کتاووخانه کتاووخانه
مِنِی کردن(گێردین)

 کوردی پدیا کەڵنگتەرین بنچەک چەن زوون دار أڕا زانستەنیەل کؤردیە!


Search Options





مِنِی کردن(گێردین) ترەختی کریا      تەختە کلید


مِنِی کردن(گێردین)
مِنِی کردن(گێردین) ترەختی کریا
کتاووخانه
نامنامەی کردی
کرونولوژیا از وقایع
بنچەکەل(سەرکەنی=سرچشمە)
وەرینە(پێشینە)
کووکریائەل(گردآکریائەل)کاربەری
کارەل(فعالیتەل)
چؤی مِنِی کەم ؟
انتشار(بەشآکرن)
Video
ڕزگ بەنی(دەسە بەنی)
بەخش بەختەکی!
کِل کِردِن
 مەقاڵە کِل کە
عەسگێ کِل کە(ڕئ کە)
Survey
قسەل(گەپەل) هۆمە
تماس
چه نوع اطلاعاتی را که ما نیاز داریم!
إستانداردەل
 إگرەک بینەل استفاده
 کیفیت بەخش
 أبزار
دەربارە
Kurdipedia Archivists
 درەباره ایمە چە مووشن !
اضافه کوردیپیدیا به وب سایت شما
اضافه کردن / حذف ایمیل
آمار مهمان
 آمار بەخش
 فونت چاوواشآکەر(مبدل)
 تەقویم چاوواشآکەر(مبدل)
زبان و گویش از صفحات
تەختە کلید
پیوەندەل خوو(خاس)
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
زبان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
 سامانە مإ
ورود به سیستم
هامیاری أگەرد هۆمە
رمز عبور خود را فراموش کرده اید!
مِنِی کردن(گێردین) کِل کِردِن  أبزار زبان  سامانە مإ
مِنِی کردن(گێردین) ترەختی کریا
کتاووخانه
نامنامەی کردی
کرونولوژیا از وقایع
بنچەکەل(سەرکەنی=سرچشمە)
وەرینە(پێشینە)
کووکریائەل(گردآکریائەل)کاربەری
کارەل(فعالیتەل)
چؤی مِنِی کەم ؟
انتشار(بەشآکرن)
Video
ڕزگ بەنی(دەسە بەنی)
بەخش بەختەکی!
 مەقاڵە کِل کە
عەسگێ کِل کە(ڕئ کە)
Survey
قسەل(گەپەل) هۆمە
تماس
چه نوع اطلاعاتی را که ما نیاز داریم!
إستانداردەل
 إگرەک بینەل استفاده
 کیفیت بەخش
دەربارە
Kurdipedia Archivists
 درەباره ایمە چە مووشن !
اضافه کوردیپیدیا به وب سایت شما
اضافه کردن / حذف ایمیل
آمار مهمان
 آمار بەخش
 فونت چاوواشآکەر(مبدل)
 تەقویم چاوواشآکەر(مبدل)
زبان و گویش از صفحات
تەختە کلید
پیوەندەل خوو(خاس)
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
ورود به سیستم
هامیاری أگەرد هۆمە
رمز عبور خود را فراموش کرده اید!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بەخش بەختەکی!
  إگرەک بینەل استفاده
 Kurdipedia Archivists
 قسەل(گەپەل) هۆمە
 کووکریائەل(گردآکریائەل)کاربەری
 کرونولوژیا از وقایع
 کارەل(فعالیتەل) - کؤردی پدیا
 کمک
 بەخش نوو(جەدید)
 کتاووخانە
وشەێل، ئەژ هەفت دەلیا گوارننەم
07-06-2024
زریان سەرچناری
 کتاووخانە
پاش واران
07-06-2024
زریان سەرچناری
 کتاووخانە
بۊش کامە وەرزی؟
30-09-2023
زریان سەرچناری
 کتاووخانە
گوڵدەم سۊر
18-12-2022
ڕۆژگار کەرکووکی
 کتاووخانە
سەرەوژێری
17-12-2022
ڕۆژگار کەرکووکی
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
موحسن قەیسەری
01-10-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
 کتاووخانە
هۊرد کەم
20-09-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
مەهوەش سولێمانپوور
19-09-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
کەژال وەتەنپوور
18-09-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
 کتاووخانە
واژا
18-09-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
آمار
 شؤمارە مەقاڵەل 518,448
 شؤمارە عەسگەل  105,226
 کتاووەل 19,478
فایل های مرتبط 97,493
Video 1,394
 مەقاڵەل گؤجەر
وتوێژ تایبەت وەگەرد حسام لو...
 مەقاڵەل گؤجەر
چیرۆکی مسافرکیش لە ئێحسان ن...
 کتاووخانە
واژا
 مەقاڵەل گؤجەر
باشوور و بنەڕەتەل یەکاگرتن ...
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
موحسن قەیسەری
زمانەوانی - Linguistics
ڕزگ(دەسە):  مەقاڵەل گؤجەر | زبان مقاله: کوردیی ناوەڕاست
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
ارزیابی مقالە
نایاب
عالی
متوسط
بد نیست
بد
اضاف کردن أ کووکریال
نظر خود را در مورد این مقاله بنویسید!
پێشینە(وەرینەل) بەخش
Metadata
RSS
به دنبال تصویر رکورد انتخاب شده در گوگل
به دنبال رکورد انتخاب شده در گوگل
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

