Pirtûkxane Pirtûkxane
Lêgerîn
  

Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!


Vebijêrkên Lêgerînê


Lêgerîna pêşketî      Kilaviya


Lêgerîn
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Lêgerîna naverokê
Li ser lêgerînê bikirtînin
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina babetê
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Alav
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Dark Mode
Ziman
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Hesabê min
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
Lêgerîn Tomarkirina babetê Alav Ziman Hesabê min
Lêgerîna pêşketî
Pirtûkxane
Navên kurdî
Kronolojiya bûyeran
Çavkanî - Jêder
Lêgerîna naverokê
Li ser lêgerînê bikirtînin
Çîrok
Berhevokên bikarhêner
Çalakî
Çawa lê bigerim?
Belavokên Kurdîpêdiya
Video
Sinifandin
Babeta têkilhev!
Tomarkirina Babetê nû
Wêneyekê rêke
Rapirsî
Nêrîna we
Peywendî
Kurdîpîdiya pêdivî bi çi zaniyariyane!
Standard
Mercên Bikaranînê
Kalîteya babetê
Em kî ne
Arşîvnasên Kurdipedia
Gotarên li ser me!
Kurdîpîdiyayê bike di malperê xuda
Tomarkirin / Vemirandina îmêlî
Amarên mêhvana
Amara babetan
Wergêrê funta
Salname - Veguherîner
Kontrola rastnivîsê
Ziman û zaravayên malperan
Kilaviya
Girêdanên bikêrhatî
Berfirehkirina Kurdîpêdiya ji bo Google Chrome
Kurabiye
Dark Mode
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Çûna jûr
Hevkarî û alîkarî
Şîfre ji bîr kir!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2025
 Em kî ne
 Babeta têkilhev!
 Mercên Bikaranînê
 Arşîvnasên Kurdipedia
 Nêrîna we
 Berhevokên bikarhêner
 Kronolojiya bûyeran
 Çalakî - Kurdipedia
 Alîkarî
Babetên nû
Cihên arkeolojîk
Bîrdariya Enfalê
24-02-2025
Seryas Ehmed
Pirtûkxane
Pêvajoya Çareseriyê
21-02-2025
Sara Kamela
Pirtûkxane
WATA
13-02-2025
Sara Kamela
Pirtûkxane
Dîroka Kurdistanê 3 Abdusamet Yîgît
28-01-2025
Sara Kamela
Cih
Qada Jina Azad
24-01-2025
Aras Hiso
Pirtûkxane
Dîroka kurdistanê 2
12-12-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Hasan Bîter
26-11-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 48
24-11-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
RÊZIMANE KURMANCÎ
10-11-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Dîroka Kurdistanê 1
10-11-2024
Sara Kamela
Jimare
Babet
  542,650
Wêne
  116,070
Pirtûk PDF
  21,010
Faylên peywendîdar
  112,159
Video
  1,954
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
297,216
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
91,941
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,679
عربي - Arabic 
34,857
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
21,864
فارسی - Farsi 
12,172
English - English 
8,018
Türkçe - Turkish 
3,714
Deutsch - German 
1,877
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,144
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,899
Pend 
24,978
Kurtelêkolîn 
6,045
Şehîdan 
4,356
Enfalkirî 
3,992
Pirtûkxane 
2,778
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,749
Cih 
1,165
Belgename 
315
Wêne û şirove 
184
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
62
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
552
PDF 
33,069
MP4 
3,172
IMG 
214,120
∑   Hemû bi hev re 
250,913
Lêgerîna naverokê
Kurtelêkolîn
Nameyên dawî ya Rojhat Zîla...
Kurtelêkolîn
Nameyên dawî yên Erdal Şahî...
Kurtelêkolîn
Peyama dawî ya Seyîd Evran
Cihên arkeolojîk
Bîrdariya Enfalê
Kurtelêkolîn
Jiyaneke tijî têkoşîn; Mihe...
