پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 Derbare
 Babet behellkewt
 Rêsakanî bekarhênan
 Kurdipedia Archivists
 Bîrurakantan
 Kokirawekan
 Krronolojiyay rûdawekan
 Çalakîyekan - Kurdîpêdiya
 Yarmetî
Babetî niwê
Pertûkxane
Roşnayî le dengewe - Leuchten aus der Stimme
31-05-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Pertûkxane
Dengi Şî’re Namoyek - Stimme eines fremden Gedichts
31-05-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Kesayetîyekan
Hesenê Hecîsilêman
07-01-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Pertûkxane
Cografya Kurdistanê
07-11-2018
زریان سەرچناری
Pertûkxane
Leyl û Mecnûn
23-09-2018
زریان سەرچناری
Pertûkxane
Lînînîzım û Meseley Nîştîmanî
11-08-2016
هاوڕێ باخەوان
Pertûkxane
Xom.. Ew wextey ballindem!
22-12-2010
هاوڕێ باخەوان
Amar
Babet 518,448
Wêne 105,226
Pertk PDF 19,478
Faylî peywendîdar 97,493
Video 1,394
Pertûkxane
Xom.. Ew wextey ballindem!
Kesayetîyekan
Hawrê Baxewan
Kesayetîyekan
Arîtma Mohammadî
Pertûkxane
Lînînîzım û Meseley Nîştîmanî
Bingeha kurmancî ya nivîskî kîjan devok e?
Pol: Kurtebas | Zimanî babet: Kurmancî - Kurdîy Serû
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
Nirxandinî babet
Nayab
Zor başe
Mamnawendî
Xirap nîye
Xirap
Bo naw lîstî kokirawekan
Rayi xot derbareyi em babete binûse!
Gorankarîyekanî babeteke!
Metadata
RSS
Gûgllî wêneyi babetî hellbijêrdraw bike!
Gûgllî babetî hellbijêrdraw bike!
کوردیی ناوەڕاست0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Bingeha kurmancî ya nivîskî kîjan devok e?

Bingeha kurmancî ya nivîskî kîjan devok e?
Bingeha kurmancî ya nivîskî kîjan devok e?
#Zana Farqînî#

