הספרייה הספרייה
לחפש

כורדיפדיה המקור הכורדי הרחב ביותר למידע!


Search Options





חיפוש מתקדם      מקלדת


לחפש
חיפוש מתקדם
הספרייה
שמות כורדים
כרונולוגיה של אירועים
מקורות
ההיסטוריה
אוספי משתמש
פעילויות
חפש עזרה?
פרסום
Video
סיווגים
פריט אקראי!
לשלוח
שלח מאמר
שלח תמונה
Survey
המשוב שלך
ליצור קשר עם
איזה סוג של מידע אנחנו צריכים!
תקנים
תנאי השימוש
איכות פריט
כלי עבודה
אודות
Kurdipedia Archivists
מאמרים עלינו!
הוסף כורדיפדיה לאתר שלך
הוספה / מחיקת דוא"ל
סטטיסטיקה
סטטיסטיקת פריט
ממיר גופנים
ממיר לוחות שנה
שפות וניבים של הדפים
מקלדת
קישורים שימושיים
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
שפות
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
החשבון שלי
כניסה
חברות!
שכח את הסיסמה שלך!
לחפש לשלוח כלי עבודה שפות החשבון שלי
חיפוש מתקדם
הספרייה
שמות כורדים
כרונולוגיה של אירועים
מקורות
ההיסטוריה
אוספי משתמש
פעילויות
חפש עזרה?
פרסום
Video
סיווגים
פריט אקראי!
שלח מאמר
שלח תמונה
Survey
המשוב שלך
ליצור קשר עם
איזה סוג של מידע אנחנו צריכים!
תקנים
תנאי השימוש
איכות פריט
אודות
Kurdipedia Archivists
מאמרים עלינו!
הוסף כורדיפדיה לאתר שלך
הוספה / מחיקת דוא"ל
סטטיסטיקה
סטטיסטיקת פריט
ממיר גופנים
ממיר לוחות שנה
שפות וניבים של הדפים
מקלדת
קישורים שימושיים
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
כניסה
חברות!
שכח את הסיסמה שלך!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 אודות
 פריט אקראי!
 תנאי השימוש
 Kurdipedia Archivists
 המשוב שלך
 אוספי משתמש
 כרונולוגיה של אירועים
 פעילויות - כורדיפדיה
 עזרה
פריט חדש
סטטיסטיקה
מאמרים 518,380
תמונות 105,202
ספרים 19,477
קבצים הקשורים 97,453
Video 1,395
הספרייה
אנא כורדי
הספרייה
אני כורדי
הספרייה
מילון עברי ארמי כורדי
מאמרים
מנפצות את תקרת הזכוכית: מהפ...
מאמרים
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
Guhertina desthilat di mîrnişîniya Mukriyanê de ji Safewiyan heta destpêka Pehlewiyan
קבוצה: מאמרים | שפת מאמרים: Kurmancî - Kurdîy Serû
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
פריט דירוג
מצוין
טוב מאוד
הממוצע
מסכן
רע
הוסף לאוספים שלי
כתוב את התגובה שלך על סעיף זה!
היסטורית פריטים
Metadata
RSS
חפש בגוגל לתמונות הקשורות לפריט שנבחר!
חפש בגוגל עבור פריט שנבחר!
کوردیی ناوەڕاست0
English0
عربي0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

Guhertina desthilat di mîrnişîniya Mukriyanê de ji Safewiyan heta destpêka...

Guhertina desthilat di mîrnişîniya Mukriyanê de ji Safewiyan heta destpêka...
Guhertina desthilat di mîrnişîniya Mukriyanê de ji Safewiyan heta destpêka Pehlewiyan
Leyla Zemanî