مملكة أورارتو الكردية
Kurdîpêdiya ne dadgeh e, ew tenê daneyan ji bo lêkolînê û eşkerekirina rastiyan amade dike.
Pol, Kom: Kurtelêkolîn | Zimanê babetî: عربي - Arabic
Par-kirin
Copy Link0
E-Mail0
Facebook0
LinkedIn0
Messenger0
Pinterest0
SMS0
Telegram0
Twitter0
Viber0
WhatsApp0
Nirxandina Gotarê
Bêkêmasî
Gelek başe
Navîn
Xirap nîne
Xirap
Li Koleksîyana min zêde bike
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Dîroka babetê
Metadata
RSS
Li googlê li wêneyan girêdayî bigere!
Li ser babeta hilbijartî li Google bigerin!
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish0
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)2
English - English0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

مملكة أورارتو الكردية

مملكة أورارتو الكردية
موقع/ تاريخ الكرد و حضارة كردستان[1]
(أورارتو) هو اسم يدل على مملكة كردية كانت تقع في باكور كردستان (جنوب شرق البحر الأسود وإلى الجنوب الغربي من بحر قزوين). وسُميت أحياناً «نائيري» في حين سمى الأورارتيون بلادهم «بياينيلي»، كما ورد اسم هذه الدولة الكردية في التناخ على شكل «آرارات».
قامت مملكة أورارتو الكردية إبان القرنين التاسع والسابع قبل الميلاد، بجبال كردستان الشمالية حول بحيرة وان، وكانت عاصمتها مدينة وان الحالية (باكور كردستان).
ضمت المملكة قلعة يتوضع مدخلها بجبل صخري وعلى واجهة مدخلها لوحة صخرية منقوش عليها رسومات سجلت حروبهم مع الآشوريين جيرانهم، وكانوا يصنعون التماثيل المجنحة والمشغولات البرونزية، وقد حكم الآشوريون باكور كردستان أوائل القرن الثالث ق.م – وكانت ثقافة الكرد الأورارتيين متأثرة بشرق وشمال الهلال الخصيب وكما كتبوا بالكتابة المسمارية، والمعابد تشبه المعابد الإغريقية، وهناك اليوم في جبل آرارات الذي وجدت به بقايا سفينة نوح.
يرد أول ذكر لهذه الدولة الكردية في النصوص الآشورية إلى عهد الملك «شولمانو- اشارئد» الأول (1234- 1263 ق.م)، حيث يرد في حولياته أنه حارب ثماني دول أو مدن في بلاد «أوواتري». فلم تكن في هذه المنطقة دولة موحدة في هذه المرحلة، وإنما مجموعة من دويلات المدن. وبلاد أورارتو منطقة جبلية منيعة. وفيها الكثير من المواد الخام وخصوصاً الحديد، ما مكنها من أن تصبح واحدة من القوى الكبرى في عالم الشرق القديم. ولم تختلف طبيعة النظام الذي ساد فيها عما كان سائداً في باقي دول الشرق القديم الأخرى مع الإشارة إلى أن الكرد الأورارتيين طبقوا النظم الإدارية الآشورية في دولتهم. كما أدخلوا النظم العسكرية الآشورية على قواتهم.
نشوء الدولة:
تبدأ النصوص الآشورية مع منتصف القرن التاسع ق.م، بالإشارة إلى وجود دولة أورارتية موحدة، بعاصمتها «أرزاسكون» ويحكمها شخص اسمه «أرامي». وقد هاجم الملك الآشوري «شولمانو- اشارئد» الثالث (858- 824 ق.م) «أورارتوا» في حملته عام 856 ق.م، ونجح في احتلال عاصمتها «أرزاسكون» وتدميرها. ويبدو أن نصره في هذه الحملة لم يكن حاسماً. فقام بحملة ثانية عام 832 ق.م، لم يحقق فيها نجاحاً يذكر.
