پەرتوکخانە پەرتوکخانە
لێ گەڕیان

کوردیپیدیا بەرفرەهترین ژێدەرێ زانیاریێن کوردییە!


گەریانا دەست نیشانکری





لێ گەڕیانا هویر      کیبورد


لێ گەڕیان
لێ گەڕیانا هویر
پەرتوکخانە
ناونامە بو زاروکێن کورد
کرونولوژیا ڕویدانا
ژێدەر
پاش
کومکری
چالاکی
چەوا لێ بگەڕهم؟
بەلاڤوکێن کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
دارشتنا پولا
بابەت ب هەلکەفتێ
ڤڕێکرن
ڤڕێکرنا بابەتی
ڤرێکرنا وێنەی
ڕاپرسی
بوچوونێن هەوە
پەیوەندی
کوردیپیدیا پێدڤی ب چ زانیاریانە!
ستاندارد
رێسایێن بکار ئینانێ
کوالیتیا ڤی بابەتی
ئامراز
دەربارێ مە
ئەرشیڤ ڤانێن کوردیپێدیا
دەربارەی مە چ گوتیە؟
کوردیپیدیایێ بکە د مالپەرێ خودا
تومارکرن / ڤەمراندنا ئیمێلی
ئامارێن مێهڤانا
ئامارا بابەتا
وەرگێرێ فونتا
گهوڕینا دیرۆکان
کۆنترلکرنا ڕاست نڤیسینێ
زمان و شێوەزارێ لاپەرا
کیبورد
لینکێت پێدڤی
ئێکستێنشنا کوردیپێدیا بو گوگڵ کروم
کوکیز
زمان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هژمارا من
چوونا ژوور
دێ بمە هەڤکارێ هەوە
پەیڤا نهێنە تە ژبیر کریە!
لێ گەڕیان ڤڕێکرن ئامراز زمان هژمارا من
لێ گەڕیانا هویر
پەرتوکخانە
ناونامە بو زاروکێن کورد
کرونولوژیا ڕویدانا
ژێدەر
پاش
کومکری
چالاکی
چەوا لێ بگەڕهم؟
بەلاڤوکێن کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
دارشتنا پولا
بابەت ب هەلکەفتێ
ڤڕێکرنا بابەتی
ڤرێکرنا وێنەی
ڕاپرسی
بوچوونێن هەوە
پەیوەندی
کوردیپیدیا پێدڤی ب چ زانیاریانە!
ستاندارد
رێسایێن بکار ئینانێ
کوالیتیا ڤی بابەتی
دەربارێ مە
ئەرشیڤ ڤانێن کوردیپێدیا
دەربارەی مە چ گوتیە؟
کوردیپیدیایێ بکە د مالپەرێ خودا
تومارکرن / ڤەمراندنا ئیمێلی
ئامارێن مێهڤانا
ئامارا بابەتا
وەرگێرێ فونتا
گهوڕینا دیرۆکان
کۆنترلکرنا ڕاست نڤیسینێ
زمان و شێوەزارێ لاپەرا
کیبورد
لینکێت پێدڤی
ئێکستێنشنا کوردیپێدیا بو گوگڵ کروم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونا ژوور
دێ بمە هەڤکارێ هەوە
پەیڤا نهێنە تە ژبیر کریە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارێ مە
 بابەت ب هەلکەفتێ
 رێسایێن بکار ئینانێ
 ئەرشیڤ ڤانێن کوردیپێدیا
 بوچوونێن هەوە
 کومکری
 کرونولوژیا ڕویدانا
 چالاکی - کوردیپێدیا
 هاریکاری
بابەتێ نوی
کەسایەتی
ئەرکان شەریف
29-10-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
محەمەد ساڵح دیلان
28-10-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
محەمەد حسێن - محەمەدێ فلوت
27-10-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
شوان شێخ ئەحمەد
27-10-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
زەمان حەسەن ئەحمەد
27-10-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
شیمال فەرهاد سورچی
27-10-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
سندوس عەلی عەباس
27-10-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
لانە کەمال محەمەد
27-10-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
سندوس ئیبراهیم ڕێشاوی
27-10-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
محەمەد هاودیانی
27-10-2024
کاروان م. ئاکرەیی
ئامار
بابەت
  530,176
وێنە
  110,960
پەرتوک PDF
  20,352
فایلێن پەیوەندیدار
  105,419
ڤیدیۆ
  1,578
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
295,471
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,587
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,151
عربي - Arabic 
31,280
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,094
فارسی - Farsi 
10,469
English - English 
7,671
Türkçe - Turkish 
3,675
Deutsch - German 
1,785
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پول
کرمانجی
کەسایەتی 
5,876
ئەنفالکری 
5,841
شەهیدان 
2,549
پەڕتووکخانە 
1,307
وشە و دەستەواژە 
914
کورتەباس 
887
جهـ 
624
وێنە و پێناس 
410
هۆزان 
237
ئامار و راپرسیا 
161
بەلگەنامە 
67
بەلاڤوک (گوڤار، روژنامە و ...) 
38
پارت و رێکخراو 
34
شوینوار و جهێن کەڤنار 
34
نڤیسێن ئایینی 
29
موزەخانە 
19
ڤیدیۆ 
13
کارا هونەری 
11
پەند و ئیدیۆم 
9
ناڤێن کوردی 
8
كلتوور - پێکەنین 
7
رێکەوت و رووداو 
7
نەخشە 
3
هەمەجۆرە 
3
فەرهەنگ 
2
گیانلبەرێن کوردستانێ 
1
ژینگەها کوردستانێ 
1
هوز - تیرە - بنەماڵ 
1
لێنانگەها کوردی 
1
MP3 
324
PDF 
31,608
MP4 
2,599
IMG 
203,549
∑   رێژە 
238,080
کەسایەتی
زارا محەمەدی
کەسایەتی
ئاشتی هەورامی
کەسایەتی
سەعید کرمزتۆپراک
کەسایەتی
محەمەد حسێن - محەمەدێ فلوت
کەسایەتی
محەمەد ساڵح دیلان
ئايا زەردەشت کوردە؟
تەڤی کوردیپێدیێ دزانی هەر ڕۆژەکە ڕوژژمێرا مە چ تێدا ڕیدایە!
