$ئازادیی ڕادەرنەبڕین$
#هێمن عەبدوڵڵا 2#

#12-02-2014#

مرۆڤە ئازادیخوازەکانی ئەم دنیایە داکۆکی لە هەبوونی ئازادیی ڕادەربڕین دەکەن، بەڵام کەسیان باسی ئازادیی ڕادەرنەبڕین ناکەن. جاڕنامەی گەردوونیی مافەکانی مرۆڤ، دەستووری وڵاتان و تەنانەت پەڕتووکە ئایینییە ئاسمانی و نائاسمانییەکانیش لە سووچ و پەناکانیاندا خەت و نیشان دەکێشن بۆ ئەو سنوورانەی ئازادیی ڕادەربڕین لە کۆمەڵگەیەکدا دەبێ هەیبێت یان نەیبێت، بەڵام تاوەکوو ئێستا لە هیچ شوێنێکدا نەمبینیوە و نەمخوێندووەتەوە باسی ئازادیی مرۆڤەکان بکرێت بۆ ڕادەرنەبڕین. زۆرجار ئەو کەسەی مومارەسەی ئەو ئازادییە دەکات پێیدەڵێن “بێهەڵوێست”، لەکاتێکدا دەکرێ ئەو ڕادەرنەبڕینە بۆخۆی دەربڕینێکی بەهێزتر بێت لە ڕایەکی لاوازی دەربڕدراو.

لەوەتەی گەڕاومەتەوە کوردستان، گوێ لەوانە دەگرم کە “را” دەردەبڕن. بەڵام تێبینی دەکەم کە زۆریان لەبەرئەوەی دەبێ ڕادەرببڕن دەریدەبڕن، ئەگینا زۆرجار نایانەوێ هیچ بڵێن. بیهێننە پێشچاوی خۆتان، پەیامنێرێکی ڕووداو لە ڕووماڵێکی ڕاستەوخۆدا لە هاونیشتمانییەک دەپرسێت: “رات چییە لەسەر درەنگکەوتنی پێکهاتنی حکومەت؟” هاونیشتمانییەکە، بەبێ ئەوەی بیربکاتەوە و بۆ چرکەیەک دۆش دابمێنێت، وەڵامدەداتەوە و باسی گرنگیی پێکهاتنی حکومەت دەکات و دەشڵێت “دواکەوتنی زیانی هەیە بۆمان”. بەڵام کە لێی بپرسیت: “کام زیان؟” وەڵامێکی مەنتیقی و بیرلێکراوەت دەستناکەوێت. ئەو هاونیشتمانییە ڕاهێنراوە کە “را” دەرببڕێت و پێیوایە وەڵامنەدانەوە عەیبە، یانیش دەزانێت وەڵامنەدانەوە نانبڕاوی دەکات.

لە سەردەمی بەعسدا لە کوردستان منداڵان بەیانیان زوو لە حەوشەی قوتابخانە کۆدەکرانەوە و دەبووایە سڵاو بۆ ئاڵا بکەن. دەشبووایە هەموو بەیانییەک سڵاو لە “سەرۆکێکی فەرماندە” بکەن کە ئامۆزا و پوورزا و باوک و کەسوکاری ئەوانی ئەنفال دەکرد و دەکوشت. ئینجا ئەو منداڵانە دەچوونە ناو پۆلەوە و هەر پەڕتووکێکیان هەڵدەدایەوە وێنەیەکی “موهیب ڕوکن”ی بەسەرەوە بوو کە بە بزە خەڵەتێنەرەکەی “ئازادیی ڕادەربڕین بۆ پێداهەڵگوتنی خۆی” بە هەمووان دەدا. هەر لەنێو هەمان ئەو پەڕتووکانە و لەو سەردەمانەدا وانەی زیندەوەرزانیت هەبووایە یان مێژوو یان فیزیا، باسی مەزنی و کاریگەریی شۆڕشی حەڤدە و سیی تەمووزت بۆ دەکرا لە پێشخستنی ئەو بوارەی ژیاندا.

تۆش وەکوو منداڵ ئازادیی ئەوەت نەبوو کە ڕات دەرنەبڕیت و بە شان و باڵی سەرۆک و شۆڕشەکەیدا هەڵنەڵێیت و نەڵێیت “ئەگەر شۆڕش نەبووایە لەدایک نەدەبووین”.

لەدوای ڕاپەڕینەوە، هەمان چیرۆک بە شێوازێکی نوێ بەردەوام بوو. ئێستاش دوای ئەو هەموو ساڵانە، سەردانێکی تۆڕی کۆمەڵایەتیی فەیسبووک بەسە بۆ ئەوەی ببینیت چۆن خەڵک مومارەسەی ئازادیی بەزۆردەربڕین دەکەن و ناوێرن ڕای خۆیان دەرنەبڕن. کاتێک سەرۆکی حیزبەکەیان نەخۆشە و ناگەڕێتەوە و ڕەنگە بەمزووانەش نەگەڕێتەوە، هەوادارەکەی بە ناچاری و لەبەر خاتری خاتران پەیامێک دادەنێت و دەڵێت “سەرۆک چاوەڕوانین”.

کاتێک سەرۆکی حیزبێکی دیکەش لە سەفەرێکی دوور دەگەڕێتەوە، یەکێک، کە کارمەندی دەزگایەکی حیزبییە و پێویستی بە ماستاوە، دەنووسێت “ئێرەت چۆڵ کردبوو”! وەک بڵێی ئەو سەرۆکە بیست و چوار کاژێر لەگەڵ هەوادارە ماستاوچییەکەدا بووبێت.

نەتەوەیەک بیەوێ پێشکەوێت، چەندە ئازادیی ڕادەربڕینی بۆ گرنگ بێت، هێندەش دەبێ کار لەسەر بڵاوکردنەوە و چەسپاندنی ئازادیی ڕادەرنەبڕین بکات. ئەگینا، وەک گۆران محەمەدی هاوڕێ و هاوکارم بۆی چووە “ئازادیی ڕادەربڕین دەبێتە ئازادیی ڕاتێبڕین”! [1]