پەرتووکخانە
پەرتووکخانە
گەڕان
دەربارە
دەربارە
کوردیپێدیا پڕزانیاریترین و فرەزمانترین سەرچاوەی کوردییە!
بژاردەی گەڕان
جۆری گەڕان: ≈ لێکچوون
جۆری گەڕان: = یەکسان
جۆری گەڕان: ≕ دەستپێبکات بە...
گەڕانی لێڵ (فەزی)
هەموو پۆلەکان
ئامار و ڕاپرسی
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...)
بەرهەمە کوردستانییەکان
بەڵگەنامەکان
پارت و ڕێکخراوەکان
پۆلێننەکراو
پەرتووکخانە
پەند و ئیدیۆم
خواردنی کوردی
دۆزی ژن
زانستە سروشتییەکان
ژیاننامە
ژینگەی کوردستان
شوێنەوار و کۆنینە
شوێنەکان
شەهیدان
فەرمانگەکان
گیانلەبەرانی کوردستان
گەشتوگوزار
مۆزەخانە
ناوی کوردی
نووسراوە ئایینییەکان
نەخشەکان
نەریت
هۆز - تیرە - بنەماڵە
هۆنراوە
وشە و دەستەواژە
وێنە و پێناس
ڕووهكی كوردهواری (گژوگیا و دار)
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
ڤیدیۆ
کارە هونەرییەکان
کلتوور - گاڵتەوگەپ
کلتوور - مەتەڵ
کورتەباس
کۆمەڵکوژی
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان
یارییە کوردەوارییەکان
هەموو زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
Kurmancî
English
کرمانجی
هەورامی
لەکی
Zazakî
عربي
فارسی
Türkçe
עברית
Deutsch
Français
Ελληνική
Italiano
Español
Svenska
Nederlands
Azərbaycanca
Հայերեն
中国的
日本人
Norsk
Fins
Pусский
گەڕان
گەڕانی ورد
کیبۆرد
گەڕان
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆمارکردنی بابەت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
ئامرازەکان
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
زمانەکان
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
هەژماری من
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
گەڕان
تۆمارکردنی بابەت
ئامرازەکان
زمانەکان
هەژماری من
گەڕانی ورد
پەرتووکخانە
ناونامە بۆ منداڵانی کورد
کڕۆنۆلۆژیای ڕووداوەکان
سەرچاوەکان
شوێنپێیەکان
دڵخوازەکان
چالاکییەکان
چۆن بگەڕێم؟
بڵاوکراوەکانی کوردیپێدیا
ڤیدیۆ
درەختی پۆلەکان
بابەت بەهەڵکەوت
تۆماركردنی بابەتی نوێ
ناردنی وێنە
ڕاپرسی
بیروڕاکانتان
پەیوەندی
کوردیپێدیا چ زانیارییەکی پێویستە!
ستانداردەکان
ڕێساکانی بەکارهێنان
کوالیتیی بابەت
دەربارە
ئەرشیڤوانانی کوردیپێدیا
چیمان دەربارە وتراوە!
ناوکێشکردن لە ماڵپەڕەکانتاندا
تۆمارکردن / کوژاندنەوەی ئیمێڵ
ئاماری میوانەکان
ئاماری بابەت
وەرگێڕی فۆنتەکان
گۆڕینی ڕێکەوتەکان
پشکنینی ڕێنووس
زمان و شێوەزمانی ڕووپەلەکان
کیبۆرد
لینکە پێویستەکان
ئێکستێنشنی کوردیپێدیا بۆ گووگڵ کڕۆم
کوکیز
کوردیی ناوەڕاست
کرمانجی
Kurmancî
هەورامی
Zazakî
English
Français
Deutsch
عربي
فارسی
Türkçe
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
עברית
Pусский
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Ελληνική
لەکی
Azərbaycanca
چوونەژوورەوە
دەبمە هاوکارتان!
وشەی نهێنیت لەبیرکردووە!
کوردیی ناوەندی (سۆرانی)
Kurdî Bakûr (Kurmancî)
کوردیی باکوور (بادینی)
کوردیی (هەورامی)
کوردیی خواروو (کەڵهوڕی، لەکی و لوڕی)
kurdipedia.org 2008 - 2024
فۆڕمی تۆمارکردنی بابەت
|
سۆران
ناوی نێرەر
ئیمێڵ
سەرباس
زمان
کوردیی ناوەڕاست
Kurmancî
English
کرمانجی
هەورامی
لوڕی
لەکی
Zazakî
عربي
فارسی
Türkçe
עברית
Français
Deutsch
Nederlands
Svenska
Español
Italiano
Ελληνική
Pусский
ترکمانی
Fins
Norsk
日本人
中国的
Հայերեն
Azərbaycanca
Тоҷикӣ
Hrvatski
Polski
Português
Srpski
Ozbek
Esperanto
Kiswahili سَوَاحِلي
ქართველი
Cebuano
балгарская
हिन्दी
Čeština
Lietuvių
Catalana
қазақ
پۆل
ئامار و ڕاپرسی
بڵاوکراوەکان (گۆڤار، ڕۆژنامە و ...)