Piştî wê ku zencîre desthilatdariya Muxol û Îlxaniyan li navçeya Mukriyanê hêdî hêdî kêm bû û rûmet û şiyana wan kêmtir bû, desthilatdar û mîrên Kurdan, ji bo vejandina mîrata desthilatdariya xwe li wê navçeyê, hin hewlên mezin û piçûk dan ku di pirtûkên dîrokî de hatine tomarkirin.
Weke ku em dixwînin, Kurd cardin vegeriyane navçeya Mukriyanê û li wir di bin rêberayetiya “Seyfedîn Mukrî” de hatine damezrandin. “#Şerefxanê Bidlîsî# ” navçeyên Yaltemir, Axtaçî, Dolbarîk, Sindûs, Diriyaz, Mehmeşe, Dêxarqan, Keleha Saruqorxan, navçeya Terexe, Keleha Terexe, Miyanduwa, Leylan û Acurî ango Sayînqelaya niha, wekî wan navçeyan dide zanîn ku di bin desthilatdariya Mukriyan de bûne.
“Sarim Xanê Mukrî” yê kurê “Seyfedîn Xan”, wê erdnîgariyê berfirehtir dike û desthilatdariya Mukriyan heta sînorên Tikabê dirêj dike. Di wê serdemê de Qizilbaş xwedî desthilatek gelek mezin bûne, lê Sarim Begê Mukrî bi wan re jî şer kiriye. Her çiqas di pevçûnên bi wan re hin têkçûn çêbûne jî, lê nebûne sedema wê ku ew navçane bi tevahî di bin desthilatdariya Mukrî de bêne derxistin.
Ewa ku balkêş e li ser desthilatdariya Mukriyan di wê serdemê de û hêjayî behskirinê ye, ew e ku ji ber ku Sultanên Osmanî bi hin ji Mukriyan re pêwendî hebûn û soza hêza zêdetir û alîkarîya bêtir didane wan, carinan ew wîlayete yan jî hin mîrên wê wîlayetê ser bi Osmaniyan dibûn û carên wisa jî hebû ku di bin desthilatdariya Sefewiyan de bimînin.
Yek ji van emîran jî navê wî “Emîre Paşa” ye, ku ji aliyê Sultanê Osmanî ve girîngî jê re dihate danê, û di serdema Emîre Paşa de navçeyên Meraxe, Hewlêr, Mûsil û Baban jî bi wîlayeta Mukrî re têne zêdekirin. Lê paşê ev navçane ji destê Emîre Paşa têne derxistin. Piraniya ew navçeyên ku bi zordariya desthilata Osmaniyan bi wê wîlayetê û wîlayetên dinê hatine zêdekirin, ji ber berfirehbûna sînoran gelek pê naçe û piştî ku Sultanê Osmanî li ser soza xwe vedigere, an jî bi Sefewiyan re lihev dikin, cardin ew sînor vedigerine cihên xwe ku her heman tişt ji bo Mukriyanê jî wisa ye.
Seyfedîn Xanê Mukrî
Di sedsala yazdehem a Koçî de, navenda desthilatdariya Mukriyanê ji bo Mîrava ya Serdeştê tê veguhestin. Berê deverên wek Diriyaz, Sablax, Dolbarîk, Extaçî, Yaltemir, Mehmeşe û Sindûs navendên desthilatdariya eşîra Mukrî bûne, lê di sedsala yazdehem a Koçî de, devera Mirava ya Serdeştê dibe navenda wîlayeta Mukrî û “Bidaq Sultan” ku desthilata wê navendê di destê wî de bûye, navçeyên Bêtûş û Alan ji Baban cuda dike û dixe ser navçeya Serdeştê. .
Li gorî çavkaniyên dîrokî, ew êrîşa “Bidaq Sultan” ji ber dijminatiya Mukrî û Baban bûye, û vedigere bo kuştina bavê Budaq Sultan yê bi navê “Şêr Sultan” ku ji aliyê Baban ve hatibû kuştin. Herwisa di wê serdemê de Budaq Sultan ji ber xwendinek dirust di pêwendiyên siyasî yên wê demê de, hewl dide pêwendiyên xwe bi navçeyên Hewşar, hakimên Hewşar, Azerbaycan û Tewrêzê re asayî bike û ew yeka jî derfetekê ji bo Mukriyanê têne pêş ku vegerin bo navçeyên xwe yên berê yên wek Diriyas, Miyanduaw û Sindûsê. Budaq Sultan di wê serdemê de Sablaxê dike navenda desthilatdariya xwe û wek lêkolînerê Alman “Wolfgang” dinivîse: “Herêma li bin desthilatdariya Mukriyanê di serdema Budaq Sultan de ji Qendîlê ve heta Hewşar, Urmiye û Meraxeyê berfireh bûye”.
Gora Budaq Sultanê Mukrî
Budaq Sultan ji bo vejandina rûmet û hêza Mukriyanê gelek hewl dide. Wî navçeya Sablaxê avedan kir û bi çêkirina navenda olî, fêrgeh û bingehên aborî yên wek pir, karwansera û hwd, dixwast rûmeta ji kîsçûyî ji bo Mukriyanê vegerîne û heta astekê jî serkeftî bû. Heta niha jî beşeke zêde ji mîrata mîmarî û avahîsazî yên serdema Budaq Sultanê Mukrî li bajarê Mehabadê mane û ji hemûyan girîngtir avahiya mizgefta mezin a Mehabadê ya bi navê “Mizgefta Sore” ye. Berê jî heta serdema Pehlewî “Pira Sor” a Mehabadê nav û bangek zêde hebû û ji bo xelkê navçeyê gelek girîng bû ku heta navê wê ketiye nav stranên folklorî jî. Îro mîrata mîmarî ya wê serdemê tirba Budaq Sultan û Mîr Ezîz Sultan e ku li derdora Mehabadê hilkeftî ye û beşek e ji mîrata dîrokî ya wî bajarî û navçeya Mukriyanê.
Mizgefta Sor a Mehabadê
Heta dema ku Sefewî li ser kar bûn weke di beşên dinê de me behs kir, ji ber wan şer û pirsgirêkên ku Mukriyan digel Sefewî û nemaze di serdema “Şah Ebasê Yekem” de hebûn, pêwendiya Mukriyan bi hikûmeta navendî re di bilindbûn û daketinê de bû. Piştî dawî şerê wan bi spaha Sefewiyan re, wan hewl neda ew navçeyên di bin desthilata wan de berfireh bikin û zêdetir hewlên xwe li ser wê yekê dan ku navçeyên di bin desthilata xwe de biparêzin.