پول: کورتەباس | زمانێ بابەتی: کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish
هەڤپشکی کرن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
هەلسەنگاندنا بابەتی
نایاب
گەلەك باشە
ناڤنجی
خراب نینە
خراب
بو ناڤ لیستا کومکریا
ڕایا خو دەربارەی ڤی بابەی بنڤێسە!
گهوڕنکاریێن بابەتی!
Metadata
RSS
گووگلا وێنا بو بابەتێ هەلبژارتی!
گوگل دەربارەی بابەتێ هەلبژارتی!
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0
ئايا زەردەشت کوردە؟
کورتەباس

ئايا زەردەشت کوردە؟
کورتەباس

#فەلەکەدین کاکەیی#

ئایا #زەردەشت# کوردە؟
ئەو پرسیارە چەندین جار ڕووبەڕووم کراوەتەوە.
بەڵکوو هەشە دەپرسن: ئایا زەردەشت پەیامبەرە؟
دیارە، کورد کەمباوەڕە، یا درەنگ باوەڕە، بەڵام وەختێک باوەڕی بە چەمکێ یا هەر شتێ هێنا، ئیتر بە ئاسانی لێی نابێتەوە. کەواتە: درەنگ شتی تازە وەردەگرێ و درەنگ وازی لێدێنێ.
ئەگەر هەر کۆمەڵگەیەک سرووشتی خۆی هەبێ، ئەوە سیمایەکی سرووشتی کورد درەنگ وەرگرتنە.
ئەمجاش، لەبەر ئەوەی مێشکی تاکی کورد، لە سەدان ساڵەوە، بە کەلتووری عەرەبی و فارسی و تورکی و نژادی تر، ئاخێنراوە و پڕ بووە، ئیدی ئاسان نییە جێگەی شتی تازەی لێ ببێتەوە.
سرووشتی مێشک، وەکوو ئامانێک یا پیاڵەیەک وەهایە، ئەگەر لە هەندێ شت خاڵی نەبێ ئەوا جێگەی شتی دیکەی نابێتەوە واتە: دەبێ هەندێکی لێ بڕیژین و فڕێ بدەین تا نەختێکی دیکەی تێبکەین.
مێشکی تاکی کورد پڕاوپڕی کەلتوور و بیرو باوەڕ و فەلسەفەی خەڵکی ترە، بە واتایەکی تر... مێشکی داگیرکراوە، ئەمەیان یەکەمین و سەختترین دۆخی داگیرکردن و داگیرکارییە، ڕزگاریی مرۆڤی کورد لە نەهێشتنی ئەو داگیرکردنەوە دەس پێدەکات.
هەر لەو ڕوانگەیەوەیە کە کورد خۆی بە کەمتر دەزانێ و، بڕوای بەوە نییە کە مێژوو و ڕابردووی دەوڵەمەندی، وەکوو خەڵکی دیکە، هەیە، ئەگەر زەنگینتریش نەبێ!
وەختێ لە وەڵامی پرسیارێکدا دەربارەی زەردەشت ئەڵێین: ئەو لە نەوەکانی باوپیرانمانە و بەلانی کەم نزیکەی سێ هەزار و 500-650 ساڵ کۆنە، زۆرانێ لە کوردان قەت بە ئاسانی ئەوە وەرناگرن کە خاوەنی مێژوویەکی وەهابین؟
خۆ ئەگەر بڵێین کە زەردەشتی ئایینیش بووە، ئەوە بە ئێجگاری لالووت دەبن، کە چۆن دەبێ ئێمە میراتگری ئایینێکی 3000-4000 ساڵەین؟!
کورد هەقیەتی چونکە لە دوو هەزار ساڵ بەملاوە زیاتر گوێی لە ئایینی کریستیان و ئیسلام بووە، جگە لە فەلسەفە و ڕامان و بیروباوەڕی تر کە ناتوانن لە 2500 ساڵ کۆنتر ڕەت ببن، لێرەدا پەلە ناکەم لە سەڵماندنی ئایینیبوونی زەردەشتی، چونکە لێکوڵینەوە و باسی جیاوازی دەوێ، هەر چەندە پەڕتووکی ئایینی کریستیان و موسڵمانیش ئاماژە بە زەردەشت ئەکەن، ئەویش لە ژێر ناوی(مەجووس= مەگووس= مەغووس= مەغ= مووغ= پیاوی زانای ڕۆحانی بەر لە زەردەشتیش، کە پێشەوای دینی و مەزهەبی زەمانی خۆیان بوونە، ئیتر فەلسەفە و ڕامانی مووغ= موبەد= پیری ئیرشادی ئایینی، چی بووە و ڕۆڵی کۆمەڵایەتی و کەلتووری و دەوڵەتدارییان چی بووە، ئەوەش لێرە وەخت و جێگەی باسی نابێتەوە.