بەرهەمە کوردستانییەکان
بەڵگەنامەکان
پارت و ڕێکخراوەکان
پۆلێننەکراو
پەرتووکخانە
پەند و ئیدیۆم
خواردنی کوردی
دۆزی ژن
زانستە سروشتییەکان
ژیاننامە
ژینگەی کوردستان
شوێنەوار و کۆنینە
شوێنەکان
شەهیدان
فەرمانگەکان
گیانلەبەرانی کوردستان
گەشتوگوزار
مۆزەخانە
ناوی کوردی
نووسراوە ئایینییەکان
نەخشەکان
نەریت
هۆز - تیرە - بنەماڵە
هۆنراوە
وشە و دەستەواژە
وێنە و پێناس
ڕووهكی كوردهواری (گژوگیا و دار)
ڕێکەوت و ڕووداو (کڕۆنۆلۆژیا)
ڤیدیۆ
کارە هونەرییەکان
کلتوور - گاڵتەوگەپ
کلتوور - مەتەڵ
کورتەباس
کۆمەڵکوژی
کەلوپەلی سەربازیی بەکارهاتوو لە کوردستان
یارییە کوردەوارییەکان
درێژەی بابەت:
[1]ناوی #سۆران# لە دەوڵەتی میرنشینی سۆرانەوە هاتووە، کە لە ساڵەکانی 1830 میر محەمەد وەک دەوڵەتی کوردی حوکمی کردووە و پایتەختەکەشی لە #ڕواندز# بووە، ناوچەکە لە ڕووی مێژوویەوە ئەهمیەتی تایبەتیی خۆی هەیە و ئەو نەتەوە پەرستیە ئێستاش بە دانیشتووانی ناوچەکەوە دیارە. درووستبوونی شارۆچکەی سۆران وەک یەکەی کارگێڕی دەگەڕێتەوە بۆ ساڵی 1980 و دوای ڕاگواستنی گوندەکانی دەوروبەر لەلایەن ڕژێمی بەعس ناوچەکە ئاوەدان کرایەوە، ڕژێم بە مەبەستی مۆڵگەی سەربازی دژی کوردی بەکارهێنابوو، کە ئێستاش پاشماوەی سەربازی لێ دەدۆزرێتەوە، ماوەی 10 ساڵی ئەو شارۆچکەیە تا دوای ڕاپەڕین تێپەری نەدەکرد لە (5000) کەس، بەڵام لەو 19 ساڵەی ئاوەدانی هەرێم و ئازادی ڕاپەڕینی 1991 ئێستا گەیشتۆتە 125هەزار کەسە، کە دەوڵەتی کوردی لەسەر ئەو مۆڵگە سەربازیەو پاشماوە تەقەمەنیە ژیانی لێ درووستکرد و بایەخی بە ڕووەک دا لە شوێنی تەقینەوەکان. پێکهاتەی شارۆچکەی سۆران فرە کلتوورەو لە هەموو ناوچەکانی کوردستان بەهۆی شوێنی جوگرافی و ئاوهەواو شوێنی ستراتیژی بازرگانی خەڵک ڕووی تێ دەکەن و بە مەبەستی حەوانەوە لێی نیشتەجێ دەبن، هەر بەم هۆیەشەوە بەردەوام لە فراوان بوون دایە. لەو شارۆچکەیەدا هەردوو ئایینی ئیسلام و کریستیانەتی لێیە، وەک برا بەشدارن لە پێشوەچوونی شارۆچکەی سۆران و وڵاتدا، لە بەشی ئیسلامەکاندا مزگەوتی زۆر هەن و لە ناو مەسیحەکانیش کلێسایەکی گەورەی لێیە. شوێنی جوگرافی سۆران سەنتەری شارۆچکە لە پانتاییەکی ڕووتەختی و بانەکاندا پێهاتووە، دەکەوێتە باکووری ڕۆژهەڵاتی #هەولێر#ی پایتەخت و تەنیا 120 کلیۆمەتر لە پایتەختەوە دوورە، هەروەها دەکەوێتە نێوان کێوە بەرزەکانی کۆڕەک لەرۆژهەڵات و گۆرەزو حەسەن بەگ لە باکوور و برادۆست لە ڕۆژاواو لە باشووریش کێوی هەندرێنە، ڕێگای گشتی هاملتۆن لە هەولێرەوە بۆ حاجی ئۆمەران کە لە ساڵانی 1928تا 