استغل الكرد الأورارتيون الضعف الذي حل بالدولة الآشورية نتيجة الحرب الأهلية فيها أواخر سني حكم «شولمانو- اشارئد» الثالث، ليعيدوا بناء ما دمرته الحروب مع آشور، ولينطلقوا متوسعين خارج حدودهم.
قوة الدولة:
بدأت بوادر قوة دولة أورارتو الكردية بالظهور في عهد الملك «ساردوري» الأول الذي اتخذ من مدينة «توشبا» في موقع مدينة وان الحالية عاصمة له. وله أيضاً تعود أولى الكتابات الأورارتية (أي الملك سردوري الاول)، وهي كتابة قصيرة مكتوبة باللغة الآشورية عُثر عليها في “توشبا”، وتذكر ألقاب «ساردوري» الأول «الملك العظيم، الملك القوي، الملك المحارب، ملك نايري (ربما أصل الاسم سردار ففي الكردية اسم سردار يعني الزعيم او الوالي وكلمة “سَر- بفتح السين” بالكردية تعني الرأس أو الرئيس) وهي الألقاب نفسها التي حملها الملوك الآشوريون. في عهد خلفاء «ساردوري» الأول، توضحت معالم الدولة الأورارتية، فحكم ابنه «إشبويني» بين عامي 825- 815 ق.م. وأشرك معه ابنه «مينوا» الذي استمر في الحكم إلى نحو عام 780ق.م. وقد وسع «مينوا» حدود الدولة، فوصلت حدودها الجنوبية الشرقية إلى الضفاف الغربية والجنوبية لبحيرة أرومية (باكور كردستان) وامتدت شمالاً بين بحيرة وان ونهر «أراكس».
هاجم مينوا البلاد الواقعة إلى الجنوب من بحيرة أرومية التي شكلت الجناح الشرقي للدولة الآشورية. واتجه بقواته غرباً نحو الشمال السوري حتى بلغ مناطق «كوموخ» و«ميليد». وفرض سيادته شمالاً على أعالي نهري «كورا» و«أراكس» وبحيرة «سيفان». في عام 760ق.م أصبح «ساردوري» الثاني ملكاً واستمر في توجيه الحملات نحو الجبهات التقليدية. فوصلت قواته جنوباً إلى حوض نهر ديالى. ووجه حملتين نحو بلاد الشام كان هدفهما توطيد نفوذه في المناطق التي سبق وخضعت لأورارتو.
نهاية الدولة:
مع بداية حكم «توكولتي- ابيل- إشارا » الثالث (745- 727ق.م) للدولة الآشورية بَدأ التراجع في أحوال أورارتو. ففي عام 743ق.م تمكن «توكولتي- ابيل- إشارا » الثالث من هزيمة قوات «ساردوري» الثاني وحلفائه في سورية، مثل «كوموخ» و«ميليد» و«بيت أغوشي» وغيرهم، وذلك في المعركة التي جرت على أراضي دولة «كوموخ». وفي عام 735ق.م هاجم «توكولتي- ابيل- إشارا» الثالث عمق الأراضي الكردية الأورارتية، ووصل إلى العاصمة «توشبا».
بعد سقوط الدولة الآشورية نحو عام 612 ق.م على يد الكرد الميديين خضعت مملكة أورارتو الكردية لمملكة ميديا (ماد) الكردية التي أبقت على أورارتو دويلة كردية تابعة لها حتى الأعوام 593- 591ق.م حين انصهرت دويلة أورارتو الكردية نهائياً داخل إمبراطورية ميديا (ماد) الكردية. ومنذ نهاية القرن السادس ق.م، بدأت القبائل الأرمنية بالدخول إلى باكور كردستان (بلاد أورارتو)، قادمة من الأناضول لتعطي المنطقة اسم أرمينيا.