دەگەڕێمەوە، سەر دوو خاڵی سەرەکی:
1- زەردەشت، چ پەیامبەر(بە مانای خاوەنی پەیامی خوایی) بووبێ یا نەبووبێ، ئەوە بەڵگە و لێکۆڵینەوە و زانیاری مێژوونووسانی یۆنانی و ئیرانی و کورد و عەرەب و موسڵمانانی غەیری عەرەبیش، دەسەڵمێنن کە زەردەشت کەسایەتییەکی باوەڕداری بەهرەدار و داهێنەر و زانایەکی ڕۆشندڵی مەزنە و شوێنەواری زیندووی لە پەڕاوی(ئاوێستادا) ماوە، کە ئیلهامبەخشی سەدان فەیلەسوف و دانایە وەک سوقرات، ئەفلاتوون، فیاغورس، ئیبن سینا، سوهەروەردی، جەلالەدین ڕوومی، فریدریک هیگل، نیچە و ئەوانی تر کە لە ژماردن نایەن.
2- زەردەشت لە سەردەمی ماد(میدی)یەکان و دەوڵەتەکەیان دەرکەوتووە و، زۆرینەی لێکۆڵینەوەکان زەردەشت دەبەنەوە سەر بنەماڵەیەکی ناسراوی میدی کە لە ڕۆخی ڕۆژهەڵاتی دەریاچەی و ورمێ لە دایکبووە و لە چیاکانی ناوچەی ئازەربایجان بە گۆشەگیری ژیاوە و ئیلهامی خواوەندیی وەرگرتووە، ناوی(ئازەربایجان) لە واژەی(ئازەر= ئاتەر= ئاگر=- ئاهیر= ئاییر= ئاور= ئاتەش)ەوە، هاتووە کە هێمای ئاگری هەمیشە بڵێسەداری ئاتەشگە (مەعبەدی زەردەشتی) ی سەردەمی خۆیەتی. هەر هەمان ئاگری نەورۆزە کە ئاماژە بە ڕووناکییە. ڕووناکیش نیشانەی سەرەکی کەلتووری زەردەشتییە. هەر بۆیەش لە ڕێوڕەسمەکانی سەردەمی ساسانییەکاندا زۆرینەی خەڵک بە جلوبەرگی سپی دەچوونە جەژنە پیرۆزە، ڕەنگی سپیش هێمای پاکی و جوانی ڕووناکییە.
هەر چەندە تەماشای فەقیانە سپییەکانی کورد، تا ئەم دواییە، ئەکەم ڕەنگی سپی زەردەشتیانەم دێتەوە زەین، جگە لەوەش کراسی سپی لە بۆنە ئایینییەکانی عەلەوی کورد و بەکتاشی و ئیزەدی و یارسان، پاشماوەی هەمان ڕێوڕەسمە.
جا لێرەدا دەچمە سەر ئەو پرسە: کە ئایا زەردەشت کوردە؟
هەندێ جار لە وەڵامدا گوتوومە: ئایا کورد زەردەشتین؟ ئەگەر نەبووبن، ئەدی چی بوونە؟ خۆ ئەگەر بسەلمێنین کورد زەردەشتی بوونە و لە کوردستاندا شوێنەواری ئایینی زەردەشتی دیارن، ئەوە وەڵامێکی گرنگی پرسیارەکە دەدەینەوە.
یا ئەگەر (میدیبوونی زەردەشت) وەربگرین، ئەوجا تێدەگەین کە بۆچی دڵداری شاعیر گووتەتی: (ئێمە ڕۆڵەی میدیا و کەیخوسرەوین)..
واتە: پرسەکەمان لەوێوە دەسپێدەکات ئایا ئێمەی کورد نەوەی میدییەکانین؟ بێگومان، دیارە، لە زەمانی دەرکەوتنی زەردەشت ناوی کورد و چەمکی کوردبوون وەک ئەمڕۆ نەبووە.
کوردی ئەمڕۆ نەوەی ئەو نەژاد و میللەتانەیە کە لەسەر ئەم خاک و ئاوەی ئێستا کە ناوی کوردستانی لێدەنێین ژیاون، ئەو میللەتانەش ناویان لە نووسراوە مێژووەکاندا ناوی هەندێکیان هاتووە، وەک: پارتی، ئیسپارتۆ، لۆلۆ، و هۆری، و...میدی، کە دیارە دەوڵەتی(میدیا)لە هەموو بەرجەستە ترو ڕوونترە.
ماوەتەوە بپرسین: چی لە ئێمەدا، ئەمڕۆ ماوەتەوە، کە ئەو مێژووە کۆنە، دەمانبەستێتەوە؟ وەڵام دەبێ لە دوو بواری سەرەکیدا بدۆزینەوە:
1- زمان و کەلتوور و بۆچوون و ئەفسانە و فۆلکلوور و پاشماوەی ئایینە کۆنەکانی کورد.
2- جلوبەرگ و شێوەی ژیان و نەورۆز و جەژنی پیرشالیاری هەورامان و دابوونەریتی ئیزەدی و کوردی عەلەوی و یارسان و، سیمای دیکەی کەلەپوور و سیستەمی کۆمەڵایەتی.
وەڵامی یەکلاکەرەوە لەلای من نییە.
دەڵێ لەمێژە بیر لەو پرسیارانە ئەکەمەوە، وەکوو هەر کوردێکی دیکە بە شوێن پێی شوناسنامە و ڕیشەی مێژووییمانا دەگەڕێم.
بەش بە حاڵی خۆم، بەوە گەیشتووم، کە زمان، زیندووترین، ڕیشە و بنەمایەکە بە سەردەمی میدیاوە گرێماندەدات، لەوێشەوە بە زەردەشت و کەلتوورەکەیەوە. بەڵگەنامەیەکی زیندوومان لەبەردەستدایە کە پەڕاوی(ئاوێستا)یە، هەر چەندە دەڵێن تووشی هەندێ دەسکاری بووە، ئەوەش سەیرنییە، چونکە ئەم پەڕاوە، بەخۆی مێژوویەکی سەیر و سەمەرەی هەیە، چەندین جار دزراوە وەکوو ئەوەی ئەسکەندەری مەکدۆنی نووسخەیەکی ئەسڵی سووتاند و نووسخەیەکی دیکەی گواستەوە یۆنان. هەروەها لە سەردەمی ئیسلامیشەوە پەراوەکانیان سووتاندن و زەردەشتیان ناچار بوونە بیشارنەوە و بۆ ئەفغانستان و هیندستانی بینێرن.
