کتاووخانه کتاووخانه
مِنِی کردن(گێردین)

 کوردی پدیا کەڵنگتەرین بنچەک چەن زوون دار أڕا زانستەنیەل کؤردیە!


Search Options





مِنِی کردن(گێردین) ترەختی کریا      تەختە کلید


مِنِی کردن(گێردین)
مِنِی کردن(گێردین) ترەختی کریا
کتاووخانه
نامنامەی کردی
کرونولوژیا از وقایع
بنچەکەل(سەرکەنی=سرچشمە)
وەرینە(پێشینە)
کووکریائەل(گردآکریائەل)کاربەری
کارەل(فعالیتەل)
چؤی مِنِی کەم ؟
انتشار(بەشآکرن)
Video
ڕزگ بەنی(دەسە بەنی)
بەخش بەختەکی!
کِل کِردِن
 مەقاڵە کِل کە
عەسگێ کِل کە(ڕئ کە)
Survey
قسەل(گەپەل) هۆمە
تماس
چه نوع اطلاعاتی را که ما نیاز داریم!
إستانداردەل
 إگرەک بینەل استفاده
 کیفیت بەخش
 أبزار
دەربارە
Kurdipedia Archivists
 درەباره ایمە چە مووشن !
اضافه کوردیپیدیا به وب سایت شما
اضافه کردن / حذف ایمیل
آمار مهمان
 آمار بەخش
 فونت چاوواشآکەر(مبدل)
 تەقویم چاوواشآکەر(مبدل)
زبان و گویش از صفحات
تەختە کلید
پیوەندەل خوو(خاس)
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
زبان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
 سامانە مإ
ورود به سیستم
هامیاری أگەرد هۆمە
رمز عبور خود را فراموش کرده اید!
مِنِی کردن(گێردین) کِل کِردِن  أبزار زبان  سامانە مإ
مِنِی کردن(گێردین) ترەختی کریا
کتاووخانه
نامنامەی کردی
کرونولوژیا از وقایع
بنچەکەل(سەرکەنی=سرچشمە)
وەرینە(پێشینە)
کووکریائەل(گردآکریائەل)کاربەری
کارەل(فعالیتەل)
چؤی مِنِی کەم ؟
انتشار(بەشآکرن)
Video
ڕزگ بەنی(دەسە بەنی)
بەخش بەختەکی!
 مەقاڵە کِل کە
عەسگێ کِل کە(ڕئ کە)
Survey
قسەل(گەپەل) هۆمە
تماس
چه نوع اطلاعاتی را که ما نیاز داریم!
إستانداردەل
 إگرەک بینەل استفاده
 کیفیت بەخش
دەربارە
Kurdipedia Archivists
 درەباره ایمە چە مووشن !
اضافه کوردیپیدیا به وب سایت شما
اضافه کردن / حذف ایمیل
آمار مهمان
 آمار بەخش
 فونت چاوواشآکەر(مبدل)
 تەقویم چاوواشآکەر(مبدل)
زبان و گویش از صفحات
تەختە کلید
پیوەندەل خوو(خاس)
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
ورود به سیستم
هامیاری أگەرد هۆمە
رمز عبور خود را فراموش کرده اید!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بەخش بەختەکی!
  إگرەک بینەل استفاده
 Kurdipedia Archivists
 قسەل(گەپەل) هۆمە
 کووکریائەل(گردآکریائەل)کاربەری
 کرونولوژیا از وقایع
 کارەل(فعالیتەل) - کؤردی پدیا
 کمک
 بەخش نوو(جەدید)
 کتاووخانە
وشەێل، ئەژ هەفت دەلیا گوارننەم
07-06-2024
زریان سەرچناری
 کتاووخانە
پاش واران
07-06-2024
زریان سەرچناری
 کتاووخانە
بۊش کامە وەرزی؟
30-09-2023
زریان سەرچناری
 کتاووخانە
گوڵدەم سۊر
18-12-2022
ڕۆژگار کەرکووکی
 کتاووخانە
سەرەوژێری
17-12-2022
ڕۆژگار کەرکووکی
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
موحسن قەیسەری
01-10-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
 کتاووخانە
هۊرد کەم
20-09-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
مەهوەش سولێمانپوور
19-09-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
کەژال وەتەنپوور
18-09-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
 کتاووخانە
واژا
18-09-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
آمار
 شؤمارە مەقاڵەل 518,359
 شؤمارە عەسگەل  105,199
 کتاووەل 19,474
فایل های مرتبط 97,358
Video 1,394
 مەقاڵەل گؤجەر
وتوێژ تایبەت وەگەرد حسام لو...
 مەقاڵەل گؤجەر
چیرۆکی مسافرکیش لە ئێحسان ن...
 کتاووخانە
واژا
 مەقاڵەل گؤجەر
باشوور و بنەڕەتەل یەکاگرتن ...