سكان أورارتو وأصلهم ولغتهم:
سمت الكتابات الملكية الخليط السكاني من الأحرار لمجتمع بلاد اورارتو «شوريلي». فالمجتمع الأورارتي كباقي المجتمعات ليس متجانساً من الناحية العرقية. فإلى جانب الكرد الأورارتيين الأصليين، قد تواجد في المنطقة الحثيون ومجموعة أخرى من القبائل ذات الأصول القوقازية. وكان للعبيد دور محدود في المجتمع الأورارتي. ومصدرهم الأساسي أسرى الحروب.
اللغة الكردية الأورارتية كانت من اللغات الإلصاقية. مثلها في ذلك مثل اللغة الكردية السومرية واللغة الكردية الحورية (أي الكرد الهوريين حيث أن الكرد الأورارتيين هم اصلاً كانوا من أحفاد الكرد الهوريين الذين أسسوا فيما مضى مملكة ميتان) وبعض اللغات القوقازية اليوم. وقد دوَّن ملوك أورارتو بلغتهم الكردية مجموعة كبيرة من النصوص التي تساعد في كتابة تاريخ هذه الدولة من مختلف النواحي. واستخدم الكرد الأورارتيون الكتابة المسمارية لكتابة هذه النصوص وفي أحيانٍ قليلة لجأوا إلى استخدام الهيروغليفية الحيثية.
ازدهار العمارة والاهتمام بها:
أولى الملوك الكرد الأورارتيين أهمية كبيرة لمسألة بناء المدن والحصون وخاصة في المناطق الحدودية. ومن أهم المدن التي بُنيت في حقبة ازدهار أورارتو مدينة «إيربوني» في المكان الحالي لعاصمة ارمينيا (يريفان)، ومدينة «تيشي بايني» موقع «كارمير بلور» اليوم.
وهذه بنيت في عهد الملك «روسا» الثاني بالقرب من مدينة يريفان الأرمينية. وإلى جانب القلعة الأساسية للمدينة وجدت الأحياء السكنية، وكانت البيوت مؤلفة من غرفتين أو ثلاث غرف. وقد شق ملوك أورارتو الكثير من قنوات جر المياه لاستخدامها في الأعمال الزراعية أو للشرب، وبعض هذه القنوات ما تزال تستخدم حتى اليوم مثل قناة «مينوا». وقد عثر الأثريون على عدد كبير من الأعمال الفنيّة التي حملت في البداية خصائص الفنون الآشورية. ثم بدأت تظهر ملامح مميزة للفنون الكردية الأورارتية، وتنوعت هذه الفنون ما بين النحت واللوحات الجدارية والنقش على المعدن.
878

Kurdîpêdiya ne berpirsê naverokê vê tomarê ye, xwediyê/a tomarê berpirs e. Me bi mebesta arşîvkirinê tomar kiriye.
Ev babet bi zimana (عربي) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
Ev babet 1,089 car hatiye dîtin
Raya xwe li ser vî babetî binivîsin!
Haştag
Çavkanî - Jêder
[1] Mallper | کوردیی ناوەڕاست | ronahi.net
Gotarên Girêdayî: 2
Pol, Kom: Kurtelêkolîn
Zimanê babetî: عربي
Dîroka weşanê: 08-01-2020 (5 Sal)
Cureya belgeyê: Zimanî yekem
Kategorîya Naverokê: Dîrok
Ziman - Şêwezar: Erebî
Meta daneya teknîkî
Kalîteya babetê: 96%
96%
Ev babet ji aliyê: ( Hejar Kamela ) li: 01-06-2022 hatiye tomarkirin
Ev gotar ji hêla ( ئاراس ئیلنجاغی ) ve li ser 01-06-2022 hate nirxandin û weşandin
Ev gotar vê dawiyê ji hêla ( ئاراس ئیلنجاغی ) ve li ser 01-06-2022 hate nûve kirin
Navnîşana babetê
Ev babet li gorî Standardya Kurdîpêdiya bi dawî nebûye, pêwîstiya babetê bi lêvegereke dariştinî û rêzimanî heye!