زمانەوانی

زمانەوانی
=KTML_Bold=زمانەوانی=KTML_End=، زمانناسی یان (بە ئینگلیسی Linguistics) بریتییە لە زانستی لێکۆڵینەوەی ورد و هەمەلایەنەی زمان. بە واتایەکی تر زمانەوانی بە دوای دۆزینەوەی ئەم پرسیارانەدایە: (زمان چییە؟ (چۆن کار دەکات و لە چی پێکهاتووە؟ (مرۆڤەکان چۆن پەیوەندی بە یەکەوە دەکەن؟ (زمانی مرۆڤ لە چیدا لەگەڵ سیستەمە پەیوەندییەکانی گیانداران جیاوازە؟ (منداڵ چۆن زمان دەگرێت؟ (زمانی مرۆڤ چۆن گەشەی سەندووە؟ (خزمایەتی نێوان زمانەکان چۆنە؟ (تایبەتمەندییە هاوبەشەکانی زمانەکانی دونیا کامانەن؟ مرۆڤ چۆن دەنووسێت و چلۆن زمانی نووسین لێک دەداتەوە؟ و...
زمانناسی بەم واتا تازەوە، زانستێکی نوێیە، بەڵام وەک لێکۆڵینەوە لە سەر زمان بۆ چەند سەدە پێش لە زایین دەگەڕێتەوە، یانی ئەو سەردەمەی پانینی ڕێزمانی بۆ زمانی سانسکریت دانا.
لە زمانناسیدا، لە چەند ڕوانگەوە سەیری زمان دەکەن: دەنگناسی، شێوەناسی، واتاناسی، ڕستەناسی، وشەناسی و هەروەها بوارەکانی کۆمەڵناسی زمان، دەروون ناسی زمان، دەمار ناسی زمان، زمانناسی داد، زمان و ژیری و...
لە بەر ئەوەی زمان دیاردەیەکی گران و ئاستەمی مرۆڤی و کۆمەڵایەتییە، لێکۆڵینەوەی ورد و هەمەلایەنەی زمان، بە بێ کەڵک وەرگرتن لە زانستەکانی تر سەرناگرێت. کە وا بوو زمانناسی بێجگە لە باری ناساندن (تەوسیفی) و بیرۆکەیی زمان، تیشک دەخاتە سەر باری کەڵک ناسی، دەروونناسی، خەڵکناسی، کۆمەڵایەتی، هونەری، وێژەیی، فەلسەفی و نیشانەناسی زمان. کە وا بوو زمانناسی ئەمڕۆ زۆر گۆڕەپانی زانستی دەگرێتە خۆی.
زمانەوان یان زمانناس بەو کەسە دەبێژن کە دەپەرژێتە سەر لێکۆڵینەوەی زانستی زمان، پێچەوانەی بیری باوی کۆمەڵگا، زمانەوان پێویست نییە بە سەر چەند زماندا زاڵ بێ، گرنگ ئەوەیە بتوانێت دیاردەکانی زمانناسی وەک وشە، بڕگە، ڕستەناسی و واتا بناسێت و بە جوانی لێکی بداتەوە. لە بیرمان بێ کە کاری زمانەوان ناساندنە، نەوەک دانان.

