ئەو هەستانەی نابنە شیعر بەس دەگەیین
#گۆران سەباح#
کورتە چیرۆک

پووشۆ لە سێتاقان، ماڵیان لە پشت گەرماوی کوردستانە. دیار نەبێ، خەڵک سوێند بە سەری دەخۆن. دیاریش بێ، ڕایدەگرن و پێی ڕادەبێرن.
لە نێو ماست، مەرەگەی بامیە، لە هەر شوێنێکدا، موو ببینێت، سەری پەنجەی شەهادەی بە زمانی کەمێک تەڕ دەکات، مووەکەی پێ دێنێتە دەرێ و تاوێک لێی ورد دەبێتەوە. ئەم قسەیەی بەناوبانگە، ژیان لەم تاڵە مووە باریکترە، بپسێ، دەپسێ.
مێروو، مێش، مێشوولە بکەوێتە نێو چای، بە سەری پەنجەی شەهادەی بە ئاستەم پاڵێکی پێوە دەنێت و نوقمی دەکات، پاشان دەریدەهێنێت و بەشێنەیی دەیخاتە نێو کلێنکسێک. ئەمەشی هەیە، مێشوولەیەکی مردار لە یەک ملیۆن مرۆڤی بێ هەست بەنرخترە.
لە گوانی مەڕ، پێی کێشکە، گوێی ئەسپ، قونی مەیمون، چاوی کوندەبەبۆ ورد دەبێتەوە. بەردەوام پرسیار دەکات. کە دەڵێ بۆچی بانگدان هەیە لە ئیسلام، خەڵک پێیان وایە کفری دەکات. کە دەڵێ بە دەستیبایە سێ ساڵ قوتابخانەکانی دادەخست و مامۆستاکانی دەکردە شوان، وەزیرەکانیشی دەکردە گاوان، خەڵک پێیان وایە شێت بووە.
قاپت شووشتییە ئەوڕۆ؟ مام عەوڵای دوکاندار پیاوەکانی چواردەوری خۆی دەخاتە پێکەنین. ئەدی گێسک؟

پووشۆی خاوەن ژن و منداڵ سڵ ناکاتەوە لە پلاری پیاوانی گەڕەک. لای پیاوەکانی بەردەم دوکانی مام عەوڵا ڕادەوەستێت و سڵاو ناکات. یەک یەک سەیریان دەکات و لە دڵی خۆیدا دەڵێت، ئەو مام عەوڵایە، چار مانگیش دەبێ گانی نەکردییە، پێوەی دیارە؛ ئەو کەریمە کەرە هەموو ڕۆژێ لە ژنەکەی دەدات؛ ئەو ساڵحە چاوچنۆکە ڕۆژێ یەک هەزار دەداتە ژنەکەی بۆ مەسرەفی مارێ؛ ئەو حاجی تەهایە دوو ژنی هەیە و دوو حەجیشی کردییە، لەسەر پشیلەش پاز نادات.
ئەو قاقەزانە چییە؟ مام عەوڵا دەیپچڕێنێت. ناکا شیعر و میعران بنووسی لۆ مارێ؟
پێکەنین. هەر یەکە لە ڕاستە خۆی پلارێک داوێت:
هەستی ناسکە.
ژنی خۆی خۆش دەوێ بابە.
لە ئیشی ناو مارێ گەڕێ. چما شیعریشی پێ دەنووسن؟
عەجایب، پیاوی وا پەیدا بوونە ئەو عەیامەی.

پووشۆ تەماشای کاغەزەکانی دەستی دەکات. خەیاڵی بۆ ئەوە دەڕوات دوایین شیعری خۆی بۆ ئەوان بخوێنێتەوە:
وەرە با دڵمان یەقین کەین
بەوەی هەمانە
وەرە با دوور بین لە چڵێسی
وەک دێوانە
ژیانی سادە زۆر خۆشترە
وەک عاریفانە

هەرچەندی دەکات، ناتوانێت خەیاڵەکەی بکاتە ڕاستی. پێیاندا دەخەنێتەوە و دەڕوات. مام عەوڵاش زوو یاوەرەکانی دەمکوت دەکات، نا، لێی گەڕێن، بێتامی مەکەن.
یەک لە پیاوەکان ددانی پێدادەنێت، هیچیان وەک پووشۆیان پێ ناکرێت.
قسەیەکیش بۆ هەق بکەین، مام عەوڵا کیلۆیەک تەماتە بۆ منداڵێکی پارچەرە دەکێشێت و بەڕێی دەکات. بە سەری ئەو پووشۆیە، ئەوەی ئەو دەیکات لەگەر ژنەکەی، سیفەتی پێغەمبەرمانە.
صلی اللە علیە وسلم. هەموو پێکرا وا دەڵێن.
هێندەی نەماوە بگاتەوە ماڵ. خەیاڵ دەیبات، دێتە پێش چاوی، کۆپلەی دووەمی شیعرە تازەکەی بۆ خێزانەکەی دەخوێنێتەوە:
وەرە با هیچمان نەوێ
سروشت نەبێ
وەرە با بۆنی خاک کەین
هەر لە باخ بین
موڵک و ماڵ هیچ نییە
بەس سەرئێشەیە

پێڵاوەکەی دەخاتە نێو دۆڵاب. سڵاو لە خیزانەکەی دەکات لە مەتبەخ، پشتملی بۆن و ماچ دەکات. دوای خۆگۆڕینی، گۆریە و دەرپێکوتەکەی دەشوات و هەڵیاندەخات. دێ سفرە ڕادەخات و قاپ و مڵاک و پەرداخ و سەوزە و ماستاو دادەنێت. لە کاتی نانخواردندا، منداڵەکەیان دەگریت، پووشۆ ناهێڵێت خیزانەکەی هەستێت، خۆی دەچێت ژیری دەکاتەوە. دوای نانخواردنیش، قاپەکان دەشوات.
کارەبا فیز دەکات، پووشۆ دەچێ لێی بداتەوە. دێتەوە و دەڵێ فیزی نەکردووە. گەرما تین بۆ منداڵەکەیان دەبات. خێزانەکەی دەتەقێتەوە بەسەر خاوەن مۆلیدە و حکوومەتدا. ئەمە برینی دەکولێنێتەوە و دەست دەکات بە گلەیی لە پووشۆ، نەدەبا ئیشەکەت بەجێ بێڵی، دەبێ خۆت لە گێلی بدەی، هەمووی هەر گەندەڵن.
پووشۆ منداڵەکە ژیر دەکاتەوە و لە بەرانبەر خێزانەکەی خەیاڵ دەکات شیعرێکی بۆ بخوێنێتەوە:
پێمدا بڕژێ، دڵت خاڵی کە
هەرچی دەبێ، خەتای منە
هەرچیت نییە، لێی بەرپرسم

بە پرتەپرتی ژنەکەی دێتەوە هۆش خۆی. هەرچەندی دەکات ناتوانێت شیعرەکەی بۆ بخوێنێتەوە. گوێیەکانی لای پرتەپرتە، مێشکی لای هەستەکانی. دێتە بەرچاوی هەستەکانی دەگەیین و دەبنە درەختێک لە ناوەڕاستی ژووری دانیشتن. لک و پۆپی درێژ دەبنەوە بۆ نێو مەتبەخ، ژووری نووستن، هۆڵ و تەنانەت سەربانیش. هێندەی نابات، درەختەکە خانووەکەیان دادەپۆشێت. وردە وردە تەواوی گەڕەکەکەش.[1]