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
موحسن قەیسەری
نەزمی نوێی جیهان و چارەنووسی ئابووری هەرێم
ڕزگ(دەسە):  مەقاڵەل گؤجەر | زبان مقاله: کوردیی ناوەڕاست
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
ارزیابی مقالە
نایاب
عالی
متوسط
بد نیست
بد
اضاف کردن أ کووکریال
نظر خود را در مورد این مقاله بنویسید!
پێشینە(وەرینەل) بەخش
Metadata
RSS
به دنبال تصویر رکورد انتخاب شده در گوگل
به دنبال رکورد انتخاب شده در گوگل
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

نەزمی نوێی جیهان و چارەنووسی ئابووری هەرێم

نەزمی نوێی جیهان و چارەنووسی ئابووری هەرێم
ناونیشانی بابەت: نەزمی نوێی جیهان و چارەنووسی ئابووری هەرێم
ئامادەکردن: #ڕێبوار محەمەد#

خەسڵەتە نەرێنییەکانی نەزمی نوێی جیهانی، قەیرانی وزە و کەمی خۆراک و بەرزبوونەوەی نرخەکانە. هەرێمی کوردستانیش لەئێستادا گیرۆدەی ژمارەیەکی زۆر گرفتی ئابووری و کەمی سەرچاوەی داهات بووەتەوە، قەیران پاڵ بەقەیرانەوە دەنێت و حکومەتیش دەستەوەستان و بێ پلانە. گرفتی وزە و بەردەوامی هەڵاوسانی نرخ، ئەگەر بەردەوامی وشکەساڵی و جەنگ ئەوا هەرسێ خەسڵەتەکەی نەزمی نوێی جیهانی دەبنە مۆتەکەی ئابووری هەرێمی کوردستان و بەرەو چارەنووسی نادیاری دەبن و حکومەتیش دەستەوەستانە. لەلایەکی ترەوە، ناسەقامگیری سیاسی لە هەرێم، بەغدا، ئێران و ناوچەکە ئەمەش نەخشی خۆی دەبێت لەسەر ئابووری هەرێم.
=KTML_Bold=“هەوڵەکانی ئەمریکا لەم نەزمە نوێیەدا چی دەبێت؟”=KTML_End=
لاوازی ئەورووپا، پاڵ بە داڕێژەرانی سیاسەتی ئەمریکاوە دەنێت بۆ درووستکردنی بازنەیەکی فراوانتر لە هاوپەیمانان، پێدەچێت ئێمە بەخێرایی بەرەو جیهانێکی دوو جەمسەری هەنگاو بنێین، کە دوو زلهێزی (چین و ئەمریکا) زاڵن بەسەریدا. ئەمەش دەگەڕێتەوە بۆ ئەو قەیرانە وزەیەیی کە بەهۆی شەڕی ئۆکرانیا دەستی پێ کردووە، کە سەلماندوویەتی لەڕووی ئابوورییەوە هەم بۆ ڕووسیا و هەم بۆ یەکێتی ئەوروپا وێرانکەر و، وێرانکەر بووە، دەکرێت لەسەر شانۆی جیهان بە شێوەیەکی جددی بە کەم سەیریان بکات. قۆناغی دوای جەنگی سارد و هەژموونی تاک جەمسەری ئەمریکا لە ساڵی 1991، تا قەیرانی دارایی 2008، بەردەوام بوو، قۆناغی دوای مێژوو کە تا شوباتی 2022 درێژ دەبێتەوە، شاهیدی جیهانێکی نیمچە فرە جەمسەر دەبێت. (چین) بەتوندی و خێرا لە هەڵکشاندا بوو، بەڵام قەبارە و گەشەی ئابووریی یەکێتی ئەوروپا پێش ساڵی 2008، وایکرد کە یەکێک بێت لە زلهێزەکانی جیهان. ڕەنگە بەرزبوونەوەی ئابووری (ڕووسیا) لە ساڵی 2003ەوە و بەردەوامبوونی سەربازی (ڕووسیا) بەرزی کردبێتەوە، ئەمەش وایکرد هەندێک لە سەرکردەکانی جیهان ستایشی فرەجەمسەری بکەن وەک تەلارسازی نوێی جیهانی.