=KTML_Bold=کورتە مێژوو=KTML_End=
پانینی لە سەدەی پێنجەمی پێش زایین، ڕێزمانێکی چڕ و پڕی بۆ زمانی سانسکریت نووسی، بەڵام زمانناسی لە واتای ئەمڕۆدا، لەگەڵ نووسینی کتێبی خولی زمانی گشتی بەرهەمی فردینان دێسوسور دەستی پێکرد. لە دەیە کانی 1950، بیرۆکەکانی نوام چامسکی شۆڕشێکی لەو بوارەدا بەرپا کرد و بووە هۆی سەرهەڵدانی ڕێزمانی زایەنی یان (Generative grammar). چامسکی لە سەر ئەو باوەڕە بوو کە بنەما و دانستەکانی زمان لە مرۆڤدا سروشتی و زاتییە، واتە کە فێر بوونی زمان بە شێوەی جێنێتیکی و بۆماوەیی لە مێشکدا داڕێژراوە و ژینگەی منداڵ تەنیا وەک هاندەرێک لە فێر بوونی زمانی دایکیدا دەوری هەیە. منداڵ کۆمەڵێک زانیاری لە ژینگەی زمانی خۆی وەردەگرێت و بۆ خۆی دەتوانێت کۆمەڵێک پێکهاتەی تازەی لێ دروست بکات.

=KTML_Bold=شۆڕشەکانی زمانناسی=KTML_End=
چەند خاڵی وەرچەرخان لە مێژووی زانستی زمانناسیدا بەدی دەکرێت.
یەکەمین شۆڕشی زانستی لە گۆڕەپانی زمانناسیدا ڕابردوو خوازییە، کە لە سەدەی هەژدەیەمی زایینی سەری هەڵدا. خاڵی دەستپێکی ئەم شۆڕشە بۆ 1786 دەگەڕێتەوە، کاتێک کە ویلیام جۆنز لە گوتارە بەناوبانگەکەیدا، دەقە سانسکریتیەکانی لەگەڵ فارسی کۆن و لاتین هەڵسەنگاند و وێکچوونەکانیانی دەرخست و ئەم زمانانەی بۆ سەرچاوەیەکی هاوبەش، واتە زمانی هیند و ئەورووپایی گەڕاندەوە. دوابەدوای ئەمە باسی بەسەرهات، خێزان و سەرچاوەی زمانەکان داهات، زانایانی ئەم سەردەمە لە سەر گۆڕانکارییەکانی زمان لە درێژایی مێژوودا دەکۆڵینەوە.
دووەمین شۆڕش لە زمانناسیدا، پێکهاتە خوازی بوو، کە فردینان دێسوسور بە دامەزرێنەری دەناسرێت. شۆڕشی دووەم کاردانەوەیەک بوو لە هەمبەر شۆڕشی یەکەم، ئەوەی سوسور باسی لێ دەکرد، بارودۆخی هاوچەرخە، نە لێکدانەوەی مێژوویی. سوسوور زمانی وەک سیستەمێک لە نیشانەکان دەبینی و زمانناسی لە سەر بنەڕەتی نیشانە دامەزراند، لە ڕوانگەی دێسوسورەوە نیشانە هەمان وشەیە. ئەم جۆرە زمانناسییە تا پەنجا ساڵ درێژەی سەند.
شۆڕشی سێیەم لە ساڵی 1957 ز. لە سەر دەستی نوام چامسکی و لەگەڵ دەربڕینی بیرۆکەی ڕێزمانی جیهانی و زمان فێربوونی منداڵان سەری هەڵدا، ئەم بیرۆکانە بوونە هۆی دروست بوونی چوارچێوەیەکی گرنگ لە زانستی زمانناسیدا کە بە ڕێزمانی زایەنی ناسرا. لە ڕوانگەی چامسکی، ڕستە یەکەی لێکۆڵینەوە لە سەر زمانە. ئەم ڕوانگەیە لە 1957 ەوە تا ئەمڕۆ بە سەر زانستی زمانناسیدا زاڵە.
بەڵام لە دەیەی شەستەوە، جۆرێکی تر هاتە ئاراوە، کە ناوی شۆڕشی چوارەمی بە باڵای خۆی بڕی. ئەگەر چامسکی یەکەی زمانناسی بە ڕستە دانا، لەم ڕوانگەیەدا یەکەی لێکۆڵینەوە لە زمان گوتە یە. چامسکی زمانناسی تێکەڵ بە دەروونناسی و ژینناسی کردبوو، بەلام لەم ڕوانگەیەدا تێکەڵ بە کۆمەڵناسی بووە. شۆڕشی چوارەم دەڵێت: هەر ڕستە لە دەقێکدا، ئەگەرچی زۆر سادەش بێ، هەڵگری سێ توێکە:
ناوەڕۆک (بابەتی قسە)
لە دەربڕینی ئەم ناوەڕۆکەدا چۆن مامەڵە دەکات
ئەم ڕستەیە وەک پێکهاتەیەکی دەقەکە، چەندە لە پێکهێنانی دەقەکەدا کاریگەرە.
لەم ڕوانگەیەدا گوتە گرنگە، ڕستەش تەنیا لە ناو دەقدا کەسایەتی هەیە. ئەگەرچی لە زۆر جێگەدا دەق بە گەورەترین و دیارترین یەکەی زمانناسی دەناسرێت، بەڵام جاری واش هەیە تەنیا یەک وشە دەتوانێت ببێتە گوتەیەکی تەواو.

