پەرتووکخانە پەرتووکخانە
گەڕان

کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!


بژاردەی گەڕان





گەڕانی ورد      کیبۆرد


گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان تۆمارکردنی بابەت ئامرازەکان زمانەکان هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
        
 kurdipedia.org 2008 - 2024
 دەربارە
 بابەت بەهەڵکەوت
 چالاکییەکانی ڕۆژی
 ڕێساکانی بەکارهێنان
 ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
 بیروڕاکانتان
 دڵخوازەکان
 کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
 چالاکییەکان - کوردیپێدیا
 یارمەتی
بابەتی نوێ
پەرتووکخانە
تارمایی مەرگ
16-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
من هەبم یاخود نا .. ئەمەیە مەهزەلەکە
14-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
خرۆشان و ڕامان
14-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
شێخ ڕەزای تاڵەبانی بەپێنووسی چەند بنووسێک
14-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ببن بە تیشک
13-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
کۆمەڵەی رەنجدەران بۆ کوردستانیە؟
13-06-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
دیوانی ڕەواس
13-06-2024
زریان عەلی
ژیاننامە
ڕەحیم ئیبراهیمی
13-06-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
هەژیر مەحمود پوور
13-06-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
دۆزی ناسیۆنالی کورد، ئۆتۆنۆمی یا کوردستانێکی سەربەخۆ یا بڕیاری چارەنووس لە ئازادیدا و بۆ ئازادی
12-06-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ئامار
بابەت 518,496
وێنە 105,194
پەرتووک PDF 19,480
فایلی پەیوەندیدار 97,495
ڤیدیۆ 1,394
ژیاننامە
سادق بەهائەدین ئامێدی
شەهیدان
جەلال شارەزووری - جەلال حەم...
ژیاننامە
مەهاباد قەرەداغی
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنام...
تاراوگە
شەهیدان
ژینا ئەمینی
الجذور التاريخية لِكلمة (دِين DÎN)
مێگا-داتای کوردیپێدیا، یارمەتیدەرێکی باشە بۆ بڕیارە کۆمەڵایەتی، سیاسی و نەتەوەییەکان.. داتا بڕیاردەرە!
پۆل: کورتەباس | زمانی بابەت: عربي
بەشکردن
Facebook0
Twitter0
Telegram0
LinkedIn0
WhatsApp0
Viber0
SMS0
Facebook Messenger0
E-Mail0
Copy Link0
نرخاندنی بابەت
نایاب
زۆر باشە
باش
خراپ نییە
خراپ
بۆ ناو لیستی دڵخوازەکان
ڕای خۆت دەربارەی ئەم بابەتە بنووسە!
گۆڕانکارییەکانی بابەتەکە
Metadata
RSS
گووگڵی وێنەی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
گووگڵی بابەتی هەڵبژێردراو بکە!
کوردیی ناوەڕاست0
Kurmancî - Kurdîy Serû0
English0
فارسی0
Türkçe0
עברית0
Deutsch0
Español0
Française0
Italiano0
Nederlands0
Svenska0
Ελληνική0
Azərbaycanca0
Fins0
Norsk0
Pусский0
Հայերեն0
中国的0
日本人0