لێرەوەیە کە ڕووبەڕووی کۆمەڵێک پرسیاری دیکە دەبینەوە: ئایا چ پەیوەندییەکی دیار و ڕوون هەیە لەنێوان زمانی ئەمڕۆی کوردی و زمانی ئاڤێستاوە کە زمانی سەردەمی زەردەشت و میدییەکانە؟ ئەگەر هەیە و ماوە بەڵگە چییە؟
لە سەد و پەنجا ساڵی دواییدا لێکۆڵینەوەی پوخت و ورد لەسەر کولتووری زەردەشت، بەتایبەتی ئاوێستا بە ئەنجام گەیشتوو و لقێکی زانستی بەناوی ئاوێستا لۆجی خەریکە ڕیشە دادەکوتێ.
پورداود و ئەکبەری جەعفەری و هاشم ڕەزی و د. فەرهەنگ میر و جهانگیر ئوشیری و د. عەبدالعڤیم ڕچائی و چەندین موریدی زەردەشتیی ئێران و هیندستان توێژینەوەی زانستیانەیان لە بارەی ئاوێستاوە پێشکەش کردووە، جگە لە زاناکانی ڕووسیایی و ئەلمَانیایی و عەرەبی و هی دیکە، خۆشبەختانە، ئێستا لە میسر سەرچاوەی دەوڵەمەند لەبەردەستدان، بۆ نموونە، چەندین پەڕتووک بە زمانی عەرەبی دەربارەی دیانەتی زەردەشتی دانراون وەک:
- زەردەشتی: عەقیدە و مێژوو شەریعەت(بە زمانی عەرەبی) لە نووسینی خالید سەید محەمەد غانم، بڵاوکراوەی(خگوات) دمشق، 2009 ز.
- زەردەشت و زەردەشتییەکان، د. الشیخ الماحی أحمد(بە عەرەبی) لە ئەنتەرنێت وەرگیراوە و کراوە بە کوردی.
- زەردەشتی دانا(بە عەرەبی) نووسەرێکی میسری و لە هەر پەڕتووکێک لەسەر ئایینەکانی جیهان دەربارەی زەردەشتی دەنووسن، لە سووریا، ساڵی 2007 بۆ یەکەمین جار پەڕتووکێکی(989) لاپەڕەیی بەناوی (أڤیستا/ ئاڤیستا) بە ڕەزامەندی وەزارەتی ڕاگەیاندن، بە زمانی عەرەبی دەرچوو لە دانانی د. خلیل عەبدالڕەحمان/ە، ناوبراو دەرچووی فەلسەفەیە و چەند وەرگێڕ و نووسەری ژن و پیاو، کە بەلای منەوە گرنگترین دانانی عەرەبییە لە بارەی زەردەشت و فەلسەفە و کولتوورەکەیەوە، لێکۆڵینەوە و ئەنجامگیریی زانایانی پسپۆڕی ڕووس و ئەلمان و ئینگلیزی و فەرەنسی و هی تر و لە چەندین لاپەڕەدا لەسەر(زمانی ئاڤێستا) چەند وادەبەستێ و لیستێک واژەی بەراورد لەگەڵ زمانی ئەمڕۆی کورد دێنێتەوە، تا بیسەلمێنێ کە زمانی کوردی لق وپۆپی هەمان درەختی زمانی میدیایی و زەردەشتییە.

جگە لەو واژە و وشانە کە هێناونی، من لەمیانی خوێندنەوەکانمدا سەدان وشەی دیکەی ئاڤێستاییم بەرچاو کەوتوون کە ئەمڕۆ هاودەنگ و هاوتا و هاوڕیشەیان لە شێوەزارە جۆر بەجۆرەکانی کوردی دەبینرێن.
لە ڕاڤەی تێکستی بەشەکانی ئاڤێستا لەلایەنی پسپۆرانی زەردەشتیناسەوە دەیان وشەی کوردی ئەمڕۆ دەبینین لەگەڵ هەندێ دەنگەگۆڕکێ. وەکوو د. محەمەد أمین هەورامانی کە لە فەرهەنگی (ئاریانفاچ)، کە ناوی لێناوە (فەرهەنگی.. کوردیی کۆن و کوردیی نوێ).دا
(ئەو فەرهەنگە ساڵی 2008 لەلایەنی وەزارەتی ڕۆشنبیری حکوومەتی هەرێمی کوردستانەوە لە چاپ دەرچوو) دەڵێت کە چەندین دەنگ جێگەگۆرکێ دەکەن و نموونەی زیادی هێناوەتەوە.
فەرهەنگی(ئاریانفاچ) ئەگەر بە وردی تەماشای بکرێت، ئیدی لەوە دەچێ هیچ گومانێک نەهێڵێ وێکچوون و خزمایەتیی هەرە نزیکی زمانی سەردەمی میدیا و ئاڤێستا لەسەرێکەوە و زمانی ئەمڕۆی کورد لەسەرێکی دیکەوە.
لەلای من گومانی نەماوە و لە یەکبوونی ئەو دوو زمانانە دڵنیابوومە.
ئومێدەوارم پێوەندارانی زمان و کولتووری کوردی لەو ڕاستییە بکۆڵنەوە.
جگە لەو لیستەی لە پەڕتووکی عەرەبی(إڤیستا)ی د. خلیل عەبدالڕەحمان هاتووە، ئەوا لە فەرمانگی هەر سێ بەرگی(ئاریانفاچ) کە هەمووی(2809) لاپەڕەنە، بە ئاسانی وشەی هاوتای کۆنی ئارایی، میدیایی، و نوێی کوردی ئەمڕۆ، دەبینین.