=KTML_Bold=لقەکان=KTML_End=
دەنگناسی: بریتییە لە لێکۆڵینەوەیەکی زانستییانە لە دەنگەکانی زمان لە ڕووی چۆنیەتیی دروستبوونیان و پەیوەندییان لەگەڵ یەکدا.
شێوەناسی: کۆنترین بەشی ڕێزمانە بەڵام نوێترین بەشی زمانەوانییە، چونکە لە نیوەی دووەمی سەدەی نۆزدەیەمدا سەری هەڵداوە.
واتاناسی: لقێکی زمانناسییە کە لە واتای وشە دەکۆڵێتەوە.
ڕستەناسی: دەکۆڵێتەوە لە پێکهاتن و دروستکردنی ڕستە.
وشەناسی: لە پێکهاتن و دروستبوونی وشە دەکۆڵێتەوە.
کەڵک ناسی: ئەو بەشەی زمانناسییە کە لە واتا و بەکارهێنانی دەکۆڵێتەوە.
لێکدانەوەی گوتە. [1]
اێ مەقاڵە أ زوون (کوردیی ناوەڕاست) نۆیسیائە، أڕا واز کردن بەخش أ زوون بنچێنە(اصلی)!أڕؤی آیکون کلیک کەن
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
اێ بەخشە 490 گل سئرکریائە(دێینە)
HashTag
بنچەکەل(سەرکەنی=سرچشمە)
[1] | کوردیی ناوەڕاست | ویکیپیدیا
آیتم های مرتبط: 3
ڕزگ(دەسە):  مەقاڵەل گؤجەر
زبان مقاله: کوردیی ناوەڕاست
شهرها: سلیمانیە
لهجە: ک. جنوبی
نوع سند: زبان اصلی
کتاب: زبانی
Technical Metadata
کپی رایت صادر شده به کوردیپیدیا!
 کیفیت بەخش : 99%
99%
اێ ڕکؤردە إژ لآ 21-05-2022 أڕا( زریان سەرچناری )
اێ بەخشە گل دؤمائن(آخرین گل) إژ لآ( زریان سەرچناری ): أڕا21-05-2022 نووآ بی(بروز بی)
نیشانی مەقاڵە
اێ بەخشە إڕؤی(طبق) إستانداردەل كوردی پدیا هەنی(هالی) ناتەمامە ؤ بازنگری متن إگرەکەسێ(نیازە)
اێ بەخشە 490 گل سئرکریائە(دێینە)
Attached files - Version
نوع Version نام ویرایشگر
 پەروەندە عەسگ 1.0.120 KB 21-05-2022 زریان سەرچناریز.س.
 کوردی پدیا کەڵنگتەرین بنچەک چەن زوون دار أڕا زانستەنیەل کؤردیە!
 کتاووخانە
وشەێل، ئەژ هەفت دەلیا گوارننەم
 کتاووخانە
بۊش کامە وەرزی؟
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
کەژال وەتەنپوور
 کتاووخانە
پاش واران
 کتاووخانە
سەرەوژێری
 مەقاڵەل گؤجەر
چرچ بوودە پاساکەر ڕەخنەگری! ئایا ڕەخنەێ هەشار یا لە پشت کەل و کورچ، تۊەنێد یارمیەتی کوومەڵگای ئیمە بەێدن؟ /مازیار نەزەربەیگی
 مەقاڵەل گؤجەر
باشوور و بنەڕەتەل یەکاگرتن زوانی وژمان
 مەقاڵەل گؤجەر
چیرۆکی مسافرکیش لە ئێحسان نیک‌پەی
 کتاووخانە
گوڵدەم سۊر
 مەقاڵەل گؤجەر
داستانێگ لە مامووستا مەنووچێر کەێخسرەوپووڕ
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
موحسن قەیسەری
 مەقاڵەل گؤجەر
یانزە مەلۊچگ مازیار حەیدەری
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
مازیار نەزەربەیگی
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
ئەفشین غوڵامی