بەڵام “جێف دی کۆلگان”، مامۆستای یاریدەدەری زانستە سیاسییەکان لە زانکۆی براون، لە وتارێکدا بۆ سیاسەتی دەرەوە دەڵێت: ململانێی بەردەوامی وزەی نێوان ڕووسیا و ڕۆژاوا، بەو مانایەیە کە ئێستا قۆناغی فرەجەمسەری کۆتایی هاتووە، هەرچەندە جبەخانە ئەتۆمییەکەی ڕووسیا نامێنێت، بەڵام ئەو وڵاتە خۆی دەبینێتەوە کە هاوبەشێکی بچووکە لە کایەی نفوزی سەرکردایەتی چین. هاوکات کاریگەریی تاڕادەیەک کەمی قەیرانی وزە لەسەر ئابووری (ئەمریکا) لەڕووی جیۆپۆلەتیکییەوە ناڕەحەت دەبێت بۆ واشنتۆن، چونکە ڕووخانی ئەورووپا دواجار دەسەڵاتی (ئەمریکا) لاواز دەکات کە لەمێژە کیشوەرەکەی بە دۆست دەزانێت، وزەی هەرزان بەردی بناغەی ئابووری مۆدێرن بووە، هەرچەندە لە کاتە ئاساییەکاندا کەرتی وزە تەنیا بەشێکی کەم لە بەرهەمی ناوخۆیی گشتی زۆربەی ئابوورییە پێشکەوتووەکان پێکدەهێنێت، بەڵام کاریگەرییەکی بەرچاوی لەسەر هەڵاوسان و تێچووی بەرهەمهێنان بۆ هەموو کەرتەکان هەیە بەهۆی بڵاوبوونەوەی لە بەکاربردندا.
=KTML_Bold=“دەستکاریکردنی بازاڕەکانی وزە”=KTML_End=
وزەی تێچووی زۆر بۆ هەموو کەسێک لە دۆخێکی جیهانی گرژدا، ئێستا نرخی کارەبا و غازی سرووشتی لە ئەوروپا نزیکە لە 10 هێندەی تێکڕای مێژوویی لە دەیەی پێش ساڵی 2020. زۆربەی بەرزبوونەوەی بەرفراوانی ئەمساڵ، بەهۆی شەڕی ڕووسیا لە ئۆکرانیا دەگەڕێتەوە. تا ساڵی 2021 ئەورووپا بە شانشینی یەکگرتوویشەوە، جگە لە پشکێکی زۆر لە پێداویستییەکانی نەوت و خەڵوز، نزیکەی لەسەدا 40ی گازی سرووشتی خۆی پشتی بە هاوردەکردنی ڕووسیا بەستبوو. پاشان ڕووسیا دەستی کرد بە دەستکاریکردنی بازاڕەکانی وزە و بەرزکردنەوەی نرخی گازی سرووشتی چەند مانگێک پێش لەشکرکێشی بۆ سەر ئۆکرانیا، بەپێی ئاژانسی نێودەوڵەتی وزە. وزە لە ئەورووپا لە کاتە ئاساییەکاندا نزیکەی لەسەدا 2ی بەرهەمی ناوخۆیی تێدەچێت، بەڵام بەهۆی بەرزبوونەوەی نرخەکانەوە بۆ سەدا 12 بەرزبووەتەوە، تێچووی ئەم قەبارەیە بەو مانایەیە؛ کە زۆرێک لە پیشەسازییەکان لە سەرانسەری ئەورووپادا کارەکانیان کەم دەکەنەوە یان بە تەواوی دایاندەخەن.
- تێکڕای ڕێژەی گەشەی ساڵانەی بەرهەمی ناوخۆیی لەنێوان ساڵانی 2009 بۆ 2020.
- لە سەدا 0.48 لە یەکێتی ئەوروپا.
- 1.38% لە ئەمریکا.
- لە چین لەسەدا 7.36.
بەرهەمهێنەرانی ئەلەمنیۆم، بەرهەمهێنەرانی پێو، توانەوەی کانزاکان و درووستکردنی شووشە، بەهۆی گرانبوونی نرخی غازی سرووشتی ڕووبەڕووی کێشە دەبنەوە. ئەمەش بەو مانایەیە کە ئەوروپا دەتوانێت لە ساڵانی داهاتوودا چاوەڕوانی پاشەکشەیەکی قووڵ بکات، بەڵام خەمڵاندنی ئابووری بۆ قووڵایییەکەی تێکەڵە. بۆ ئەوەی ڕوون بێتەوە ئەورووپا هەژار نابێت و دانیشتووانەکەی ئەم زستانە نابەستن و دەمرن، ئاماژە سەرەتاییەکان ئەوەیە کە کیشوەرەکە ڕێگەیەکی کاریگەر دەگرێتەبەر بۆ کەمکردنەوەی بەکارهێنانی غازی سرووشتی و پڕکردنەوەی تانکی هەڵگرتنی زستانە، (ئەڵمانیا و فەرەنسا) بڕیاریاندا کۆمپانیا گەورەکان بە نیشتمانی بکەن، بە تێچووی زۆر، بۆ کەمکردنەوەی پچڕانی بەکارهێنەرانی وزە. مەترسی ڕاستەقینەی ڕووبەڕووی کیشوەری ئەورووپا لەدەستدانی توانای کێبڕکێی ئابوورییە، بەهۆی خاوبوونەوەی گەشەکردن، چونکە غازی هەرزان پشتی بە باوەڕێکی درۆینە بە متمانەپێکراوی ڕووسیا بەستبوو و ئەمەش بۆ هەمیشە نەماوە. پیشەسازییەکە وردەوردە خۆی لەگەڵ خۆیدا دەگونجێنێت، بەڵام ئەم گۆڕانکارییە کاتێکی دەوێت و دەتوانێت ببێتە هۆی پچڕانی ئابووری بە ئازار.
