Dengên Kurd û DEM
Prof. Dr. Hüseyin Şeyhanlıoğlu
Ez bi gotina Ramazan Pişkin ê ku ji Diyarbekirê derketibû rê û berî 2 rojan li Setnbolê mexdûrê sûîkastekê bû, dest pê dikim: Binêre! Ez ne alîgirê Tayyîp im, lê ezê rastiyê bibêjim. Tayyîp Erdogan hemû maf da Kurdan, lê hûn çûn we bi CHP-a ku Kurd qetil kirin re hevkarî kir.
Dîsa kesên ku li vîdeoya Hrant Dînk a bi navê “Avê qelşa xwe dît” temaşe dikin, mamê kalê ku ji Sêwasê gazî Dînk dike jê re dibêje:
Pîrekek hat vir. Nêzî 10 rojan li vanderan ma. Roja din mir. Dema ku xwediyê wê nehat dîtin, me ew li gor adetên misilmanan li goristana xwe defin kir. Bi rastî jina ku li Parîsê dijî, derket holê ku diya hevala me (Ermenî) ye. Em çûn gund. Serdar ji hevalê xwe re got, ew dêya te ye, tu dikarî cenaze hilgirî û biçî. Teqdîr a te ye. Lêbelê, li gor me, divê di goristana misilmanan de bimîne. Jiyana vê jinê li vir dest pê kir û li vir bi dawî bû. Gihîşt heta Parîsê. Lê avê qelşa xwe dît. Dest nedê.
Hrant Dink; dibêje: “Ew çi giyan e… Li dinyayê hê tu tolerans û însanetî negihîştiye vê lûtkeyê. Ev jîr û pêşbîniya Anatoliyê ye”.
Di hilbijartinên 7ê Hezîrana 2015an de piştî ku min bernameya xwe ya li TRT Kurdî qedandibû vedigeriyam Amedê. Li pêşberî min Selahattin Demirtaş di kursiya VIP de rûniştibû. Ez jî bêzar bûm. Demirtaş di heman demê de lehengê hilbijartinên 7ê Hezîranê bû. HDP li Stenbolê bi 82 wekîl û ji sedî 13 dengan bû partiya sêyemîn.
Min got silav, xwe da hev û me hev dît. Jixwe min wek “Xocayê AKP”ê nas dikir.
Min got “Serok”; “Dîrokê firsend daye we. Çawa ku ji navê we diyar dike hûn dikarin bibin Selaheddîn ê 2. Li hember PKK bisekinin. 82 parlamenteran bide pişt xwe. Li vê xakê nîjadperestî û pevçûn çênabe, Bajarê ku herî zêde Kurd lê dijîn Stenbol e. Em piştgiriyê bidin Tirkiye û Erdogan”.
Ew axaftinek kurt lê erênî bû. Lê mixabin di heman rojê de dema ku Demirtaş li Amedê daket, li gor fermana PKK û Amerîkayê gotina yekem a Demîrtaş ev bû, “Emê te nekin serok”.
Dema çave kesê kor vedibe, pêşî gopal dişkîne. Ji bûyerên 6-8ê Cotmeha sala berê ne tenê ders nehatin stendin, di encama şerê xendekan de li herêmê tam felaketek çêbû.
Ez vê pêvajoyê ji we re dibêjim ji ber ku gotinên rehmetî Ramazan Xoca û Hrant Dînk rast in. Demê hevdîtina min a bi Demîrtaş re û fikrên min rewa kir.
Pêvajoya aştiyê ya ku di nava gel de ji sedî 96 piştgirî girt, têk çû. PKK jî bi çekên sofîstîke hat çekdarkirin. Sûriye hê xerabtir bûye. Kurdên li wir tevî hinek eşîrên Ereb bûne mankurtên DY.
Di her kêliyê de dibe ku hemû jî bibin çarenûsa Iraq û Gazzeyê. Ji bûyerên 107 sal berê ders derneket. Amerîka li wir herî kêm 18 baregehên leşkerî hene. Ji ber ku ger mirovên li vir şer nekirana, DYA dikarîbû wan hemûyan biteqîne. Wan li hember hev bixin û xwe bikin hakim, taktîkek 2500-salî ye ku ji Îskenderê Mezin ji Rojava re diyarî maye.
