پەرتووکخانە
پەرتووکخانە
گەڕان
دەربارە
دەربارە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
بژاردەی گەڕان
جۆری گەڕان: ≈ لێکچوون
جۆری گەڕان: = یەکسان
جۆری گەڕان: ≕ دەستپێبکات بە...
گەڕانی لێڵ (فەزی)
هەموو پۆلەکان
ئامار و ڕاپرسی
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...)
بەرهەمە کوردستانییەکان
بەڵگەنامەکان
پارت و ڕێکخراوەکان
پۆلێننەکراو
پەرتووکخانە
پەند و ئیدیۆم
خواردنی کوردی
دۆزی ژن
زانستە سروشتییەکان
ژیاننامە
ژینگەی کوردستان
شوێنەوار و کۆنینە
شوێنەکان
شەهیدان
فەرمانگەکان
گیانلەبەرانی کوردستان
گەشتوگوزار
مۆزەخانە
ناوی کوردی
نووسراوە ئایینییەکان
نەخشەکان
نەریت
هۆز - تیرە - بنەماڵە
هۆنراوە
وشە و دەستەواژە
وێنە و پێناس
ڕووهكی كوردهواری (گژوگیا و دار)
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
ڤیدیۆ
کارە هونەرییەکان
کلتوور - گاڵتەوگەپ
کلتوور - مەتەڵ
کورتەباس
کۆمەڵکوژی
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان
یارییە کوردەوارییەکان
هەموو زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
Kurmancî - Kurdîy Serû
English
کرمانجی - کوردیی سەروو
هەورامی
لەکی
Zazakî
عربي
فارسی
Türkçe
עברית
Deutsch
Française
Italiano
Español
Svenska
Nederlands
Ελληνική
Azərbaycanca
Հայերեն
中国的
日本人
Norsk
Pусский
گەڕان
گەڕانی ورد
کیبۆرد
گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان
تۆمارکردنی بابەت
ئامرازەکان
زمانەکان
هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی - کوردیی سەروو
Kurmancî - Kurdîy Serû
هەورامی
Zazakî
English
Française
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
کوردیی ناوەندی (سۆرانی)
Kurdî Bakûr (Kurmancî)
کوردیی باکوور (بادینی)
کوردیی (هەورامی)
کوردیی خواروو (کەڵهوڕی، لەکی و لوڕی)
kurdipedia.org 2008 - 2024
فۆڕمی تۆمارکردنی بابەت
|
جەلەولا
ناوی نێرەر
ئیمێڵ
سەرباس
زمان
کوردیی ناوەڕاست
Kurmancî - Kurdîy Serû
English
کرمانجی - کوردیی سەروو
هەورامی
لوڕی
لەکی
Kurdîy Nawerast - Latînî
Zazakî
عربي
فارسی
Türkçe
עברית
Française
Deutsch
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
Ελληνική
Pусский
ترکمانی
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Azərbaycanca
پۆل
ئامار و ڕاپرسی
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...)
بەرهەمە کوردستانییەکان
بەڵگەنامەکان
پارت و ڕێکخراوەکان
پۆلێننەکراو
پەرتووکخانە
پەند و ئیدیۆم
خواردنی کوردی
دۆزی ژن
زانستە سروشتییەکان
ژیاننامە
ژینگەی کوردستان
شوێنەوار و کۆنینە
شوێنەکان
شەهیدان
فەرمانگەکان
گیانلەبەرانی کوردستان
گەشتوگوزار
مۆزەخانە
ناوی کوردی
نووسراوە ئایینییەکان
نەخشەکان
نەریت
هۆز - تیرە - بنەماڵە
هۆنراوە
وشە و دەستەواژە
وێنە و پێناس
ڕووهكی كوردهواری (گژوگیا و دار)
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
