$BBC açıkladığı 2022 dünyanın en ilham veren 100 Kadın listesinde Kürt kadınları Zara Mihammadi, Nigar Marf, Roya Pirayi ve Roza Salih de bulunuyor.$
BBC, 2022’de dünyanın en ilham veren, etkili 100 Kadın listesini açıkladı. Asya’dan Amerika’ya, Afrika’dan Avrupa’ya birçok kadın yer aldığı listede, Ortadoğulu kadınların ağırlığı dikkat çekti. Özellikle İran’daki halk ayaklanmasında direnişin sembolü olan kadınlar, Kürt kadınları, Filistinli kadınlar, Arap ve Türk kadınları listede yer aldı. Aralarında Billie Eilish gibi küresel müzik fenomeni, Ukrayna'nın 'First Lady'si Olena Zelenska, aktris Priyanka Chopra Jonas ve Selma Blair, 'Rus popu çariçesi' Alla Pugacheva, İranlı tırmanma sporcusu Elnaz Rekabi, üç adım atlamada rekor sahibi atlet Yulimar Rojas ve Ganalı yazar Nana Darkoa Sekyiamah gibi isimlerin yanı sıra Kürt kadınlarından Zara Mihammadi, Nigar Marf, Roya Pirayi ve Roza Salih’in de ismi bulunuyor.
Daha çok yolumuz var
BBC geçtiği haberde, 100 Kadın sezonunun 10’nuncu yılı dolayısıyla, son 10 yılda kadınlar açısından kaydedilen gelişmelerin gözden geçirildiğini belirterek şunları kaydetti: “Kadın lider sayısı artmış ve 'MeToo' hareketi gibi kadın hakları bakımından önemli adımlar atılmış olsa da, dünyanın birçok ülkesinde kadınlar hâlâ alınacak çok yol olduğu kanısında.”
Hazırlanan liste, 2022'de dünyanın çeşitli bölgelerinde çatışmaların merkezinde kadınların rolünü gösterirken, İran'da değişim talep eden kadın protestocular ilk sırda geliyor. Ayrıca Ukrayna ve Rusya'daki çatışma ve direnişin kadın yüzleri de listede yerini alıyor.
Zara Mihammadi
İlham veren 100 Kadın listesinde Kürt kadını Zara Mihammadi için şöyle deniliyor: “Nojin Sosyo-Kültürel Derneği'nin kurucularından biri olan Zara Mihammadi, on yılı aşkın bir süredir kendisini İran'ın üçüncü büyük şehri Senendec'de (Sine) Kürtçe öğretmeye adamış durumda.
İran anayasası bölgesel ve etnik dillerin eğitimde serbestçe kullanılabileceğini söylüyor, ancak avukatlar ve aktivistler uygulamada durumun böyle olmadığını, bu nedenle çocukların okulda anadillerini öğrenemediklerini söylüyorlar. İran hükümeti Mihammadi'yi ulusal güvenliği bozmak amacıyla gruplar ve topluluklar oluşturmakla suçladı ve beş yıl hapis cezasına çarptırdı. Mihammadi Ocak 2022'den beri hapiste.”
Nigar Marf
100 Kadın arasında yer alan diğer bir Kürt kadın ise Nigar Marf. Hemşire olan Nigar Marf Başûrê Kurdistan’da bir hastanenin ana yanık ünitesinde başhemşire olarak görev yapıyor. Nigar Marf, “kendini yakma eyleminde bulunduğu” iddia edilen kadınların tedavisiyle ilgileniyor. Marf, yaklaşık 25 yıldır hastanelerde hem pediatrik yanık hem de yoğun bakım alanında çalışıyor.