مهدي كاكه

مهدي كاكه
الجذور التاريخية لِكلمة (دِين DÎN)
مهدي كاكه يي
الحوار المتمدن-العدد: 6043 - 2018-11-03 - 18:15
المحور: دراسات وابحاث في التاريخ والتراث واللغات
الرمز الكتابي السومري (ديگير DIĜIR) الذي يُرمَز على شكل نجمة، يعني بشكل عام (إله)، أو يعني الإله السومري (آن An) الذي هو الأب الأعلى للآلهة السومرية. كما نرى أنّ هذه الكلمة قريبة من كلمة (الدين) من حيث النطق والمعنى. كما أنّ الكلمة السومرية (دينگير DINGIR) تعني (السماء) أو (الجنّة)، والتي لها علاقة أيضاً بالإله والدين، حيث يوجد الإله في السماء وأنّ الإله هو خالق الجنّة. من جهةٍ أخرى، كان (دێو DÊW) إلهاً للشعوب الهندوأوروپية ومن المرجّح أنّ إسمه مستمدٌ من إسم إله القمح السومري (دموزي).
كما أنّ إسم رئيس الملائكة (طاووس) في الدين الإيزدي، متأتي أيضاً من إسم إله القمح السومري القديم دموزي، حيث تمّ تحوّل حرف (الميم) في هذا الإسم الى حرف (الواو) وحرف (الدال) الى حرف (التاء) حسب قاعدة اللغة الكوردية، فأصبح (تَووز)1.
من جهة أخرى، الإسم الإنگليزي لِيوم الثلاثاء (Tuesday) مستمد من اللغة الإنگليزية القديمة Tiwesdæg أي يوم Tiwa. الإسم (Tiw) هو صيغة اللغة الإنگليزية القديمة للإله الألماني القديم (Tîwaz أو Týr) في بلاد النرويج القديمة. الإسم (Tîwaz) مستمد من الكلمة الهندو- الأوروبية القديمة (dei- deyā, dīdyā,) التي تعني (ضياء) والتي تعني أيضاً (إله)b. (dei- deyā, dīdyā,) هو (دێو ) الذي هو الإله الذي كانت الشعوب الهندوأوروبية تعبده وأنّ (Tuesday) يعني (يوم الإله دێو DÊW). في الديانة اليزدانية، (دێو) هو الإله الذي يجعل من نفسه إنساناً دينياً عن طريق تناسخ الأرواح ويعيش بين البشر لإصلاح البشرية، حيث يكون ذا سلطة كبيرة ويكون له دور حاسم في إصلاح البشرية.
تواصل إسم الإله الهندوأوروپي (دێو DÊW) في اللغات الهندوأوروپية. في قسمٍ من هذه اللغات، حافظت كلمة (دێو DÊW) على معناها الهندوأوروپي، أي تعني (الإله الله) ومن هذه اللغات هي:
اللغة اللاتينية Deus
اللغة الإسپانية Dios
اللغة الفرنسية Dieu
اللغة الإيطالية Dio
اللغة الكتلانية Déu
اللغة اللاتڤية Dievs
اللغة اللتوانية Dievas
اللغة الپرتغالية Deus
اللغة اليونانية Zêûs
لغة الگيلك (اللغة الإيرلندية والاسكوتلندية) Dia
في قسمٍ آخر من لغات الشعوب الهندوأوروپية العائشة في منطقة جنوب غرب آسيا، مثل اللغة الكوردية واللغة الفارسية ولغة الپاشتو، تحوّلت كلمة (دێو DÊW) الى (دين) و تغيّر معناها من (الإله) الى (دين ديانة)، حيث أنّ هناك صلة وثيقة بين معنى الإله والدين.
عندما ظهرت الديانة الزردشتية، صنّف (زردشت) الإله (دێو DÊW) على أنّه (إله الشر). إنتقلت صفة الشر هذه التي أطلقها زردشت على هذا الإله، الى تراث ولغات قسمٍ من الشعوب الهندوأوروپية، فأصبحت هذه الكلمة تعني (جِن) أو (عفريت). من اللغات التي دخلت إليها كلمة (دێو DÊW) بمعناها السلبي هي:
لغة الآڤيستا (دێوه أو دێڤه DÊVE ، DÊWE)
اللغة الپهلوية (دێڤ DÊV)
اللغة الكوردية (دێو DÊW)
اللغة البلوچية (دێو DÊW)
لغة الپاشتو (دێو DÊW)
اللغة الفارسية (ديو DÎW)
