المکتبة المکتبة
البحث

کورديپيديا أکبر مصدر کوردي للمعلومات بلغات متعددة!


خيارات البحث





بحث متقدم      لوحة المفاتيح


البحث
بحث متقدم
المکتبة
الاسماء الکوردية للاطفال
التسلسل الزمني للأحداث
المصادر
البصمات
المفضلات
النشاطات
کيف أبحث؟
منشورات كورديبيديا
فيديو
التصنيفات
موضوع عشوائي
ارسال
أرسال موضوع
ارسال صورة
استفتاء
تقييماتکم
اتصال
اية معلومات تحتاج کورديپيديا!
المعايير
قوانين الأستعمال
جودة السجل
الأدوات
حول...
امناء الأرشيف لکوردیپیدیا
ماذا قالوا عنا!
أضيف کورديپيديا الی موقعک
أدخال \ حذف البريد الألکتروني
أحصاء الزوار
أحصاء السجل
مترجم الحروف
تحويل التقويمات
التدقيق الإملائي
اللغة أو لهجات الصفحات
لوحة المفاتيح
روابط مفيدة
امتداد كوردییدیا لجوجل كروم
كوكيز
اللغات
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
حسابي
الدخول
المشارکة والمساعدة
هل نسيت بيانات الدخول؟
البحث ارسال الأدوات اللغات حسابي
بحث متقدم
المکتبة
الاسماء الکوردية للاطفال
التسلسل الزمني للأحداث
المصادر
البصمات
المفضلات
النشاطات
کيف أبحث؟
منشورات كورديبيديا
فيديو
التصنيفات
موضوع عشوائي
أرسال موضوع
ارسال صورة
استفتاء
تقييماتکم
اتصال
اية معلومات تحتاج کورديپيديا!
المعايير
قوانين الأستعمال
جودة السجل
حول...
امناء الأرشيف لکوردیپیدیا
ماذا قالوا عنا!
أضيف کورديپيديا الی موقعک
أدخال \ حذف البريد الألکتروني
أحصاء الزوار
أحصاء السجل
مترجم الحروف
تحويل التقويمات
التدقيق الإملائي
اللغة أو لهجات الصفحات
لوحة المفاتيح
روابط مفيدة
امتداد كوردییدیا لجوجل كروم
كوكيز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
الدخول
المشارکة والمساعدة
هل نسيت بيانات الدخول؟
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 حول...
 موضوع عشوائي
 قوانين الأستعمال
 امناء الأرشيف لکوردیپیدیا
 تقييماتکم
 المفضلات
 التسلسل الزمني للأحداث
 النشاطات - کرديبيديا
 المعاينة
موضوعات جديدة
المکتبة
أحزاب غير ديمقراطية في نظام ديمقراطي: تشكيل وعمل الأحزاب السياسية في العراق بعد 2003
30-10-2024
هژار کاملا
المکتبة
نحو شفافية مائية في حوض نهري دجلة والفرات رسم خرائط لتغيرات المياه السطحية في العراق بين عامي 1984-2015
30-10-2024
هژار کاملا
المکتبة
اﻟﻛرد وﻗﺿﯾﺗﮭم اﻟﺳﯾﺎﺳﯾﺔ
28-10-2024
هژار کاملا
المکتبة
طائفية تنظيم الدولة الإسلامية: الجذور الإيديولوجية والسياق السياسي
22-10-2024
هژار کاملا
المکتبة
ما بعد دولة الخلافة : الايدولوجيا، الدعاية، التنظيم والجهاد العالمي
22-10-2024
هژار کاملا
السيرة الذاتية
كوري محمود علي ادو
21-10-2024
اراس حسو
السيرة الذاتية
محسن حاج ايزيدي
21-10-2024
اراس حسو
السيرة الذاتية
مجو شيبو إزدو
21-10-2024
اراس حسو
السيرة الذاتية
كوري قاسم الياس ادو
21-10-2024
اراس حسو
السيرة الذاتية
كولي عمر داود
21-10-2024
اراس حسو
أحصاء
السجلات
  530,176
الصور
  110,960
الکتب PDF
  20,352
الملفات ذات الصلة
  105,419
فيديو
  1,578
اللغة
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
295,471
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,587
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,151
عربي - Arabic 
31,280
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,094
فارسی - Farsi 
10,469
English - English 
7,671
Türkçe - Turkish 
3,675
Deutsch - German 
1,785
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
صنف
عربي
بحوث قصیرة 
12,859
السيرة الذاتية 
4,989
الأماکن 
4,860
الشهداء 
4,704
المکتبة 
2,428
وثائق 
878
صور وتعریف 
279
المواقع الأثریة 
61
فيديو 
50
الأحزاب والمنظمات 
43
قصيدة 
34
المنشورات 
32
الخرائط 
19
احصائيات واستفتاءات 
12
المتفرقات 
11
الأبادة الجماعية 
9
العشيرة - القبيلة - الطائفة 
6
نكت 
4
بيئة كوردستان 
1
الدوائر 
1
مخزن الملفات
MP3 
324
PDF 
31,608
MP4 
2,599
IMG 
203,549
∑   المجموع 
238,080
البحث عن المحتوى
المکتبة
تأريخ كردستان سوريا المعاصر...
السيرة الذاتية
مزكين طاهر
الشهداء
دجلة عمر
السيرة الذاتية
خالد محمد حمادة
السيرة الذاتية
أحمد خيري
ناکۆکی و یەکەم پرۆسەی جیابونەوە لەکۆمەڵە- بەشی دووەم
صورِنا التاريخية ميراثٌ قومي ووطني! نرجو منكم أن لا تُشوِّهوا قيمتها التاريخية بوضع علاماتكم ونصوصكم عليها أو تلونيها!
صنف: بحوث قصیرة | لغة السجل: کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish
شارک
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
تقييم المقال
ممتاز
جيد جدا
متوسط
ليست سيئة
سيء
أضف الی مجموعتي
اعطي رأيک بهذا المقال!
تأريخ السجل
Metadata
RSS
أبحث علی صورة السجل المختار في گوگل
أبحث علی سجل المختار في گوگل
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin)0
English - English0
عربي - Arabic0
فارسی - Farsi0
Türkçe - Turkish0
עברית - Hebrew0
Deutsch - German0
Español - Spanish0
Français - French0
Italiano - Italian0
Nederlands - Dutch0
Svenska - Swedish0
Ελληνική - Greek0
Azərbaycanca - Azerbaijani0
Catalana - Catalana0
Čeština - Czech0
Esperanto - Esperanto0
Fins - Finnish0
Hrvatski - Croatian0
Lietuvių - Lithuanian0
Norsk - Norwegian0
Ozbek - Uzbek0
Polski - Polish0
Português - Portuguese0
Pусский - Russian0
Srpski - Serbian0
балгарская - Bulgarian0
қазақ - Kazakh0
Тоҷикӣ - Tajik0
Հայերեն - Armenian0
हिन्दी - Hindi0
ქართველი - Georgian0
中国的 - Chinese0
日本人 - Japanese0

ناکۆکی و یەکەم پرۆسەی جیابونەوە لەکۆمەڵە- بەشی دووەم

ناکۆکی و یەکەم پرۆسەی جیابونەوە لەکۆمەڵە- بەشی دووەم
#فوئاد قەرەداغی#

بەشی دووەم

ڕاستکردنەوەی چەند بیروبۆچوونێک سەبارەت بە کوردستانیبوون و ئێراقچێتی

شاڵاوی تۆمەتبارکردن و کفراندن و شێواندنیش دەربارەی ئەو ململانێیەی ساڵی یەکەمی دامەزراندنی کۆمەڵە ، هێشتا خاونەبۆتەوە ، تەنانەت ئەمڕۆش وەک دوێنێ لە ململانێ حزبی و شەخسییەکانیشدا بەکاردەهێنرێت ، بۆیە کەم بابەت هەیە ئەوەندەی ئەمە لەسەری نووسرابێت . بەشێکی ئەو نووسینانە پشت بە بیستن دەبەستن ، بەشێکیان تێکەڵیی تێدایە لەگەڵ کاتێکی زووتر لە دامەزراندنی کۆمەڵە یان لەگەڵ کاتێکی درەنگتر کە چەند ساڵ دوای یەکلاییکردنەوەی ململانێکەی یەکەم ساڵە . یەکێک لە دیاردەکانی ئەم نووسینانە جگە لەبێئاگایی ، لەبیرچوونەوەشە ، سەبارەت بە مێژوویەک زێتر لە چل ساڵە تێپەڕبووە ، بۆیە لێرەدا هەوڵدەدەم ئەوەندەی بیرم بێت ، هەندێک زانیاری و بیروبۆچوون دەربارەی ئەو ململانێیە ، کە لە نووسینی هاوڕێ دێرینەکانمدا هاتوون و ئێستا لەبەردەستمدان ، وەکوو خۆی بگێڕمەوە .