Lê piştî Sefewiyan bo careke din Mukriyan heza wê yekê dikeve serê wan ku ew navçeyên di serdema Sefewiyan de ji destê wan hatibû derxistin û dabûne bi Hewşariyan, bo careke din bi dest bixin. Ji aliyek dinê ve hin ji eşîrên din ên weke Bilbas û Mengor beşek ji navçeyên eşîra Mukrî dagîr kiribûn û heta derdora Sablaxê hatibûn. Her ji ber wê yekê tayfeya hikimraniya Mukrî ew navçeyên ku bi xwe bi Babamîrî dabûne nasandin, gelek lawaz bibûn û bi vî rengî wê carê ji ber şer û pevçûnên wan dewleta Qacaran hewl da mudaxilê di navbera wan eşîreyan de bike û nezim û asayişê di navçeyên di bin desthilata eşîrên Mukrî, tayfeya Ebasî, Gewrik û Mengoran de çê bike.
Şah Ebasê Sefewî
Ew yeka jî bîra me neçe ku hikûmeta navendî û nemaze Qacar ku gelek jî bihêz bûn, ji nakokiyên di navbera eşîrên navçeyê sûdek baş wergirtine û bi wan hêncetan û bi hênceta cihgirkirina aramî û aştî, destêwerdan di karûbarên navçeyê de dikirin û heta carê wisa hebû ku dewleta navendî di geşkirina pirsgirêkan de rolek ektîf lîstiye. Çimkî dewleta navendî her di serdema dethilata Sefewiyan de ji yekîtiya eşîrên Kurdan tirsiya ye û tim metirsiya wê yekê di dilê wan de bûye ku yekîtiya eşîran û mîrnişînan pirsa serbixwexazî di wan de xurt bike. Wekî mijara pirsgirêka “Emîrxanê Biradostî” di navçeya Urmiyê de, dewleta Sefewî hemû hewla xwe ji bo serkuta wê eşîrê û mîrê da û di encamê de, di bûyera kela Dim Dimê de, piştî dorpêçek dirêj a kelehê, bi xayîntî û xapandinê, ew mîrnişîne hilweşandin.
Fetelî Şahê Qacar
Weke ku em di rêz û xeleka desthilatdariya Sefewiyan de jî dibînin, wê demê pilebendiyeke desthilatdaran hebûye, ji Beyglerbegî ve ku hêza herî bilind a navçeyê bûye, heta mîrnişîn û li pey wan sultannişîn ku pileya herî jêr a desthilatdariyê bûye. Mukriyan di despêkê de mîrnişîn bûn û di rêza mîrên Îranê de xwedî qedireke bilind bûn.
Lê paşê ji ber wan kêşeyên ku bi hikûmeta Sefewî re hebûne, car bi car hem erdnîgariya desthilata wan hatiye piçûkkirin û hem jî piştî bûyera “Mukrî Qiran” û kuştara bi kom ku Şah Ebas li dijî wan dike û ew yeka di pirtûka “Alem Arayê Ebasî” de bi rohnî hatiye behskirin, pileya mîrên wê navçeyê dadikeve bo asta xan û hêza wan kêm dibe bo sultannişîn û car li pey car rûmet û şiyana wan kêm dibe heta ku di serdema Qacaran de Baba Mîrên navçeya Mukriyanê ku dawiyê wan “Budaq Xanê Sêyem” ê kurê “Ebdulah Xan” bûye li ser kar tê vêdebirin û bi vî rengî dawî bi desthilata wê malbatê di navçeya Mukriyanê de tê.
Emîr Xanê Biradostî (Xanê Lep Zêrîn)
Paşê wê yekê mîrên herêma Mukriyanê ji aliyê Azerbaycan û Tewrêzê ve têne destnîşankirin, ku ev yeka bi serê xwe bû destpêka hin pirsgirêkan ji ber têgihîştina di navbera mîrên ku ji bo xelkê Mukriyan û xelkê herêmê hatibûn destnîşankirin û ew mîrate heta niha jî bi heman awayî her maye. Dawî hewla ku ji bo wergirtina wê navçeyê hatiye dan, ji aliyê mîrên Mukrî yên weke “Ezîz Xanê Mukrî” ve bûye ku piştre Bokan ji nû ve ava kiriye û li wir bazar û kelehek mezin çê kiriye. Ew hewlê didin ku wê desthilatê ji nû ve zindî bikin, lê heta dawiya Qacaran karîbûn beşek ji herêmê bi awayê pir lawazî kontrol bikin û bi hatina ser kar a Pehlewiyan bo hertimî dawî bi desthilata Mukrî tê û navçeya Mukrî dikeve ser bi wê parêzgeha ku niha bi parêzgeha “Azerbaycana Rojava” yan ji aliyê Kurdan ve bi “parêzgeha Urmiyê” tê nasîn.
[1]
פריט זה נכתב בשפה (Kurmancî - Kurdîy Serû), לחץ על סמל כדי לפתוח את הפריט בשפת המקור!
Ev babet bi zimana (Kurmancî - Kurdîy Serû) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
פריט זו נצפתה פעמים 133
HashTag
מקורות
[1] | Kurmancî - Kurdîy Serû | https://kurdshop.net/- 21-02-2024
פריטים המקושרים: 5
קבוצה: מאמרים
שפת מאמרים: Kurmancî - Kurdîy Serû
Publication date: 09-11-2023 (1 שנה)
Publication Type: Born-digital
סוג המסמך: שפת מקור
פרובנס: Kurdistan
Technical Metadata
איכות פריט: 99%
99%
נוסף על ידי ( ئاراس حسۆ ) על 21-02-2024
מאמר זה נבדק ושוחרר על ידי ( سارا ک ) ב- 22-02-2024
פריט זה עודכן לאחרונה על ידי ( سارا ک ) על: 22-02-2024
קשר
פריט זה לפי כורדיפדיה של תקנים עוד לא נגמר עדיין!
פריט זו נצפתה פעמים 133
Attached files - Version
סוג Version שם עורך
קובץ תמונה 1.0.1151 KB 21-02-2024 ئاراس حسۆئـ.ح.
כורדיפדיה המקור הכורדי הרחב ביותר למידע!
מאמרים
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
מאמרים
מנפצות את תקרת הזכוכית: מהפכת הנשים הכורדיות
מאמרים
המהפכה הכורדית השקטה: השלכות גיאופוליטיות
הספרייה
יַהֲדוּת קוּרְדִיסְטַן