في اللهجات الكوردية الكرمانجية الجنوبية (السورانية) واللورّية والهورامية، كلمة (دێو) تعني (جن أو عفريت) وإشتقت منها كلمة (دێوانە DÊWANE) والتي تعني في هذه اللهجات (مجنون). هنا يجب التفريق بين الكلمة الكوردية (شێت ŞÊT) و (دێوانە). (شێت ŞÊT) تعني (مخبول) الذي هو ناتج من مرض عقلي، بينما (دێوانە) تعني (مجنون) الذي يعني أيضاً (عاشق). في اللهجة الكوردية الكرمانجية الشمالية تحوّلت كلمة (دێو DÊW) الى (دين DÎN) والتي تعني (مجنون).
المصادر
1. الدكتور جمال رشيد احمد (2002). تموز .. تَووز.. تاووس ابن الآلهة شاووشكا. مجلة شاووشكا، العدد 4، صفحة 6 وما بعدها.
a. https://www.etymonline.com/word/Tuesday
b. Klein, E., deity and Tuesday, Comprehensive Etymological Dictionary of the English Language (Elsevier Publishing, 1966), pp. 417—418 & 1662.[1]
ئەم بابەتە بەزمانی (عربي) نووسراوە، کلیک لە ئایکۆنی بکە بۆ کردنەوەی بابەتەکە بەو زمانەی کە پێی نووسراوە!
دون هذا السجل بلغة (عربي)، انقر علی ايقونة لفتح السجل باللغة المدونة!
ئەم بابەتە 45 جار بینراوە
هاشتاگ
سەرچاوەکان
[1] ماڵپەڕ | عربي | https://www.ahewar.org/ - 13-04-2024
بابەتە پەیوەستکراوەکان: 2
زمانی بابەت: عربي
ڕۆژی دەرچوون: 03-11-2018 (6 ساڵ)
پۆلێنی ناوەڕۆک: ئایین و ئاتەیزم
پۆلێنی ناوەڕۆک: وتار و دیمانە
پۆلێنی ناوەڕۆک: مێژوو
جۆری دۆکومێنت: زمانی یەکەم
جۆری وەشان: دیجیتاڵ
زمان - شێوەزار: عەرەبی
وڵات - هەرێم: کوردستان
تایبەتمەندییە تەکنیکییەکان
کوالیتیی بابەت: 99%
99%
ئەم بابەتە لەلایەن: ( ئاراس حسۆ )ەوە لە: 13-04-2024 تۆمارکراوە
ئەم بابەتە لەلایەن: ( زریان سەرچناری )ەوە لە: 14-04-2024 پێداچوونەوەی بۆکراوە و ئازادکراوە
ناونیشانی بابەت
ئەم بابەتە بەپێی ستانداردەکانی کوردیپێدیا هێشتا ناتەواوە و پێویستیی بە داڕشتنەوەی بابەتی و زمانەوانیی زۆرتر هەیە!
ئەم بابەتە 45 جار بینراوە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
وێنە و پێناس
تۆفیق تەیارە و تۆفیقی دەڵاڵ ساڵی 1955 لە سلێمانی
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
وێنە و پێناس
ئامەی جۆڵا لە ساڵی 1964
کورتەباس
دیمواکراتیەت قەدەغەیە!
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
وێنە و پێناس
تەڵاخان خێزانی شێخ لەتیفی حەفید، ساڵی 1967
ژیاننامە
جەعفەر گەردی
وێنە و پێناس
شەهید دڵشاد مەریوانی لە ساڵی 1965
شوێنەوار و کۆنینە
کاروانسەرای قەسری شیرین
پەرتووکخانە
تارمایی مەرگ
ژیاننامە
سروە ساڵەیی
ژیاننامە
هولیا ئەڤشار
پەرتووکخانە
من هەبم یاخود نا .. ئەمەیە مەهزەلەکە
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
ژیاننامە
یونس نەبیزادە
ژیاننامە
سابات محەمەد ساڵح
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
شێخ ڕەزای تاڵەبانی بەپێنووسی چەند بنووسێک
ژیاننامە
هەژیر مەحمود پوور
کورتەباس
شێت خانە
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
شوێنەوار و کۆنینە
سیاهگل.. پەرستگەی سەردەمی ساسانییەکان
وێنە و پێناس
مامۆستایانی پەیمانگای ناوەندی مامۆستایانی هەولێر ساڵی 1983-1984
پەرتووکخانە
خرۆشان و ڕامان
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
ژیاننامە
مژدە عەبدولحەمید
ژیاننامە
نیشتمان عەبدولقادر ئەحمەد
کورتەباس
دووهۆنراوە
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
ببن بە تیشک
ژیاننامە
محەمەد عەلی شێرۆ
ژیاننامە
ڕەحیم ئیبراهیمی
کورتەباس
تێشکەکانی جوانی لە (زریان)دا
کورتەباس
کوێرەکانی