یەکەم: پەڕتووکی چەپکێک لە مێژووی کۆمەڵە – نووسینی برایم جەلال جگە لەوەی قەوارەیەکی ئێجگار گەورەی بەم ناکۆکییە داوە و ، ململانێی نێو کۆمەڵگەی کوردستانی وەها وێناکردووە کە سەرانسەری ئەو مێژووەی گرتبێتەوە ، چەند زانیاری هەڵەی تێدایە کە بیستوویەتی و بەهەڵە پێیانگەیاندووە یان بەهەڵە ئەم وەریگرتووە . بۆ نموونە نووسیویەتی: ئەوەندەی من لە دەمی هەندێ لەو هاوڕێیانەی بەشداری کۆبوونەوەی دامەزراندنی کۆمەڵە بوون و بۆیان باس کردووم ( فەرەیدون قادر لە ساڵی 1970 لە شاری بەغدا ، شەهید شەهاب لە ساڵی 1974 لە شاری کەرکووک ، #نەوشیروان مستەفا# لە ساڵی 1978 لە ناوزەنگ ) خاڵەکانی جیاواز لەنێوان ئەو سێ دەستەیەدا ، ئەم خاڵانەی خوارەوە بوون: 1 – کەسانێک لە دەستەکەی مام جەلال وەک ( فٶاد شێخ ئەنوەر ، ئەشرەف شێخ شەرەف ، خوالێخۆشبوو فازیلی مەلا مەحمود ) خاوەنی ئەو بیرە بوون کە هەوڵ بدرێ کۆمەڵە بکرێ بە ئێراقی و ببێتە ئەلتەرناتیڤی حزبی شیوعی ئێراق ، لە کاتێکدا کە هەردوو دەستەکەی تر دژی ئەو بیروڕایە بوون ، بەڵام دژی ئەوە نەبوون کە لەناو کۆمەڵەدا ئەو بۆچوونە تاوتوێ بکرێ و مشتومڕی لەسەر بکرێ . ل 23 .

لێرەدا بە کوورتی تێبینیەکانم لەسەر ئەم پەرەگرافە دەنووسم:
- کۆبوونەوەی دامەزراندنی کۆمەڵە نەوشیروان مستەفای تێدا نەبوو ، بۆیە لەو باوەڕەدا نیم نەوشیروان خۆی بە خاوەنی کارێک بکات کە نەیکردبێت.

- لە کۆبوونەوەی دامەزراندنی کۆمەڵەدا بەشداربووان یەک دەستە بوون و ئەوکاتە یەک فیکرو یەک ھەڵوێست بوون و ھیچ ناکۆکییەکیان لەسەر بەرنامەی کۆبوونەوەکە نەبووە ، نە باسی ئێراقیبوون و کوردستانیبوون کراوە و نەباسی حزبی شیوعی ئێراق .

- ساڵی 1970 ، کاک برایم جەلال وەک ئەندام پەیوەندی بە کۆمەڵەوە نەبوو ، یەکەمجار لە دواڕۆژی کۆنگرەی پارتی شۆڕشگێڕی کوردستان لە ساڵی 1971 دا ، دوای پەسەندکردنی هەڵوەشاندنەوەی حزب و چوونەوە بۆ ناو پارتی بەسەرۆکایەتی بارزانی ، لە پشوویەکی نێوان دوو دانیشتنی کۆنگرەکەدا ، سەبارەت بە بوونی ڕێکخراوێکی نوێ ئاگادارمکرد ، ئەویش پێیخۆشبوو و ئامادەیی بۆ کارکردن دەربڕی .

- لە قۆناغی خۆئامادەکردندا بۆ پێکهێنانی کۆمەڵە دەستەیەک نەبوو بەناوی دەستەی مام جەلال – ەوە ، ئێمە هەموومان پەیوەندیمان بە مام جەلال – ەوە هەبوو ، ئەو پشتگیریی کارێکی وەھایدەکرد وەک ئەڵتەرناتیڤێک بۆ حزب کە ئەگەری ھەڵوەشاندنەوەی ھەبوو ، بە مەبەستی نزیکبوونەوەو یەکخستنمان ئاڕاستەی دەکردین ، بەڵام کە یەکێک لە دەستەکان ساردییان نیشاندا ، بەشداری ئێمەی لە دامەزراندنی کۆمەڵەدا کرد .

- مام جەلال مێژوویەکی لە ململانێی ئێراقی و کوردستانیدا هەبوو ، لەو مێژووەدا ئەو هەمیشە کوردستانی بووە ، کەواتە بە لۆژیک نابێت کەسانێکی ئێراقی دەستەی ئەوبن ، ئەمە جگە لەوەی لەو سەرەتایەدا کەسێک نەبوو لە هیچ دەستەیەکدا باسی ئێراقی و کوردستانی بکات ، ئەوە کێشەیەک بوو کە دوای دامەزراندن بە ماوەیەک هاتەپێشەوە.

- لە هیچ قۆناغێکدا هەوڵنەدراوە کۆمەڵە ئەلتەرناتیڤی حزبی شیوعی ئێراق بێت و جێی ئەو بگرێتەوە . ئێمە ، سەرجەم هاوڕێیان بڕوامان بە حزبێکی شێوە نوێ بوو کە لە ئایدیاو سیاسەت و کارکردن و ستڕاتیژیدا تەواو جیاوازبێت لە حزبی شیوعی ئێراق ، خۆ ئەگەر ئەم بۆچوونەی کاک برایم وەهابوایە ئەوا دەچووینە ڕیزەکانی حزبی شیوعی – قیادەی مەرکەزییەوە کە ئەو حزبە بوو بتوانێت ئەلتەرناتیڤی حزبی شیوعی – کۆمیتەی ناوەندی بێت .

- هەر بەپێی لۆژیکی تاووتوێکردنی ئەو مێژووە ، کە هێشتا خۆئامادەکردن هەبێت و ، دەستەدەستەی بۆ درووستبووبێت ، ئەوا قسەکردن لەسەر ئەوەی دوو دەستە دژی ئەوە نەبوون مشتومڕ لەسەر ناسنامەی کۆمەڵە بکرێت جێیەکی نابێتەوە ، دواتریش ئیتیجاهی کوردستانی بە ڕاپرسی مەسەلەکەیان یەکلاییکردەوەو ئامادەنەبوون لە ناوەوە ململانێ بکەین . تەنیا کەسێک کە ئەو ئامادەییەی نیشاندا ، شەهید ئارام بوو ، ئەویش ئەو کاتەی لە قەرەداغ بوو ، داوای لە هاوڕێیەکمان کردبوو بگەڕێینەوە ناو کۆمەڵەو بە فیکری خۆمانەوە کار بکەین .

هەر لە هەمان پەڕتووکدا ، نووسەر باسی گەڕانەوەی بۆ سلێمانی دەکات و دەڵێت: لە 17 -9 - 1971 دەستم بە کاری فەرمانبەری وەک ( أمین صندوق ) لە دائرەی تەقاعودی سلێمانی کرد . لەناو کۆمەڵەدا پاش گەڕانەوەم لە بەسرا ، هەر لە سلێمانی لە شانەیەکدا بووم کە پێکهاتبوو لە ( فوئاد شێخ ئەنوەر قەرەداغی ، ئەشرەف شێخ شەرەف تاڵەبانی ، ئاوات عبدالغفور ، بەندە ) . هەر لە یەکەم کۆبوونەوە لەگەڵیاندا هەستم بە بوونی ناکۆکییەکی بیروڕا لەنێوانیاندا کرد ، بە ئاشکرا فٶادو ئەشرەف داوای گرتنەبەرو چەسپاندنی ڕێبازی ئێراقیان لەناو کۆمەڵەدا دەکرد ، ئاوات و بەندەش لایەنگری ڕەوتی کوردستانی کۆمەڵە بووین ( چەپکێک لە مێژووی کۆمەڵە ل 32 ) .

