نامې: جەلال
نازنام: تاڵەبانی
نامۊ تاتەی: شېخ حیسامەدین
نامۊ ئەڎێ: خەدیجە
ساڵەو پېڎابییەی: 1933ز.
ڕۊ مەرڎەی: #03_10_2017#ز.
یاگۊ پېڎابییەی: #کەلکانە_کۆیە#
یاگۊ مەرڎەی: #ئەڵمانیا#
$ژیۋاینامە$
جەلال تاڵەبانی_مام جەلال، نامې تەمامەش؛ جەلال کوڕو شېخ حیسامەدینی کوڕو شېخ نوورەڵڵای کوڕو شېخ نوری کوڕو شېخ غەفوری کوڕو شېخ ئەحمەڎی کە (بابا گۆرەو شېخانو تاڵەبانین) کوڕو مەڵڵا مەحموڎی زەنگەنەین. ئەڎاش نامېش (خەدیجە)نە، ھامنو ساڵەو (1933ز.) دلې دەگاو (کەلکانە)، نزیک کەشو کۊسرەتی بەدنیائامان، کە مڎیۊ ملو ڕۊخانچەو دوکانیرە، ئەوەڵو ژیوای زاروڵەییش دلې ئی دەگێنە گوزەرنان.
نامې، یام نازنامې مام جەلالی تازې نییەنە، یانی نامێوە دلې دنیاو ڕامیاری نییەنە، نامێوەنە هەر جە تەمەنو زاروڵەییشۆ چەنی وېش ئاردېنەش، پی تەرزە: یۊ جە ماموەکا تاتەو جەلال تاڵەبانی نامېش مام جەلال بییەن، تەمەنو گەنجینە وەفاتش کەرڎەن. سەروەختو ئامای دنیای جەلال تاڵەبانینە، تاتەش وەرمێ مەوینۊن، دلې وەرمەکەیشەنە مام جەلالی مامۊش ساوێش مڎۊ پەنە، پەی سەوایشۆ وەرمەکەی پەی مەڵڵاو دەگاکېشا مەگېڵنۊوە، دمای تابېڵدای وەرمەکەی، پەنەش ماچۊن هەکە خوڎای گۆرە کوڕێوەتان پەنە مەبەخشۊن. ئیتر دمای فەترێ جالال تاڵەبانی جە ئەڎێ مەبۊن، تاتەش بە وەشەویسی مامۊیشۆ (مام جەلال) و هەم سەرو وەرمەکەی، نامېش منیۊ (مام جەلال). دماو چن ساڵێ، تاتەش بییەن بە ڕاوەبەرو تەکیەو تاڵەبانی جە کۆیە، پۆکەی فاڕیێنێ پەی دلې کویەی. ئەچاگە مام جەلال لوانەنە دلې وانگای سەرەتایی و بە عالی تەمامنانش، ساڵەو (1945ز.) دلې ئاهەنگو نۆرۊزی جە شارو کۆیەی مام جەلال وتارێش وانێنۆ کە سەرنجەو ئاماڎەبیاش پەی وېش کېشتەن، ئا کاتە تەمەنش سېڼزە ساڵە بېیەن. ساڵەو (1946ز.) چەنی چن هامڕێوەش کۊمەڵێ فېرکاری پەنهانییە مەرزنۊرە بە نامې (کۊمەڵەو وەڵۋستەی وانای)، عەینو ساڵېنە چەنی مەرزنارەی پارتی دیموکراتی کورڎەسانی مەگنۊنە چېرو کاریگەری پارتەکەی و دەسمەکەرۊن بە ژڵېوەی وانکارانەی و بە نازنامو (ئاگر)ی، بابەتې دلې ڕۊنامەو ڕزگاری تۊمارې مەکەرۊن. مام جەلال هەر دەم ژڵېوەی ڕامیاریش گەشەنە بییەن، چەنی کەمی تەمەنیش، بەڵام ویرە گۆرەکېش بە هەنگامې ئاقڵانې و وەرچەمێ ڕۊشن شانێنې، ئڼەش نەبەردەن ساڵەو (1947ز.) بە فەرمی بییەن بە ئەندامو حزبەکەی، ساڵێ دماتەر پېسە کیانیاو وانکارا کۆیەی بەشداری یەکەمین گلېرۆبیەو وانکارا عېراقیش کەرڎەن.