ڕۆژەڤ
ژیاننامە
سادق بەهائەدین ئامێدی
18-11-2008
هاوڕێ باخەوان
سادق بەهائەدین ئامێدی
شەهیدان
جەلال شارەزووری - جەلال حەمە حسێن
04-03-2009
هاوڕێ باخەوان
جەلال شارەزووری - جەلال حەمە حسێن
ژیاننامە
مەهاباد قەرەداغی
30-10-2009
هاوڕێ باخەوان
مەهاباد قەرەداغی
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...)
تاراوگە
02-06-2018
هاوڕێ باخەوان
تاراوگە
شەهیدان
ژینا ئەمینی
17-09-2022
شەنە بەکر
ژینا ئەمینی
 چالاکییەکانی ڕۆژی
بابەتی نوێ
پەرتووکخانە
تارمایی مەرگ
16-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
من هەبم یاخود نا .. ئەمەیە مەهزەلەکە
14-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
خرۆشان و ڕامان
14-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
شێخ ڕەزای تاڵەبانی بەپێنووسی چەند بنووسێک
14-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
ببن بە تیشک
13-06-2024
کشمیر کەریم
پەرتووکخانە
کۆمەڵەی رەنجدەران بۆ کوردستانیە؟
13-06-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
پەرتووکخانە
دیوانی ڕەواس
13-06-2024
زریان عەلی
ژیاننامە
ڕەحیم ئیبراهیمی
13-06-2024
شادی ئاکۆیی
ژیاننامە
هەژیر مەحمود پوور
13-06-2024
شادی ئاکۆیی
پەرتووکخانە
دۆزی ناسیۆنالی کورد، ئۆتۆنۆمی یا کوردستانێکی سەربەخۆ یا بڕیاری چارەنووس لە ئازادیدا و بۆ ئازادی
12-06-2024
ڕاپەر عوسمان عوزێری
ئامار
بابەت 518,496
وێنە 105,194
پەرتووک PDF 19,480
فایلی پەیوەندیدار 97,495
ڤیدیۆ 1,394
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
پەرتووکخانە
سایکس-پیکۆنامە - وەشانی 1
وێنە و پێناس
تۆفیق تەیارە و تۆفیقی دەڵاڵ ساڵی 1955 لە سلێمانی
شوێنەوار و کۆنینە
قشڵەی قوشتەپە
وێنە و پێناس
ئامەی جۆڵا لە ساڵی 1964
کورتەباس
دیمواکراتیەت قەدەغەیە!
پەرتووکخانە
لۆزاننامە - وەشانی 2
وێنە و پێناس
تەڵاخان خێزانی شێخ لەتیفی حەفید، ساڵی 1967
ژیاننامە
جەعفەر گەردی
وێنە و پێناس
شەهید دڵشاد مەریوانی لە ساڵی 1965
شوێنەوار و کۆنینە
کاروانسەرای قەسری شیرین
پەرتووکخانە
تارمایی مەرگ
ژیاننامە
سروە ساڵەیی
ژیاننامە
هولیا ئەڤشار
پەرتووکخانە
من هەبم یاخود نا .. ئەمەیە مەهزەلەکە
شوێنەوار و کۆنینە
قەڵای نارین
ژیاننامە
یونس نەبیزادە
ژیاننامە
سابات محەمەد ساڵح
پەرتووکخانە
کۆڵبەرنامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
شێخ ڕەزای تاڵەبانی بەپێنووسی چەند بنووسێک
ژیاننامە
هەژیر مەحمود پوور
کورتەباس
شێت خانە
شوێنەوار و کۆنینە
ئەشکەوتی کاڵدار
شوێنەوار و کۆنینە
سیاهگل.. پەرستگەی سەردەمی ساسانییەکان
وێنە و پێناس
مامۆستایانی پەیمانگای ناوەندی مامۆستایانی هەولێر ساڵی 1983-1984
پەرتووکخانە
خرۆشان و ڕامان
پەرتووکخانە
سیاسەت و پلانی زمان بۆ هەرێمی کوردستان
ژیاننامە
مژدە عەبدولحەمید
ژیاننامە
نیشتمان عەبدولقادر ئەحمەد
کورتەباس
دووهۆنراوە
پەرتووکخانە
ژینانامە - وەشانی 1
پەرتووکخانە
ببن بە تیشک
ژیاننامە
محەمەد عەلی شێرۆ
ژیاننامە
ڕەحیم ئیبراهیمی
کورتەباس
تێشکەکانی جوانی لە (زریان)دا
کورتەباس
کوێرەکانی
فۆڵدەرەکان
کورتەباس - پارت / لایەن - پارتی دیموکراتی کوردستان کورتەباس - پۆلێنی ناوەڕۆک - هەواڵ کورتەباس - پۆلێنی ناوەڕۆک - ڕاگەیاندن کورتەباس - پۆلێنی ناوەڕۆک - ڕامیاری، جیۆپۆلیتیک و پەیوەندیی نێودەوڵەتی کورتەباس - جۆری دۆکومێنت - زمانی یەکەم کورتەباس - جۆری وەشان - دیجیتاڵ کورتەباس - زمان - شێوەزار - کرمانجیی ناوەڕاست کورتەباس - وڵات - هەرێم - باشووری کوردستان وشە و دەستەواژە - وڵات - هەرێم - ڕۆژهەڵاتی کوردستان وشە و دەستەواژە - زمان - شێوەزار - کرمانجیی ناوەڕاست

Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.58
| پەیوەندی | CSS3 | HTML5

| کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.89 چرکە!