Biblioteca Biblioteca
Ricerca

Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!


Search Options





Ricerca Avanzata      Keyboard


Ricerca
Ricerca Avanzata
Biblioteca
nomi curdi
Cronologia degli eventi
Fonti
Storia
collezioni degli utenti
Attività
Cerca Aiuto?
pubblicazione
Video
Classifiche
Voce a caso !
Invia
Invia l'articolo
Invia immagine
Survey
tuo feedback
Contatto
Che tipo di informazioni abbiamo bisogno !
Standards
Condizioni di utilizzo
Qualità Voce
Strumenti
A proposito
Kurdipedia Archivists
Articoli su di noi !
Kurdipedia Aggiungi al tuo sito web
Aggiungi / Elimina e-mail
Statistiche di accesso
Statistiche voce
Convertitore di font
Calendari Converter
Lingue e dialetti delle pagine
Keyboard
Link a portata di mano
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
Lingue
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Il mio conto
Entra
appartenenza !
dimenticato la password !
Ricerca Invia Strumenti Lingue Il mio conto
Ricerca Avanzata
Biblioteca
nomi curdi
Cronologia degli eventi
Fonti
Storia
collezioni degli utenti
Attività
Cerca Aiuto?
pubblicazione
Video
Classifiche
Voce a caso !
Invia l'articolo
Invia immagine
Survey
tuo feedback
Contatto
Che tipo di informazioni abbiamo bisogno !
Standards
Condizioni di utilizzo
Qualità Voce
A proposito
Kurdipedia Archivists
Articoli su di noi !
Kurdipedia Aggiungi al tuo sito web
Aggiungi / Elimina e-mail
Statistiche di accesso
Statistiche voce
Convertitore di font
Calendari Converter
Lingue e dialetti delle pagine
Keyboard
Link a portata di mano
Kurdipedia extension for Google Chrome
Cookies
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
Entra
appartenenza !
dimenticato la password !
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 A proposito
 Voce a caso !
 Condizioni di utilizzo
 Kurdipedia Archivists
 tuo feedback
 collezioni degli utenti
 Cronologia degli eventi
 Attività - Kurdipedia
 Aiuto
Nuovo elemento
Luoghi
Erzurum
17-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Zara
08-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Darin Zanyar
07-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Ahmet Kaya
05-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Ibn Khallikan
20-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Al-Jazari
19-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Nizami Ganjavi
12-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Mastura Ardalan
11-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Ali Hariri
11-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Abu Hanifa al-Dinawari
27-07-2024
شادی ئاکۆیی
Statistiche
Articoli
  530,176
Immagini
  110,960
Libri
  20,352
File correlati
  105,419
Video
  1,578
Lingua
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
295,471
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,587
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,151
عربي - Arabic 
31,280
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,094
فارسی - Farsi 
10,469
English - English 
7,671
Türkçe - Turkish 
3,675
Deutsch - German 
1,785
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Gruppo
Italiano
Biblioteca 
28
Biografia 
12
Articoli 
9
Martiri 
1
Luoghi 
1
Pubblicazioni 
1
Deposito
MP3 
324
PDF 
31,608
MP4 
2,599
IMG 
203,549
∑   Totale 
238,080
Ricerca di contenuti
Biografia
Nizami Ganjavi
Biografia
Al-Jazari
Biografia
Ibn Khallikan
Biografia
Darin Zanyar
Biografia
Zara
KÊFERATA HILBIJARTINÊ LI TIRKÎYAYÊ DI NAVBERA “HEVPEYÎMANA MILΔ Û “LOZANÊ” DA
Gruppo: Articoli | linguaggio articoli: Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)
Share
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
voce Classifica
Eccellente
Molto buono
media
Povero
Bad
Aggiungi alle mie collezioni
Scrivi il tuo commento su questo articolo!
elementi della cronologia
Metadata
RSS
ricerca in Google per le immagini relative alla voce selezionata !
ricerca in Google per la voce selezionata !
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

peymana Lozanê

peymana Lozanê
KÊFERATA HILBIJARTINÊ LI TIRKÎYAYÊ DI NAVBERA “HEVPEYÎMANA MILΔ Û “LOZANÊ” DA
YEKÎNEYA LÊKOLÎNÊN TIRKÎ
Wergera ji zimanê erebî: Heysem Mislim