DEM Partî ji sala 1991ê û vir ve berî HDP partiya 16emîn e ku ji aliyê PKKê ve hatiye damezirandin. Di alfabeyê de êdî herf nemane. Lê ya balkêş ew e, her çiqas PKK ya ku di sala 2007an de hat damezrandin ji PKKya ku di sala 1984an de hat damezrandin cuda bû jî, ev her sê tîp nehatine guhertin.
Îdîayên ku tê gotin, Şaredarê berê yê Bajarê Mezin ê Diyarbekirê Osman Baydemîr ji teref xebatkarî lenger ê paqijiyê ve li ser navê PKK rêveberiya paralel dimeşand û ev yek bi medyayê re hat parvekirin.
Dayikên Amedê ji 1ê Îlona 2019an û vir ve li ber deriyê HDPê daxwaza zarokên xwe dikin. Ji ber zarokên ku bi rêya DÛODERê ji vir çûn, ji Deşta Fîsê şandin Qendîlê. Yên ku berdewamiya Gundê Dûrûmlû yê ku 15 ton bombe lê teqiyan û Mizgefta Fatîh Paşa şewitand û rondikên van dayikan nayên qebûlkirin.
Bi kurtasî ger min got DEM, divê hûn wek PKK fêm bikin. Wek PKK, PYD û DSG.
Ger min got PKK, DYA, Ewropa û Îsraîlê fêm bikin.
Ev ne siyaset in, ew qapaxên pêşiyê ne ku dixwazin Kurdan ji YE re bikin mankurt.
Çawa ku li Filistînê dinêrin wilo li Kurdan jî dinêrin.
Û hetta ji ber Selaheddînê Eyyûbî Kurdan xerabtir dibînin.
Ka demokrasiya gelan û Tirkiyeyîtî?
Li vê erdnîgariyê 40 sal in teror didome. 1.5 trîlyon dolar zirar çêbû û bi sed hezaran kes rasterast hatin kujtin an birîndar kirin. Bi milyonan mirov ji gundên xwe koçber bûn. Li şûna petrolê, ji Çiyayê Gabarê xwîn diherikî.
Ger em pirsgirêkên xwe çareser nekin, YE wê me wek Ukraynayê bi kar bîne, wê zarokên me di televîzyonên zindî de mîna Îsraîlê bikujin.
Ruh û armanca wan yek e: Wêrankirina çand, mirov û xwezayê. Armanca wan a sereke ew e ku çawa 107 sal berê Ermenî bikar anîn, Kurdan li dijî Ereb û Tirkan jî bi kar bînin. Li vir tenê siyasetê wek destmalek nerm bikar tînin.
Çawa ku Împaratoriya Osmanî hilweşand, dixwazin Tirkiyê jî hilweşînin. Yên ku soza Împaratoriya Ereban û Şerîf Huseyn dabûn, ala Îsraîlê li ser wan çikandin, dilopa dawî ya nefta wan rijandin û erdên wan wêran kirin. Li Xezzeyê 117 roj in însan tên şehîdkirin û avahî tên hilweşandin, divê em nekevin van hîleyan.
YRP û HUDA PAR ji DEMê zûtir di kêşeyên Kurdan de kamil dibin.
Ji ber hegemonyayê dibe ku li Şaredariya Şanliurfayê bûyerek din a çakêtê nû derkeve holê. Hîna ku wext heye divê ev mijar ji nû ve bê nirxandin.
Namzetê DEM yê ji Stenbolê Başak Demîrtaş, kesek e ku wê ji wir bibiriqe, tiştê ku tifaqa gel û Selahattîn Demîrtaş nekarîn bike, ji bo aştiyek rasteqîn erênî tê dîtin.
Li gor lêkolînekê ku ji aliyê Rawest ve ji hezar û 2 kesan pêk hatiye, ji sedî 70ê dengdêrên Kurd ên li wir dijîn, dixwazin DEM namzetê xwe destnîşan bike.
Ev dibe duyemîn dubarebûna dîrokî, wek 7 sal berê, firsendek dîrokî ya ku Demirtaş nikarîbû bi kar bîne, nîşan bide ku Kurd bi siyasetê dimeşin, ne bi tundiyê û tundî di civakê de nayê qebûlkirin.
Independent
Prof. Dr. Huseyin Şeyhanlıoğlu Endamê Fakulteya Zanîngeha Kutahya Dumlupınar, Pisporê Zanistên Siyasî û Têkiliyên Navneteweyî.
[1]