Gotineke berbelav heye ku tê gotin zimanê nivîskî yê kurmancî li ser devoka Botan ava bûye. Sedema çêbûna vê ramanê ya bi hin kesan re dibe ku ji ber botîbûna Celadet Bedirxan be loma. Ne tenê ev jî. Ji ber ku ew hem hîmdarê alfabeya kurdî ya latînî (ya ku em niha wê bi kar tînin) hem danerê rêzimana kurmancî hem jî pêşengê kurmanciya nûjen e. Jixwe wî ev hemû pêşî di kovara Hawarê pêk anîne. Lê ne ji ber esilzadebûna wî, botîbûna wî kiriye ku ev bawerî bi hin kesan re çêbe. Eger Xwediyê Hawarê botî be, nexwe zimanê Hawarê jî xwe divê dispêre devoka Botan! Lê na, ev ne rast e.
Em bên ser gotina bê çima ne rast e. Belê, Celadet Bedirxan neviyê Mîrê Botan Bedirxan Begê Botî ye û ew li Stenbolê hatibe dinyayê jî, lê ew bi xwe di nav devoka Botan de mezin bûye. Jixwe mirov dikare di nivîsarên wî de têra xwe tesîra vê devokê û bilêvkirina peyvên wê devokê bibîne. Wekî van nimûneyên hanê: birih (birû), dişwar (dijwar). eşkere (aşkera), êxistin (xistin), feqeh (feqî), gehiştin (gihîştin), hiner (huner), îrû (îro), ne lo (na lo), qeyde (qayde), pê (pey), rûj (roj), rûwê wî (rûyê wî). Ev ên nav kevanê min danîn, ku em roja îroj di zimanê nivîskî de wan tercîh dikin.
Me got ku hîkariya devoka Botan a li ser zimanê wî heye, lê belê wî ne bi botîkî, bi “kurdmancî” dinivîsî. Sedema ku Celadet Bedirxan bi “kurdmancî” dinivîsî, werin em serî li gotinên wî bidin û wî bi xwe bikin guwahê (şahidê) vê yekê bê ka wî kurmanciya nûjen, bi gotina din, kurmanciya nivîskî ya standard li ser çi ava kiriye, yan jî qet nebe ramana wî ya li ser vê mijarê çi ye, ka em jê xwe bihewisin.
Celadet Bedirxan hem di Hawarê de hem jî di Ronahîyê de diyar dike ku ew li pey pêkanîna zimanekî standard ê kurmancî ye. Em serê pêşî ji nivîsarên wî yên Hawarê du jêgiranan bikin, ku wî di destpêka “Bingehên Gramêra Kurdmancî” de, der barê pênaseya rêzimanê de gotiye“Gramêr tevayiya qeydeyên rastaxaftin û rastnivîsandina zmên e.” (1)] Dîsan di hejmara pey de, di bin navê “Bingehên Gramêra Kurdmancî 2” de, têkildarî mijara vekîtê jî aşkera kiriye ku “Qeydeyên vekîtê ji tevayiya gramêrê dertên.” (2)
Di Ronahîyê de jî, li ser daxuyaniya Kovara Gelawêjê, ev raman derbirine:
“Belê Gulavêjê gotiye: «bi zimanî kurdî Botan». Gelo ji gotina kurdiya Botan mexsed çi ye? Bê şik mexsed kurdiya ko di cihê Botan de pê tête axaftin e.
(…)
Zimanê xelkê Botan kurdî ye, zarê wan kirdmancî ye ù wan zaravakî xweser heye. Ji lewre botî di nav kurdine de din ji zimanê xwe kifş dibin ko botî ne.
Herçî zimanê kovar û rojnameyên Sûriyê: Ew kovar û rojname bi zarê kurdmancî têne nivîsandin û nivîsevanên wan dixebitin ko zimanekî yekbûyî bînin pê. Ji lewre guh nadin zaravayên xwe û ji ber vajî ve wî bi şûn de dihîlin ù berê xwe didin zimanekî ayendê î gelemper (imûmî) û di vê xebatê de ji pirsên zarine din jî dixwazin fêdemend bibin.
Botîtiya van kovar ù rojnaman di xwediyên wan de ye.
Belê xwediyên wan kovar û rojnaman bi xwe botî ne. Lê ew jî di nivîsarên xwe de zaravayê xwe tucaran eşkere nakin. Eşkere bikirina diviya bû li şûna (rabû û çêbû) (rabî û çêbî) binivîsandana.” (3)
Gava di van daxuyaniyan baş bê fikirandin dê bi hêsanî bê dîtin ku Celadet Bedirxan bi awayekî zanyarane nêzikahî di ziman û mijara devokên kurdî daye. Ji bo wî ya esas qaydeyên ziman e ku jixwe gramer yek ji kilîdên zimanê nivîskî ye jî.
Em dîsan dubare bikin ku li gel Celadet xwedî helwesteke zanistî ye jî, mirov di Hawarê de bi tesîra devoka wî ya Botan dihise, lê ev hîkarî ne ji aliyê gramerê ve, ji aliyê form û bilêvkirina peyvan ve ye.
A rast gava ji aliyê zimên ve xwendineke baş û analîzeke kûr li ser Hawar û Ronahîyê bê kirin, dê bê dîtin ku zimanên wan weşanan ji aliyê rastnivîsînê ve her ku çûye sererast bûye, hîkariya devokan kêmtir û rastnivîsîn jî cihgirtir bûye.
Ew qas sal in ez li ser kurmancî dixebitim, tevî komxebatên ji bo standardkirina kurmancî dibim, ez bi xwe rast lê nehatime ku ji me hatibe xwastin divê em li gorî devoka Botan tev bigerin û rêzikên wê devokê ji kurmanciya standard re bikin bingeh. Em tim rêgezên mîna rêzikên rêzimanî, fonetîka/fonolojiya kurmancî, morfolojî û etîmolojiya peyvên kurmancî, gireyên dariştinê û pevguherîna dengan, fonotaksa kurmancî û kevneşopiya rastnivîsîna hin peyvan li ber çav digirin, her wisan serî li zaravayên xwe û zimanên îranî yên berê jî didin. Wekî avesta, partî, pehlewî û heta zimanên hind-ewrûpî.
Tevî van yekan, eger em ji hev nehatina parçekirin û bindestkirin, ziman li me nehata qedexekirin û eger dewleteke me yan jî statûyeke me hebûya û ev qutbûn çênebûya, bi îhtimaleke pir zêde û xurt devoka Botan û Hekarî/Behdînan, ku şair û derçûyên medreseyan bi wan berhemên xwe nivîsîne dê ew bibûna binyada zimanê me yê nivîskî û ew nerît jî dê her bidomiya.
Em şêkirdarên Celadet Bedirxan in ku wî xwe nespart devokeke tenê ya kurmancî û bi helwesteke zanyarane dest avêt karê zimanî ku loma em jî îroj bi rehetî dikarin li gorî prensîbên zanstî yên zimanî nêzikahî di xebatên li ser zimên bidin û di warê standardkirina zimên de gavinan biavêjin. Helbet haya me jê heye ku devokên kurmancî hene, prosesa zimanî bi temamî pêk nehatiye û cudahiyên rêzimanî yên kurmancî yên ji ber devokan jî hene.
Wek encam: Kurmanciya nivîskî ya standard, ne li ser devokek bi tenê tê sazkirin û edilandin û xwe naspêre devokek bi tenê. Ji lew re hemû devokên me, rêzikên rêzimanî yên zimanê me gişt tevahiya zimanê me pêk tînin û kurmanciya standard jî ji van tê holê.
Çavkanî:
(1) Hawar; hejmar 27, 1941. r. 13-14.
(2) Hawar; hejmar 28, 1941. r. 11-12.
[3] Ronahî; “Bo Agadarî”, hejmar 23, 1944, r.14, 15.[1]
Em babete bezimanî (Kurmancî - Kurdîy Serû) nûsirawe, klîk le aykonî bike bo krdineweyi babeteke bew zimaneyi ke pêyi nûsirawe!
Ev babet bi zimana (Kurmancî - Kurdîy Serû) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
Em babete 1,240 car bînrawe
HashTag
Serçawekan
[1] Mallper | Kurmancî - Kurdîy Serû | https://botantimes.com/ - 07-07-2023
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 62
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...)
پەرتووکخانە
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
کورتەباس
زمانی بابەت: Kurmancî - Kurdîy Serû
ڕۆژی دەرچوون: 26-06-2023 (1 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: زمانەوانی و ڕێزمان
پۆلێنی ناوەڕۆک: وتار و دیمانە
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
وڵات - هەرێم: کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ئاراس حسۆ )ەوە لە: 07-07-2023 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( سارا ک )ەوە لە: 09-07-2023 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ئەم بابەتە بۆ دواجار لەلایەن: ( سارا ک )ەوە لە: 07-07-2023 باشترکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 1,240 جار بینراوە
Kurdîpêdiya prrizaniyarîtirîn u firezimantirîn serçaweyi kurdîye!
Kesayetîyekan
Hesenê Hecîsilêman
Pertûkxane
Lînînîzım û Meseley Nîştîmanî
Pertûkxane
Roşnayî le dengewe - Leuchten aus der Stimme
Pertûkxane
Dengi Şî’re Namoyek - Stimme eines fremden Gedichts
Pertûkxane
Leyl û Mecnûn
Kesayetîyekan
Wefayî
Pertûkxane
Cografya Kurdistanê