لەڕاستیدا ، لەنێو کۆمەڵەدا ، لەو ماوەیەی ئەندامی بووین ، من لە سلێمانی ، لەھیچ شانەیەکی کۆمەڵەدا نەبووم وەک نووسەر باسیدەکات . ئەو مێژووەش کە دیاریکردووە ( 17 - 9 - 1971 ) دەکەوێتە دوای دەرچوونی هێڵی ئێراقی لە کۆمەڵە . لەو بەروارەدا ئێمە ( ئەشرەف تاڵەبانی و فوئاد قەرەداغی ) زێتر لە مانگێک بوو لە کۆمەڵەدا نەمابووین ، نەوەک ئەندامی ئەڵقەی ناوەندی و نە وەک ئەندامێکی ئاسایی ، ئیتر چۆن لە شانەدا ڕێکخراوین ؟ سەبارەت بەوەش کە هەستیکردبێت ناکۆکی بیروڕامان هەبێت ، ڕاستدەکات چونکە چەند جارێک لەو ماوەیەدا چاومان بەیەک کەوتووەو ، دەشێت یەکێک لە باسەکانی نێوانمان ئەو ناکۆکییە بووبێت .

نووسەر لە چەند شوێنێکیتردا دێتەوە سەر ئەو ناکۆکییەو بیری ئێراقچێتی وەک لەم پەڕەگرافانەدا هاتووە:

- سەرهەڵدانی بیری ئێراقچێتی لەناو کۆمەڵەدا ، هەر لەناو دەستەی دامەزرێنەرەوە تا ئەڵقەکانی ڕۆشنبیری تەنییەوە ، ئەوەش بوو بەهۆی سەرهەڵدانی مشتومڕێکی تێرو پڕو چڕ لەناو ڕیزەکانی کۆمەڵەدا ( پەڕتووکی چەپکێک لە مێژووی کۆمەڵە ل 33 ) .

- سەرانی بیری ئێراقچێتی لە ئاستی سەرەوەی ڕیزەکانی سەرەوەی کۆمەڵەدا بریتی بوون لە ( فازیلی مەلا مەحمود ) ..... شاسوار جەلال ناسراو بە ( شەهید ئارام ) کەدوای ئاشبەتاڵ و گرتنی زۆربەی ئەندامانی سەرکردایەتی کۆمەڵە لە 1975 دا ....... گرتنی بە کۆمەڵی ئەندامانی سەرکردایەتی و سکرتێری کۆمەڵەی بەهەل زانی بۆ درووستکردنی کۆمیتەی هەرێمەکان و کۆکردنەوەی زۆربەی ئەندامە کۆنەکان خاوەن ڕەوتی ئێراقچێتی لەناویاندا ...... فوئاد شێخ ئەنوەر قەرەداغی ، ئەویش وازی لەکار هێنا لە ڕیزەکانی کۆمەڵەداو خۆی بەکاری نووسینەوە خەریک کرد و ڕۆژێ لە ڕۆژان دژایەتی کۆمەڵەی نەکرد ...... ئەشرەف شێخ شەرەف ، ئەمیش خۆی لەکار لەناو کۆمەڵەدا کشاندەوە .

ئەو بەڕێزانەو هەندێ ئەندامی خوارەوەی ڕیزەکانی کۆمەڵە هەوڵی زۆریاندا بۆ سەپاندنی ڕێباز و ڕەوت و بیرو ئایدیۆلۆژی ئێراقچێتی لەناو کۆمەڵەداو پاشان داڕشتنی پەیڕەوێکی ناوخۆی حزبێکی ئێراقی سەرتاسەری بۆ کۆمەڵەو گۆڕینی ناوەکەشی بە کۆمەڵەی مارکسی – لێنینی عراقی – بیری ماو. ( هەمان سەرچاوەی پێشوو ل 33 ) .

نووسەری ( چەپکێک لە مێژووی کۆمەڵە ) بۆ زێتر گەورەکردنی ئەو ناکۆکییەو زەقکردنەوەی وەک فاکتەرێکی بنەڕەتیی خەباتی سەرەکیی ئەو سەردەمە ، لە چەند شوێنیدیکەدا نمایش و هەڵسەنگاندنی بۆ دەکات ، وەک لەم چەند پەڕەگرافەدا وەکوو خۆیان دەیاننووسمەوە:

- سەرهەڵدانی بیری ئێراقچێتی و ناکۆکی لەگەڵ لایەنی بیری کوردستانی لەناو کۆمەڵەدا ، بووە هۆی پەیدابوونی مشتومڕێکی زۆرو گرتنەبەری ڕێبازی دیالۆگ بۆ لابەلاکردنەوەی ئەو کێشەیەو ، بوو بە فاکتەرێکی زۆر کاریگەر لە گەشەپێدان و پەرەپێدانی کۆمەڵەدا لەڕووی چۆنایەتییەوە ، هەردوولا واتە ( ئێراقی و کوردستانی ) تەقەلای ئەوەیان دەدا ، کە ڕاستی و ڕەوایی بۆچوونەکانی خۆیان بسەلمێنن ، بۆ ئەمەش پەنایان دەبردە بەر دەیان سەرچاوەی کوردی خۆماڵی و ئێراقی و ناوچەیی و دەرەوە ، لە هەموو بوارەکانی ( مێژوویی ، فەلسەفی ، ئابووری ، جیۆپۆلیتیکی ، ئەزموونی گەلان و وڵاتانی شۆڕشگێڕی سەرکەوتوو و ژێرکەوتوو ، گەلان و وڵاتانی داگیرکراو ، نیمچەکۆلۆنی ، نووسینەکانی مارکس ، ئەنگڵز ، لێنین ، ستالین ، هۆشی منە ، ژەنەڕاڵ جیاب ، ماو تسی تۆنگ ، لین بیاو ، ئەنوەر خۆجا ، منیر شفیق ... هتد ) . ( هەمان سەرچاوە ل34 ) .

نووسەر لە هەمان لاپەڕەی پەڕتووکەکەیدا درێژە بە نووسین لەسەر ناکۆکییەکە دەدات و دەڵێت: ئەو ململانێ ناوخۆییە ماوەی نزیکە ساڵێکی خایاند ، تا دواجار بڕیاردرا کە بۆ ماوەی ( 2 ) مانگ هەردوو بۆچوونەکە بە بەڵگەکانیانەوە بخەنە بەردەم ڕێکخستنەکانی کۆمەڵە تا لە ماوەی ئەو دوو مانگەدا بە شێوەیەکی دیموکراتیانە ڕای خۆیانی لەسەربدەن و لە ئەنجامدا زۆرینە بەلای کام لایەندا بوو ، ئەوەیان بمێنێتەوەو ئەوی تریان بێ ( تکتل و انشقاق ) وەک تاک لە کۆمەڵە بچنە دەرەوە. لە ئەنجامدا لە مایسی1972 لایەنی کوردستانی زۆربەی هەرە زۆر دەرچوو ، ئەوانەش کە لایەنی بیری ئێراقی بوون لە کۆمەڵە چوونە دەرەوە.

