نۊتشه، هجیج، پاڵنگان
شیراز، تفلیس، ایروان
زوتەر ئەچی کاناڵېنه واتما که دەگا جه هۆرامانەکانه کارکردی جیاوازش هەن چنی ڕوستا، دهات و بڕێ تەر یاوانېما که به کلۆنی ورڎی بەشرەکا نیشانە دریۆ.
جه واقعەنه دەگا جه هۆرامانەکانه کەرەسۍ کامڵ و تەمامۍ شارەسانی دلېشەنه بیېنۍ هەر پېسە شاره گۆرەکا، پەی نموونەی:
پیشەگەری، هونەرو بیناسازی، ئابوریێ وۍ وەسی (خودکفا) ، بازرگانی، سیستەمی سیاسی جیاواز (حاکمیەتو مرکزی سانەکا، بەگزاڎۍ ناوچەیۍ و شوراو مەرۍ) ، شوراو مەرۍ که جه دەگاکاو هۆرامانانه بیېنه، حاکمیەتو سان و بەگەکاش دلۍ دەگاکانه سنووردار کەردەنۆ و به نۊعێو هەر دەگەیوه پەی وېش حاکمیەتێوی مەشروتەی گولانەش بېیەن.
پەوچی به دەگاکا هۆرامانی جه وېیەردەنە سیفەتو شاری پیشانە دریان. جه واقېعەنه دەگاکۍ ئېمه بەرکۆتەکۍ شارەسانیەتی دلېشانه بېیەن.
به هۆرامانو تەختی جه وېیەردەنە واتەنشا: شارو هۆرامانی، جه حاڵێوەنه ئییسەیچ هۆرامانو تەختی جه وەرچەمو ژمارەو نیشتەجاکاره سیفەتو شار بېیەیش نیا، بەڵام چوون عناصرو تەمەدن و شارستانیتی دلېشەنه جه قەدیم بېیەن، پەنەشا واتەن شار.
پاوەشار، جه سەردەمی وېیەردەنە بېیەن، جه حاڵێوەنه که پاوه جه کۊنەنە فره کەم کۊمەڵ بېیەن، بەڵام فرەیی و بەرزی ئاوەزو
خەڵکو پاوەی، عەناصرو تەمەدونیش خولقنان و پاوه به پاوەشار مەعروف بېیەن و جه نویسیە کۊنەکانە چڼەها جارۍ، عبارەتو پاوەشاری وینمۍ.
پاڵنگان هەرپاسه، ئیسەیچ پاڵنگان دەگایە گۊلانېنە، بەڵام جه تێکسته کۊنەکانه، پاڵو شاره فره نامدارەکانە نامېش ئامەینه،
هەجیج هەر پاسە.
پەی شاهدو باسەکەیما ئی گۊرانیۍ بواندېوه، منسوب به میرزا شفیع کلیایی جه مجموعه نەزمو شەماڵو زلانی:
وڵاتان تەمام بگېڵ بند وه بند
عراق و غزاڵ تاکو وه دماوند
ڕێژاو لرزدا بند گچیاران
نۊتشه، هجیج، پاوه، پاڵنگان
سنەی سلطانی، گروس و زنگان
تفلیس و تبریز، کلیسای ایروان
هم چین و ماچین، بەڵخ و بوخارا
شیراز و قزوین مەکەر مدارا
مراغه و ورمێ، ئاذربایجان
کابل و زابل تاکو وه سیستان
شارۆخ باسام، صمغان و دامغان
البرز و کرکوک تاکو وه بندسلطان
.....ت.د
چی پارچه شعرەنه، نامۍ ئی شارایچه ئامەینه:
شیروان، شکەی، نەهاوند، ساوه، ملایر، شهریار، تهران، همدان، کرماشان، شوشتر، دیسپول (دزفول) ، کلات، ڕشت، خۆرماوا (خرم آباد،
هەرپاسه نامۍ ئی سەرزەمینا هەنه: مصر، شام، مەکه، خراسان و عراق.
جارێوتەر ماچو ئەر سەرنجه دەیدۍ ئیسەیچ پاڵنگان و نۊتشه و هەجیج جه ئوستانداردو شاره گۆرەکا ئارۊیەنه نمەگۊنجیا، بەڵام چن قەڕنێ چېوەڵ ئی تێکسته جاگیر کەرۊ که نامۍ ئی دەگایا ئېمه دلۍ شاره گۆرە گۆرەکانه هەنه و سەرەشا دلۍ سەرانه بېیەن.
نوکتێ مهمه ئانېنه که شاعرو ئی شېعرا دلۍ جوغرافیاو هۆرامانېیەنه نەبېیەن و ئینه مرمانۊ که ئاوازەو دەگاکاو هۆرامانی تاکو سەرزەمینه دورەکا یاوان، ئاوازەو ئاوەز و صنعت و تمدنیشا.
ئایا ئینه یاگۍ شانازیش نېیەنه؟
احمد امین پور.[1]