هەر بۆ نموونە: بەسەرپێی ئەم چەند وشەیە دەنووسمەوە، دواجاریش باسی لێکۆڵینەوەی، د. هەورامی لە بارەی دەنگ گۆڕکێی وشەکانی کۆن و نوێ ئەکەم لەگەڵ تێبینییەک کە پیتی(ئە) دەچێتە سەر وشە و ماناکای پێچەوانە دەکاتەوە..).
کوردی کۆن(ئاڤێستایی) کوردی نوێ
- ئابەرەتەر ئاوردە، هاوردە
- ئەچار ناچار(لەوێدا(ئە) وەکوو (ئەنتی) و(نەن)ی ئینگلیزییە.
- ئەچاریی ناچاری

کوردیی کۆن کوردی نوێ
_______ ___________
ئەدان نادان، نەزان، کەواتە(دان) زانینە.
ئە دەرت بێدەرد (دەنگ گۆرکێی(ق) و(د) بووەی.
ئەدات بێداد، بێقانوون، دات= داد
ئەڤکار بێکار، بێ ئیش، بەتاڵ، واتە(کار) هەرکارە.
ئەڤرۆز ڕۆشن، پرشنگدار، ڕۆز= ڕۆژ
ئەفسون ئەفسون
ئەفسۆس داخ، بەداخەوە، داخی داخان.
ئەڤچار هەوجار(کەرەستەی جووتکردن)
ئافەرینە ئافەرین، ئافەرم.
ئەهۆش بێهۆش
هورما خورما
هێزۆم هێزم، داری سووتاندن
هێت هەیت، واتە: تۆ هەیت.
هێمێت ئومێد، ئاوات، ئامانج
هێند هەن وەک بڵێ: ئەوان هەن...
هێر هەر وەک بڵێیت هەر کەسێ، هەر پیاوێ
هۆش بیر، عەقل، ئاوەز، هۆش تێگەیشتن.
هۆشئەدیار هۆشیار، عاقڵ، زانا، دانا، هەروەها لە ئەسڵدا وەک (هۆشیار)یش هاتووە.
هۆشدارشتار هۆشدار، هۆشمەند، بەهۆش، وریا
هۆشداشتاریی هۆشداریی، وریایی، زیرەکی
هۆشیتەن تێگەیشتن، پێزازنین.
کوردیی کۆن کوردی نوێ
هووزڤان هۆزڤان(شاعیر) هۆزانڤان، خوتبەدەر، قسە زان.
هووزڤانی قسە زانی، شاعیریی، قسەڕەوانی
هەمبار هەمار(عەمبار) هومار، ئەنبار، کەنوو.
هەمهەمان هەمزەمان، هاوزەمان، هاوشان، هاوچەرخ
هەمدا تستانی هاوداستانی، داتسان= دان و ستان، هاو باوەڕی، هاوبیریی،
هامدێن هاودین، هاوبڕاو، هاو هەقیدە. دین= واژیەکی ڕووت و پەتی ئاڤێستاییە.
فرێهیست زۆرترین، فراوانترین
فرەزەندە فرزند، منال کوڕ و کچ.
فرایەر فراڤین، کاتی خواردین نانی بەیانی، پێش نیوەڕۆژ
فەرمانگەر ئیشکەر، فەرمانکەر، گوێڕایەڵ.
فەرەنجی لە خوری درووست دەکرێت، کەلەپووری مادەکانە.
گاسی(گاپا= گاتا) سروودی، ستران، گۆرانی گازی جێگا، پلە و پایە، هەروەها پلە و پایە، تەخت کۆڵەکە، تەختی خەو.
درۆزەن درۆزن، ناڕاست
درۆڤ درۆ، درە و، ناڕاست
درووستکاریگەر درووستکار، درووستکردنەوە
دۆست دۆست، برادەر، دڵسۆز
دۆشارم خۆشەویستی، عاشقی دۆستایەتی خۆشی، ڕێز و ئیحترام.
سەت سەد
دوو سەت دوو سەد
داتوەر دادوەر. دادگەر، قازی....

د. محەمەد ئەمین هەورامانی لە پێشەکی فەرهەنگی(ئاریانڤاچ) دا دەڵێت کە ئەم فەرهەنگە هی زمانی پالەویی ڕۆژاوایی زمانی ئاڤێستایە واتە: ڕۆژاوای ئەو سەردەمەی ئێران کە دەکاتە کوردستانی ئێستا، هەروەها باسێکی وردی (دەوری دەنگە گۆرِکێ لە تێگەیشتنی زمانی دێرینماندا) دەکات.. کە چۆن، بۆ نموونە دەنگەکانی (ب) و (ڤ) و (و) جێگەی یەکتری دەگرن و کێشە نە لە ڕِووی واتاوە، نە لە ڕووی ئاوازەوە، نایەتە بەرێ.
هەروەها دەڵێت کە دەنگەکانی (ب، ڤ، د، گ). یا(ر) و (و) و(ل) و(ل) و(ع) و (ه) و چەند دەنگی تر جێگایان دەگۆرِن و، جێگەی یەکتر دەگرنەوە، بە و شێوەیە گۆرِانکاریی بەسەر چەند وشەیەدا باسدەکات، وەک:
- یۆڤان= جوان= لا و گەنج.
- زرەیە= زەریا= دەریا.
- زەن= ژەن= ژن.
- پۆلات= پۆلا
- ئاهین= ئاسن.