بەو هەڵبژاردن و دەنگدانە زۆر نهێنییەی کۆمەڵە ، ڕێگای برایانەو دیموکراتیانەو لۆجیکی بۆ لابەلاکردنەوەی ناکۆکی ناوخۆ گرتەبەرو سەرکەوتوانە بێ زیان گەیاندن بە کۆمەڵەو ڕێکخستنەکانی کێشەکە چارەسەرو لابەلاکرا . ( چەپکێک لە مێژووی کۆمەڵە ل34 ) . ئینجا دەربارەی هەمان پرس ، کە چەند ساڵێک دواتر لە کۆمەڵەدا سەریهەڵداوەتەوە دەنووسێت:

- بیروڕای ئێراقچێتی لە ناو کۆمەڵەدا تا درووستبوونی ئاشبەتاڵ سەری هەڵنەدایەوە ، بەڵام پاش تێکشکان و پەرش و بڵاوبوونی شۆڕشی ئەیلول و ئاشبەتاڵکردنی بنەماڵەی بارزانی و سەرانی پارتی دیموکراتی کوردستان ، کۆمەڵەش کەوتە بەر زەبری شکستی ئاشبەتاڵ و ئەویش ناکۆکی و دوو و سێ بەرەکی کەوتە ناو ڕیزەکانییەوەو جارێکی تر بیروڕای ئێراقچێتی لە ناویا سەری هەڵدایەوە . ( هەمان سەرچاوەی پێشوو ل 35 ) .

لە شوێنێکیدیکەی پەڕتووکی ( چەپکێک لە مێژووی کۆمەڵە ) دەربارەی هەڵوێستی شەهید شەهاب لە مەسەلەی یەکلاییکردنەوەی ناکۆکییەکە ، نووسەر وەها دەنووسێت:

- ... ڕێزی زۆر لە بیروڕای جیاواز لە هی خۆی دەگرت ، پێی وابوو ، بیروڕای ڕاست ئەوەیە ، کە زۆربە پەسندی بکات ، گەرچی هەڵەش بێت ، هەر بۆیەش لە ساڵی1971 دا لە سەرهەڵدانی بیری عێراچێتی لەناو کۆمەڵەدا ، هەرگیز بڕوای بەوە نەبوو ، کە بە بڕیاری سەرپێی سەرکردایەتی ململانێی نێوان کوردستانی و ئێراقی ناو کۆمەڵە چارەسەر بکرێ ( ل54 ) ، پێی وابوو ، بڕیاری سەرەوە ( قرار فوقی ) پەیڕەوکردنی دیکتاتۆرییەتی حزبییەو دوورە لە ڕاستی ، بۆیەو لەسەر داواو سووربوونی شەهید شەهاب بڕیاردرا کە هەردوو بیروڕاکە لە کوردستانی و ئێراقی کۆمەڵە ، بخرێتە بەردەم ڕێکخستنەکانی کۆمەڵە بۆ مشتومڕ لەسەرکردن و سەلماندن بە یەکتری و بڕوابوون بە بیروڕاکەو پاشان گێڕانەوەی ئەنجام بۆ بڕیاری زۆرینە . ئەو هەڵوێستە دیموکراتیانەیەی شەهاب وای لەو هەڤاڵانەی ، کە بڕوایان بە ئێراقی کردنی کۆمەڵە هەبوو ، کرد ، کە خۆیان لە کۆمەڵە دووربخەنەوەو بچنە دەرەوە . ( ل 55 ) .

لێرەدا ، ئەوەندەی پەیوەندی بە ناوەرۆکی نووسینەکەمانەوە هەبێت و ، بۆ ئەوەی تووشی دووبارەبوونەوەیەکی زۆر نەبین ، بە چەند خاڵێک ڕوونکردنەوە لەسەر ئەو پەرەگرافانە دەدەم:

1 ) نووسەر ئاگای لە جیاوازی نێوان ئەڵقەی ڕۆشنبیریی بەر لە دامەزراندنی کۆمەڵەو دوای دامەزراندن نییە . بەر لە دامەزراندن هەر هەموو هاوڕێیان جۆرێک پەیوەندیی چەند کەسییان بۆ گفتوگۆو خوێندنەوە لەگەڵ یەکدا هەبوو کە لەنێو خۆماندا ئەڵقەی ڕۆشنبیریمان پێدەوت ، ئەم ئەڵقانە دوای دامەزراندنی کۆمەڵەو دەستبەکاربوون ، بووە شانەی ڕێکخراو و هاوڕێیان تیایاندا سیفەتی ئەندامیان هەبوو ، جگە لەوەش ئەڵقەی ڕۆشنبیریشمان هەبوو بۆ دۆست و لایەنگیرانی فیکرو ڕێبازەکە بەر لەوەی ببنە ئەندام و لە شانەدا ڕێکبخرێن . لەبەر ئەوە مشتومڕ لەنێو ئەندامانی ڕێکخستندا بوو ، دواتریش هەر ئەندامەکان بەشداریی ڕاپرسیەکەیان کرد .

2 ) کاک برایم بە هەناسەیەک دەنووسێت ، کە نامۆیە بەجۆری پەیوەندیی هاوڕێیانەی نێوان هەردوولایەنی ململانێکە لەسەردەمی سەرهەڵدانیدا . ئەو وەک باند ( عصابة ) لە هاوڕێیانی ، ئەو وتەنی ئێراقچی دەنواڕێت و بە سەرانی بیری ئێراقچێتی ناویان دەبات . لەکاتێکدا ئەو هاوڕێیانە دوای یەکلاییکردنەوەی ناکۆکییەکەش ، هەر هاوڕێی یەکتریبوون و هەمیشە ڕێزی یەکترییان گرتووە . پاشان کە دێتە سەر دیاریکردنی ناوی ئەو سەران ە لە ئاستی سەرەوەی ڕیزەکانی کۆمەڵەدا تەنیا ناوی ( فوئاد قەرەداغی و فازیلی مەلا مەحمود ) ی بەڕاستی نووسیوە ، لە خۆیەوە دوو ناویدیکەی خستۆتەسەر کە ( شاسوار جەلال ناسراو بە ئارام و ئەشرەف شێخ شەرەف تاڵەبانی ) ن کە ئەوکاتە شەهید ئارام لە ڕێکخستنی بەغداو کاک ئەشرەف – یش لە ڕێکخستنی سلێمانیدا کاریان دەکرد . ئەوەشی کە زێتر سەرنجڕادەکێشێت باسکردنی ئارامە وەک سەر ێکی ئێراقچی لەکاتێکدا دەزانێت کە شەهید ئارام لەو ململانێیەدا پشتگیریی لایەنی کوردستانیی کرد و لەناو ڕێکخستنی کۆمەڵەدا مایەوە .

دیارە ئەم هەڵوێستە توندەی دوو هەڵەشی پێکردووە: یەکەم بەوەی کە ئێراقچێتی بە ڕێباز و ڕەوت و بیرو ئایدیۆلۆژی ناوزەد دەکات ، کە زاراوەی ئێراقچێتی سەرجەمی ئەو زاراوانەی ڕیزیکردوون ناگرێتەخۆی و ، مەگەر تەنیا یەک ئاماژە بەدەستەوە بدات ، ئەویش تەنیا شوناس سنووری کارکردنە ؛ دووەمیش بەوەی ( گوایا ) ویستویانە ناوی کۆمەڵە بگۆڕن بە ( کۆمەڵەی مارکسی – لێنینی عراقی – بیری ماو ) کە ناوێکی وەها لە ئەدەبیاتی حزب و ڕێکخراوەکانی ئەو سەردەمەدا بوونێکی نەبووەو ئەوەی باوبوو ، حزب ورێکخراوەکان ، یان دوای وشەی کۆمۆنیست ( مارکسی – لێنینی ) یان پێوە دەلکێندرا ، یان هەر بێ ناوی کۆمۆنیست ( مارکسی لێنینی ) وەک ناوی حزب یان ڕێکخراوەکە بەکاردەهێنرا ، ئەوەشی کە ( گوایا ) ئێمە ویستوومانە پەیڕەوێکی ناوخۆی حزبێکی ئێراقیی سەرتاسەری بۆ کۆمەڵە داڕێژین ، دوورە لەڕاستییەوە و لەسەر بەرنامەو پێڕەوی ناوخۆی کۆمەڵە هیچ ناکۆکییەک لەنێوانماندا نەبوو ، وەکوو لە شوێنێکیدیکەدا ئاماژەم بۆ کرد ، ئەرکی نووسینی بەرنامەو پەیڕەوەکە بە من سپێردراو ، بە دەنگی هەموو ئەندامانی دەستەی دامەزرێنەر پەسەندکرا و ، چەند دانەیەکی لێ چاپکراو بۆ ڕیزەکانی ڕێکخستن نێردران .