ڤیدیۆ
کارە هونەرییەکان
کلتوور - گاڵتەوگەپ
کلتوور - مەتەڵ
کورتەباس
کۆمەڵکوژی
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان
یارییە کوردەوارییەکان
درێژەی بابەت:
سەرەتا پێویستە ئەم شارە، لە چەند دێڕێکیشدا بێت، بناسێنین، تەنانەت ئەگەر گرفتی گەورە لەهەر پێناسەیەکدا هەبێت کە بۆی بکرێت. ئاشکرایە پرسی پێناسەکردنی هەر شوێن و دیاردەیەک پشت بە دوو ڕەگەز دەبەستێت، یەکەمیان: ئەوەی کە لەفەرهەنگە فەرمییەکاندا دیاریکراوە و لەبارەیەوە هەیە، دووەمیان: ئەوەی کە لەواقعی حاڵدا بەردەستەو بەشێوەیەکی ماددی دەبینرێت. واتە چ بەپێی فەرهەنگەکان و چ بە پێی واقعیش بێت، پێناسەکردنی #جەلەولا# لەئێستادا گرفتی خۆی هەیە، چونکە ئێمە لەبنەڕەتدا کێشەی سیاسیی گەورەمان لەگەڵ ئەو واقعەدا هەیە کە بەدرێژایی مێژوو بەسەر ئەم ناوچەیەدا سەپێنراوە، هەڵەکە ئەوەیە تەنانەت هەندێ لەنووسەران و لێکۆڵەرانی خۆیشمان، لەپێناسەکردنی ناوچە کوردستانییە دابڕێنراوەکاندا دەکەونە داوی هەڵەی پێناسە ئامادەکراوەکانەوە بەبێ بیرخستنەوەی ئەم گرفتە، لەگەڵ ئەوەشدا دەکرێت لێرەدا ئەو لایەنانەی پێناسەی جەلەولا بخەینەڕوو کە لەدەرەوەی گرفتی مێژوویی ناسینێتی. جەلەولا، شارەدێیەکی گەورەی سەربە شارۆچکەی #خانەقین#ە کە ناوچەیەکی کوردستانییەو لەدۆخی ئێستای ئێراقداو لەرووی کارگێڕییەوە کراوەتە بەشێک لە پارێزگای دیالە. شارەکە، وەک خۆی، لە ساڵی (1958ز) دا کراوەتە شارەدێو کۆمەڵێک گوندی شارەدێی قەرەتەپەو شارۆچکەی خانەقین-ی خراوەتەسەر. ڕووبەری جەلەولا (467کم2) ە، بەپێی لێکۆڵینەوەیەکی مەیدانییش کە لە ساڵی (2003ز) دا کراوە، ژمارەی دانیشتووانەکەی (54733) کەسە لەکاتێکدا کە ژمارەی دانیشتووانی شارۆچکەی خانەقین لەهەمان مێژوودا (53965) کەس بووە. لە ساڵی (2007ز) یشدا ژمارەی دانیشتووانی جەلەولا زیادبووەو تامانگی شوباتی ئەو ساڵە گەیشتۆتە (63602) کەس. لەرووی نەخشەی جوگرافیشەوە، ئەم شارە دەکەوێتە باشووری ڕۆژاوای شاری خانەقین و کەناری ڕووباری سیروانەوە، شارەدێی کوڵەجۆ دەکەوێتە باکوورییەوەو شارەدێی قەرەتەپە-ش ڕۆژاوای، بە کەمتر لە45 کم-یش لە شارۆچکەی #کەلار#ەوە دوورە کە دەکەوێتە باکووری نەخشەی شارەکەوە، لەبەشی خۆرهەڵاتیشەوە تەنیا 40 کم لە سنووری کۆماری ئیسلامیی ئێرانەوە دوورە.=KTML_Photo_Begin=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2010/4858/0002.JPG=KTML_Photo_Alt=جەلەولا=KTML_Style=width:25%;height:20%;float:right;=KTML_Photo_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2010/4858/0002.JPG=KTML_Photo_End= $جەلەولا، یان گوڵاڵە؟