- جێگەی سەرنجیشە کە ئامرازی(ئە) و (ئان) و (ئەنە، ئەن)، لە کوردیی کۆندا، دەخرێتە سەرەتای ئاوەڵناو هەڵیدەگەرِێنێتەوە بەرەو پێچەوانە، وەکوو بڵێی ئەرکی ئامرازی ئینگلیزی:
(نەن، نەو، ئەنتی) دەبینن.
لە ئاڤێستا ئامرازی(ئا)ش هەمان ڕۆڵی هەیە.
بە کورتی: زمانی ئاڤێستا بە بەراورد لەگەڵ زمانی کوردیی ئەمرِۆ ئەوەمان پێدەڵێت کە لە ڕِیشەدا هەردووکیان گەڵا و لق و پۆپی یەک درەختی ڕیشەدار و پتەون.
بەڵکوو لە و بەراوردەدا دەیان وشەی جوانی کۆن دەتوانن ئەدەبیات و نووسینی ئەمرِۆمان برِازێننەوە، وەک:
- چەگات: بۆپە، لووتکە، ملە، سەرشان، سەری چیا.
- چەمرِو: چاوو ڕوو، دەم و چاو، ڕوومەت، ئێستاش لە هەورامانیدا بەچاو دەڵێن(چەم).
- چەمبەر: هەلقە، بازنە، دایەرە، چەرخدان.
- چەند تۆم: چەندی تر، چەندی دیکە.
- چەنگ: بلوێر، نەی، چنگ.
- چەنگسەرای: ئاوازکەر، ئاواز ساز، موزیکژەن.
- چاپوک: وریا، زووخێز، لێهاتوو.
- چراخ: چرا، فانووس، چراخ، لامپا... کەواتە(چراغ) تورکی نییە.
- چەرم: پۆستی چاککراو، و خۆشەکراو /چەرمە(لە هەورامی)= سپی.
- چارۆمەندیی: چارەمەند، چارەکەر، چارەسەرکەر، چارەساز.
- چەرب: چەوری، ڕۆن، زەیتوون.
- چاشیش: فێرکردن، پەروەردەکردن.
- چاشتیار: ماموستا، ئامۆژگاری، ڕێنۆما.
- چەشمەرِەش: حەسوود، چاودار بەخیل، چەشم= چاو، کەواتە، چاورِەش.
- چاشت: نانی بەیانیان، چێشت، تێشت، فێربوون، یاد پێ گرتن.
- چەترەنگ: شەترەنج.
- دەرڤەگ: بۆشایی بەردەم با، فەزا(فچاء) یەکەمین جارە ئەم وشە جوانەم بەرچاو دەکەوێ.
- دارڤەگ: گەلا، گەلای دار و درەخت، بەرگەدار.
- وەشتان: عادەتی ئافرەتان لە دەورەی حەیزدار.
- دەشتانما: ماوەی دەورەی حەیزی ئافرەتان/ دەشتانمانگ.
- دەشتا نۆمەند: ئافرەتی حەیزدار.
- داتەستان: دادستان، دادگا، مەحکەمە، یاسا، برِیار دات= داد.
- دادەستاندەینا: بیروباوەرِی شەرعی زەردوشتی(شەریعەتی زەردەشتی).
- گاری: شاخ، کێو، کەژ، نبۆرِە(چیای گارە).
- گەرۆنمانە: نوێژخانە، ماڵی نوێژ، مزگەوت، تەکیە، وشەی(نما) ئێستاش لە هەورامانیدا مانای(نوێژ) دەدات، نوێژ= نما= نوێ.
- گەنج: گەنجینە، زەخیرە.
- گەنجوەر: خەزنەدار، خەزێنەدار، ئەمین سندووق.
- گەنناکی: ڕیشوە خۆری گەندەلی، حەرامزادەیی لە ئەرکدا، ناراستی.
- گەرامیی: ناز، ئیفتیخار، گەورەیی، پایەبەرزی، لە فارسی ئەمرِۆشدا هەر بە و مانایە دێ.
کەواتە، وردە وردە لەوە نزیک دەبینەوە بڵێین زەردەشت کە پەیامبەری ماد و فارس و گەلە ئاریاییەکان بووە بە زمانێک ئاخاوتووە کە لە کوردیی ئەمرِۆوە نزیکە، لەئینسکلۆپیدیای گشتی یاسین ێابر ێاڵح چایی سلێمانی، دەزگای چاپ و پەخشی سەردەم، 2005ز دا هاتووە کە:
زەردوشتی، ئایینی کۆنی نەتەوەیی کوردە... فەیلەسوف و پێشەوای ئایینی زەردەشت لە خۆرهەڵاتی کوردستاندا، لە ناوچەی ئازەربایگان(ئازەربایجان) هێنایە کایەوە، کە لەپاش خۆی بوو بە ئایینی ڕەسمی دەوڵەتی (ماد) و (فارس) و لەسەر دەستی دارا بە هەموو ئیران و کوردستان و خۆراوادا بڵاوبووەوە... هەروەها دەنووسێت کە:
پەڕتووکەکەی ئەم ئایینە ناوی(ئاڤێستا)یە... کە بە زمانی کۆنی کوردی نووسراوەتەوە، ئەم ئایینە یەکەم ئایینە لە جیهاندا کە یەکێتی خودای پیشان داوە، لەسەر بنچینەی ڕاستی پەرستی فەلسەفەکەی داناوە و کاری کردۆتە سەر ئایینەکانی پاش خۆی... ڕۆژی پێنچ جار نوێژی داناوە، هەروەها دەنووسێت کە ئایینی زەردەشت لەسەر سێ کۆڵەکە بەندە، کە(بیری چاک، وتەی چاک، کردەوەی چاکە)، بنچینەکەشی بریتییە لە پەرستنی خوای تاک و تەنیا، توانا و چاکسازی و، ڕێی ڕاست گرتنە بەرەو، برِوای بە زیندووبوونەوە هەیە، ئایینی زەردەشت بایەخێکی زۆری داوە بە کردەوە و ڕەوشتی چاک و پاکوخاوێنی لەش و دەروون و تەندرووستی و کارکردنن و کشتوکاڵ بەرهەمهێنان و، درەخت ڕِواندن و ئاژەڵ بەخێوکردن و، ئاوەدانکردنەوە و، دادوەری، هەمیشە بۆ برایەتی و دۆستایەتی و نیشتمانپەروەری و... ئاشتی و ئاساییش و یارمەتیدانی هەژاران و داماوان و، بۆ مرۆڤایەتی هانی داوە و... پایەیەکی بە ئافرەت داوە و لەگەڵ پیاودا یەکسان بووە لە مافا(تەنانەت لە مافی میراتگریشدا) هەروەها لە ڕێورِەسمی ئایینیدا...