ئەم گرفتە ئابوورییانە هیچ پەیوەندییەکیان بە گواستنەوە بۆ وزەی خاوێن و یاخود وەڵامدانەوەی بەپەلەی یەکێتی ئەوروپا بۆ گێژاوی بازاڕ، کە بەهۆی شەڕی ئۆکرانیاوە درووستبووە، نییە، بەڵکوو دەتوانرێت بگەڕێندرێتەوە بۆ بڕیارەکانی پێشووتری ئەورووپا بۆ پەرەپێدانی ئالوودەبوون بە سووتەمەنی بەردینی ڕووسیا، بەتایبەتی گازی سرووشتی. هەرچەندە وزەی نوێبووەوەی وەک وزەی خۆر و با لە کۆتاییدا دەتوانن جێگەی سووتەمەنی بەردینی بگرنەوە لە دابینکردنی کارەبای هەرزان، بەڵام ناتوانن بە ئاسانی جێگەی گازی سرووشتی بگرنەوە بۆ بەکارهێنانی پیشەسازی، بە تایبەت کە LNG هاوردەکراو، بەدیلێکی زۆر بانگەشەی بۆ دەکرێت بۆ بۆری، زۆر گرانترە. بەم شێوەیە هەوڵەکانی هەندێک لە سیاسەتمەداران بۆ تاوانبارکردنی گواستنەوەی وزەی پاک بۆ زریانی ئابووری ئێستا لە شوێنی خۆیانن.
=KTML_Bold=“لەدەستدانی توانای کێبڕکێ”=KTML_End=
ئابوورییەکانی ئەوروپا ئازار دەچێژن، تەنیا ئەژدیهای چینی لە بەرزبوونەوەدایە. هەواڵە ناخۆشەکان بۆ ئەوروپا خەریکە ڕەوتی پێشوو ئاڵۆزتر دەکات، پشکی یەکێتی ئەوروپا لە ئابووری جیهانی لە ساڵی 2008ەوە دابەزیوە، هەرچەندە ئەمریکا تاڕادەیەک خێرا لە پاشەکشەی گەورە چاکبووەوە، بەڵام ئابوورییەکانی ئەورووپا زیانێکی زۆریان بەرکەوت. هەندێکیان ساڵانێکی زۆری خایاند تا گەشەکردنەکە بگەڕێننەوە بۆ ئاستی پێش قەیران. لەبەرانبەردا ئابوورییەکانی ئاسیا بە ڕێژەیەکی سەرسوڕهێنەر بەردەوام بوون لە گەشەکردن، کە ئابوورییە زەبەلاحەکەی (چین) سەرکردایەتی دەکرد. بەپێی ئامارەکانی بانکی نێودەوڵەتی، تێکڕای گەشەی ساڵانەی بەرهەمی ناوخۆیی لە یەکێتی ئەورووپا، لەنێوان ساڵانی 2009 بۆ 2020 تەنیا لەسەدا 0.48 بووە. ڕێژەی گەشەکردن لە ئەمریکا لە هەمان ماوەی ساڵدا نزیکەی سێ هێندە زیاتر بووە و بە تێکڕا ساڵانە لەسەدا 1.38 بووە. (چین) لە هەمان ماوەی ساڵدا بە ڕێژەیەکی بەهێز گەشەی کردووە، کە ساڵانە لەسەدا 7.36 گەشەی کردووە. دەرئەنجامەکە ئەوەیە کە لە کاتێکدا پشکی یەکێتی ئەوروپا لە بەرهەمی ناوخۆیی جیهانی لە ساڵی 2009 زیاتر بوو لە (ئەمریکا و چین) ، بەڵام ئەمڕۆکە کەمترین پشکی سێ وڵاتەکەیە. جبەخانەی ئەتۆمی ڕووسیا نامێنێت، بەڵام مۆسکۆ خۆی دەبینێتەوە وەک هاوبەشێکی بچووک لە کایەی کاریگەریی چین بە سەرۆکایەتی چین.