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
سادق بەهائەدین ئامێدی
18-11-2008
هاوڕێ باخەوان
سادق بەهائەدین ئامێدی
شەهیدان
جەلال شارەزووری - جەلال حەمە حسێن
04-03-2009
هاوڕێ باخەوان
جەلال شارەزووری - جەلال حەمە حسێن
ژیاننامە
مەهاباد قەرەداغی
30-10-2009
هاوڕێ باخەوان
مەهاباد قەرەداغی
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...)
تاراوگە
02-06-2018
هاوڕێ باخەوان
تاراوگە
شەهیدان
ژینا ئەمینی
17-09-2022
شەنە بەکر
ژینا ئەمینی
Babetî niwê
Pertûkxane
Roşnayî le dengewe - Leuchten aus der Stimme
31-05-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Pertûkxane
Dengi Şî’re Namoyek - Stimme eines fremden Gedichts
31-05-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Kesayetîyekan
Hesenê Hecîsilêman
07-01-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
Pertûkxane
Cografya Kurdistanê
07-11-2018
زریان سەرچناری
Pertûkxane
Leyl û Mecnûn
23-09-2018
زریان سەرچناری
Pertûkxane
Lînînîzım û Meseley Nîştîmanî
11-08-2016
هاوڕێ باخەوان
Pertûkxane
Xom.. Ew wextey ballindem!
22-12-2010
هاوڕێ باخەوان
Amar
Babet 518,448
Wêne 105,226
Pertk PDF 19,478
Faylî peywendîdar 97,493
Video 1,394
Kurdîpêdiya prrizaniyarîtirîn u firezimantirîn serçaweyi kurdîye!
Kesayetîyekan
Hesenê Hecîsilêman
Pertûkxane
Lînînîzım û Meseley Nîştîmanî
Pertûkxane
Roşnayî le dengewe - Leuchten aus der Stimme
Pertûkxane
Dengi Şî’re Namoyek - Stimme eines fremden Gedichts
Pertûkxane
Leyl û Mecnûn
Kesayetîyekan
Wefayî
Pertûkxane
Cografya Kurdistanê
Folders
Wişe u destewaje - Ziman - Şêwezar - K. Bakûr T. Latîn Wişe u destewaje - Ulat - Herêm - Bakûrî Kurdistan Wişe u destewaje - Ulat - Herêm - Rojaway Kurdistan

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| Peywendî | CSS3 | HTML5

| Katî afrandinî lapere: 1.781 çirke!