3 ) ڕاستە ، وەک نووسەری ( چەپکێک لە مێژووی کۆمەڵە ) دەڵێت ، ئەو ناکۆکییەی ساڵی یەکەمی کۆمەڵە بووە هۆی مشتومڕو خوێندنەوەو دایەلۆگ ، بەڵام لەگەڵ نووسەردا هاوڕانیم کە بووبێتە مایەی گەشەپێدان و پەرەپێدانی چۆنایەتی ی کۆمەڵە ، بەڵام دواتر بەرەنجامی یەکلاییبوونەوەی شوناسی کوردستانی بۆ کۆمەڵە ، بووە ھۆی گەشەپێدانی چەندایەتی ی کۆمەڵە ، نەک هەر ئەوە ، بەڵکوو بۆ ساڵانێکی دوای دامەزراندنیشی ، کاریگەریی نەرێیانەی لەسەر دانابوو ، بۆیە هەمان گرفت ناوە ناوە لە ڕیزەکانی کۆمەڵەدا سەریهەڵدەدایەوە و دیسان هەژان و شپرزەییەکی بۆ درووستدەکرد .

نووسەر بۆ سەلماندنی ئەو ڕایەی کۆمەڵێکی زۆر بابەت و سەرچاوەی کوردی خۆماڵی و ئێراقی و ناوچەیی و دەرەوە ناودەبات کە ( گوایا ) ئەندامانی کۆمەڵە بەهۆی ئەو ململانێیەوە پەنایان بۆ بردووە . لەڕاستیدا نازانرێت نووسەر باسی چ کاتێک دەکات ، ئەگەر مەبەست ساڵی یەکەم بێت و وەک کارێکی نێو ڕێکخستن بۆ یەکلاییکردنەوەی ناکۆکییەکە پەیڕەوکرابێت ، ئەوە بەو جۆرە نەبووە ، ئەگەر دواتربێت ئەوا من ئاگادارنیم . ئەو کاتە سەرچاوەی کوردی خۆماڵی لە هەموو ئەو بوارانەی نووسەر باسیاندەکات دەگمەن بوو ، لەوەش ناگەم مەبەست لەسەرچاوەی ئێراقی و ناوچەیی و دەرەوە چییە هەتا ڕایەکی لەسەر بدەم ؛ ئەوەندەی ئاگارداربم و سەرجەم هاوڕێیانی ئەو سەردەمەش ئاگادارن کە لە کۆتایی شەستەکان و سەرەتای حەفتاکانی سەدەی ڕابردوودا هەموو ئەو سەرچاوانە لە پەڕتووکخانەکانی ئێراقدا ھەبوون و بە ئاشکرا دەفرۆشران ، بەتایبەتی لە شارەکانداو بەئاسانی دەستدەکەوتن ، جگە لەوەی پەڕتووک گۆڕینەوە بۆ خوێندنەوەو گفتوگۆکردن لەسەری ، لەنێوان هاوڕێیان هەبوو چ پێش دامەزراندنی کۆمەڵەو چ دوای دامەزراندنیشی ، لەبەر ئەوە تەنیا بۆ گەورەکردنی قەوارەی ململانێکە ، نووسەرئەم پەڕەگرافەی داڕشتووەو ئەو ھەموو ناوەی ڕیزکردووە .

4 ) ڕاستە ، ململانێکە ، ئەو کاتە ، نزیکەی ساڵێکی خایاندو بە چوونەدەرەوەی لایەنی ( ئێراقی ) کۆتاییهات ، بەڵام وەک ناکۆکییەکی بونیادیی بنبڕ نەبوو ، بەڵکوو بۆ ماوەیەک خامۆش بوو . واتە ئەو سەرکەوتنەی لە ڕاپرسییەکەدا لایەنی کوردستانی بەدەستیهێنا کاتیی بوو ، نووسەر لە پەڕەگرافێکیتردا دان بەوەدا دەنێت کە دوای هەرەسی ساڵی 1975 جارێکیتر بیروڕای ئێراقچێتی لەناو ڕیزەکانی کۆمەڵەدا سەریهەڵداوەتەوە .

5 ) من وەک هەڵسووڕاوێکی لایەنێکی ململانێکە بەبیرمنایەت ماوەی دوومانگ دانرابێت تا هەردوو بۆچوونەکە بەڵگەکانیان بخەنە بەردەم ڕێکخستنەکان . یان بڕیار لەوەدرابێت کە لە ئەنجامدا کێ زۆرینەبوو بمێنێتەوەو ئەوی تریان بێ ( تکتل و انشقاق ) وەک تاک لە کۆمەڵە بچنە دەرەوە .

لەڕاستیدا نازانم ڕاپرسییەکە چەندی خایاند ، بەڵام دڵنیام خستنەڕووی بەڵگە لە ئارادا نەبووە ، ئاخر بەڵگەی چی و لەسەرچی ؟ لەرێکخراوێکدا هێشتا تەمەنی نەگەیشتبێتە ساڵێک و ، تەنیا خۆی دوو بەڵگەنامەی هەبێت کە ئەوانیش ( بەرنامەو پێڕەوی ناوخۆو ، هەڵسەنگاندنی حزب و ڕێکخراوەکانی کوردستان و ئێراق ) بوون .

نووسەر لە ساڵی دەرکەوتنی ئەنجامی ڕاپرسییەکەدا ، بەهەڵە ساڵی 1972 ی نووسیوە ، بەڵام ڕاستییەکەی ، لە کۆتایی مانگی تەموزی ساڵی 1971 دا بوو .

6 ) دوا پەڕەگراف کە لە پەڕتووکەکەی کاک برایم وەرمگرتووە ، دەربارەی هەڵوێستی شەهید شەهابی شێخ نووری – یە . لێرەدا ئەگەرچی نووسەر ویستوویەتی وەسفێکی باشی ئەو بکات بەڵام بەپێچەوانەوە کەوتۆتەوە . شەهید شەهاب وەک کەسێکی مارکسی بیریدەکردەوە ، بۆیە لەو بڕوایەدانیم کە باوەڕی وەهابووبێت: بیروڕای ڕاست ئەوەیە ، کە زۆربە پەسندی بکات گەرچی هەڵەش بێت بە تایبەتی ھەمووان ئاگاداری ھەڵوێستی لێنین بووین لە بەرپاکردنی شۆڕشی ئۆکتۆبەر کاتێک کۆمیتەی ناوەندیی حزب بڕیاری نەدا و لێنین و کەمایەتییەک بڕیاری شۆڕشیاندا. پاشان کاک برایم ئەمە دەکاتە بنچینە بۆ ئەوەی کە ئەو بڕیاری سەرەوە ( قرار فوقی ) ڕەتکردۆتەوەو سوور بووە لەسەر وەرگرتنی ڕای ڕێکخستنەکانی کۆمەڵە ، کەڕاستییەکەی ئەوەیە کەسێک لەو ڕۆژانەدا باسی ئەوەی نەکردووە کە دەبێت بڕیار لەسەرەوە بۆ بەرژەوەندی لایەنێک بدرێت تا کەسێکی تر سووربێت لەسەر بڕیاری زۆربەی ڕێکخستن ، مەسەلەی ڕاپرسییەکەو ئەنجامەکەشی ، وەک پڕۆسەیەکی دیموکراسی ، هەمووان پەسەندییانکرد. نووسەر ئەم ڕەوشت و پرنسیپە دیموکراتییە تەنیا بە هەڵوێستی شەهید شەهاب دەزانێت و ، بەرەنجامێکی هەڵەشی لەسەر بنیاتناوە بەوەی کە وای لەو هەڤاڵانە کردووە ، ( گوایا ) کە بڕوایان بە ئێراقی کردنی کۆمەڵە هەبوو ..... خۆیان لە کۆمەڵە دووربخەنەوەو بچنە دەرەوە . ( بڕواننە پەرەگرافەکە نووسەر لە بری هاوڕێ وشەی هەڤاڵ بەکاردەهێنێت ل 55 چەپکێک لە مێژووی کۆمەڵە ) .

