پەرتووکخانە
پەرتووکخانە
گەڕان
دەربارە
دەربارە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
بژاردەی گەڕان
جۆری گەڕان: ≈ لێکچوون
جۆری گەڕان: = یەکسان
جۆری گەڕان: ≕ دەستپێبکات بە...
گەڕانی لێڵ (فەزی)
هەموو پۆلەکان
ئامار و ڕاپرسی
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...)
بەرهەمە کوردستانییەکان
بەڵگەنامەکان
پارت و ڕێکخراوەکان
پۆلێننەکراو
پەرتووکخانە
پەند و ئیدیۆم
خواردنی کوردی
دۆزی ژن
زانستە سروشتییەکان
ژیاننامە
ژینگەی کوردستان
شوێنەوار و کۆنینە
شوێنەکان
شەهیدان
فەرمانگەکان
گیانلەبەرانی کوردستان
گەشتوگوزار
مۆزەخانە
ناوی کوردی
نووسراوە ئایینییەکان
نەخشەکان
نەریت
هۆز - تیرە - بنەماڵە
هۆنراوە
وشە و دەستەواژە
وێنە و پێناس
ڕووهكی كوردهواری (گژوگیا و دار)
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
ڤیدیۆ
کارە هونەرییەکان
کلتوور - گاڵتەوگەپ
کلتوور - مەتەڵ
کورتەباس
کۆمەڵکوژی
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان
یارییە کوردەوارییەکان
هەموو زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
Kurmancî - Kurdîy Serû
English
کرمانجی - کوردیی سەروو
هەورامی
لەکی
Zazakî
عربي
فارسی
Türkçe
עברית
Deutsch
Française
Italiano
Español
Svenska
Nederlands
Ελληνική
Azərbaycanca
Հայերեն
中国的
日本人
Norsk
Pусский
گەڕان
گەڕانی ورد
کیبۆرد
گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان
تۆمارکردنی بابەت
ئامرازەکان
زمانەکان
هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
کوردیی ناوەندی (سۆرانی)
Kurdî Bakûr (Kurmancî)
کوردیی باکوور (بادینی)
کوردیی (هەورامی)
کوردیی خواروو (کەڵهوڕی، لەکی و لوڕی)
kurdipedia.org 2008 - 2024
فۆڕمی تۆمارکردنی بابەت
|
Քրդերի ու եզդիների մասին
ناوی نێرەر
ئیمێڵ
سەرباس
زمان
کوردیی ناوەڕاست
Kurmancî - Kurdîy Serû
English
کرمانجی - کوردیی سەروو
هەورامی
لوڕی
لەکی
Kurdîy Nawerast - Latînî
Zazakî
عربي
فارسی
Türkçe
עברית
Française
Deutsch
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
Ελληνική
Pусский
ترکمانی
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Azərbaycanca
پۆل
ئامار و ڕاپرسی
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...)
بەرهەمە کوردستانییەکان
بەڵگەنامەکان
پارت و ڕێکخراوەکان
پۆلێننەکراو
پەرتووکخانە
پەند و ئیدیۆم
خواردنی کوردی
دۆزی ژن
زانستە سروشتییەکان
ژیاننامە
ژینگەی کوردستان
شوێنەوار و کۆنینە
شوێنەکان
شەهیدان
فەرمانگەکان
گیانلەبەرانی کوردستان
گەشتوگوزار
مۆزەخانە
ناوی کوردی
نووسراوە ئایینییەکان
نەخشەکان
نەریت
هۆز - تیرە - بنەماڵە
هۆنراوە
وشە و دەستەواژە
وێنە و پێناس
ڕووهكی كوردهواری (گژوگیا و دار)
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
ڤیدیۆ
کارە هونەرییەکان
کلتوور - گاڵتەوگەپ
کلتوور - مەتەڵ
کورتەباس
کۆمەڵکوژی
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان
یارییە کوردەوارییەکان
درێژەی بابەت:
Ես վաղուց էի ուզում իմանալ, թե ովքեր են քրդերը, ինչ ծագում ունեն, որտեղից են գալիս: Գուցե շատերը գիտեն ու իրենց համար նորություն չէ, բայց ինձ վաղուց էր հետաքրքիր: Գիտեի, որ նրանք ու եզդիները նույն ժողովուրդն են, պարզապես նրանց բաժանողը հավատքն է, ինչպես վրացիներին ու աջարներին: Բայց միշտ եզդիները հերքում են, որ ազգակից են քրդերին: Երբ ծառայում էի բանակում, շատ էի վիճում մեր վաշտի եզդիների հետ ու այդպես էլ իրար չէինք կարողանում համոզել: Ու չէի հասկանում, թե ինչու են իրենք այդպես եռանդուն կերպով ժխտում քրդերի հետ նույն ժողովուրդ լինելը: Ինձ այսօր հնարավորություն ընձեռվեց գտնել երկար ժամանակ հետաքրքրող հարցերիս պատասխանը: Պատրաստվում եմ նյութ նկարահանել ապրիլի 24-ի մասին: Քանի որ անցած տարի այդ օրը պատրաստել էի պատմական ակնարկ` պատմելով ցեղասպանության դրդապատճառների, այն կազմակերպողների ու իրագործողների, արեւմուտքի ունեցած դերի մասին, այս տարի որոշեցի խոսել հայ - թուրքական հարաբերությունների մերօրյա զարգացումների մասին: Հրավիրեցի պատմաբան