Piştî lihevkirina alîyên opozîsyona Tirkîyayê ji bo namzedkirina serokê Partîya Komarî ya Gel (CHP) Kemal Kiliçdaroglu ji bo hilbijartinên serokomarîyê yên ku biryare di 14'ê gulanê da bên kirin, serokê Partîya Siberojê Ahmet Davutoglu di hevpeyvîneka rojnamevanî da behsa hincetên xwe yên ji bo piştgirîkirina kesayeteka ku serkêşîya partîyeka sekular sert dike, û got: “Kemal Kiliçdaroglu, her tiştê ku di CHPyê da wek tabû xuya dike hildiweşîne û dirûxîne.”
Navê bijarte yê Kemal Kiliçdar di nav alîgir û dostên wî da “Kamal Bê” ye û bi vê wesfê kampanya xwe ya hilbijartinê dimeşîne, wek rêber di gavên partîya xwe da dikeve nav “qadên qedexe” yên dîrokî ku ji damezrandina wê di sala 1923 da di bin serokatîya Mistefa Kemal da hîn kesek nêzî vê qadê nebûye. Û ew bi awayekî nepenî birêvebirina rêyeka nû ya guherînê nîşan dide di nava vîzyoneka ku di dawîyê da ne tenê gihandina desthilatdarîyê dixwaze, lêbelê, ew dixwaze hişmendîya desthilatê ya rastgir, ku piranîya salên piştî derbeya 1980-an heya îro desthilatê jî vegerîne “çepgirê dewletê.”
Û “çepgirên dewletê” ne wek çepgirên civakê ne û ev cûdahî di qada çepa siyasî da girîng e ji ber berfirehkirina bingeha desthilatdarîya çepgirîyê, di serketina Kiliçdaroglu da ye û her wiha girêdayî şîyana wî ye ku komên siyasî yên nû di nav sîstema siyasî ya nû da bi kar bîne û şansê wî yê biserketinê bi qasî şensê wî yê têkçûnê heye.
Bi awayekî paradoksî, berfirehkirina alîgirên Kiliçdaroglu bi mijareka dîrokî pir hesas a di nav CHPyê da ve girêdayî ye, ew jî ew e ku dev ji nûnertîya prensîbên naskirî yên Partîya Komarî ya Gel (CHP) berde, ev laşê siyasî yê kevnar di Tirkîyayê da êşa bêlivîya hilbijartinê dikişîne, rêjeya xwe di bîst salên borî da di navbera 23 heta 27% da ye. Di vê serdemê da Partîya Komarî ya Gel ji bilî bidestxistina şaredarîyên Enqera û Stenbolê, tu “biserkeftinên hilbijartinê” yên nû nekirin, ew jî bi saya partîyên opozîsyona Tirkîyayê bû, bi taybetî Partîya Demokratîk a Gelan, ji bo piştgirîya namzedên CHPyê yekbûn, di pêngavekê da ku armanca wê şikandina rêzeserkeftinên girêdayî Partîya AKPyê ji sala 2002yan da ye, ji ber êdî jîyana siyasî pûç bûbû ji serkeftinên li pey hev ên partîya AKPyê.
Heta radeya ku CHPyê xwe ji qada siyasî ya kevn (damezrîner) ya partîyê rizgar kiriye, wê ew qadên siyasî yên nû bi dest bixe. Krîza partîyê, ji qebûlkirina zagona pir-partî ya sala 1946an û vir ve, di wê yekê da ye ku nikare ji statûya “partîya hindikahîya siyasî” derkeve, ji ber ku rastgirên tirk ji sala 1950yî heta serdema “AKP”yê ya îro di dengan da piranî bûn û her wan desthilat dikir. Ev 20 sal in CHPyê ji bilî parastina xwe di seroketîya opozîsyonê tiştekî din nekiriye.
Û ev xitimandin nikarîbû veguhere qeyraneka siyasî, bêyî zihniyeta ‘“itîhat û tireq ku di serdema serokatîya Deniz Baykal ya partîyê da (ji 1992'yan heta 2010'an) serdest bû, Baykal di opozîsyonê da wek parêzvanê pergalê tevdigerîya, nêzîkatîya nûjen a guhertoya serdest a “kemalîstîyê” Ismet Înonu şopand û parast. Piranîya pêşnyar û rexneyên Baykal ji sala 2002'yan ve Partîya AKPyê bi nêzîkbûna “terorîstan” tawanbar dikir, mebesta wî jî ew serdema ku wek vebûna ji pirsgirêka kurd ra tê naskirin, di bin navê vekirina demokratîk da ji alîyê Erdogan ve hate birêvebirin. Partîya MHPyê hevalbendê herî nêzîk ê CHPyê bû ku rê li ber hewldanên Erdogan ji bo rê li pêvajoya aşîtîyê were girtin. Mîrateya sûcê siyasî yê organîze di hişê her du partîyan da kûr û demdirêj e, bi taybetî tevgera neteweperest a herî nêzî “Odeya Komara Reş” e.
Alîyê ku Mistafa Kemal di Îtîhad û Teraqî da red kir, li ser wê yekê bû ku Tirkîyaya ku wî di sala 1923'yan da wek komar ragihand, welatê dawî ye yan dewleteka demkî ye ji bo gelên tirk ji Anatolyayê heta Asyaya Navîn bibin yek.
Sûcên organîze ne tenê ji dema damezrandina komarê di sala 1923'yan da ye, her dem pêkhateyeka bingehîn a pergala komarê bû, serdema kadroyên Îtîhad û Tereqîyê di navbera salên 1900-1908'an da ketin zindanan gelek ji van kesan ji girtîgehan derketin û du amûrên şidetê bi dest xistin, ya yekem: di girtîgehên ku bi sûcdaran ra jîyan kirin hîn bûn tundîyê ji bo revînê û ya duyem jî ew e: ku gelek sûcdar bi xwe ra ji girtîgehê derxistin û bi wan xebatên birêxistinî organîze kirin. Di serdema Mistefa Kemal û yên piştî wî da jî beşek ji erkên parastina dewletê di nav komên nefermî da dihat erkkirin ku armanca wan pêkanîna vîzyona komarê bû, ew kom, bûn amûra herî hovane ya kontrolkirina civaka kurd, bi taybet li bajarên mezin ên ne kurd.
Berevajî ku tê gotin, Partîya Komarî ya Gel (CHP) di birêveberîya Mistafa Kemal da hemû mîrateya bi xwînê ya Komeleya Îtîhad û Tireqîyê, an jî argumanên ramanwerên wê, ên wek Ziya Gökalp, fêm nekir. Lêbelê beşek ji partîyê dijî tevgera Itîhad û Tireqîyê tevdigerîya. Ev alî li dora qada Tirkîyayê dizivirî, ne şêwaza birêveberîya wê bû. Koma Itîhad û Tireqîyê her tim xwestibûn ku tiştên ku wan wekî milkên Tirkîyayê yên ku bi xeta agirbestê ya 1918'an dîyar kiribûn vegerînin. Mistafa Kemal zû nîqaşên li ser mezinahî û sînorên Tirkîyayê çareser kir, wî nexşeya Tirkîyayê ya ku di sala 1923'yan da bi Peymana Lozanê hatibû pejirandin qebûl kir û welatê li gorî peymanê derketibû ji bo tirkan welatê dawîn hesiband.
Mistefa Kemal di dawîya sala 1921'ê da di axaftina xwe da rexne li parêzvanên Yekîtîya Îslamî û Turanîzmê kir û got: “Birêzên hêja, em ne ew mirovên ku li pey xeyalên mezin direvin û bi tiştên ku em nikarin di rastîyê da pêk bînin we bixapînin.. Li şûna ku em li pey ramanên ne wek me û jê fehim nakin û bi vî awayî hejmara dijminên me zêde dibin, werin em vegerin sînorên xwe yên xwezayî û rewa. Divê em sînorên xwe bizanibin.” (Bernard Lewis – Dîroka Nûjen a Tirkîyayê – r. 424).
Alîyê ku Mistefa Kemal di Îtîhad û Tereqîyê da red kir, li ser wê yekê ye ku Tirkîyaya ku wî di sala 1923'yan da wek komar ragihand, welatê dawî ye yan dewleteka demkî ye ku gelên tirk ji Anatolyayê heta Asyaya Navîn yeketîyekê ava bike. Mistafa Kemal di vê xalê da, têkilîya bi turanîyan ra qut kir, ji bo piştgirîya Yekîtiya Sovyetê li ser wî qut nebe, lê bi temamkirina programa koçkirina kurdên Bakurê Kurdistanê ku piştî temambûna jenosîda ermenan ji alîyê Îtîhat û Tereqîyê ve hatibû pejirandin, bernameyên endezyarîya civakî berdewam kir.
Ji ber vê yekê jî yek ji prensîbên CHPyê parastina Tirkîyayê ya Lozanê ye, ne berfirehkirina sînorên wê ye. Û heger em axaftinên wê serdemê yên ji dawîya Şerê Cîhanê yê Yekem dihatin kirin, û tiştên ku îro diqewimin bidin ber hev, partîya herî mezin a ku di dema niha da zîhnîyeta Îtîhad û Tireqîyê temsîl dike Partîya AKPyê ye. Heger CHP pispor bû di warê rewakirina sûcên organîze yên di nav sînorên Tirkîyayê da, ji serîhildana Şêx Seîd a sala 1925'an heta Şoreşa Dêrsimê ya sala 1937'an û her dijî vebûneka siyasî li ser pirsgirêka kurd derdiket, Partîya AKPyê zîhnîyeta sûc ji nav sînorên Tirkîyayê derxist û ji bo dagîrkirina herêmên berfireh ên li Sûrîyayê û Iraqê ku piranîya wê xaka kurdan e dagîr kir, li Efrîn, Serê Kanîyê û herêmên din ên dagîrkirî tiştê ku “Dewleta CHPyê” li Bakurê Kurdistanê di salên 1920 û 1930'î da dikir, kir.
Li Tirkîyayê lihevdan diqewime. Hilbijartinên siberojê jî ferqa du dîtinên ku di dîrokê da dirêjbûna wan heye di navbera du alîyan da ye, alîyek “Tirkîyaya Lozanê” dixwaze, û alîyê din jî dixwaze Tirkîyayê li ser serê kurdên li hundir û derveyê berfireh bike da ku versyona turanî ya sînorên Hevpeyîmana Millî bi dest bixe.[1]