یەکێتی ئەوروپا لە ساڵی 2005دا تا 20%ی بەرهەمی ناوخۆیی جیهانی پێکدەهێنا، لە سەرەتای سییەکاندا دەگاتە نیوەی ئەم ڕێژەیە، ئەگەر ئابووری یەکێتی ئەوروپا لە ساڵانی 2023 و 2024 بە ڕێژەی لەسەدا 3 دابەزێت و دواتر ڕێژەی گەشەی گەرمی پێش پەتاکە دەستپێبکاتەوە، کە ساڵانە لەسەدا 0.5 بوو، لە کاتێکدا باقی جیهان بە ڕێژەی لەسەدا 3 گەشە دەکات، کە تێکڕای جیهانی پێش پەتاکەیە. بەڵام ڕەنگە پشکی ئەورووپا لە بەرهەمی ناوخۆیی جیهانی خێراتر دابەزێت، ئەگەر زستانی 2023 سارد بێت و پاشەکشەی داهاتوو توند بێت. لەوەش خراپتر؛ ئەورووپا لە ڕووی دەسەڵاتی سەربازییەوە زۆر لە زلهێزەکانی دیکەوە دواکەوتووە. وڵاتانی ئەورووپا دەیان ساڵە لە خەرجی سەربازیدا ناچالاکن و ناتوانن بە ئاسانی قەرەبووی ئەم کەمی وەبەرهێنانە بکەنەوە. هەر خەرجییەکی سەربازی ئەورووپی لە ئێستادا، بۆ قەرەبووکردنەوەی کاتە لەدەستچووەکان، بە تێچووی دەرفەتێک دێت بۆ بەشەکانی دیکەی ئابووری، کە دەتوانێت بەربەستی زیاتر لە بەردەم گەشەکردندا درووست بکات و ناچاری هەڵبژاردەی ئازاربەخش بکات، سەبارەت بە کەمکردنەوەی خەرجییە کۆمەڵایەتییەکان.
دۆخی ڕووسیا لە دۆخی یەکێتی ئەورووپا مەترسیدارترە. ڕاستە هێشتا ئەو وڵاتە داهاتێکی زۆر لە فرۆشتنی هەناردەی نەوت و گاز بەدەستدەهێنێت، کە زۆربەیان بۆ ئاسیایە، بەڵام ئەگەری زۆرە کەرتی نەوت و غازی ڕووسیا لە درێژخایەندا، تەنانەت دوای کۆتایی هاتنی جەنگی ئۆکرانیاش بەرەو خراپی بچێت. باقی ئابووری ڕووسیا ئازار دەچێژێت لە کاتێکدا سزاکانی ڕۆژاوا کەرتی وزەی وڵاتەکە لە شارەزایی تەکنیکی زۆر پێویست و پارەدارکردنی وەبەرهێنان بێبەش دەکات. ئێستا کە ئەورووپا بڕوای بە ڕووسیا نەماوە وەک دابینکەری وزەی خۆی، تاکە ستراتیژییەتی بژاردەی ڕووسیا فرۆشتنی وزەکەیە بە کڕیارە ئاسیاییەکان. خۆشبەختانە بۆ ئەو ئاسیا خاوەنی چەندین ئابووری گەشەسەندووە. بەڵام تۆڕی بۆری و ژێرخانی وزەی ئەو لە ئێستادا بۆ هەناردەکردن بۆ ئەورووپا درووستکراوە و ناتوانێت بە ئاسانی بگوازرێتەوە بۆ ڕۆژهەڵات. مۆسکۆ پێویستی بە ساڵان و ملیاران دۆلار دەبێت بۆ ئاڕاستەکردنەوەی هەناردەی وزەی خۆی و پێدەچێت بۆی دەربکەوێت کە تەنیا دەتوانێت بە مەرجە داراییەکانی پەکین کار بکات. پێدەچێت پشتبەستنی کەرتی وزە بە (چین) بگۆڕێت بۆ جیۆپۆلیتیکی فراوانتر، هاوبەشییەک کە (ڕووسیا) خۆی تێدا دەبینێتەوە کە ڕۆڵێکی بچووکتر دەگێڕێت. دانپێدانانی سەرۆک “ڤلادیمێر پوتین” لە 15ی ئەیلولدا کە هاوتا چینییەکەی “شی جینپینگ” پرسیار و نیگەرانی هەیە سەبارەت بە شەڕی ئۆکرانیا، ئاماژەیە بۆ ئەو جیاوازییە دەسەڵاتەی کە لە ئێستاوە لەنێوان پەکین و مۆسکۆدا هەیە.