ئەوەیە کورتەیەک لە زەردەشت و کولتوورو کەلەپوورەکەی، کە ئاوێتەی کەلەپوور و ئێستای کوردییە، ئیتر گرنگ نییە کە ئەو وەکوو کوردبوونی ئێستا، کورد بووە، یا هەر ناونیشانێکی دیکەی هەبووبێ، ئەو فەیلەسووف و بیرمەند و چاکسازی کۆمەڵایەتی و یاسایی و ئەخلاقی و کولتووریی سەردەمی خۆی بووە و، فەلسەفەکەی تا ئەمرِۆش لە فەرهەنگ و شارستانییەکی دنیا تیشکدەداتەوە، لە یادمانیش بێ، زەردەشتی ئایینی گشت قەوم و میللەتانی ئاریایی بووە لە کورد و فارس و ئەفغانی و تاجیکی و ئازەری و بلووچی و ئەوانی تر.[1]

ئەڤ بابەت ب زمانا (کوردیی ناوەڕاست) هاتیە نڤیساندن، کلیک ل ئایکۆنا بکە ژ بو ڤەکرنا ڤی بابەتی ب ڤی زمانا کو پی هاتیە نڤیساندن!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
ئەڤ بابەتە 735 جار هاتیە دیتن
ڕایا خو دەربارەی ڤی بابەی بنڤێسە!
هاشتاگ
ژێدەر
[1] ماڵپەڕ | کوردیی ناوەڕاست | www.gulanmedia.com
بابەتێن پەیوەستکری: 3
زمانێ بابەتی: کوردیی ناوەڕاست
روژا تمام کرنێ: 01-06-2010 (14 سال)
جوڕێ دۆکومێنتێ: زمانی یەکەم
جوڕێ وەشانێ: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: ک. باشوور
کاتەگۆریا ناڤەڕۆکێ: مێژوو
کاتەگۆریا ناڤەڕۆکێ: ئایین و ئاتەیزم
تایبەتمەندی یێن تەکنیکی
کوالیتیا ڤی بابەتی: 87%
87%
ئەڤ بابەتە ژ لایێ: ( هەژار کامەلا ) ل: 15-12-2022 هاتیە تومارکرن
ئەڤ بابەتە ژ ئالێ: ( زریان سەرچناری ) ل : 26-12-2022 پێداچوون ژبوو هاتییە کرن و ڕەها بوویە
ئەڤ بابەتە بو دویماهیک جار ژ لایێ: ( زریان سەرچناری )ڤە: 26-12-2022 هاتیە ڕاست ڤەکرن
ناڤ و نیشانێن بابەتی
ئەڤ بابەتە ب ستانداردی کوردیپێدیا هێشتا نە دروستە و پێدڤی ب داڕشتنەکا بابەتی و زمانی هەیە!
ئەڤ بابەتە 735 جار هاتیە دیتن
کوردیپیدیا بەرفرەهترین ژێدەرێ زانیاریێن کوردییە!
کورتەباس
هوزانڤانێ کورد مەلا خەلیلی سێرتی و (ئایین)
کورتەباس
بەیتا سوبێ و هێڤارێ
شوینوار و جهێن کەڤنار
کەلها کوردا
کەسایەتی
عومەر مەسلەحەتی بیلوکە
کەسایەتی
ئیجان یاسر ئەلیاس
کەسایەتی
نادیە موراد پسی تەها
وێنە و پێناس
زەلامێن کورد ل دەمێ یاریا تاولێ ل باژێڕۆکێ کۆیە، ساڵا 1963
شوینوار و جهێن کەڤنار
پرا دەلال
پەڕتووکخانە
دادگەهکرنا شێخ سعیدی بیران
کەسایەتی
سەبریا هەکاری
پەڕتووکخانە
ئەڤینی د فیشەکا بی کەی سی یێ دا
وێنە و پێناس
مستەفا بارزانی ل دەمێ پێشکێشکرنا گۆتارەکێ ل کۆیە، ساڵا 1963
شوینوار و جهێن کەڤنار
کەلها سارتکە
کورتەباس
فەتحیا مرنا خۆ هەلدەبژیریت
وێنە و پێناس
کۆمەڵەکا دانعەمرێن ئێزدی ل لالش، ساڵا 1976
وێنە و پێناس
نەورۆزا ساڵا 1972
کەسایەتی
سەید عەبدولواحید بەرزنجی
کەسایەتی
محەمەد عەلی شاکر
کەسایەتی
شێخ عەلی
کەسایەتی
سارا موحسین بەرزنجی
پەڕتووکخانە
پەرکانێ و گوستیرا عەفریتی (شانۆنامە)
کورتەباس
بەفر و ئەڤین
پەڕتووکخانە
هەڤپشکیا زمانێ کوردی ل گەل زمانێن کەڤن
وێنە و پێناس
لالش ل ساڵا 1976
کەسایەتی
فاتما ساڤجی
کەسایەتی
داود موراد خەتاری
شوینوار و جهێن کەڤنار
شکەفتا گوندێ گوندکی ل ئاکرێ
پەڕتووکخانە
مرنا ڕەش
کورتەباس
چیرۆک و سترانا کاڵی ب گوهار

روژەڤ
کەسایەتی
زارا محەمەدی
22-03-2023
کاروان م. ئاکرەیی
زارا محەمەدی
کەسایەتی
ئاشتی هەورامی
26-10-2024
کاروان م. ئاکرەیی
ئاشتی هەورامی
کەسایەتی
سەعید کرمزتۆپراک
26-10-2024
کاروان م. ئاکرەیی
سەعید کرمزتۆپراک
کەسایەتی
محەمەد حسێن - محەمەدێ فلوت
27-10-2024
کاروان م. ئاکرەیی
محەمەد حسێن - محەمەدێ فلوت
کەسایەتی
محەمەد ساڵح دیلان
28-10-2024
کاروان م. ئاکرەیی
محەمەد ساڵح دیلان
بابەتێ نوی
کەسایەتی
ئەرکان شەریف
29-10-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