Actual
הספרייה
אנא כורדי
27-12-2012
هاوڕێ باخەوان
אנא כורדי
הספרייה
אני כורדי
27-12-2012
هاوڕێ باخەوان
אני כורדי
הספרייה
מילון עברי ארמי כורדי
27-12-2012
هاوڕێ باخەوان
מילון עברי ארמי כורדי
מאמרים
מנפצות את תקרת הזכוכית: מהפכת הנשים הכורדיות
17-08-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
מנפצות את תקרת הזכוכית: מהפכת הנשים הכורדיות
מאמרים
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
17-08-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
פריט חדש
סטטיסטיקה
מאמרים 518,380
תמונות 105,202
ספרים 19,477
קבצים הקשורים 97,453
Video 1,395
כורדיפדיה המקור הכורדי הרחב ביותר למידע!
מאמרים
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
מאמרים
מנפצות את תקרת הזכוכית: מהפכת הנשים הכורדיות
מאמרים
המהפכה הכורדית השקטה: השלכות גיאופוליטיות
הספרייה
יַהֲדוּת קוּרְדִיסְטַן
Folders
הספרייה - פרובנס - ישראל הספרייה - ספר - לשוני הספרייה - ניב - עברית הספרייה - Publication Type - הספרייה - PDF - מפלגות וארגונים - ארגון - ידידות מפלגות וארגונים - פרובנס - ישראל הספרייה - ספר - גיליון כורדי מאמרים - ספר - גיליון כורדי מאמרים - ספר - חברתי

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| ליצור קשר עם | CSS3 | HTML5

| זמן טעינת דף: 0.969 2!