=KTML_Bold=“جیهانێکى نوێ”=KTML_End=
قەیرانی ئاساییشی خۆراک زۆر لەسەر مێزەکەیەتی. بەدووری نازانرێت قەیرانی وزەی ئەوروپا بەردەوام بێت، خواست لەسەر سووتەمەنی بەردینی لە ئێستاوە نرخەکانی لە سەرانسەری جیهان و بە تایبەت لە ئاسیا بەرز دەکاتەوە، کە ئەوروپییەکان لە کڕیارانی دیکە زیاترن بۆ سووتەمەنی سەرچاوە غەیرە ڕووسییەکان. دەرئەنجامەکانی بە تایبەتی بۆ هاوردەکارانی وزەی کەم داهات لە ئەفریقا و باشووری ڕۆژهەڵاتی ئاسیا و ئەمریکای لاتین توند دەبن. کەمی خۆراک و گرانی نرخی کەرەستە بەردەستەکان، دەتوانێت زیاتر کێشە بێت لەم بوارانەدا نەک کێشەی وزە. شەڕی ئۆکرانیا بەروبووم و ڕێگاکانی گواستنەوە بۆ بڕێکی زۆر گەنم و دانەوێڵەی دیکەی تێکدا. هاوردەکارە سەرەکییەکانی خۆراک وەک (میسر) هۆکاریان هەیە بۆ نیگەرانی لەو گێژاوە سیاسییەی کە زۆرجار لەگەڵ بەرزبوونەوەی نرخی خۆراکدا دەبێت. هێڵی کۆتایی سیاسەتی جیهانی ئەوەیە؛ کە ئێمە بەرەو جیهانێک دەڕۆین کە (چین و ئەمریکا) دوو زلهێزی گەورەی جیهانین. پەراوێزخستنی ئەورووپا لە کاروباری جیهان زیان بە بەرژەوەندییەکانی ئەمریکا دەگەیەنێت. لە کاتێکدا زۆربەی وڵاتانی ئەورووپا، دیموکرات و سەرمایەدارن و پابەندن بە مافی مرۆڤ و سیستەمی نێودەوڵەتی لەسەر بنەما نەگۆڕەکان. هەروەها یەکێتی ئەورووپا پێشەنگی جیهان بووە لە ڕێساکانی سەلامەتی و تایبەتمەندی داتا و ژینگە، ئەمەش کۆمپانیا فرەنەتەوەییەکانی ناچار کردووە ڕەفتارەکانیان لە سەرانسەری جیهاندا بەرز بکەنەوە بۆ ئەوەی لەگەڵ ستانداردەکانییدا بگونجێت. ڕەنگە پەراوێزخستنی ڕووسیا لەبارتر دەرکەوێت بۆ بەرژەوەندییەکانی ئەمریکا، بەڵام مەترسی ئەوە لەسەرە کە “پوتین” یان جێنشینەکەی، کاردانەوەی هەبێت بەرانبەر بە لەدەستدانی هەڵوێستی وڵاتەکە بە جووڵەکردن بە شێوازی تێکدەرانە و ڕەنگە تەنانەت کارەساتبار.
لە کاتێکدا ئەورووپا خەبات دەکات بۆ سەقامگیرکردنی ئابوورییەکەی؛ پێویستە ئەمریکا لە هەر شوێنێک کە بتوانرێت پشتگیری بکات، لەوانەش بە هەناردەکردنی بەشێک لە سەرچاوەکانی وزەی خۆی، وەک گازی سرووشتی شل. ڕەنگە ئەمە بڵێین: ئاسانتر بێت لە ئەنجامدانی، چونکە ئەمریکییەکان هێشتا بە تەواوی لە بەرزبوونەوەی تێچووی وزەیان بەئاگا نەبوونەتەوە. ئەمساڵ نرخی غازی سرووشتی ئەمریکا سێ هێندە زیادی کردووە و ئەگەری هەیە بەرزبێتەوە لەکاتێکدا کۆمپانیا ئەمریکییەکان هەوڵدەدەن دەستیان بگات بە بازاڕە قازانجبەخشەکانی هەناردەکردنی LNG لە ئەورووپا و ئاسیا. وە سیاسەتمەدارانی ئەمریکی دەکەونە ژێر فشارەوە بۆ سنووردارکردنی هەناردەکردن بۆ پاراستنی توانای وڵاتەکە بۆ تێچووی وزە ئەگەر زیاتر بەرزبێتەوە. لەبەرانبەر لاوازی ئەورووپادا، داڕێژەرانی سیاسەتی ئەمریکا دەیانەوێت بازنەیەکی فراوانتر لە هاوپەیمانی ئابووری هاوبیر لەگەڵ ڕێکخراوە نێودەوڵەتییەکانی وەک نەتەوە یەکگرتووەکان، ڕێکخراوی بازرگانی جیهانی و سندوقی دراوی نێودەوڵەتی درووست بکەن. ئەمەش دەتوانێت بە مانای نزیکبوونەوەی زیاتر بێت لەگەڵ زلهێزە ناوەندەکانی وەک هیندستان و بەرازیل و ئەندەنووسیا، بەڵام پێدەچێت جێگرتنەوەی ئەورووپا قوورس بێت، بۆ دەیان ساڵە (ئەمریکا) سوودی لە بەرژەوەندی و لێکتێگەیشتنە ئابوورییە هاوبەشەکان لەگەڵ بلۆکی ئەوروپی وەرگرتووە. ئەمریکا ڕووبەڕووی بەرخۆدانێکی گەورەتر دەبێتەوە لەبەرانبەر دیدگای خۆی بۆ نەزمێکی نێودەوڵەتی لایەنگری فراوانی دیموکراسی.