Questo articolo è stato scritto in (Kurmancî) lingua, fare clic sull'icona per aprire l'articolo in lingua originale!
Ev babet bi zimana (Kurmancî) hatiye nvîsandin, klîk li aykona bike ji bu vekirina vî babetî bi vî zimana ku pî hatiye nvîsandin!
Questo oggetto è stato visto volte 3,390
Scrivi il tuo commento su questo articolo!
HashTag
Fonti
Articoli collegati: 38
1. Date & eventi 24-04-2023
2. Articoli Peymana Lozanê
Gruppo: Articoli
linguaggio articoli: Kurmancî
Publication date: 24-04-2023 (1 Anno)
Libro: Politic
Original Language: Arabo
Provincia: Kurdistan
Publication Type: Born-digital
Tipo di documento: Traduzione
Technical Metadata
Qualità Voce: 99%
99%
Aggiunto da ( ئاراس حسۆ ) su 09-07-2023
Questo articolo è stato esaminato e rilasciato da ( سارا ک ) su 11-07-2023
Questa voce recentemente aggiornato da ( سارا ک ) in: 28-07-2023
URL
Questa voce secondo Kurdipedia di Standards è non ancora esauriti !
Questo oggetto è stato visto volte 3,390
Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
Biblioteca
Kurdistan iraqeno: un caso di passaggio alla democrazia?
Articoli
Storia dei curdi
Biblioteca
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
Biblioteca
La questione curda
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno

