ئێک ژ هونەرمەندێن باکوورێ کوردستانێ محەمەد عارف جزیرییە، ل ساڵا 1921ێ ل جزیرا بۆتان ژدایک بوویە، کو بەشەکە گرنگ ل ژایانا هونەریا خوە ل باشورێ کوردستانێ بوویە. عارف ل ژیێ 13ساڵی دە ب تومەتێن سیاسی ل تورکیێ تێ دەستەسەر کرن و ژبەر تەمەنێ وی نکارن تومەتان بسەردا ساخ بکەن لێ بەلێ ماوێ 5ساڵان دێ د حەپسخانێ دە ڕاگرن و ل ژیێ 18 ساڵیان دە دچیتە بەغدا و ل پشکا کوردییا ڕادیویا بەغدا دێ دەست ب کارێ هونەریێ خوە بکەت. محەمەد عارف کوو ب بابێ کەریم یێ بەرنیاسە پشتی بەغدا دێچت #زاخو# و #دهوک# و #ئاکرێ# و ل ڤان دەڤەراندا دێ لسەر کارێ هونەری یێ بەردەوام بیتن، ساڵحێ ئامێدیێ هونەرمەند کو ئێک ژ حەژێ کەرێن دەنگێ ڤی هونەرمەندییە و د گەلەک بوونە و ڕونشتنێن هونەریدە تەقلیدا دەنگێ وی و سترانێن وی دکەت دبێژیت کو محەمەد عارف کاری بوو ب دەنگێ خوە یێ زلال و سترانێت خوە زەوق و کەیفەکە تایبەت بو کەلێ کوردستانێ ل سالێت بن دەستیا ڕژێما بەعس چێ بکەت و ئەز گەلەکێ سەربەرزم کو ب ڤی کارەی هەستایمە.
د گەلەک بووناندا دگەل عیسا بەرواری و محەمەد عەلی ژی دەرکەتییە، محەمەد عارف کەسەک نەخویندەوار بوو و شارەزایی د زمانێ تورکی و عەڕەبی دە هەبوو. هەتا ڤی دەمەی ژی ل دەڤەرا بەهدینان ب گشتی و ل ئاکرێ ب تایبەتی، بابێ کەریمی هەژێکەرێن دەنگێ خوە هەنە و ل ئێک د ڕونشتنێن خوەدە گووتبوو #سەعید شوکری# کو من ستران بوو بابێ تە گووتینە بو تەژی دبێژم و پشتی تە زاروکێن تەژی دێ گوهدارێ دەنگێ من بن. کەمال ئاکرەیی و ئیسماعیل ئاکرەیی دوو بەرگدوورێن قەزا ئاکرێنە کو ئەوژی ب بەرگدوورێن محەمەد عارف یێن بەرنیاسن و دبێژن: وەختی بابێ کەریمی سترانان دبێژیت دل و هەنڤاێن مروڤ ئاگر دگرن و هزرا مە دبەتە دنیایەکە دن. هەتا ڤی دەمەی ژی ئەم دگەل دەنگێ وی دژین. ب مخابنیڤە ل 17-12-1986 ێ دە ل باژێرێ دهوکێ مالئاڤاییا ئێکجاری ل ژیانێ کر و ئارامگەهێ وی ل گوڕستانا شاخکێ یا دهوکێیە.
محەمەد عارفێ جزیری نێزی 1200 ستران هەنە و 60 کاسێتێن وی بەلاڤ بووینە، گولێ مەحروومێ، شەڤێن نیسانا، خەزال، خرابۆ، پسماموو، دیاربەکر، یاردلوو، ئەز خەزالم، بێریڤانێ، چیایێ کوردستانێ، بەفر باری، حەسەنیکوو، چیایێ شنگالێ، باڤێ فەخری، کوچەرێ و ..... بەشەکن ل سترانێن ڤی هونەرمەندەی. [1]