הספרייה הספרייה
לחפש

כורדיפדיה המקור הכורדי הרחב ביותר למידע!


Search Options





חיפוש מתקדם      מקלדת


לחפש
חיפוש מתקדם
הספרייה
שמות כורדים
כרונולוגיה של אירועים
מקורות
ההיסטוריה
אוספי משתמש
פעילויות
חפש עזרה?
פרסום
וִידֵאוֹ
סיווגים
פריט אקראי!
לשלוח
שלח מאמר
שלח תמונה
Survey
המשוב שלך
ליצור קשר עם
איזה סוג של מידע אנחנו צריכים!
תקנים
תנאי השימוש
איכות פריט
כלי עבודה
אודות
Kurdipedia Archivists
מאמרים עלינו!
הוסף כורדיפדיה לאתר שלך
הוספה / מחיקת דוא"ל
סטטיסטיקה
סטטיסטיקת פריט
ממיר גופנים
ממיר לוחות שנה
שפות וניבים של הדפים
מקלדת
קישורים שימושיים
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
שפות
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
החשבון שלי
כניסה
חברות!
שכח את הסיסמה שלך!
לחפש לשלוח כלי עבודה שפות החשבון שלי
חיפוש מתקדם
הספרייה
שמות כורדים
כרונולוגיה של אירועים
מקורות
ההיסטוריה
אוספי משתמש
פעילויות
חפש עזרה?
פרסום
וִידֵאוֹ
סיווגים
פריט אקראי!
שלח מאמר
שלח תמונה
Survey
המשוב שלך
ליצור קשר עם
איזה סוג של מידע אנחנו צריכים!
תקנים
תנאי השימוש
איכות פריט
אודות
Kurdipedia Archivists
מאמרים עלינו!
הוסף כורדיפדיה לאתר שלך
הוספה / מחיקת דוא"ל
סטטיסטיקה
סטטיסטיקת פריט
ממיר גופנים
ממיר לוחות שנה
שפות וניבים של הדפים
מקלדת
קישורים שימושיים
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
כניסה
חברות!
שכח את הסיסמה שלך!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 אודות
 פריט אקראי!
 תנאי השימוש
 Kurdipedia Archivists
 המשוב שלך
 אוספי משתמש
 כרונולוגיה של אירועים
 פעילויות - כורדיפדיה
 עזרה
פריט חדש
מקומות
ארזורום
17-09-2024
شادی ئاکۆیی
ביוגרפיה
זארה
08-09-2024
شادی ئاکۆیی
סטטיסטיקה
מאמרים
  530,176
תמונות
  110,960
ספרים
  20,352
קבצים הקשורים
  105,419
וִידֵאוֹ
  1,578
שפה
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
295,471
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,587
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,151
عربي - Arabic 
31,280
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,094
فارسی - Farsi 
10,469
English - English 
7,671
Türkçe - Turkish 
3,675
Deutsch - German 
1,785
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
קבוצה
עברית
הספרייה 
5
מאמרים 
4
ביוגרפיה 
2
מפלגות וארגונים 
2
שונים 
2
מקומות 
1
מאגר הקבצים
MP3 
324
PDF 
31,608
MP4 
2,599
IMG 
203,549
∑   סך הכל 
238,080
חיפוש תוכן
הספרייה
אני כורדי
הספרייה
מילון עברי ארמי כורדי
מאמרים
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
ביוגרפיה
זארה
מקומות
ארזורום
ETAX KÜRT BEYLİĞİ
קבוצה: מאמרים | שפת מאמרים: Türkçe - Turkish
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
פריט דירוג
מצוין
טוב מאוד
הממוצע
מסכן
רע
הוסף לאוספים שלי
כתוב את התגובה שלך על סעיף זה!
היסטורית פריטים
Metadata
RSS
חפש בגוגל לתמונות הקשורות לפריט שנבחר!
חפש בגוגל עבור פריט שנבחר!
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish0
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

.