دووەم: بڵاوکراوەی کۆمەڵە ، کە کۆمەڵەی ڕەنجدەرانی کوردستان لە هەشتاکانی سەدەی ڕابردوودا دەریدەکرد ، زنجیرەیەک وتاری دەربارەی پرسی ( کوردستانی و ئێراقی ) بڵاوکردۆتەوە ، لەم وتارانەدا هەمان تۆمەتەکانی سەرەتای ناکۆکی گوتراونەتەوە و ، تێیاندا هەوڵی تیۆریزەکردنی پرسەکە بەلای ڕووکارە کوردستانییەکەیدا دراوە . ئەو وتارانە لەبڵاوکردنەوەیەکی کۆمەڵەدا بەناوی ئەرکەکانی ڕێکخستن و هەندێ بابەتی ڕێکخراوەیی دا هاتووە کەساڵی 1989 لە چاپخانەی ئیبراهیم عەزۆ چاپکراوە . لێرەدا چەند پەرەگرافێک لە دوو ژمارەی ئەو بڵاوکراوەیە دەگوێزمەوە:

- . . . لە کوردستانیشدا ، هەر لە یەکەمین ساڵی تەمەنی کۆمەڵەدا ، دەستەیەکی بان چەپ ( مەبەستی نووسەری وتارەکە ئەو ھاوڕێیانەیە کە پێکەوە لە کۆمەڵە چووینە دەرەوە - فوئاد ) سەری هەڵداو ، پشێوی خستە ڕیزەکانی کۆمەڵەوە ، لەو سەردەمەدا کۆمەڵە لە خەباتی ژێرزەمینیدا بو ، ئەرکی ڕاستەوخۆی لە دوو مەسەلەی سەرەکیدا خۆی ئەنواند:

1 - هەڵوێست لە جووڵانەوەی ڕزگاریخوازانەی کوردستان .

2 - ڕێکخراوی شۆڕشگێڕی کرێکاری گونجاو لەگەڵ ناوەرۆکی جووڵانەوەی شۆڕشگێڕانەی کوردستان و یەکێتی ڕێکخستن لەگەڵ کرێکارانی ئێراق یاخود یەکێتی تێکۆشان لەگەڵ بزووتنەوەی کرێکاری و شۆڕشگێڕی ئێراق .

بان چەپەکانی ئەو سەردەمە ، وەکوو بان چەپەکانی ئەمڕۆ ، بەسەر واقیعی خەبات و تێکۆشان دا بازیان ئەدا ، گرنگی و بایەخیان بەو جووڵانەوە مەزنە نەئەدا کە لە هەناوی کۆمەڵی کوردستان دا لە هەڵچون و بۆپێشەوەچون دا بوو . قسەیان لە ناڕەوایی پارتی پێشڕەوی کرێکاران و ڕەنجدەرانی کوردستان ئەکرد ، لە بریتی یەکێتی تێکۆشان و خەباتی هاوبەش لەگەڵ بزووتنەوەی کرێکارانی ئێراق ، بیریان لە یەکێتی ڕێکخستن و بەرنامە ئەکردەوە .بەرنامەیان بۆ یەکخستنی ڕێکخراوەیی ئەخستە کایە ، کە لەو سەردەمەدا مەبەستیان تواندنەوەی کۆمەڵە بوو لە ناو قیادەی مەرکەزی حزبی شیوعی ئێراق دا .

ئەو دەستەیە تەمەنی درێژ نەبوو ، سەرهەڵدانێکی کاتی بوو ، پوکایەوەو لەناوچوو . ( وتاری: بان چەپەکان چین و ؟ چی دەڵێن ؟ - کۆمەڵە ژمارە ( 5 ) خولی 3-05- 1985 ل 39 ) .

- .... هەر لەسەر ئەو بنچینەی بۆچوونە ، ئامانجی جووڵانەوەی شۆڕشگێڕانەی کوردستان لە ڕزگاری کوردستان و یەکگرتنەوەی نەتەوایەتیدا ئەبینی و ( مەبەستی کۆمەڵەیە ) ، بەو پێیە ستراتیجی خۆی داڕشتبوو ، کەچی هێندەی نەبرد شوێنەواری بیروبۆچوونی کۆنی حیزبی شیوعی ئێراق و حیزبە بۆرجوازییەکانی تر لە ڕیزەکانییدا سەریان هەڵداو ، کەوتنە باسی پێویستی بە ئێراقی بوونی کۆمەڵە . وە لەسەر ئەو ئەساسە ستراتیجێکی تریان بۆ کۆمەڵە دائەنا ، کە ئەبو بە گوێرەی ئەو ستراتیجە ، ئامانجی جووڵانەوەی کوردستان لە چوارچێوەی ئامانجی نیشتمانی و دیموکراتی ئێراقدا ببینێ وە کۆمەڵەش لە بری ئەوەی بیەوێ حزبێکی کوردستانی بۆ کرێکاران و ڕەنجبەرانی تری کوردستان بهێنێتەدی ، هەوڵ بدات حزبێکی ئێراقی بۆ کرێکارانی سەرانسەری ئێراق بهێنێتەدی کە لە ڕاستیدا ئەو بۆچوونە ئەیویست کۆمەڵە بکاتە بەشێکی قیادە مەرکەزی حشع . ( وتاری: چۆن ململانێ ی ناوخۆی کۆمەڵە ئاڕاستە دەکەین . - کۆمەڵە ژمارە ( 6 ) خولی 3 حوزەیرانی 1985 ، ل 51 ) .

- .... ساڵی 1971 ئەم لایەنەی ئێراقی بوونی کۆمەڵەی ئەویست ، کزولاواز بوو ، لە ڕیزەکانی کۆمەڵەدا لە چەند کەسێک تێپەڕیان نەکرد . ( هەمان وتاری پێشوو لە هەمان بڵاوکراوەدا ، ل 52 ) .

لەبەر ئەوەی لە شوێنێکیدیکەدا زۆربەی تۆمەتەکانم تاووتوێکردووە ، لێرەدا ، تەنیا چەند کۆمێنتێک لەسەر ناوەرۆکی ئەم پەرەگرافانە دەنووسم:

1 ) ململانێ لەسەر ئەو خاڵەی ناکۆکی ، هەرگیز لەنێوان ( چەپ و بانچەپ ) دا نەبوو ، بەڵکوو بەپێی پرنسیپە مارکسییە لێنیییەکان ، ململانێی نێوان دوو مەیلی ناسیۆنالیستی و ئینتەرناسیۆنالیستی بوو لەسەر دواڕۆژی ڕێکخستنی کۆمۆنیستی لە ئێراق و کوردستاندا . زاراوەی بانچەپیش ، ئەو کاتە ، زاراوەیەکی خۆماڵیی داتاشراو بوو ، چونکە ئەو زاراوەیەی ئەو سەردەمە کۆمۆنیستەکان پێی ئاشنابوون: ئۆپۆرتۆنیستی چەپ و نەخۆشی چەپڕەویی منداڵانە بوو بۆ ھەلومەرجی لادانی چەپڕەوانە یان ھەڵوێستی سەرەڕۆیانە .

2 ) بە پێچەوانەی ئەوەی لە پەڕەگرافی یەکەمدا نووسراوە ، هیچ پشێوییەک لە ڕیزەکانی ڕێکخستندا درووست نەبوو ، بەڵکوو گفتوگۆکان ، بەگشتی ، بە گیانێکی هاوڕێیانەوە کراو ، دەرچوونی هاوڕێیانی ئێراقی لە پڕۆسەیەکی دیموکراتی و هێمنانەدا بوو ، دواتریش ئەو هاوڕێیانە هیچ گرفتێکیان بۆ کۆمەڵە درووستنەکرد و ، بە شێوەیەکیتر درێژەیان بە خەباتی خۆیان دا .

