میرنشینو بۆتانی

یۊ بېیەن جە میرنشینە کوردەکانو سەردەمو میرایەتی، دەسەڵاتش ملو ناوچێ کوردەسانیرە لوان. گەر بوارو ڕۊنامەکاری و کەسایەتییەکا پېسە مەڵڵای جزیری و ئەحمەڎی خانی و فەقێ تەیران بە تەنیا وەرگېرمۍ پېسە میراتی ئا میرنشینەیە، ئانە بە تەنیا وەسېن کە لایێ لاو تاریخو ئەدەبېیاتو ڕۊنامەکاری کوردی پېسە مەدالیای بە سینە و گەردەنو ئا میرنشینەیرە هۊرواسمۍ.
میر عەبدولعەزیز کوڕو سڵېمان بەگ کوڕو خالید بەگی ناوچەو جزیرەینە میرنشینو بۆتانیش مەرزنارەو ساڵەو (1286 ک) دەسەڵاتش ناوچەکەنە دەس گېرت. هەرچن چن سەرچەمێ تەر ئیشارە پانەیە مڎان هەکە (سڵېمان بەگ) ی تاتەش ئەرەمەرزنو میرنشینەکەی بېیەن. نامۍ میرنشینەکەی مەگېڵۊوە پەی خېڵو (بۆتان) ی کە بڕیێنە ملشەرە. سنوورو میرنشینەکەی کۆتەبۍ میانو هەر دوە میرنشینو (هەکاری و بادینان) ی. عوسمانییەکۍ هۆڵشادان ئا میرنشینەیە بارانە چېرو دەسا وېشان و بەپاو بڕیار و داواکا ئاڎییشان جماوە. دمای جەنگو چاڵدێرانی و بەپاو ڕېککۆتەو سوڵتانی عوسمانی و مەلا ئیدریس بەدلیسی، خېڵ و میرنشینە کوردەکۍ گۊشداریشان پەی سوڵتانی و خەلافەتی نیشانە دان بە شەرتەو مەنەیۊشان دلۍ دەسەڵاتینە. ساڵەو (1821 ز) گۊشداری ئا میرنشینەیە کۊتاش ئامان، عەینو ساڵېنە (میر بەدرخان پاشا) بېیەن بە میرو میرنشینەکەی، هەر سەرەتاوە نەلانەنە چېرو بارو عوسمانییەکا، پۆکەی گرفت میانشانە درووس بییەن. بەدرخان دەسەڵاتش مەرزنۊرەو سوپاکېش بەهېزە کەرۊن. میر بەدرخان پێمانێ ئاشتیانە میانو میرنشینە کوردەکانە وەشکەرۊن بە وایەو ئانەی بە گردیشاوە وەراوەر بە عوسمانیەکا مدران. عوسمانییەکۍ پەی ڕوو بەڕوو بېیەیۆ میر بەدرخانی هېزێ گۆرەی ساز و ئاماڎە مەکیانا سەرو میرنشینەکەی، دماجار بە هۊکارو دەس تېکەڵکەردەی بڕێ جە خېڵ و کەسە نزیکەکا دلۍ میرنشینەکەی چەنی عوسمانییەکا، میرنشینەکە لاواز مەبۊن و مەوڕۊن، ئانەی زیاتەر یاگۍ شانازین، دۆرو ئا بنەیانەینە جە بوارو ڕۊشنویری و ئەدەبی و ڕۊنامەکارینە کە پېشکەششان بە میللەتو کوردی کەردەن.[1]