.
$ETAX KÜRT BEYLİĞİ$
1514’te Osmanlılar ile Sefaviler arasında yapılan Çaldıran Savaşı’ndan sonra, Osmanlı yönetimi Kürdistan’ın önemli bir bölümünde Otonom Kürt Beyliklerinin kendileri tarafından yönetilmesini kabul etti. Önceleri eyalet, daha sonra hükümet olarak tanımlanan bu Kürt otonom yönetim birimleri hakkında, XVI. yüzyıla ait Kanunnâme-i Hümâyûn'da şu ifadeler bulunmaktadır:...Dokuz hükümet vardır ki, hîn-i fetihde hıdmet ü itâ'atleri mukabelesinde ashabına tefuîz ü temlik olunmuşdur. Mülkiyet tarîki üzere tefrik ederler. Hatta memleketleri mefrûzü'l-kalem ve maktu'ü'l-kademdir. Ebvâb-ı mahsulâtı dâhil-i defter-i sıdtanî olmamışdır. İçlerinde ümerâ-i Osmâniyye'den ve kul taifesinden hiçbir ferd yokdur. Cümle kendülere mahsusdur. Ve bunların ahidnâmeleri mucibince azl ü nasb kabul eylemezler. Amma cümlesi muti'-i fermân-ı Hazret-i Sultandır. Sair ümerâ-i Osmâniyye gibi kangı eyâlete tâbi’ler ise, beğlerbeğileriyle ma'an sefer eşerler. Kavm ü kabile ve başka asker sâhibleridir.”Bu fermanda 9 hükumetten bahsedilmekte ancak zamanla bu sayı,11 olacaktır.Bu otonom hükümetlerden biri de ETAX (ATAK) otonom Kürt beyliğidir.Etax bölgesi, Diyarbakır’ın Lice ilçesine bağlı olup ilçe merkezinin kuzeydoğusunda yer alır. Doğusunda Hazro, batısında Hani, kuzeyinde ise Genç ilçesi bulunmaktadır.Bu Kürt beyliği Zirkî aşiretine ait bir beyliktir.Şerefname ve başka kaynaklara göre Zirkîler, Şam’dan Mardin’e geldikten sonra Lice’nin Etax, Hazro’nun Têrcil, Baykan’ın Derzîn ve Girdikan bölgelerine yerleşirler. Zirkîler bu bölgelerde beylik kurup, siyasi, sosyal ve kültürel birçok ilişki geliştirmişlerdir.Zirkî coğrafyası bugün, Diyarbakır’ın Lice ve Hazro ilçeleri ile Siirt’in Baykan ilçesini kapsamaktadır. Bu coğrafya geçmişte sırasıyla Selevkos, Bizans, İslam, Selçuklu, Karakoyunlu, Akkoyunlu, Safevi ve Osmanlı hâkimiyetlerinde kalmıştır.Bu bölgede Zirkî aşiretinin oluşturduğu dört beylik vardır. Bunlar Etax Beyliği, Derzîn Beyliği, Têrcil Beyliği ve Girdikan Beyliği’dir. Etax ve Têrcil Beyliği Diyarbakır bölgesinde, Derzîn ve Girdikan Beyliği ise Siirt bölgelerinde yaşam alanı bulmuştur. Zirkî soyunun geldiği kişinin Şeyh Hasan Zerraki olduğu kabul edilir. Zerrakiler zaman içinde Têrcil, Derzîn ve Girdikan bölgelerde beyliklerini kurup yönetmişlerdir. Kurulan bu beyliklere Zirkî ya da Zirkan beylikleri denilmektedir. Zirkî beylikleri Çaldıran Savaşı öncesi Şii İran’a bağlıyken Çaldıran Savaşı’ndan sonra diğer Kürt beylikleri gibi Osmanlı hâkimiyetine bağlanmış ve Osmanlılar döneminde hükümet sancakları şeklinde yönetilmişlerdir.19. yüzyılda Osmanlının merkezileşmesi ile beraber, onlar da beylik statülerini yitirmişlerdir. Osmanlının merkezileşmesi düzenine uymayan bazı Zirkî beyleri Sivas ve Edirne gibi batı kentlerine sürgün edildiler.XVI. yüzyılldan itibaren bölgenin siyasi dinamikleri değişmeye başladı. Şah İsmail Akkoyunluların elindeki Tebriz şehrini alarak burada Safevi iktidarınıi kurdu. Şah İsmail 1502 yılında Akkoyunlular ile yaptığı Şerur Savaşı’nda galip gelerek Bağdat ve Maraş arasında kalan Kürdistan coğrafyasına egemen oldu. Bu seferler neticesinde Kürtlerin yaşamış oldukları coğrafyalar artık Şii Safevi hâkimiyeti altına girmişti.Kürtlerle uzlaşı yanlısı olmayan Şah İsmail, Hoy şehrinde kendisiyle uzlaşmak için gelen Kürt beylerini tutuklatıp, onların yönetimlerindeki bölgelere Kızılbaş komutanları atadı.II. Bayezit zamanında, Şahismail’in Kürtleri ezme politikası üzerine Kürt beyleri ile Osmanlı yönetimi arasında mektuplaşmalar başladı. Yavuz Sultan Selim ile de devam eden bu mektuplaşmaların sonucunda XVI. yüzyılın ilk çeyreğinde Osmanlı Devleti bölgeye politik olarak ilgi duyup Safevilere karşı sefer yapma hazırlığına girişti. Bu durum, Kürtlere yeniden beyliklerini düzenleme ve yönetme şansı yarattı.Hısn-ı Kêyfa Hâkimi Melik Halid Eyyubi, Bitlis Hâkimi Emir Şerafeddin, Hizan Hâkimi Emir Davut ve Sason Hâkimi Ali Bey gibi 25 Kürt beyi Osmanlı hâkimiyetini kabul edip Safevilere karşı harekete geçtiler. Böylece Kürt beyleri Safevilerin elindeki kale ve topraklarını geri aldılar.1517 ya da 1520 yılına ait olduğu düşünülen “Vilâyeti Diyarbekir” başlığını taşıyan defterde; Kara Amid, Kemah, Harput, Ruha, Arabgir, Ergani, İspir, Bayburd ve Kiğı adlı dokuz klasik Osmanlı Sancağı sayılmakta daha sonra ise; Hazu, Atak, Palu, Süleymaniye, Birecik, Eğil, Çermik, Hısn-ı Keyf, Cerre, Çapakçur, Fusûl, Hilvan, Bitlis, Sason, Cezîre, Hizân, Siverek, Berdinç, Zerriki (Derzin), Musul, Çüngüş, Boşad, Hâçûk, Sincar ve Gence gibi Kürtlere aidiyeti kabul edilen yurtluk ocaklık ve hükümet sancakları sayılmaktadır.Etax’da İslam öncesi dönemlerde sırasıyla; Med, Makedon, Part, Sasani, Roma ve Bizanslılar hüküm sürmüştür. Etax, İslam’ın fethinden önce Heraklius devrinde Sasaniler’den Bizans’a geçmişti. Daha sonra Hz. Ömer döneminde 639 yılında Diyarbakır’dan hemen sonra fethedildi. İslam döneminde ise sırasıyla; Emeviler, Abbasiler, Hamdaniler, Mervaniler, Selçuklular, Zengiler, Artuklular, Eyyubiler, İlhanlılar, Akkoyunlular, Safeviler ve Osmanlıların hâkimiyetinde yaşadı.Etax Safevilerden Osmanlı Devleti’ne geçtikten sonra, Vakıf Ahmet Bey’e yurtluk ocaklık statüsüyle verilmiştir. Vakıf Ahmet Bey, Şah İsmail’in çağdaşıdır. Şah İsmail bölgeyi işgal edince, Safeviler, Etax’ı Vakıf Ahmet Bey’den alarak Kaçar aşiretine verir. Bunun üzerine Zirkîler bulunmuş oldukları yerleri terk etmek zorunda kaldılar. Çaldıran Savaşı’ndan sonra Safeviler yenilince Kürt beyleri vatanlarını geri almak için harekete geçtiler. Böylece Zirkîler Etax’ı tekrar geri aldılar.Vakıf Ahmet Bey döneminde beyliğe bağlı 52 köy, 2 mezra ve 2 nahiye bulunuyordu. Zirkî coğrafyasında, Etax Sancağında, 1564 yılında 63 köy vardı. Bu 63 köyün 13 köyde Gayrimüslimler, 49 köyde ise Müslümanlar yaşıyordu. Bir köy ise karışıktı.
Zirkî coğrafyasında Kürtçenin Kurmancî lehçesi konuşulur.
Zirkî Kürt Beyliği dört önemli merkezden yönetilmiştir.
1 - Têrcil Kalesi, Diyarbakır’a bağlı Hazro ilçesinin 5 km batısındadır.
2 - Adı Meyyafarkin (Diyarbakır’ın Silvan ilçesi) olan bölgenin 10 km kuzeyinde ve Etax’ın 11 km güneydoğusunda ise Boşat kalesi vardı. Boşat Kalesi’nde, Sasani kralı II. Şapur’un heykelleri halen bulunmaktadır.
3 - Girdikan Kalesi Baykan-Siirt yolundaki eski bir kervan yolunun üzerinde yer alır.
4 - Derzîn Kalesi ise günümüzün Baykan ilçesinin Derzîn (Adakale) köyündedir ve Baykan ilçesinin 8 km doğusundadır.
Osman AYDIN [1]