ساڵەو (1949ز.) بییەن بە ئەندامو ناوچەو کۆیەی پارتو دیموکراتو کورڎەسانی، ساڵەو (1950ز.) بییەن بە ئەندامو لیژنەو میانی، بەڵام پلە حزبییەکەش بەخشان بە هامڕێوەش، ساڵەو (1951ز.) دوورشان وستەنۆ پەی موسڵی، دماتەر لوان پەی شارو کەرکووکی و ئەچاگە وانایش تەمامنان. دلې ژڵېوە ڕامیاریەکانە بەردەوام بییەن، ساڵەو (1952ز.) دلې کۊلیژو مافینە جە شارو بەغڎای وەرگېریان. مانگەو کانوونی دوەمی، ساڵەو (1953ز.) بەشداری کۊنگرەو یەرەمو پارتو دیموکراتو کورڎەسانیش کەرڎەن و بە ئەندامو کۊمیتەی میانی ھۊرچنیان و مانگەو شوباتینە سەرپەرەشتی یەکەمین کۊنگرەو یۊبییەو وانکارا کورڎەسانیش کەرڎەن، ئەچا کۊنگرەنە بە سکرتێرو گرڎینەو وانکارا کورڎەسانی ھۊرچنیان و عەینو ساڵېنە یۊ بییەن جە ئەرەمەرزنەراو (یۊبییەی جوانا دیموکراتو کوردەسانی)، ساڵەی دماتەرەنە بییەن بە ئەندامو مەکتەبی ڕامیاری، ساڵەو (1955ز.) گەشتێش کەرڎەن پەی پۆڵەندا و یەکیەتی سۆڤیەت و چینی، ساڵەو (1956ز.) بە وایەو ژڵېوەی ڕامیاریشۆ، ناچاریې وازش جە ساڵەی چوارەمەو وانای ئاردەن، ساڵەو (1959ز.) پەی جارێ تەری بە ئەندامو کۊمیتەی میانی پارتو دیموکراتو کورڎەسانی و مەکتەبی ڕامیاری ھۊرچنیان، عەینو کاتینە ئەفسەری یەدەگو کەتیبەی چوارەمو تانکی بییەن، ھەم بەشداریش جە بەرشنیەی ڕۊنامەو (کۊشش)ی، کەرڎەن کە بە زوانی عەرەبی بەرشییەن، بە نامې (پیرۆت) وتارېش دلې ئی ڕۊنامەینە وەڵێ کەردېنێ.
ساڵەو (1961ز.) بییەن بە سەرنویسەرو ڕۊنامەو (کوردەسان)ی، دمای ژەنتەی بەرەو ڕۊنامەو خەباتی، تووشو ڕاوەنیای بییەن جە شارو بەغڎای، بەڵام هەر شەوەو نۆروزو ئا ساڵېنە وتارێش دژو دیکتاتوریەتی وانێنۆ و وەرگیریش جە مستەفا بارزانی کەرڎەن کە چا سەردەمەنە عەبدولکەریم قاسم چن تۊمەتێش دێبېنې پاڵش، ئەنجامو ئا ژڵېوە شۆڕشگېڕیاشە فەرمانو گېرتەیش بەرشییەن، بە پەنهانی گېڵانۆ پەی سلېمانی و چاگە وېش شارتەنۆ. مانگەو ئەیلولی، ساڵەو (1961ز.) کە شۆڕ‌ش ھۊرخېزیانۆ، وەرپەرسو ناوچەو سلېمانی بییەن، یەکەمین بنکەو شۆڕ‌شیش دلې چەمو ڕېزانی کەرڎەنۆ و سەرپەرەشتیش کەرڎەن و فەرماندەیی ھېزو پېشمەرگەو لیواو سلېمانیش کەرڎەن. نۆروزو ساڵەو (1962ز.)، سەرداری ئا ھېرشە وەرفراوانېشە کەرڎەن پەی سەرو ناوچەو شارباژێڕی و جە ماوەو چن ڕوێنە دەسش گېرتەن ملو بنکەو پۊلیسو ناحیەو بناوەسووتەی و چوارتایرە، دماتەر ھېزەکېش ڕوەو قەزاو پېنجوێنې جووڵنێنې و تەمامو ناوچەکەیش ئازاڎ کەرڎەن.
ھەردوە ناوچەو (شارباژێڕ و پێنجوېن) بیېنې بە میانو شۆڕ‌شی و سەرکردایەتی. ساڵەو (1962_1963ز.) فرەو ناوچەکانو (قەرەداغ و قەڵاسێوکە و گەرمیان و سەنگاو) ئازاڎې کریێنې.
ساڵەو (1963ز.) دماو کودەتاکې شوباتی، مام جەلال بە سەردارو وەفدی کورڎی دەسنیشان کریان پەی واتە و واچی چەنی حکومەتی تازەی، هەم سەردای کۊمارو میسر و جەزائیریش کەرڎەن و چەمش بە (جەمال عەبدولناسر و بن بېلای) کۆتەن، هەر ئەچا ساڵېنە سەردای ئۆروپایش کەرڎەن.