3 ) چ لەم پەرەگرافانەداو ، چ لەو وتارو لێکۆڵینەوانەی لە دوای ساڵی یەکەمی دامەزرامدنی کۆمەڵەوە تا ئێستا لەلایەن پەیڕەوانی هێڵی کوردستانییەوە دەنووسرێن ، باسێک لە بزووتنەوەی کرێکاری و کۆمۆنیستی نییە ، باسێک لەوە نییە کە کۆمەڵە وەک ڕێکخراوێکی کۆمۆنیست درووستبوو کە شۆڕشی دیموکراسی نوێ و پاشان سۆسیالیزم و کۆمۆنیزم بەدیبهێنێت ، بەڵکوو بازنەی ئامانجی کۆمەڵەیان بە دەوری بزووتنەوەی ڕزگاریخوازیی نەتەوەیی گەلی کورد- دا کێشاوەو ، ئەرکی ڕاستەوخۆو سەرەکیی کۆمەڵە یان تێدا گیرکردووە .

4 ) بۆ جارێکیتر جەخت لەسەر ئەو ڕاستییە دەکەمەوە کە ململانێکە ، هەرگیز بۆ توانەوەی کۆمەڵە نەبووە لە ڕێکخستنی قیادەی مەرکەزیدا ، یان ( گوایا ) بۆ ئەوە بووبێت کە کۆمەڵە ببێتە بەشێک لە قیادەی مەرکەزی ، ئەمە تەبلیغاتێک بوو بۆ فراوانکردنەوەی ڕیزەکانی ڕێکخستنی کۆمەڵە و گۆشەگیرکردن و لاوازکردنی لایەنی بەرانبەر ، بەڵگەش ئەوەیە کە لەو ساڵەو چەند ساڵێکی دواتردا ، جگە لە شەهید فازیلی مەلا مەحمود کەسێکی تر نەچووە ڕیزەکانی قیادەی مەرکەزییەوە ، بەڵکوو ڕێکخستنێکی ماویستیی نوێیان دامەزراند و دوای هەڵوەشاندنەوەی ئەو ڕێکخستنە ، ئینجا چەند هاوڕێیەک لەوانە چوونە نێو ڕێکخستنی ( وحدة القاعدة ) کە ڕێکخستنێک بوو دوای هەرەسی ساڵی 1975 لە قیادەی مەرکەزی جیابووەوە .

5 ) لە ئەدەبیاتی کۆمەڵەدا سەبارەت بەم پرسە ، هەمیشە هەوڵدراوە لایەنی ( ئێراقی ) ی ململانێکە بە ( چەند کەسێک ، یان ڕووکارێکی تەمەن کوورت ، یان پووکاوە ، یان کزولاواز ، یان سەرهەڵدانی کاتی ، یان لەناوچوو ... هتد ) نیشان بدەن . دیارە ئەمە بۆ خۆی گرنگییەکی تەبلیغاتیی هەیە ، بەڵام دوور بوو لە واقیع ، بەوەی لەسەرێکەوە ، ژمارەی ئەوانەی لە ڕاپرسییەکەدا کەمینەبوون و لە ڕێکخستن چوونەدەرەوە ، نزیکەی نیوەی ئەندامانی ئەو کاتەی کۆمەڵە بوون ، لەسەرێکیترەوە ، بەردەوام مەیلی لەوجۆرە سەریهەڵداوەتەوەو هەمیشە بارگرانییەکی فیکری و ڕێکخراوەیی بۆ ڕووکار ( اتجاە ) ی باوی نێو کۆمەڵە درووستکردووە ، کە تەنانەت لە پەڕەگرافێکیتری وتاری یەکەمدا ئەمەیان نەشاردۆتەوەو دەنووسن: ... جارێکی تر پاش چەند ساڵێ لە خەباتی چەکدارانەو هەڵگیرسانەوەی شۆڕشی نوێی گەلەکەمان تاک و تەراو ناو بەناو ئەو جۆرە بۆچوونە سەری هەڵدایەوە ، بێ ئەوەی زەمینەی پەرەسەندنی لەباربێ .

لە سێبەری جەنگی ئێراق – ئێران دا ، پاش ئەوەی شۆڕش باسکی ئەستوور بوو ، توانی لە ڕووی ئیتجاهە ڕاستڕەوەکانی جووڵانەوەی کوردا ، خۆبگرێ و گەشەبکاو ناوچە ئازادکراوەکانی فراوان ببێ . هەلومەرجێکی نوێ هاتە پێشەوە کە زەمینەیەکی لەباری سازکرد بۆ سەرهەڵدانەوەی ئەو جۆرە بیروڕا چەپڕەوانە و پەیدابوونی چەندین دەستەو تاقمی بان چەپ . ( بان چەپەکان چین و ؟ چی دەڵێن ... کۆمەڵە ژمارە 5 خولی 3 ئایاری 1985 ، ل 39 .[1]

كورديبيديا غير مسؤول عن محتوى هذا التسجيل وصاحبه مسؤول عنه. قمنا بتسجيله لأغراض أرشيفية.
دون هذا السجل بلغة (کوردیی ناوەڕاست)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئەم بابەتە بەزمانی (کوردیی ناوەڕاست) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
تمت مشاهدة هذا السجل 566 مرة
اعطي رأيک بهذا المقال!
هاشتاگ
المصادر
[1] موقع الكتروني | کوردیی ناوەڕاست | sharpress.net 05-06-2023
السجلات المرتبطة: 2
تأريخ الإصدار: 00-00-2023 (1 سنة)
الدولة - الأقلیم: جنوب کردستان
اللغة - اللهجة: ک. جنوبي
تصنيف المحتوى: النقد السياسي
تصنيف المحتوى: تأريخ
نوع الأصدار: ديجيتال
نوع الوثيقة: اللغة الاصلية
البيانات الوصفية الفنية
جودة السجل: 96%
96%
تم أدخال هذا السجل من قبل ( هژار کاملا ) في 06-06-2023
تمت مراجعة هذه المقالة وتحریرها من قبل ( ئاراس ئیلنجاغی ) في 12-06-2023
تم تعديل هذا السجل من قبل ( ئاراس ئیلنجاغی ) في 12-06-2023
عنوان السجل
لم يتم أنهاء هذا السجل وفقا لالمعايير کورديپيديا، السجل يحتاج لمراجعة موضوعية وقواعدية
تمت مشاهدة هذا السجل 566 مرة
الملفات المرفقة - الإصدار
نوع الإصدار اسم المحرر
ملف الصورة 1.0.1177 KB 06-06-2023 هژار کاملاهـ.ک.
کورديپيديا أکبر مصدر کوردي للمعلومات بلغات متعددة!
المواقع الأثریة
ناعورة الرشيدية في الشدادي حضارة عريقة وتاريخ يشهد
المکتبة
شهدائنا في حرب ضد الدولة الاسلامية - داعش، الطبعة 2
بحوث قصیرة
منسيّو الأناضول وحقوقهم: الزازاكيون والموارنة
بحوث قصیرة
تركيا تستعد للمرحلة القادمة .. بورقة الكرد
السيرة الذاتية
سيف الدين ولائي
صور وتعریف
محطة القطارات في مدينة آمد - سنة 1944
السيرة الذاتية
حليمة شنگالي
صور وتعریف
مدينة كركوك - سنة 1890
المکتبة
اﻟﻛرد وﻗﺿﯾﺗﮭم اﻟﺳﯾﺎﺳﯾﺔ
بحوث قصیرة
استفتاء الإقليم والبدائل الدولية
صور وتعریف
مدينة حلبجة بعد تعرضها للقصف من قبل النظام البعثي السرسري - سنة 1988
المکتبة
نحو شفافية مائية في حوض نهري دجلة والفرات رسم خرائط لتغيرات المياه السطحية في العراق بين عامي 1984-2015
المواقع الأثریة
قلعة كركوك
بحوث قصیرة
كسكين بايندير: نلاحظ تغييرات إيجابية تحدث في الدولة
السيرة الذاتية
عدنان المفتي
المواقع الأثریة
قلعة خانزاد في أقليم سوران 1825م
السيرة الذاتية
كمال عزيزي قيتولي
المواقع الأثریة
تل لیلان
المکتبة
أحزاب غير ديمقراطية في نظام ديمقراطي: تشكيل وعمل الأحزاب السياسية في العراق بعد 2003
السيرة الذاتية
هيفين عفرين
السيرة الذاتية
أسما هوريك
بحوث قصیرة
الكُرد والإبادة الأرمنية الكبرى (1915 -1917) .. محطات ومواقف
السيرة الذاتية
عبد الأمير ملكي
السيرة الذاتية
منى بكر محمود
المکتبة
ما بعد دولة الخلافة : الايدولوجيا، الدعاية، التنظيم والجهاد العالمي
المکتبة
دور احداث شنكال في تطوير القضية الكردية
المواقع الأثریة
قصر حسين قنجو في محافظة ماردين، 1705م
صور وتعریف
الفنانة الراحلة عيشة شان حفلة هولير 1979
السيرة الذاتية
منى واصف
السيرة الذاتية
جرجيس كوليزادة
المکتبة
طائفية تنظيم الدولة الإسلامية: الجذور الإيديولوجية والسياق السياسي
صور وتعریف
كركوك في سنة 1936