פריט זה נכתב בשפה (Türkçe), לחץ על סמל כדי לפתוח את הפריט בשפת המקור!
Bu makale (Türkçe) dilinde yazılmıştır, makaleleri orijinal dilinde açmak için sembolüne tıklayın!
פריט זו נצפתה פעמים 748
כתוב את התגובה שלך על סעיף זה!
HashTag
מקורות
[1] | Türkçe | http://www.rupelanu.org
פריטים המקושרים: 5
קבוצה: מאמרים
שפת מאמרים: Türkçe
Publication date: 03-06-2021 (3 שנה)
Publication Type: Born-digital
ניב: תורכי
סוג המסמך: שפת מקור
פרובנס: Kurdistan
Technical Metadata
איכות פריט: 99%
99%
נוסף על ידי ( سارا ک ) על 06-04-2023
מאמר זה נבדק ושוחרר על ידי ( ڕاپەر عوسمان عوزێری ) ב- 07-04-2023
פריט זה עודכן לאחרונה על ידי ( ڕاپەر عوسمان عوزێری ) על: 06-04-2023
קשר
פריט זה לפי כורדיפדיה של תקנים עוד לא נגמר עדיין!
פריט זו נצפתה פעמים 748
Attached files - Version
סוג Version שם עורך
קובץ תמונה 1.0.128 KB 06-04-2023 سارا کس.ک.
כורדיפדיה המקור הכורדי הרחב ביותר למידע!
מאמרים
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
מאמרים
מנפצות את תקרת הזכוכית: מהפכת הנשים הכורדיות
הספרייה
יַהֲדוּת קוּרְדִיסְטַן
מאמרים
המהפכה הכורדית השקטה: השלכות גיאופוליטיות