$ بەسەرهاتی ناونانی جەلەولا بەم ناوەوە، جۆراوجۆرو جیاوازە. لەهەندێ لەو سەرچاوانەی کە لەسەر بنەڕەتی ناوی ئەم شارە وەستاون، زانیاریی ئەوەمان دەخەنە بەردەست کە ئەم شارە پێش ئەوەی بەو ناوەی ئێستایەوە ناوزەد بکرێت، ناوێکی کوردیی پەتی و شیرینی هەبووە و ناوی (گوڵاڵە) بووە. لێرەدا دوو ئاماژەی بابەتی هەن بۆ ئەوەی باوەڕمان بەوە هەبێت کە ناوی جەلەولا پێشتر گوڵاڵە بێت، ئاماژەی یەکەم پەیوەندیی بەسرووشتی کەشوهەوای ناوچەکەوە هەیە کە لەوەرزی بەهاراندا گوڵاڵەی سوورەی زۆری لێ دەڕوێت، تەنانەت گوڵاڵە سوورە لە#گەرمیان#یشداو لەو وەرزەدا بەسرووشتی شاخ و دەشت و لاپاڵەکانی ناوچەکەدا پەخش و بڵاودەبێتەوە. ئاماژەی دووەم ئەو گۆڕانکارییە فۆنەتیکی و زمانەوانییانەیە کە لە نووسینی ناوی گوڵاڵەدا ڕوودەدات بە زمانی عەرەبی. لەزمانی عەرەبیدا پیتی (گ) دەکرێتە (ج/ جیم) ، پیتی (ڵ) یش دەکرێتە (ل/ لام) و حەوتەکەی سەری ناخوێنرێتەوە، ئەمە جگە لەوەی بە سرووشتی زمانەکە زۆرجار لەزمانی عەرەبیدا وشەی بیانی دەشکێنرێت و گۆڕانێکی زارەکی (لفڤی) بەسەردا دێت، لێرەوە لەبری ئەوەی لەعەرەبیدا بنووسرێ (گوڵاڵە) دەنووسرێ (جولالە) ، ئەم جولالە-یەش لەئاخاوتندا گۆڕانی بەسەرا هاتووەو وا گریمانە دەکرێت کە بەدرێژایی کات بووبێتە ئەم جەلەولا-یەی ئێستا، بۆیە گریمانەیەکی دوور نییە لەراستییەوە. $ڕووداوێکی مێژوویی، ئاوێنەیەک بۆ ئەمڕۆ$ لەلایەکی ترەوە، هەندێ سەرچاوەی تری کوردی دەڵێن کە پێشتر ناوی جەلەولا هەر گوڵاڵە بووە، بەڵام گۆڕانی ناوەکەی بۆ جەلەولا پەیوەستە بە ڕووداوێکی مێژوویی نێو زنجیرە فتوحاتی ئیسلامییەوە کە بریتییە لەفەتحکردنی سوپای ئیسلام بۆ ئەم شارە لە ساڵی 16ی کۆچی / 637ی زاینی، ئەمەش دوای ئەوەی کە سوپای ئیسلام سوپای ئیمبراتۆرییەتی ساسانیی دەشکێنێت و کوژراوێکی زۆر لەریزی سوپای ساسانیدا ڕوودەدات، بە جۆرێک کە، وەک لەریوایەتە مێژوییەکاندا هەیە، تەرمی کوژراوەکان، لەزۆریدا، گۆڕەپانی شەڕەکە دابپۆشن و بەسەریەکا کەڵەکەو سەفتە ببن، بە گوزارشتە عەرەبییەکەش ڕیوایەتەکە بەم جۆرەیە: (جللوا الارچ بالجپپ، ای غگت جپپهم الارچ کالجل) ، هەر لێرەوەشەوە ئیتر ناوی جەلەولا لەشوێنی ڕووداوەکە نراوە کە جەلەولا-ی ئەمڕۆیە. ئەگەر سەرنج بدەین، ئەم ڕووداوە دوو ئاماژەی مێژوویی تیایە کە دەستپێکە بۆ لەباربردنی هەر سەقامگیرییەک لەژیان و گوزەرانی خێڵە کوردییەکانی ناوچەی جەلەولادا. ئاماژەی یەکەم ئەوەیە کە، بەپێی هەندێ سەرچاوەی مێژوویی، بەشی زۆری ئەو لەشکرەی کە سوپای ساسانییان لەو شەڕەدا پێکهێناوە لەخێڵە کوردییەکانی ناوچەکە بوونە. ئاماژەی دوەمیش بریتییە لەبەعەرەبکردنی ناوچەکەو پێش هەرشتێکیش ناوەکەی، چونکە وەک دەوترێ لەو شەڕەدا نزیکەی (100.000) سەد هەزار کەس لەریزی سوپای ئیمبراتۆرییەتی ساسانی کوژراون کە ئەمانە زۆربەیان لەکوردەکان بوونە، ئەمە جگە لەناوەکەیش کە دەستبەجێ بە گوڵاڵە-ی کوردی نەهێڵراوەتەوەو تەعریب کراوە و کراوەتە جەلەولا.[1]
چاککردنی بابەت: تکایە گۆڕانکارییەکانت لەم خانەیەدا بنووسە!
سەرچاوە:
پاراستن - ناردن
چوونەژوورەوە
ڕێساکانی بەکارهێنان
Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.33
|
پەیوەندی
|
CSS3
|
HTML5
|
کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.015 چرکە!