Արտակ Հովհաննիսյանին, ով դասավանդում է Գյումրիի Մանկավարժական ինստիտուտում (եղել է նաեւ իմ դասախոսը): Զրույցի ընթացքում խոսվեց նաեւ քրդական հարցի մասին: Ու այստեղ անդրադարձանք նաեւ եզդիներին: Նրանք իրոք նույն քրդերն են: Ուղղակի քրդերն ընդունել են իսլամ, իսկ եզդիները հավատարիմ են մնացել իրենց հեթանոսական կրոնին: "Եզդի" բառը գալիս է հին արեւելքի մի շարք երկրներում պաշտված "Իսիս" աստվածուհու անունից, որը որոշ լեզուներով հնչում է "Իզիդա": Եզիդիականությունը նույն մազդեզական կրոնի աղավաղված ձեւն է: Ինձ հետաքրքրող մյուս հարցն այն էր, թե ովքեր են քրդերը: Նրանք իրանական ժողովուրդ են, հին մեդացիների` մարերի ժառանգները: Իսկ քանի որ հայերը իրանական ժողովուրդների հետ եղել են մշտական կապի մեջ, ունենք սովորույթների, կենցաղի որոշ նմանություններ: Իրանական այս ժողովուրդը ի տարբերություն թուրքերի քոչվորներ չեն: Նրանք բնակեցրել են Մեծ Հայքից հարավ ընկած իրանական հողերը, հետագայում տարածվել են Հայոց հողերի վրա: Նույնիսկ որոշ քուրդ առաջնորդներ, ես հիշում եմ, պնդում էին, իբր հայկական Կորդուք նահանգի անունը գալիս է իրենց անվանումից, եւ ըստ էության իբր իրենք այս "երկրի" բնիկներն են: Ես չգիտեմ, թե հայկական կողմը սրան ինչ պատասխան է տվել, բայց կարծում եմ լռել չի կարելի: Միջնադարում քուրդ ժողովուրդի հիմնական մասն ընդունել է իսլամ: Առավել փոքր մասն են հավատարիմ մնացել իրենց հին հեթանոսական կրոնին: Պատմաբանները սա կապում են բյուզանդական եկեղեցու սխալ քաղաքականության հետ: Այդ շրջանում քրիստոնեությունը տարածված էր իրանական ժողովուրդների մեջ, ինչպես նաեւ արաբների շրջանում` Եգիպտոսում, Սիրիայում եւ այլուր: Նրանց մեծ մասը սկսել էին հետեւել Նեստորի ուսմունքին, որը բյուզանդացվոց եկեղեցին հռչակեց աղանդավորական: Դա պատմաբանների գնահատմամբ մեծ սխալ էր, քանի որ որոշ ժամանակ անց այդ ժողովուրդներն իսլամ ընդունեցին: Ավելի ուշ շրջանում Օսմանյան Թուրքիայի կառավարությունը խելամիտ ձեւով օգտագործեց քրդական ուժերը: Հայերը, նաեւ հրեաներն ու հույներն այս պետության մեջ բավականին հաջողությունների էին հասել իշխանության, տնտեսական, մշակութային բնագավառներում: Դրա մեջ վտանգ էր տեսնում թուրքական կառավարությունը: Իսկ ամենամեծ խոչընդոտը հայերն էին, քանի որ խանգարում էին պանթյուրքիզմի ու պանիսլամիզմի վաղեմի երազանքն իրականացնել: Սուլթան Աբդուլ Համիդի հրամանով ստեղծվեցին "համիդիե" կոչվող հեծյալ զորամասերը, որոնք հիմնականում բաղկացած էին քրդերից: Նրանց խնդիրն էր կոտորել հայերին` առանց սեռի ու տարիքի խտրականության, ինչը նրանք կատարում էին մեծ եռանդով: Իհարկե, եղել են նաեւ քրդեր, ովքեր գնահատելով հայերի հետ ունեցած վաղեմի բարեկամությունը, զգուշացրել են նրանց կառավարության ծրագրի մասին եւ հորդորել հեռանալ: Այսօր Թուրքիայի Արեւելյան Անատոլիա երկրամասում, որ Արեւմտյան Հայաստանն է, մոտ 15 միլիոն քուրդ է ապրում: Սա թուրքական խորամանկ դիվանագիտության արդյունք է. եթե Թուրքիան երբեւէ ստիպված լինի Հայաստանին վերադարձնել պատմական հողերը, դրանց հետ "կնվիրաբերի" նաեւ քրդերին եւ հայերն իրենց սեփական հողի վրա կդառնան ազգային փոքրամասնություն: Այսպիսով, եզդիները ժխտելով իրենց ազգակցական կապերը քրդերի հետ, ունեն քաղաքական նպատակներ: Նրանց մի զգալի մասը բնակվում է Հայաստանում եւ չեն ուզում ընդունել, որ 20-րդ դարասկզբին հայերին այնքան պատուհասած ժողովրդի մի մասն են կազմում: Իմ պատմաբան հյուրը հայտնեց, որ ցանկացած եզդու հետ զրուցելիս, եթե վերջինս քեզ վստահի ու սկսի անկեղծանալ, կհայտարարի, որ իրականում եզդի ժողովուրդ չկա, նրանք նույն քրդերն են:
چاککردنی بابەت: تکایە گۆڕانکارییەکانت لەم خانەیەدا بنووسە!
سەرچاوە:
پاراستن - ناردن
چوونەژوورەوە
ڕێساکانی بەکارهێنان
Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.42
|
پەیوەندی
|
CSS3
|
HTML5
|
کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.047 چرکە!