فعلي
المکتبة
تأريخ كردستان سوريا المعاصر 1947 - 1962
08-12-2018
زریان سەرچناری
تأريخ كردستان سوريا المعاصر 1947 - 1962
السيرة الذاتية
مزكين طاهر
01-06-2022
اراس حسو
مزكين طاهر
الشهداء
دجلة عمر
12-04-2023
أفين طيفور
دجلة عمر
السيرة الذاتية
خالد محمد حمادة
04-07-2023
اراس حسو
خالد محمد حمادة
السيرة الذاتية
أحمد خيري
05-07-2023
اراس حسو
أحمد خيري
موضوعات جديدة
المکتبة
أحزاب غير ديمقراطية في نظام ديمقراطي: تشكيل وعمل الأحزاب السياسية في العراق بعد 2003
30-10-2024
هژار کاملا
المکتبة
نحو شفافية مائية في حوض نهري دجلة والفرات رسم خرائط لتغيرات المياه السطحية في العراق بين عامي 1984-2015
30-10-2024
هژار کاملا
المکتبة
اﻟﻛرد وﻗﺿﯾﺗﮭم اﻟﺳﯾﺎﺳﯾﺔ
28-10-2024
هژار کاملا
المکتبة
طائفية تنظيم الدولة الإسلامية: الجذور الإيديولوجية والسياق السياسي
22-10-2024
هژار کاملا
المکتبة
ما بعد دولة الخلافة : الايدولوجيا، الدعاية، التنظيم والجهاد العالمي
22-10-2024
هژار کاملا
السيرة الذاتية
كوري محمود علي ادو
21-10-2024
اراس حسو
السيرة الذاتية
محسن حاج ايزيدي
21-10-2024
اراس حسو
السيرة الذاتية
مجو شيبو إزدو
21-10-2024
اراس حسو
السيرة الذاتية
كوري قاسم الياس ادو
21-10-2024
اراس حسو
السيرة الذاتية
كولي عمر داود
21-10-2024
اراس حسو
أحصاء
السجلات
  530,176
الصور
  110,960
الکتب PDF
  20,352
الملفات ذات الصلة
  105,419
فيديو
  1,578
اللغة
کوردیی ناوەڕاست - Central Kurdish 
295,471
Kurmancî - Upper Kurdish (Latin) 
90,587
هەورامی - Kurdish Hawrami 
66,151
عربي - Arabic 
31,280
کرمانجی - Upper Kurdish (Arami) 
19,094
فارسی - Farsi 
10,469
English - English 
7,671
Türkçe - Turkish 
3,675
Deutsch - German 
1,785
لوڕی - Kurdish Luri 
1,690
Pусский - Russian 
1,140
Français - French 
348
Nederlands - Dutch 
131
Zazakî - Kurdish Zazaki 
91
Svenska - Swedish 
72
Español - Spanish 
55
Polski - Polish 
55
Հայերեն - Armenian 
52
Italiano - Italian 
52
لەکی - Kurdish Laki 
37
Azərbaycanca - Azerbaijani 
27
日本人 - Japanese 
21
中国的 - Chinese 
20
Norsk - Norwegian 
18
Ελληνική - Greek 
16
עברית - Hebrew 
16
Fins - Finnish 
12
Português - Portuguese 
10
Тоҷикӣ - Tajik 
9
Ozbek - Uzbek 
7
Esperanto - Esperanto 
6
Catalana - Catalana 
6
Čeština - Czech 
5
ქართველი - Georgian 
5
Srpski - Serbian 
4
Kiswahili سَوَاحِلي -  
3
Hrvatski - Croatian 
3
балгарская - Bulgarian 
2
हिन्दी - Hindi 
2
Lietuvių - Lithuanian 
2
қазақ - Kazakh 
1
Cebuano - Cebuano 
1
ترکمانی - Turkman (Arami Script) 
1
صنف
عربي
بحوث قصیرة 
12,859
السيرة الذاتية 
4,989
الأماکن 
4,860
الشهداء 
4,704
المکتبة 
2,428
وثائق 
878
صور وتعریف 
279
المواقع الأثریة 
61
فيديو 
50
الأحزاب والمنظمات 
43
قصيدة 
34
المنشورات 
32
الخرائط 
19
احصائيات واستفتاءات 
12
المتفرقات 
11
الأبادة الجماعية 
9
العشيرة - القبيلة - الطائفة 
6
نكت 
4
بيئة كوردستان 
1
الدوائر 
1
مخزن الملفات
MP3 
324
PDF 
31,608
MP4 
2,599
IMG 
203,549
∑   المجموع 
238,080
البحث عن المحتوى
کورديپيديا أکبر مصدر کوردي للمعلومات بلغات متعددة!
المواقع الأثریة
ناعورة الرشيدية في الشدادي حضارة عريقة وتاريخ يشهد
المکتبة
شهدائنا في حرب ضد الدولة الاسلامية - داعش، الطبعة 2
بحوث قصیرة
منسيّو الأناضول وحقوقهم: الزازاكيون والموارنة
بحوث قصیرة
تركيا تستعد للمرحلة القادمة .. بورقة الكرد
السيرة الذاتية
سيف الدين ولائي
صور وتعریف
محطة القطارات في مدينة آمد - سنة 1944
السيرة الذاتية
حليمة شنگالي
صور وتعریف
مدينة كركوك - سنة 1890
المکتبة
اﻟﻛرد وﻗﺿﯾﺗﮭم اﻟﺳﯾﺎﺳﯾﺔ
بحوث قصیرة
استفتاء الإقليم والبدائل الدولية
صور وتعریف
مدينة حلبجة بعد تعرضها للقصف من قبل النظام البعثي السرسري - سنة 1988
المکتبة
نحو شفافية مائية في حوض نهري دجلة والفرات رسم خرائط لتغيرات المياه السطحية في العراق بين عامي 1984-2015
المواقع الأثریة
قلعة كركوك
بحوث قصیرة
كسكين بايندير: نلاحظ تغييرات إيجابية تحدث في الدولة
السيرة الذاتية
عدنان المفتي
المواقع الأثریة
قلعة خانزاد في أقليم سوران 1825م
السيرة الذاتية
كمال عزيزي قيتولي
المواقع الأثریة
تل لیلان
المکتبة
أحزاب غير ديمقراطية في نظام ديمقراطي: تشكيل وعمل الأحزاب السياسية في العراق بعد 2003
السيرة الذاتية
هيفين عفرين
السيرة الذاتية
أسما هوريك
بحوث قصیرة
الكُرد والإبادة الأرمنية الكبرى (1915 -1917) .. محطات ومواقف
السيرة الذاتية
عبد الأمير ملكي
السيرة الذاتية
منى بكر محمود
المکتبة
ما بعد دولة الخلافة : الايدولوجيا، الدعاية، التنظيم والجهاد العالمي
المکتبة
دور احداث شنكال في تطوير القضية الكردية
المواقع الأثریة
قصر حسين قنجو في محافظة ماردين، 1705م
صور وتعریف
الفنانة الراحلة عيشة شان حفلة هولير 1979
السيرة الذاتية
منى واصف
السيرة الذاتية
جرجيس كوليزادة
المکتبة
طائفية تنظيم الدولة الإسلامية: الجذور الإيديولوجية والسياق السياسي
صور وتعریف
كركوك في سنة 1936

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 16
| اتصال | CSS3 | HTML5

| وقت تکوين الصفحة: 1.188 ثانية