=KTML_Bold=“ئەنجام”=KTML_End=
بەپێی زانیارییەکانی سەرەوە جیهان بەرەو دووجەمسەری (ئەمریکا چین) هەنگاو دەنێت و هەموو وڵاتان لەهەوڵی خۆڕێکخستنەوەن بۆقۆناغی داهاتوو، چونکە زلهێزەکان ئەوانی تر لاواز دەکەن و ئەورووپا و ڕووسیا دەبنە جێگە هەژموونی ئەمریکا و چین. ڕووسیای بەهێزی ئێستا ئاییندەکەی بەرەو چین-ەو کەوتنە ژێرهەژموونی چین-ە. هەموو ئەوژێرخانە وزەی بۆ ئەورووپا بوونیادی نابوو، کۆتاهات و دەبێت بەرەو (چین) دووبارەی کاتەوە ئەمەش تێچونێکی زۆر و کاتێکی زۆری دەوێت و زیانی گەورە بەڕووسیا دەگەیەنێت، ئەوروپاش لەدۆخێکی قوورسی ئابووریدا دەبێت تاخۆی ڕێک دەخاتەوە. ئەمەی سەرەوە دۆخی زلهێزەکان بێت لەئاییندە، ئەبێت دۆخی ئابووری هەرێم چۆن بێت کە هیچ پلانێکی کوورت مەوداو دوورمەودا نابینین بۆ خۆ گونجاندنی هەرێم لەگەڵ گۆڕانکارییەکانی ئاییندە.
پێویستە حکومەتی هەرێم بێتە سەرهێڵ و خۆی بۆ هەموو ئەگەر پێشهاتەکان ئامادەبکات و چاوی لەسەر ئاساییشی ئابووری، نیشتمانی، نەتەوەیی کوردستان بێت، چونکە جیهان لە قۆناغی ڕاگوزەرە و هەر ڕۆژەو لەلایەکەوە دەتەقێتەوە کە نزیکترین نموونە دۆخی ناوخۆی ئێرانە، لەناکاودا چ تەقینەوەیەک ڕوویدا و کاریگەریی لەسەرهەرێم درووستکرد. دۆخی بەغدایش دەکوڵێت، لەسەرئاستی “ئۆپێک پڵەس” و وڵاتانی عەرەبی بەرهەمهێنی نەوت لەکێشەدان لەگەڵ ئەمریکا، ئەمریکا ئەو یاخیبوونە قبووڵ ناکات بەئاسانی کە داواکانی ئەمریکا بەردەوام بەنەرێنی دەدەنەوە و هەناردەی نەوت زیاد ناکەن.
=KTML_Bold=“چارەسەر”=KTML_End=
بەم بارودۆخەی حکومەت ناتوانرێت وەڵامی پێویست هەبێت بۆ ئەگەرەکان، پێویستە هەڵبژاردن بکرێت پەڕڵەمانێکی پڕاوپڕ لەکەسانی شارەزا و لێهاتوو هەڵبژێرێن، حکومەتێکی بەهێز کە پێک بێت لەکەسانی شارەزاو خاوەن ئەزموون و بەزووی چ کەرتی گشتی چ کەرتی تایبەت بەهێز بکەن و لە ڕێگەی وەبەرهێنانی بیانی و ناوخۆیی کەلێنەکان پڕبکەنەوە و فرەسەرچاوەی ئابووری فەراهەم بکەن و خۆ ئامادەبکەن بۆ هەموو ئەگەرو گۆڕانکارییە ئابووری و سیاسییەکان.
سەرچاوە: کەڵک لە ڕۆژنامەی لەندەنی عەرەبی وەرگیراوە بۆداتاکان. [1]
اێ مەقاڵە أ زوون (کوردیی ناوەڕاست) نۆیسیائە، أڕا واز کردن بەخش أ زوون بنچێنە(اصلی)!أڕؤی آیکون کلیک کەن
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
اێ بەخشە 186 گل سئرکریائە(دێینە)
HashTag
بنچەکەل(سەرکەنی=سرچشمە)
[1] | کوردیی ناوەڕاست | ماڵپەڕی چاوی کورد - 02-07-2023
آیتم های مرتبط: 3
 تاریخ ؤ پێش هەتێەل
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
 مەقاڵەل گؤجەر
ڕزگ(دەسە):  مەقاڵەل گؤجەر
زبان مقاله: کوردیی ناوەڕاست
Publication date: 00-00-2023 (1 سال)
Publication Type: Born-digital
لهجە: ک. جنوبی
نوع سند: زبان اصلی
کتاب: اقتصادی
Technical Metadata
 کیفیت بەخش : 99%
99%
اێ ڕکؤردە إژ لآ 02-07-2023 أڕا( ڕۆژگار کەرکووکی )
اێ بەخشە گل دؤمائن(آخرین گل) إژ لآ( شادی ئاکۆیی ): أڕا02-07-2023 نووآ بی(بروز بی)
نیشانی مەقاڵە
اێ بەخشە 186 گل سئرکریائە(دێینە)
 کوردی پدیا کەڵنگتەرین بنچەک چەن زوون دار أڕا زانستەنیەل کؤردیە!