Roya Pirayi
Listedeki diğer bir Kürt kadını ise Roya Pirayi. İran’da Jîna Amînî’nin molla rejimi tarafından katledildikten sonra başlayan protesto gösterilerinde Eylül ayında 62 yaşındaki Minoo Majidi Kirmanşan’da katledildi. Minoo Majidi’nin kızı olan Roya Pirayi için haberde şöyle deniliyor: Annesinin mezarı başında, kesilmiş saçlarını ellerinde tutarak ve meydan okurcasına kameraya bakıyordu.” Pirayi’nin bu görüntüleri viral oldu. Pirayi o zamandan bu yana devam eden direnişe uluslararası destek sağlamak görüşmelerde bulunuyor. Görüştüğü kişilerden biri de Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron’du.
Roza Salih
Listedeki bir diğer Kürt kadın ise Roza Salih, Başûrê Kurdistanlı olan Roza Salih, Mayıs 2022'de Glasgow Belediye Meclisi'ne seçilen ilk Kürt mülteci oldu. Şu anda İskoç Ulusal Partisi'nin (SNP) Greater Pollok belediye meclis üyesi olan Salih, genç yaştan beri mülteci hakları için kampanya yürütüyor.
Glasgow Kızları adlı kampanyaları, sığınmacılara yönelik muameleye ülke çapında dikkat çekti. Salih daha sonra İskoçya Kürdistan Dayanışması'nın kurucularından biri oldu ve insan hakları aktivisti olarak Türkiye'deki Kürt bölgelerini ziyaret etti.
Saçlarını kesen kadınlar
Yılın 100 Kadını listesine Kürt kadını Jîna Amînî’nin İran rejim güçleri tarafından katledilmesi ardından başlayan protestolarda yer alan tüm kadınların görünür kılınması adına “Saçlarını kesen kadınlar” 100 Kadın içerisine alındı. Konuya ilişkin bölümde şunlar belirtildi: “Bu yıl kadınların protestolarda oynadıkları rolü, özgürlükleri için ve zorunlu başörtüsüne karşı verdikleri mücadeleyi görünür kılmak istedik.
Saç kesmek, dünyanın dört bir yanındaki ünlülere, politikacılara ve kampanyacılara yayılan hareketin sembollerinden biri haline geldi. İran'daki bazı topluluklar için bu geleneksel bir yas işareti.”
100 Kadın listesine İran’da direnişin sembolü olan Layli, ve tırmanma sporcusu Elnaz Rekabi de yer aldı.
100 Kadın listesi nasıl oluşturuldu?
BBC 100 Kadın listesi her yıl dünyanın en ilham verici ve etkili 100 kadınını içeriyor. Bu kadınların yaşamları ve hikayelerine odaklanan belgesel, makale ve röportajlara yer veriliyor.
Dünyanın en ilham veren, etkili 100 kadın isminin nasıl belirlediklerini ilişkin bilgi veren BBC şunları belirtti: “BBC'nin 100 Kadın ekibi, kendi toparladıkları ve BBC'nin Dünya Servisi'ne bağlı dil servislerinden önerilen isimlerden oluşan bir uzun liste hazırladı. Son 12 ayda bu kişiler hakkındaki veya onların etkilediği haberlere bakıldı; hakkında haber çıkmamış olsa da etkileyici hikayeleri olan, önemli bir iş başarmış, toplumu etkilemiş kişiler değerlendirildi. Ardından, listedeki adayların bu yılın temasına, son 10 yılda farklı alanlarda kaydedilen gelişmelere uygunluklarına bakıldı.
Fikir ayrılıklarına yol açan (üreme hakları alanında olduğu gibi bir kadın açısından gelişme, bir diğeri için gerileme anlamına gelebilecek) konular incelendi ve kendileri değişim yaratan kadınlar aday gösterildi. İsimler seçilirken ayrıca bölgesel temsiliyet ve tarafsızlık gözetildi.
Bazı isimler, kendilerini ve ailelerini korumak amacıyla, BBC'nin Yayın Politikası ve güvenlik kuralları çerçevesinde ve kendi rızaları alınarak ya anonim ya da soyadı olmaksızın listede yer alıyor.”[1]