Ev babet 1,089 car hatiye dîtin
QR Code
Pelên pêvekirî - Versiyon
Cûre Versiyon Navê afirîner
Dosya wêneyê 1.0.1153 KB 01-06-2022 Hejar KamelaH.K.
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Nameyên dawî ya Rojhat Zîlan ku li Enqereyê çalakiya fedaî kir
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Kurtelêkolîn
Zanîngeha Kurdistanê ya Sineyê pêşbirka Xelata Qelama Hejar li dar dixe
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Cihên arkeolojîk
Temteman
Pirtûkxane
Pêvajoya Çareseriyê
Kurtelêkolîn
Penaberên ji Serekaniyê li hemberî dagirkeriyê ji NY’ê re name şandin
Kurtelêkolîn
Şêniyên Herêma Firatê cenazeyê endamê Hêzên Ewlekariya Hundirîn Mihemed Hesso oxir kirin
Pirtûkxane
WATA
Jiyaname
Mecîdê Silêman
Jiyaname
Resul Geyik
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Kurtelêkolîn
Nameyên dawî yên Erdal Şahîn ku li Enqereyê çalakiya fedaî kir
Jiyaname
Mîna Acer
Kurtelêkolîn
Zanîngeha Kurdistanê ya Sineyê pêşbirka Xelata Qelama Hejar li dar dixe
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Jiyaname
Hasan Bîter
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Jiyaname
Diya Ciwan
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
Dîroka kurdistanê 2
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Erdal Kaya
Jiyaname
Narin Gûran
Pirtûkxane
Dîroka Kurdistanê 3 Abdusamet Yîgît

Rast
Kurtelêkolîn
Nameyên dawî ya Rojhat Zîlan ku li Enqereyê çalakiya fedaî kir
17-02-2025
Aras Hiso
Nameyên dawî ya Rojhat Zîlan ku li Enqereyê çalakiya fedaî kir
Kurtelêkolîn
Nameyên dawî yên Erdal Şahîn ku li Enqereyê çalakiya fedaî kir
17-02-2025
Aras Hiso
Nameyên dawî yên Erdal Şahîn ku li Enqereyê çalakiya fedaî kir
Kurtelêkolîn
Peyama dawî ya Seyîd Evran
17-02-2025
Aras Hiso
Peyama dawî ya Seyîd Evran
Cihên arkeolojîk
Bîrdariya Enfalê
24-02-2025
Seryas Ehmed
Bîrdariya Enfalê
Kurtelêkolîn
Jiyaneke tijî têkoşîn; Mihemed Hiso
24-02-2025
Aras Hiso
Jiyaneke tijî têkoşîn; Mihemed Hiso
Babetên nû
Cihên arkeolojîk
Bîrdariya Enfalê
24-02-2025
Seryas Ehmed
Pirtûkxane
Pêvajoya Çareseriyê
21-02-2025
Sara Kamela
Pirtûkxane
WATA
13-02-2025
Sara Kamela
Pirtûkxane
Dîroka Kurdistanê 3 Abdusamet Yîgît
28-01-2025
Sara Kamela
Cih
Qada Jina Azad
24-01-2025
Aras Hiso
Pirtûkxane
Dîroka kurdistanê 2
12-12-2024
Sara Kamela
Jiyaname
Hasan Bîter
26-11-2024
Aras Hiso
Pirtûkxane
NÎQAŞÊN FELSEFEYÊ 48
24-11-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
RÊZIMANE KURMANCÎ
10-11-2024
Sara Kamela
Pirtûkxane
Dîroka Kurdistanê 1
10-11-2024
Sara Kamela
Jimare
Babet
  542,650
Wêne
  116,070
Pirtûk PDF
  21,010
Faylên peywendîdar
  112,159
Video
  1,954
Ziman
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
297,216
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
