ناڤ: پیر مچۆ
ناڤێ بابی: پیر گرۆ
ساڵا ژ دایکبوونێ: 1949
ساڵا کۆچکرنێ: #11-11-2000#
جهێ ژ دایکبوونێ: شنگال
جهێ مرنێ: هۆلەندا
$ژیاننامە$
ناڤێ وی مچۆ گرۆ حمۆ سفوک شێبۆیە، ل سالا 1949ز ل گوندێ جدالێ ل باشورێ چیایێ شنگالێ ژ دایک بوویە. زارۆکاتی یا خوە ل گوندێ جدالێ دەربازکرییە و هەر ل وی گوندی ل قوتابخانێ هاتییە وەرگرتن، بەلێ بتنێ بۆ ماوەیەکی کێم چوویە قوتابخانێ و قوتابخانە هێلایە و مالباتا وی ژ وی گوندی بارکرییە و چووینە باکورێ چیایێ شنگالێ و ل قوچا جمێ کو دکەڤیتە باکوورێ کومەلگەها دۆهەلا دا ل ناحیا سنونێ- ئاکنجی بووینە و ل وێرێ کارێ چاندنیێ کرینە و ب نەچاری پیر مچۆ قوتابخانە هێلایە و پشتی هنگێ، ل زێندانێ دا فێری خوندن و نڤیسینێ ب زمانێ عەرەبی بوویە و هەروەسا فێر بوویە ب زمانێ عەرەبی بئاخڤێ ژی.و ل سالا 1969ز پیر مچۆ خێزان داری دگەل کچا مامێ خوە پێک ئینایە، پیر مچۆ هەر ژ زارۆکانی یا خوەدا حەز لسەر گۆتنا سترانێ هەبوویە و گەلەک گوهداریا سترانێن بابێ خوە پیر گرۆ کرییە، هەر لسەر دەستێ وی فێری ستران گۆتنێ بوویە و ل ساڵا 1966ز د ژیێ (15) سالیێ دا .ل سالا 1968ز پیر مچۆ پشکداری دشورشا ئیلونێ دا کر ئەوا ل ساڵا 1961ز روودای، کو سەرکردێ ڤێ شورشێ مەلا موستەفا بارازانی بوو، ل (11)ێ ئیلونا ساڵا 1961ز ل هەمی دەڤەرێن کوردستانێ ل ناڤبەرا هێزێن حکومەتا عیراقێ و هۆزێن کوردی ب پشتەڤانی و هاریکاریا پارتی دیموکراتی کوردستان بوو شەر و ئاگرێ شورشێ هاتە هەل کرن ل دژی رژێما کۆماری یا عیراقێ ب سەرۆکاتیا عەبدولکەریم قاسم و ئەڤ شورشە یا بەردەوام بوو، هەتا ساڵا 1975ز لسەردەمێ دەستهەلات داریا احمد حسن البکر(1968-1979ز).پیر مچو وەک پێشمەرگە پشکداری د ڤێ شورشێ دا کرییە و مل ب ملێ شورشڤان شەرکرییە ل دژی رژێما عیراقێ و بەرەڤانی ژ ئاخا پیرۆزا وەلاتی کرییە و د هەمان دەم دا، وەک ستران بێژ ژی ستران ب شورشێ و پێشمەرگەڤە گۆتییە و مۆرالا پێشمەرگە بەرزکرییە. و پشتی پشکداری د شورشێ دا کری ل ساڵا 1973ز دگەل خێزانا خوە ژ چیایێ شنگالێ دەربەدەری گوندێ ئیسیان بوویە ل ناحيا باعەدرێ. بەلێ پشتی کو بۆ ماوێ سالەکێ ل گوندێ ئیسیان مای ل سالا1974ز جارەکا دی زڤرینە چیایێ شنگالێ. پشتی کو شورش تێکچووی ل ساڵا 1975ز پیر مچۆ دگەل