نا بۆ بێسەروشوێنکردن، بەڵێ بۆ دیاریکردنی چارەنووسی قوربانیان

ئەمرۆ 30ی ئاب ڕۆژی بێسەروشوێنکراوانە لە جیهان, کوردستانیش هەرێمێکە لە وڵاتێک کە عێراقە یەکێکە لەو 84 وڵاتەی جیهان کە ژمارەیەک زۆر لە هاووڵاتیانی بێسەروشوێنکراون بەهۆکاری سیاسی، جیاوازی نەتەوەیی و ئاینی و مەزهەبی, لە جیهاندا ژمارەی بێسەروشوێنکراوانی ڕاگەیەنراو بە 52250 کەس دیاریکراوە، کە ئەوانەن تۆمارکراون لە ناوەندە جیهانییەکان بە تایبەت نەتەوە یەکگرتووەکان و خاچی سوری جیهانی و هاوپەیمانی جیهانی دژ بە بێسەرو شوێنکردن و.... لە کاتێکدا تەنها ژمارەی بێسەرو شوێنکراوانی کوردستان لە قوربانیانی ئەنفال و بارزانی و فەیلی و ئێزیدی و...چەندین بەرابەری ئەو ژمارەیەیە, بە شێوەی گشتی ژمارەی بێسەروشوێنکراوان لە جیهان خۆی دەدات لە 50 ملیۆن کەس, لە ناویشیاندا لە 30 وڵات زیندانی نهێنی هەیە, عێراقیش یەکێکە لەوان, بەشی زۆری بێسەروشوێنکراوان لە پیاوان پێک دێن.
لە سوریا لە ساڵی 2011 ەوە 82000 کەس بێسەروشوێنکراوە، 2000 زیاتری لە لایەن ئۆپۆزسیۆنەوە ئەنجامدراوە، لە سریلانکا 60 بۆ 100 هەزار کەس بێ سەرو شوێنکراوە، تەنانەت بەشێک وەک ئەنفالکراوانی کوردستان ئەوانەن خۆیان داوەتە دەستەوە، لە ئەرجەنتین 30000 کەس بێ سەرو شوێنکراوە لە ساڵانی نێوان 1976 بۆ 1983.

ئەوانەی تۆمارکراون لە عێراق 16544کەسە, لە سریلانکا 12226هاووڵاتییە, ئەرجەنتین 3449, گواتیمالا 3155, پیرۆ3009, سلفادۆر 2661, کۆڵۆمبیا 1235 کەسن.
تەنها لە نیوەی ئەمساڵ 11000 کەس بێسەروشوێنکراون لە عێراق.
ئێمە پێمان وایە:
•بێسەرو شوێنکردن هەموو کات تاوانە, دەوڵەت ئەنجامی بدات یان میلشیاو گروپی چەکدار بەهەر پێناسێکەوە بێت.
• بێسەروشوێنکردن تاوانێکی زەقی مافی مرۆڤ و یاسای نێو دەوڵەتی و جاڕنامەی گەردونی مافی مرۆڤە، بە پێی پەیمانامەی ڕۆما دەچێتە چوارچێوەی تاوانی دژ بە مرۆڤایەتییەوە، کات و شوێن تاوانەکە بە زیندویی دەهێڵێتەوە، بنەماڵەی قوربانی مافی قەرەبوو و زانینی ڕاستیەکانیان هەیە.
•هیچ دەسەڵات و گروپێک مافی بێسەروشوێنکردنی هاووڵاتیانیان نییە, کە تاوانکار بە پێی یاسای نێودەوڵەتی نابێت لە سزا ڕزگاری بێت.
•بێسەرو شوێنکردن پێشێلی مافی یاسایی تاک, مافی ئازادی و ئاسایش, مافی ئەشکەنجە نەدان, مافی ژیان, مافی ناسنامە, مافی دادگاییکردنی دادپەروەرانە, مافی پاراستنی مافی مرۆڤ لە کاتی گلدانەوە, مافی قەرەبوکردنەوە, مافی وتنی ڕاستییەکان, مافی ئابووری, کۆمەڵایەتی، ڕۆشنبیری، مافی خێزانداری، مافی ئاستی ژیان، مافی تەندروستی و فێربوون، مافی کەرامەت و داوای لێبوردنکردنی قوربانی، مافی کەسایەتی یاسایی.........هەیە.
لەم بۆنەیەدا وێڕای ئیدانەکردنی بوونی سەدان دیاردەی بێسەروشوێنکردن بەهۆی عەقیدەی سیاسیەوە لە باشوری کوردستان و دەیان هەزار لە پارچەکانی دیکەی کوردستان لە لایەن ڕژێمە دکتاتۆرییەکانی ناوچەکەوە, داواکارین:
1- حکومەتی هەرێمی کوردستان لیستی ناوی بێسەروشوێنکراوان, هۆکاری بێسەروشوێنکردن و هۆکاری مردن, شوێنی مردنیان بڵاو بکاتەوە, ئەوانەشی ماون ئازادیان بکات.
2- شوێنی کۆکردنەوەی بێسەروشوێنکراوان بپارێزرێت و بۆ یاداوەری بێسەرو شوێنکراوان و دروست کردنی مۆنمێنتی یاداوەرییان.
3- بە یاسا بێسەروشوێنکردن لە کوردستان قەدەغە بکرێت.
4- داوای لێبوردن لە بنەماڵەکانیان بکرێت و پەیمانی دوبارە نەکردنەوەی بدرێت.
5- ڕوفاتی قوربانییەکان بگەڕێنرێتەوە بۆ کەسوکاریان.
6- قەرەبووی ئابووری کەسوکاریان بکرێتەوە بۆ ماوەی ڕابردوو, ژیانێکی شەرافەتمەندانەیان بۆ دابین بکرێت لە ڕوی دارایی و خوێندن و چارەسەری تەندروستی.
7- مافی کەسوکاری بێسەروشوێنکراوانە هەموو ڕاستییەکان لەسەر بێسەروشوێنکردنی ڕۆلەکانیان بزانن, تەواوی زانیارییەکانیان لە بەرواری بێسەروشێوێنکردنەوە بۆ ئاشکرا بکرێت.
8- بە یاسا پارێزبەندی بۆ کەسوکاری قوربانیان, پارێزەرەکانیان، ڕێکخراوەکانیان دیاری بکرێت بۆ وتنی ڕاستییەکان و داکۆکیکردن لە مافەکانیان.
9- پێویستە زیندانەکانی کوردستان سجلی هاتووان و دەرچوانی هەبێت, هیچ کەسێک لە دەرەوەی زیندانە فەرمییەکان زیندانی نەکرێن و زیندانی نهێنی وەک تاوان سەیر بکرێت.
10- پشکنین بکرێت بۆ قوربانیانی گۆڕە بە کۆمەڵەکان بۆ ناسینەوەیان.

رێکخراوی کوردستان بێ جینۆساید [1]