چە گرڎ کات و یاگېۋۆ و پەی گرڎ کات و یاگېۋېچەنۍ!
پېڕە: کوڵەباس | زۋانو بابەتۍ: عربي
ھامبەشیکەرڎەی
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
ھۊرسەنگنای تۊماری
نایاب
فرە خاسە
خاسە
خرابە نېیەنە
خرابە
ۋزەش دلۍ ڕیزبەڼیی گلېرۆکریێکاو وېم
پەیلۋاو وېت چە بارەو ئی بابەتۍ بنۋیسە!
ۋەڵینەو دەستکاریی بابەتۍ
Metadata
RSS
چە گوگڵ پەی ۋېنە پەیۋەستا بە بابەتۍ دەسنیشانکریێ گېڵە
چە گوگڵ پەی بابەتۍ دەسنیشانکریێ گېڵە!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

الكورد الفيلية

الكورد الفيلية
موطن واصل عشیره القیتول القباد الكردیه العیلامیه
قری و مدن عیلام / ئیلام …..”چنار باشی”

میزت الطبیعه والتاریخ چنار باشی عن نظیراتها من القری الایلامیه المحیطه بها وجعلت منها رقعه ممیزه فی شرق الخارطه الكوردیه, یبهو ریفها بتضاریس جیولوجیه لا تستطیع ان تغض النظر عن جمالها, من اول وهله یشد انتباهك اطلاله جبل “كان سەیفی/كان صیفی”, قمته تجاوز قمم سلسله جبال “گەوەر كۆێه/كبیر كوه ” ارتفاعا, یستقبلها عشاق الجبال ومتسلقیها فی منطقه “وەر زەرین/ورزرین” المذهله, وعلی مدی النظر تكتنف اشجار البلوط المعمره والاعشاب الجبلیه النادره ابعاد الارض وتخلق منها مراتع جذابه تضایف السفوح والجروف المتشابكه التی تتلاشا حافاتها عند الوادی الضیق “رازیانه” القلیل النظیر فی العالم, والحق انها بقعه بهیه ممتده السحر!. الی جانب هذه الملامح التی اتسمت بها وجه هذه الارض, فهنالك معالم اثريه تزخر باطنها، قبور ملوك المیدیین والمنقوشات الاثریه التی تشیر الی عصرهم الذهبي تعتبر أحد نماذجها، تجاور هذه المدافن ابار النفط والمعادن الثمینه الاخری التی لن تستغل بعد والتی دخلت سجل الثروات المعدنیه فی شرق كوردستان.
تقع چنار باشی فی شرق مدینه ئیلام وتبعد عنها بحوالی 45 كم علی الطريق المودی الی مدینه “دەری شار/دره شهر” محاطة بتضاريس وعره. تحد القریه من الشمال ارتفاعات “ده نگ بەزوڵه” و “كەل كوڵه ناو” ملتحقه بجبال “چەمەن گڵ” و”سەیوان” الشامخة التی تنتهی بمنطقه “سیروان/شیروان” المدهشة. تحاذيها من الجنوب سلسله جبال گەوەر كۆیه/ “الجزء الجنوب الشرقي من جبال زاگروس المترامیه الأطراف”، تشكل هذه الارتفاعات جدارا حائكا مشيدا بقمم باسقه مثل “بهار ئاو” و “كان سەیفی” متصله بجبل “وەر زەرین” فی البقعة التی تعرف باسمه، وجبل “پاساره” وغابته الجمیله فی منطقه “رەیەگی پاساره/طریق پاساره”. من الغرب حیث جبال “گه زان” و “دەنگ بەغدوره” وتلتقی ب قریه “پا كەل/پا كل” والی الممر المودی الی “مله پەنج ئاو/مضیق پنج اب” الذی یعد المدخل الرئيسي الی سلسله جبال “گەوەر” فی مسیرك من ئیلام باتجاه مدینه “بەیرەی/بدره”. یقع “چەگاه چنار/تل چنار” و”مله چنار/مضيق چنار” فی شرقها ملتحقه بالوادي الضيق “دەروەن رازیانه/وادی رازیانه” المدهش ویمتد الطريق الی اقصی الشرق حیث مدینتی “بەیرەی/بدره” و”دەرەی شار/دره شهر” الاثریه المیدیه الایلامیه العریقه.
لا یوجد زمن محدد لتاسیس هذه القریه, ولكن التاریخ یذكراستیطان الكورد فیها منذ غادر الازمان، واثارها البشریه دليلا ساطعا لما نذكره، شهدت هجرات كوردیه لها ومنها عبر الزمن، وتناقلت عبر التاریخ والاسلاف ذكر أحد رؤساء قبیله القیتول القباد الكوردیه ویدعی “جلال الدین باشی” فیها, حیث اتخذها رتعا له ولأفراد قبيلته الذین اسسوا مساكنهم فیها واستغلوا ریفها للزراعة والرعي وورثوها جیلا بعد اخر لهذا الیوم، هنالك وثائق تثبت ملكیه هذه الأراضي تعود للعهد القاجاری والزندی، ومنها الأراضي التی تحضی بآبار النفط!. یخترق نهر “ئاوه زا” الریف و منازله، وعلی ضفافه شتل الباشی شجره “چنار/الدلب”، ومنذ ذالك الحین عرفت هذه القریه ب “چنار باشی” باعتبارها ترجمه لاسم الباشی وشجرته المعمرة التی غدت الیوم أحد معالمها الرائعة!. تباينت الروایات والاراء حول اصول هذه القبیله ومؤسسها، الا ان جلها تجتمع فی اصل نسبها الكوردی عبر التاریخ, وباختصار, یذكر المؤرخون نجم سلمان الفیلی وجعفر خیتال واخرون، بان القیتول من العشائر الكوردیه القديمة وينحدرون من قبیله “پیران” وهی واحده من عشائر “بلباس” التی تنسب الی قبیلتی موكری وبابان الكوردیتین, واشار المستشرق “باسيل نكیتین” والمؤرخون “عباس العزاوي”، “إسكندر امان الهی” وغيرهم الی ان الپیران من مواطنو ئیلام القدماء ولكن بسبب سیاسات الحكام والخصومات الداخلیه قاموا بتنقلات متعددة طوعیه وقسريه عبر التأريخ. من الجدیر ذكره ان مؤرخوا ومحققوا القریه یعتقدون ان أصول قبیلتهم تنحدر من عشائر الكرمانج, وتعتبر اللهجه الكوردیه القریبه من “البهدنانیه” التی یتداولها سكان القریه ومنذ الازل هی من اهم الاسباب التی تسند هذا الاعتقاد!.