محەمەد ساڵح دیلان
28-10-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
محەمەد حسێن - محەمەدێ فلوت
27-10-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
شوان شێخ ئەحمەد
27-10-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
زەمان حەسەن ئەحمەد
27-10-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
شیمال فەرهاد سورچی
27-10-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
سندوس عەلی عەباس
27-10-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
لانە کەمال محەمەد
27-10-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
سندوس ئیبراهیم ڕێشاوی
27-10-2024
کاروان م. ئاکرەیی
کەسایەتی
محەمەد هاودیانی
27-10-2024
کاروان م. ئاکرەیی
ئامار
بابەت
  530,176
وێنە
  110,960
پەرتوک PDF
  20,352
فایلێن پەیوەندیدار
  105,419
ڤیدیۆ
  1,578
زمان
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
295,471
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,587
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,151
عربي - Arabic 
31,280
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,094
فارسی - Farsi 
10,469
English - English 
7,671
Türkçe - Turkish 
3,675
Deutsch - German 
1,785
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
پول
کرمانجی
کەسایەتی 
5,876
ئەنفالکری 
5,841
شەهیدان 
2,549
پەڕتووکخانە 
1,307
وشە و دەستەواژە 
914
کورتەباس 
887
جهـ 
624
وێنە و پێناس 
410
هۆزان 
237
ئامار و راپرسیا 
161
بەلگەنامە 
67
بەلاڤوک (گوڤار، روژنامە و ...) 
38
پارت و رێکخراو 
34
شوینوار و جهێن کەڤنار 
34
نڤیسێن ئایینی 
29
موزەخانە 
19
ڤیدیۆ 
13
کارا هونەری 
11
پەند و ئیدیۆم 
9
ناڤێن کوردی 
8
كلتوور - پێکەنین 
7
رێکەوت و رووداو 
7
نەخشە 
3
هەمەجۆرە 
3
فەرهەنگ 
2
گیانلبەرێن کوردستانێ 
1
ژینگەها کوردستانێ 
1
هوز - تیرە - بنەماڵ 
1
لێنانگەها کوردی 
1
MP3 
324
PDF 
31,608
MP4 
2,599
IMG 
203,549
∑   رێژە 
238,080
کوردیپیدیا بەرفرەهترین ژێدەرێ زانیاریێن کوردییە!
کورتەباس
هوزانڤانێ کورد مەلا خەلیلی سێرتی و (ئایین)
کورتەباس
بەیتا سوبێ و هێڤارێ
شوینوار و جهێن کەڤنار
کەلها کوردا
کەسایەتی
عومەر مەسلەحەتی بیلوکە
کەسایەتی
ئیجان یاسر ئەلیاس
کەسایەتی
نادیە موراد پسی تەها
وێنە و پێناس
زەلامێن کورد ل دەمێ یاریا تاولێ ل باژێڕۆکێ کۆیە، ساڵا 1963
شوینوار و جهێن کەڤنار
پرا دەلال
پەڕتووکخانە
دادگەهکرنا شێخ سعیدی بیران
کەسایەتی
سەبریا هەکاری
پەڕتووکخانە
ئەڤینی د فیشەکا بی کەی سی یێ دا
وێنە و پێناس
مستەفا بارزانی ل دەمێ پێشکێشکرنا گۆتارەکێ ل کۆیە، ساڵا 1963
شوینوار و جهێن کەڤنار
کەلها سارتکە
کورتەباس
فەتحیا مرنا خۆ هەلدەبژیریت
وێنە و پێناس
کۆمەڵەکا دانعەمرێن ئێزدی ل لالش، ساڵا 1976
وێنە و پێناس
نەورۆزا ساڵا 1972
کەسایەتی
سەید عەبدولواحید بەرزنجی
کەسایەتی
محەمەد عەلی شاکر
کەسایەتی
شێخ عەلی
کەسایەتی
سارا موحسین بەرزنجی
پەڕتووکخانە
پەرکانێ و گوستیرا عەفریتی (شانۆنامە)
کورتەباس
بەفر و ئەڤین
پەڕتووکخانە
هەڤپشکیا زمانێ کوردی ل گەل زمانێن کەڤن
وێنە و پێناس
لالش ل ساڵا 1976
کەسایەتی
فاتما ساڤجی
کەسایەتی
داود موراد خەتاری
شوینوار و جهێن کەڤنار
شکەفتا گوندێ گوندکی ل ئاکرێ
پەڕتووکخانە
مرنا ڕەش
کورتەباس
چیرۆک و سترانا کاڵی ب گوهار

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.92
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| دروستکرنا لاپەری 1.703 چرکە!