 کتاووخانە
سەرەوژێری
 کتاووخانە
وشەێل، ئەژ هەفت دەلیا گوارننەم
 مەقاڵەل گؤجەر
یانزە مەلۊچگ مازیار حەیدەری
 مەقاڵەل گؤجەر
چیرۆکی مسافرکیش لە ئێحسان نیک‌پەی
 مەقاڵەل گؤجەر
چرچ بوودە پاساکەر ڕەخنەگری! ئایا ڕەخنەێ هەشار یا لە پشت کەل و کورچ، تۊەنێد یارمیەتی کوومەڵگای ئیمە بەێدن؟ /مازیار نەزەربەیگی
 کتاووخانە
بۊش کامە وەرزی؟
 مەقاڵەل گؤجەر
داستانێگ لە مامووستا مەنووچێر کەێخسرەوپووڕ
 مەقاڵەل گؤجەر
باشوور و بنەڕەتەل یەکاگرتن زوانی وژمان
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
کەژال وەتەنپوور
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
مازیار نەزەربەیگی
 کتاووخانە
گوڵدەم سۊر
 کتاووخانە
پاش واران
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
موحسن قەیسەری
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
ئەفشین غوڵامی

Actual
 مەقاڵەل گؤجەر
وتوێژ تایبەت وەگەرد حسام لوڕنژاد گوورانی چڕ کرماشانی
13-09-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
وتوێژ تایبەت وەگەرد حسام لوڕنژاد گوورانی چڕ کرماشانی
 مەقاڵەل گؤجەر
چیرۆکی مسافرکیش لە ئێحسان نیک‌پەی
15-09-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
چیرۆکی مسافرکیش لە ئێحسان نیک‌پەی
 کتاووخانە
واژا
18-09-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
واژا
 مەقاڵەل گؤجەر
باشوور و بنەڕەتەل یەکاگرتن زوانی وژمان
19-09-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
باشوور و بنەڕەتەل یەکاگرتن زوانی وژمان
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
موحسن قەیسەری
01-10-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
موحسن قەیسەری
 بەخش نوو(جەدید)
 کتاووخانە
وشەێل، ئەژ هەفت دەلیا گوارننەم
07-06-2024
زریان سەرچناری
 کتاووخانە
پاش واران
07-06-2024
زریان سەرچناری
 کتاووخانە
بۊش کامە وەرزی؟
30-09-2023
زریان سەرچناری
 کتاووخانە
گوڵدەم سۊر
18-12-2022
ڕۆژگار کەرکووکی
 کتاووخانە
سەرەوژێری
17-12-2022
ڕۆژگار کەرکووکی
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
موحسن قەیسەری
01-10-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
 کتاووخانە
هۊرد کەم
20-09-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
مەهوەش سولێمانپوور
19-09-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
کەژال وەتەنپوور
18-09-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
 کتاووخانە
واژا
18-09-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
آمار
 شؤمارە مەقاڵەل 518,359
 شؤمارە عەسگەل  105,199
 کتاووەل 19,474
فایل های مرتبط 97,358
Video 1,394
 کوردی پدیا کەڵنگتەرین بنچەک چەن زوون دار أڕا زانستەنیەل کؤردیە!
 کتاووخانە
سەرەوژێری
 کتاووخانە
وشەێل، ئەژ هەفت دەلیا گوارننەم
 مەقاڵەل گؤجەر
یانزە مەلۊچگ مازیار حەیدەری
 مەقاڵەل گؤجەر
چیرۆکی مسافرکیش لە ئێحسان نیک‌پەی
 مەقاڵەل گؤجەر
چرچ بوودە پاساکەر ڕەخنەگری! ئایا ڕەخنەێ هەشار یا لە پشت کەل و کورچ، تۊەنێد یارمیەتی کوومەڵگای ئیمە بەێدن؟ /مازیار نەزەربەیگی
 کتاووخانە
بۊش کامە وەرزی؟
 مەقاڵەل گؤجەر
داستانێگ لە مامووستا مەنووچێر کەێخسرەوپووڕ
 مەقاڵەل گؤجەر
باشوور و بنەڕەتەل یەکاگرتن زوانی وژمان
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
کەژال وەتەنپوور
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
مازیار نەزەربەیگی
 کتاووخانە
گوڵدەم سۊر
 کتاووخانە
پاش واران
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
موحسن قەیسەری
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
ئەفشین غوڵامی
Folders
 مەقاڵەل گؤجەر - کتاب - رمان کوتاه  مەقاڵەل گؤجەر - نوع سند - زبان اصلی  مەقاڵەل گؤجەر - Publication Type -  مەقاڵەل گؤجەر - لهجە - ک. لری  مەقاڵەل گؤجەر - شهرها - ایلام  مەقاڵەل گؤجەر - اقلیم - شرق کردستان  مەقاڵەل گؤجەر - Publication Type -  مەقاڵەل گؤجەر - Publication Type - Born-digital  مەقاڵەل گؤجەر - کتاب - مقالە و مصاحبە  کتاووخانە - کتاب - شعر

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| تماس | CSS3 | HTML5

| زمان دؤرسکردن وەڵگە(پەڕە): 1.547 ثانیه(اێس)