ژمارەکا پێشمەرگەیان دەرباسی ئاخا ئیرانێ بوویە و ژوێرێ دەرباسی وەلاتێ تورکیا بوویە و ژ وەلاتێ تورکیا چوویە رۆژئاڤایێ کوردستانێ ل باژێرێ قامشلۆ ئاکنجی بوویە و بۆ ماوەیەکی ل رۆژئاڤایێ کوردستانێ مایە و ل وێرێ بەردەوامی دایە خەباتا خوە یا نەتەوەی و هەر ل باژێرێ قامشلۆ چاڤ ب هونەرمەندێ مەزنێ کورد محەمەد شێخۆ دکەڤە و بتر ژ جارەکێ پیر مچۆ و محەمەد شێخۆ ستران ب هەڤەرا گۆتینە،پشتی بۆ ماوەیەکی پیر مچۆ ل وەلاتێ سوری مای ب نەچاری د زڤریتە وەلاتێ عیراقێ و ل هەیڤا گولانا ساڵا 1975ز دهێتە دەستەسەرکرن لسەر دەستێ ئەمنا رژێما عیراقێ و ل موسل دهێتە زێندان کرن، پاشی هاتییە ڤەگۆهاستن بۆ زێندانا باژێرێ بەغدا و دیڤ را بۆ کەربەلا و دیڤ را بۆ هەولێرێ، ژ هەژی گۆتنێ یە کو دڤی دەمی دا بابێ پیر مچۆ پیر گرۆ دگەل ژمارەکێ ژ مرۆڤێن خوە ژی د زێندانێ دابوون کو هەموو ژی ژ بەر دۆزا کوردینیێ هاتبوون دەستە سەرکرن، لەوا د ڤی دەمی دا پیر مچۆ داخواز دکەت کو بابێ خوە د زێندانێ دا ب بینە و هەردوو ب هەڤ را سترانێ د زێندانێ دا دبێژن.و ل ساڵا 1979ز ب هاتنا صەدام حسێن(1979-2003ز) بۆ سەر دەست هەلاتێ فەرمانا سێدارەدانێ ژ بۆ پیر مچۆ دەرچوویە، بەلێ خوش بەختانە بەری ئەڤ فەرمانە بهێتە جێبەجێکرن، ب فەرمانەکا رژێمێ پیر مچۆ دهێتە ئازاد کرن، پشتی هنگێ دوو جارێن دی ژی دهێتە زێندان کرن. ل ساڵا 1992ز پیر مچۆ ب نەچاری وەلاتێ خوە ب جﮪ دهێلە و چوویە ئەلمانیا و ل باژێرێ بیلفید ئاکنجی دبیت، بەلێ پشتی بۆ ماوەیەکی ل وەلاتێ ئەلمانیا مای د زڤریتە وەلاتێ خوە هەتا ساڵا 1997ز ب تەمامی عیراقێ ب جﮪ دهێلە و جارەک دی بەرێ خوە د دە وەلاتێ ئەلمانیا، و ل ڤێرێ خەم و کۆڤانێن غەریبیێ و بیریکرنا دەشت و زنارێن چیایێ شنگالێ د دلێ وی دە شاخ ڤەددن، هەردەم هزرا وی لسەر هندێ بوو کو وەلاتێ وی ئازاد ببە و جارەکا دى ڤەگەرە چیایێ شنگالێ ، بەلێ قەدەر رێکێ لبەر خەونێن وی دگرە و ب کول و کۆڤانێن خوەڤە ل رۆژا 11 هەیڤا11 ل ساڵا 2000ز ل داوەتا ئێک ژ مرۆڤێن خوە ل وەلاتێ هۆلندا ل دەمێ گۆتنا سترانا (غەریبۆ) دلێ وی تژی دبە ژ بیرکرن و غەریبیا وەلاتێ خوە و ب ئەگەرا خەما شاد نەبوون ب خەونا خوە و نەدیتنا ئازادیا وەلاتێ خوە دلێ وی یێ مەزن ژ لێدانێ دسەکنە و کۆچا داویێ دکەت. [1]