لن تكن علاقة الباشی بالحكومه المركزیه جیده ولكن حنكته السیاسیه ضاعفت مناطق نفوذه فی ئیلام لسنين عديده وصار حاكما بأمره تهابه الكثیر من العشائر الكوردیه، ومنها العشائر التی عرفت حسب افخاذها وانسابها و تعرف ب (ئەیڵ بەیرەی/عشائر بیری) انتشرت قراها فی الأراضي الایلامیه ومناطق شرق دجله, وحذر الناس الحفرة التی حفرها الباشی فی القریه لمعاقبه اعدائه ورمیهم فیها، وعرفت ب “سیه چاڵ/ الحفرة السوداء” وأصبحت هی الاخری أحد مآثر القریه!. عبر القرون تمكنت القیتول بتراس عددا من العشائر فی پشتكوه, لذا لا نستغرب وجودهم فی عشائر الملكشای, الشوهان, الزنگنه, اللك وغیرهم. تقیم هذه القبیله فی ئیلام, كرماشان, طهران, گرمسار, كاشان, اهواز, قزوین, جنوب كوردستان, بغداد, مناطق شرق دجله وعدد كبیر فی اورپا واسترالیا وامیركا.
لا یختلف حال اهل چنار باشی عن أحوال أهلهم فی عموم كوردستان، حیث صاحبتهم حاله التهجير منذ ولادتهم! والتأريخ وثق هجرات قسريه وطوعیه للكورد شملت سكان مدن وقری ئیلام ومنها هذا الریف، وتركت مئات من عوائل القیتول اماكنهم واعرضوا عنها بحثا عن ملاذا امنا بعيدا عن ولاة اللور الذین حكموا ئیلام ابان العهد الصفوي والقاجاری باتجاه الجنوب الكوردی وبغداد ومناطق شرق دجله التی كانت امتدادا لأراضيهم، كان الكورد یسكنها منذ الازل “قبل تعريبها” وكانت تابعه لحكم العثمانیین.. فی بدایه الحكم الپهلوی (العقود الاولی من القرن المنصرم) حاول الشاه رضا خان (والد الشاه الأخير) جاهدا عن طریق القنصلیه الایرانیه فی بغداد بتشويق الكورد وعودتهم الی مناطقهم فی ئیلام، بعد ان أصدر مرسوما بأنهاء حكم ولاة اللور فی ئیلام ولورسان، لكن محاولته اخفقت، وعاقبتها ادت الی تجزئه القری الایلامیه وترحيل ثلثا من سكان عشائر الكورد قسرا وإسكانهم فی مناطق اخری, كی تتخذ منهم سدود منیعه ضد قبائل اللور المتحركه لأجل المراعي.
د. كمال قيتولي
[1]
ئی بابەتۍ بە زۋانی (عربي) نۋیسیێنە، پەی ئەۋەکەرڎەی بابەتەکۍ بە زۋانېۋ کە نۋیسێنە، سەرو ئایکۆنو ی کلیک کەرە!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئی بابەتۍ 351 جارۍ ۋینیێنە
ھاشتاگ
سەرچەمۍ
[1] پەڕیانە | عربي | https://www.sotaliraq.com/ - 13-02-2024
بابەتۍ پەیۋەڼدریێ: 43
کوڵەباس
پېڕە: کوڵەباس
زۋانو بابەتۍ: عربي
ڕېکۆتو ۋەڵاکەرڎەی: 21-12-0221 (1803 ساڵە)
جۊرو بەڵگەنامەی: زۋانی یەکەم
جۊرو ۋەڵاکەرڎەی: دیجیتاڵ
زۋان - بنەزۋان: عەرەبی
وڵات - هەرېم: ئێراق
وڵات - هەرېم: پانیشتو کورڎەسانی
کتېب - کوڵەباس: وتارە و دیمانە
تایبەتمەڼییۍ تەکنیکیۍ
چنینیی بابەتۍ: 99%
99%
ئی بابەتۍ جە لایەنو: ( ئاراس حسۆ )یۆ جە: 13-02-2024 تۊمارەکریێنە
ئی بابەتۍ چە لایەنو: ( زریان سەرچناری ) چە: 17-02-2024 پۊرەلۋای کریێنە و ئازاڎە کریێنە
لینکو بابەتۍ
ئی بابەتۍ بەپاو ستانداردۍو کوردیپێدیای ھەڵای ناتەمامە ھەنە و پەنەۋازییش بە پۊرەلۋای بابەتیی و زۋانەۋانیی فرەتەری ھەن!
ئی بابەتۍ 351 جارۍ ۋینیێنە
کوردیپێدیا گۆرەتەرین سەرچەمەی فرەزۋانیی پەی زانیارییە کورڎییا
کوڵەباس
ئانەی گەردوونیین و ئانەی نەتەوەیین
کوڵەباس
داڵانی و هەوارو عەشقی
ژیواینامە
خان ئەڵماسی لوڕستانی
ژیواینامە
سەفوەت
ژیواینامە
محەمەد عارف جزیری
کوڵەباس
جە بۍ کەسی وېم
کوڵەباس
مەتی شانۍ
کوڵەباس
عەبوولە (2)
کتېبخانە
یاڎو پەنجا ساڵەو سەرکۆتەو ژڵېوەو ئاپۆیینە
ژیواینامە
خورشید خانمەی داواشی
کتېبخانە
ڕۊژماری هۆرامی (8)
کتېبخانە
گیٛجاوەو ژیوای
کتېبخانە
تۊرەکە پەڕ ساۋەکە
ژیواینامە
سەید ئەکابیری خامۆشی
کتېبخانە
مەولە
ژیواینامە
شێخ مستەفا تەختەیی