دمای ئاشبەتاڵو شۆڕشو کورڎی ساڵەو (1974ز.)، دمای بې هیوا بییەی فرەو خەڵکو کورڎەسانی جە کۊششی چەکداری پەی ڕزگارکەرڎەی خاک و وڵاتیش، تاریخو (#01_06_1976#ز.) جەلال تاڵەبانی، چەنی چڼیین کەسە ڕامیارا، هەکە وەڵتەر دلې شۆڕشی و بەرو شۆڕشینە کۊششی ڕامیاریشان کەرڎەبې، بەرو وڵاتیۆ (دیمەشق) جەمې بیێ و ڕېکۋزیێ تازەشان بە نامې (یەکیەتی نیشتیمانی کوردەسان)ی مەرزنارە، مەرامش دەسپەنەکەرڎەیۆ کۊششی ڕامیاری و چەکداری پەی ڕزگاری نیشتیمانی، هەم پەی ئانەی ئومېڎ بگېڵنۊوە پەی خەڵکی و گیانو وې ڕزگارکەرڎەی و بەدەسئاوەردەی ئازاڎی دلې دەروونو تاکی کورڎینە بنیۊ.
دمای خېزیا گەلیەکەو ساڵەو (1991ز.) و ئازاڎ بییەی بەشێ جە خاکو کورڎەسانی، دماتەر تەشەنەکەرڎەی ململانې میانو حزبەکەو جەلال تاڵەبانی و پارتو دیموکراتو کورڎەسانی، کە بی بە مایې هۊرخېزیای جەنگی میانشانە، ساڵەو (1998ز.) چەنی مەسعوود بارزانی جە واشنتۆن بە میانگیری ئەمریکای، ڕېککۆتەنامێشان مۊرە کەرد پەی کۊتایی ئاردەی بە جەنگی چوارساڵەو میانیشان.
دلې حکومەتو ئېراقینە، دمای پېچیایۆ دۆرانو سەدام حوسێنی، مام جەلال پېسە ئەندامو ئەنجومەنو فەرماندای (مەجلیسی حوکم)، پەی ماوەو یەک خولی سەردارو ئەنجوومەنەکەی بییەن. دماتەر دلې پروسەو هۊرچنیەو خەڵکو ئېراقینە، بە بەشداری نەتەوەکانو دلې ئېراقی، مام جەلال جە تاریخو (#06_04_2005#ز.) بە سەرۆک کۊمارو ئېراقی هۊرچنیان و دەسبەکار بییەن، پەی ماوەو دۋې دۆرا پەرلەمانی دلې پۊستەکەیشەنە مەنەنۆ، دۆرێ ئېژا و بەقیمەتش گېڵنان پەی ئاشتی نەتەوەیی و گلېرکەرڎەیۆ و ڕېکۋستەی دلېیانەو ئېراقییەکا. دماجار تاریخو (#18_12_2014#ز.) توشو جەڵدەو دڵی بییەن.
تاریخو (#03_10_2017#ز.)، تەمەنو (84) ساڵینە کۊچی دمایینش کەرڎەن، جە شارو سلېمانی بە خاکیشان ئەسپاران.
مام جەلال، پېسە فرەو سەردارەکا دنیێ، پېسە فرەو ڕامیارەکا، بەهرەی سەرداریش چەنە بېیەن، هەر جە تەمەنو زاروڵەییشۆ بە گرج و گۊڵی بەرکۆتەن، هەر زوو ئاوەزی ڕامیاریش گەشەش کەرڎەن و مافی وریاو میللەتەکەیش بېیەن بە خولیاو شەو و ڕۊیش. ژڵېوەی ڕامیاری سەرەمڕەیش و نەمانیایش دلې دنیاو کېشمەکېشانە، ئا ڕاسیەشان زوو سەلەمنان. جەلال تاڵەبانی دلې مێڎانو ڕامیاری ناوچەیی و کورڎەسانینە، سەردارێ دیار و کاریزمی بییەن، پارتە سیاسیەکې کورڎەسانی و دۆڵەتە داگیرکارەکې ناوچەکەی، هەر دەم حیسابشان پەی ژڵېوە ڕامیارییەکاش کەرڎەن، چونکوم پېسە کارەکتەرێ کەرڎەی و ئەکتیڤی دلې گردو بەشەکا کورڎەسانیە کاریگەریش بییەن و پېوەڼیش چەنی ژڵېوە ڕزگاریوازەکاشا بییەن. [1]