Actual
Biografia
Nizami Ganjavi
12-08-2024
شادی ئاکۆیی
Nizami Ganjavi
Biografia
Al-Jazari
19-08-2024
شادی ئاکۆیی
Al-Jazari
Biografia
Ibn Khallikan
20-08-2024
شادی ئاکۆیی
Ibn Khallikan
Biografia
Darin Zanyar
07-09-2024
شادی ئاکۆیی
Darin Zanyar
Biografia
Zara
08-09-2024
شادی ئاکۆیی
Zara
Nuovo elemento
Luoghi
Erzurum
17-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Zara
08-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Darin Zanyar
07-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Ahmet Kaya
05-09-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Ibn Khallikan
20-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Al-Jazari
19-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Nizami Ganjavi
12-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Mastura Ardalan
11-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Ali Hariri
11-08-2024
شادی ئاکۆیی
Biografia
Abu Hanifa al-Dinawari
27-07-2024
شادی ئاکۆیی
Statistiche
Articoli
  530,176
Immagini
  110,960
Libri
  20,352
File correlati
  105,419
Video
  1,578
Lingua
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
295,471
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,587
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,151
عربي - Arabic 
31,280
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,094
فارسی - Farsi 
10,469
English - English 
7,671
Türkçe - Turkish 
3,675
Deutsch - German 
1,785
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
Gruppo
Italiano
Biblioteca 
28
Biografia 
12
Articoli 
9
Martiri 
1
Luoghi 
1
Pubblicazioni 
1
Deposito
MP3 
324
PDF 
31,608
MP4 
2,599
IMG 
203,549
∑   Totale 
238,080
Ricerca di contenuti
Kurdipedia è la più grande fonte di informazioni Curdo!
Biblioteca
IL DIRITTO DI ESISTERE: Storie di kurdi e turchi insieme per la libertà
Biblioteca
Kurdistan iraqeno: un caso di passaggio alla democrazia?
Articoli
Storia dei curdi
Biblioteca
Memorandum sulla situazione dei Kurdi
Biblioteca
La questione curda
Biblioteca
Kurdistan: un genocidio postmoderno

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 16
| Contatto | CSS3 | HTML5

| Pagina tempo di generazione: 0.922 secondo (s)!