تازەکی
ژیواینامە
شێخ عەبدولڕەحمان جانەوەرەیی
04-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
شێخ عەبدولڕەحمان جانەوەرەیی
ژیواینامە
حاجی عەباسی جەڕاح
05-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
حاجی عەباسی جەڕاح
ژیواینامە
سەفوەت
13-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
سەفوەت
ژیواینامە
سەید ئەکابیری خامۆشی
17-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
سەید ئەکابیری خامۆشی
ژیواینامە
محەمەد عارف جزیری
20-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
محەمەد عارف جزیری
تۊماری تازە
ژیواینامە
محەمەد عارف جزیری
20-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
سەید ئەکابیری خامۆشی
17-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
سەفوەت
13-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شێخ مستەفا تەختەیی
06-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
خان ئەڵماسی لوڕستانی
03-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
محەمەدی مەلا کەریم
02-05-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
ئەحمەدی خانی
26-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شەفېعو حاجی محەممەڎی تەۋېڵەی
12-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
حاجی عەباسی جەڕاح
05-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ژیواینامە
شێخ عەبدولڕەحمان جانەوەرەیی
04-04-2024
ئەسعەد ڕەشید
ئامارۍ
بابەتۍ 518,848
ۋېنۍ 106,292
کتېبۍ PDF 19,332
فایلی پەیوەڼیدار 97,307
ڤیدیۆ 1,399
کوردیپێدیا گۆرەتەرین سەرچەمەی فرەزۋانیی پەی زانیارییە کورڎییا
کوڵەباس
ئانەی گەردوونیین و ئانەی نەتەوەیین
کوڵەباس
داڵانی و هەوارو عەشقی
ژیواینامە
خان ئەڵماسی لوڕستانی
ژیواینامە
سەفوەت
ژیواینامە
محەمەد عارف جزیری
کوڵەباس
جە بۍ کەسی وېم
کوڵەباس
مەتی شانۍ
کوڵەباس
عەبوولە (2)
کتېبخانە
یاڎو پەنجا ساڵەو سەرکۆتەو ژڵېوەو ئاپۆیینە
ژیواینامە
خورشید خانمەی داواشی
کتېبخانە
ڕۊژماری هۆرامی (8)
کتېبخانە
گیٛجاوەو ژیوای
کتېبخانە
تۊرەکە پەڕ ساۋەکە
ژیواینامە
سەید ئەکابیری خامۆشی
کتېبخانە
مەولە
ژیواینامە
شێخ مستەفا تەختەیی

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.5
| پێۋەڼی | CSS3 | HTML5

| کاتو وەشکەرڎەی لاپەڕەی: 0.5 چرکە(چرکۍ)!