Actual
הספרייה
אני כורדי
27-12-2012
هاوڕێ باخەوان
אני כורדי
הספרייה
מילון עברי ארמי כורדי
27-12-2012
هاوڕێ باخەوان
מילון עברי ארמי כורדי
מאמרים
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
17-08-2022
ڕاپەر عوسمان عوزێری
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
ביוגרפיה
זארה
08-09-2024
شادی ئاکۆیی
זארה
מקומות
ארזורום
17-09-2024
شادی ئاکۆیی
ארזורום
פריט חדש
מקומות
ארזורום
17-09-2024
شادی ئاکۆیی
ביוגרפיה
זארה
08-09-2024
شادی ئاکۆیی
סטטיסטיקה
מאמרים
  530,176
תמונות
  110,960
ספרים
  20,352
קבצים הקשורים
  105,419
וִידֵאוֹ
  1,578
שפה
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
295,471
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,587
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,151
عربي - Arabic 
31,280
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,094
فارسی - Farsi 
10,469
English - English 
7,671
Türkçe - Turkish 
3,675
Deutsch - German 
1,785
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
קבוצה
עברית
הספרייה 
5
מאמרים 
4
ביוגרפיה 
2
מפלגות וארגונים 
2
שונים 
2
מקומות 
1
מאגר הקבצים
MP3 
324
PDF 
31,608
MP4 
2,599
IMG 
203,549
∑   סך הכל 
238,080
חיפוש תוכן
כורדיפדיה המקור הכורדי הרחב ביותר למידע!
מאמרים
לידתה של מדינה כורדית בסוריה
מאמרים
מנפצות את תקרת הזכוכית: מהפכת הנשים הכורדיות
הספרייה
יַהֲדוּת קוּרְדִיסְטַן
מאמרים
המהפכה הכורדית השקטה: השלכות גיאופוליטיות

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 16
| ליצור קשר עם | CSS3 | HTML5

| זמן טעינת דף: 2.188 2!