Actual
 مەقاڵەل گؤجەر
وتوێژ تایبەت وەگەرد حسام لوڕنژاد گوورانی چڕ کرماشانی
13-09-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
وتوێژ تایبەت وەگەرد حسام لوڕنژاد گوورانی چڕ کرماشانی
 مەقاڵەل گؤجەر
چیرۆکی مسافرکیش لە ئێحسان نیک‌پەی
15-09-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
چیرۆکی مسافرکیش لە ئێحسان نیک‌پەی
 کتاووخانە
واژا
18-09-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
واژا
 مەقاڵەل گؤجەر
باشوور و بنەڕەتەل یەکاگرتن زوانی وژمان
19-09-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
باشوور و بنەڕەتەل یەکاگرتن زوانی وژمان
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
موحسن قەیسەری
01-10-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
موحسن قەیسەری
 بەخش نوو(جەدید)
 کتاووخانە
وشەێل، ئەژ هەفت دەلیا گوارننەم
07-06-2024
زریان سەرچناری
 کتاووخانە
پاش واران
07-06-2024
زریان سەرچناری
 کتاووخانە
بۊش کامە وەرزی؟
30-09-2023
زریان سەرچناری
 کتاووخانە
گوڵدەم سۊر
18-12-2022
ڕۆژگار کەرکووکی
 کتاووخانە
سەرەوژێری
17-12-2022
ڕۆژگار کەرکووکی
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
موحسن قەیسەری
01-10-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
 کتاووخانە
هۊرد کەم
20-09-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
مەهوەش سولێمانپوور
19-09-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
کەژال وەتەنپوور
18-09-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
 کتاووخانە
واژا
18-09-2022
حوسێن باقری - ژاکان باران
آمار
 شؤمارە مەقاڵەل 518,448
 شؤمارە عەسگەل  105,226
 کتاووەل 19,478
فایل های مرتبط 97,493
Video 1,394
 کوردی پدیا کەڵنگتەرین بنچەک چەن زوون دار أڕا زانستەنیەل کؤردیە!
 کتاووخانە
وشەێل، ئەژ هەفت دەلیا گوارننەم
 کتاووخانە
بۊش کامە وەرزی؟
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
کەژال وەتەنپوور
 کتاووخانە
پاش واران
 کتاووخانە
سەرەوژێری
 مەقاڵەل گؤجەر
چرچ بوودە پاساکەر ڕەخنەگری! ئایا ڕەخنەێ هەشار یا لە پشت کەل و کورچ، تۊەنێد یارمیەتی کوومەڵگای ئیمە بەێدن؟ /مازیار نەزەربەیگی
 مەقاڵەل گؤجەر
باشوور و بنەڕەتەل یەکاگرتن زوانی وژمان
 مەقاڵەل گؤجەر
چیرۆکی مسافرکیش لە ئێحسان نیک‌پەی
 کتاووخانە
گوڵدەم سۊر
 مەقاڵەل گؤجەر
داستانێگ لە مامووستا مەنووچێر کەێخسرەوپووڕ
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
موحسن قەیسەری
 مەقاڵەل گؤجەر
یانزە مەلۊچگ مازیار حەیدەری
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
مازیار نەزەربەیگی
 زنی نۆیسە (ژیان ناۆمە)
ئەفشین غوڵامی
Folders
 کتاووخانە - PDF -  کتاووخانە - کتاب - شعر  کتاووخانە - نوع سند - زبان اصلی  کتاووخانە - Publication Type - Born-digital  کتاووخانە - لهجە - ک. لری  کتاووخانە - اقلیم - شرق کردستان  کتاووخانە - Publication Type -  کتاووخانە - شهرها - کرمانشاه  مەقاڵەل گؤجەر - کتاب - ادبی  مەقاڵەل گؤجەر - کتاب - فرهنگ

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| تماس | CSS3 | HTML5

| زمان دؤرسکردن وەڵگە(پەڕە): 0.281 ثانیه(اێس)