91,941
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,679
عربي - Arabic 
34,857
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
21,864
فارسی - Farsi 
12,172
English - English 
8,018
Türkçe - Turkish 
3,714
Deutsch - German 
1,877
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,144
Français - French 
349
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Polski - Polish 
56
Español - Spanish 
55
Italiano - Italian 
52
Հայերեն - Armenian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
7
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Pol, Kom
Kurmancî
Peyv & Hevok 
40,899
Pend 
24,978
Kurtelêkolîn 
6,045
Şehîdan 
4,356
Enfalkirî 
3,992
Pirtûkxane 
2,778
Çand - Mamik 
2,631
Navên Kurdî 
2,603
Jiyaname 
1,749
Cih 
1,165
Belgename 
315
Wêne û şirove 
184
Weşanên 
115
Cihên arkeolojîk 
62
Partî û rêxistin 
28
Vîdiyo 
19
Helbest  
10
Nexşe 
3
Pêjgeha kurdî 
3
Karên hunerî 
2
Wekî din 
2
Ofîs 
1
Li Kurdistanê hatine berhemdan 
1
Hilanîna pelan
MP3 
552
PDF 
33,069
MP4 
3,172
IMG 
214,120
∑   Hemû bi hev re 
250,913
Lêgerîna naverokê
Kurdîpîdiya berfrehtirîn jêderê zaniyariyên Kurdîye!
Kurtelêkolîn
Nameyên dawî ya Rojhat Zîlan ku li Enqereyê çalakiya fedaî kir
Cihên arkeolojîk
Qoşliyê
Wêne û şirove
Kurdekî Batûmê bi cilûbergên neteweyî (sedsala 19an)
Wêne û şirove
Xwendekarên dibistanên kurdî li rojhilatê Kurdistanê, di sala 1965an de
Wêne û şirove
Kêliya ku rêberê şehîd “Simko Axa Şikak” berî 96 salan giheşte bajarê Silêmaniyê
Jiyaname
Rojîn Hac Husên
Kurtelêkolîn
Zanîngeha Kurdistanê ya Sineyê pêşbirka Xelata Qelama Hejar li dar dixe
Wêne û şirove
Di sala 1800`î de tabloya ku Kurdekî ji eşîra Caf'ê temsîl dike
Cihên arkeolojîk
Temteman
Pirtûkxane
Pêvajoya Çareseriyê
Kurtelêkolîn
Penaberên ji Serekaniyê li hemberî dagirkeriyê ji NY’ê re name şandin
Kurtelêkolîn
Şêniyên Herêma Firatê cenazeyê endamê Hêzên Ewlekariya Hundirîn Mihemed Hesso oxir kirin
Pirtûkxane
WATA
Jiyaname
Mecîdê Silêman
Jiyaname
Resul Geyik
Cihên arkeolojîk
Kereftû
Kurtelêkolîn
Nameyên dawî yên Erdal Şahîn ku li Enqereyê çalakiya fedaî kir
Jiyaname
Mîna Acer
Kurtelêkolîn
Zanîngeha Kurdistanê ya Sineyê pêşbirka Xelata Qelama Hejar li dar dixe
Wêne û şirove
Kinyazê Îbrahîm, Çerkezê Reş, Hecîyê Cindî 1985
Jiyaname
Nesim SÖNMEZ
Jiyaname
Hasan Bîter
Jiyaname
Sîsa Mecîd
Jiyaname
Diya Ciwan
Cihên arkeolojîk
Dalamper
Pirtûkxane
Dîroka kurdistanê 2
Cihên arkeolojîk
Mezarê Padîşehê Kurd ê Mîdî (Kî Xosraw- Kawa) 632-585 BZ
Jiyaname
Erdal Kaya
Jiyaname
Narin Gûran
Pirtûkxane
Dîroka Kurdistanê 3 Abdusamet Yîgît

Kurdipedia.org (2008 - 2025) version: 16.33
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Dema çêkirina rûpelê: 0.609 çirke!