پۊختێوە جە تاریخو هۆرامانی و سرووشتو ژیوای خەڵکەکەیش
بەشۍ: سی و یەکەمە
نویستەی: #ئیبراهیم میکە عەلی#
ئایین و ئایینداریی جە هۆرامان

سەرەڕاو ئانەیچە هەڵای متاومیٛ بواچمیٛ: چا وەختۆن هەکە بنیاڎم هۆرامانەنە دەسش کەردەن ژیوای، دینیچش چەنی بېیەن و قوٙناخ بە قوٙناخ هەتا ئاروٙش یاونان و چا میانەیچەنە چڼان بەرز و نزمییٛ ئامێنیٛ ڕاش، بوانی وەشەسیا یام پەیجوٙریکار ئەر گەرەکشبوٙ فرەتەر چی بارۆ بزانوٙ متاووٙ سەرێ بڎوٙن کتیٛبەکەو ماموٙسا ئیبراهیم شەمسی هەتا چاگە پەیش ڕوٙشن بوٙوە ئامای هەم لەشکرو ئیسلامی و هەم ڕابەرە دینەکاو ئیسلامی پەی ئی ناوچەو ئیٛمە چەنی و کەی بېیەن و تیٛکەڵ بېیەی جافی چەنی هۆرامیا و هۆرامانی سەردەمو ئەردەڵانەکانە چ کاریگەریېوە خراپش بېیەن سەرو فاڕای زوانی و وەرتەسک کەردەیۆ جوگرافیای و تاخایتێ سەرو فاڕای دینو ناوچەکەیچ، تەنیا پەی نموونەی ئی پەرەگرافیە منیەمیٛرە هەکە باس جە وەرتەسک کەردەیۆ جوگرافیای و فاڕیای دیموٙگرافی کەروٙ: وەختێو کوٙچەریٛ ئامێنیٛ، خوٙ دایېمە بە جەنگ و داگیرکەردەی نەبېیەن، چا دەورانەنە نفوسە کەمە بییٛنە و هەریاگێو ئی عەشایرە گەلەداریٛ ئامێنیٛ، پاڵو دەگا هۆرامیەکیٛنە هانېوەشا ئیٛستەنۆ و دەگایېوەشا وەشە کەردیٛنە و بە سوڵح و سەفا چەنی هۆرامیەکا ژیوێنیٛ.
تەماشەو ژاوەروٙی کەردیٛ دەگایېوە هۆرامیە، یوە سوٙرانییە، دەگا هۆرامیەکیٛ پاڵشدان کەشیۆ و ڕوەش ئینا ڕوەو دەرەی و باخاو دەگێوە، بە نزیکیی گردو دەگایەکاو هۆرامانی پاڵشادان کەشیۆ، چوونکوم (ئا دەگێ) قەڎیمییٛنیٛ، ئا شیٛوازە جە دەگا سازیچ فەلسەفێوەش بېیەن، وەلێم فرەو دەگا سوٙرانیەکا، دەشتەنە و یاگیٛ ساراییەنە بییٛنیٛ.[1]