1930 لەلایەن ئەندازیار هاملتۆن درێژکراوەیە و شارۆچکەی سۆران لەت دەکات، شارۆچکەی سۆران ئاووهەوایەکی شێدارو زستانان دابارانی باران و هاوینان گەرمی شێداری هەیە، واتە هەرچوار وەرزی ساڵ دەبینێت، ئاستی بارینی بەفر لەو ناوچەیە لە زستانان مامناوەندیەو وەرزی بەهاریش باراناویەو سرووشتیش سەوزە. ڕووبەری شارۆچکەی سۆران دوو ڕوباری گەورەی پێدا ڕەت دەبێ و دەڕژێنە زێی بچوک، ڕووباری شێخی کە لە وڵاتی ئێران و کوێستانەکانی بالەکایەتی لە شارۆچکەی #چۆمان# هەڵدەقولێن و بە سنووری شارۆچکەی سۆراندا تێدەپەرێ و دەرژێتە زێی بچوک، هەروەها ڕووباری برادۆست کە لە کوێستانەکانی برادۆست و خاکی تورکیا هەڵدەقولێ، ئەویش بەهەمان شێوە لە سنووری شارەدێی #سیدەکان# و دیانان دەچێتەوە زێی بچوک، هەردوو ڕووبار لە دواڕۆژ کەڵک بەخش دەبن بۆ بەنداوی بێخمە. ڕووبەری گشتی شارۆچکەی سۆران 809616 دۆنمە، کە 737544 دۆنم بە کەلکی داچاندن و کشتوکاڵی دێت، ئەوەی تریش نیشتەجێی و شاخاویە. ئەو بەروبومە خۆرسکیانەی لە ناوچەکە دەروێن و سودبەخشن (قەزوان، بەڕو، بڵالوک، کرۆسک، گێوژ، ڕێواس، کوارگ) هەروەها دار مازی بەرەکەی وەک بەروبوومەو چڵوەکەشی کەبە گەلایەکی دەگوترێ بۆ ئاژەڵ سودی لێ دەبینن، بەڵام ئەو ڕووەکەی کە زۆر بە شێوەی کشتوکاڵی بەرهەم دێت، بریتییە لە (دانەوێڵە بەتێکڕایی و دارگوێزو سپیندارو سێو هەرمێ و هەلوچەو هەنارو هەنجیرو ترێ و چەندین سەوزەی تریش) . ئەو ئاژەڵانەی کە کێوین و لە ناوچە شاخاوییەکاندا هەن (گورگ و ورچ و کەمتیارو کوڕەبەشەو سیخورو سمۆرەو مارو پشیلەی کێوی و سەگاوی ئاوی و ماسی و بزنی کێوی و بەراز) ی لێیە، بەڵام ئەو ئاژەڵانەی بەخێو دەکرێن بریتین لە (مانگاو بزن و مەڕو سەگ و کەرو ئەسپ و ئێسترو پەلەور) بەگشتی لێیە. گەشت گوزاری شارۆچکەی سۆران بەناوبانگە بە هەوارگەکانی (جوندیان و بێخاڵ) و تاڤگەی گەلی عەلی بەگ کەلەسەر دراوی ئێراقی فیدراڵیشدا کێشراوە بەناوبانگن، هەروەها هەوارگەکانی بناری (حەسەن بەگ و بێرمە ساردو بێرۆیان) و چەندین شوێنی تر ساڵانە بەهەزاران گەشتیار ڕووی تێ دەکات، لە ناوەڕاستی ئێراق و زۆر لە وڵاتانی دراوسێش، ئەمەش زیاتر بەهۆی دڵرفێنی ئەو هاوینە هەوارانە. سنوورەکانی شارۆچکەی سۆران لە باکوورەوە بەندە بە وڵاتی تورکیا و شارۆچکەی مێرگەسۆر، لە ڕۆژهەڵاتەوە هاوسنوورە لەگەڵ شارۆچکەی چۆمان، لە باشووریشەوە لەگەڵ شارۆچکەی ڕواندز پشدەر بەندە، بەڵام لە خۆراواوە لەگەڵ شارۆچکەی #شەقلاوە# پێکەوە بەندن. لە ڕووی کارگێڕیەوە شارۆچکەی سۆران هەرسێ شارەدێی سیدەکان و دیانان و خەلیفانی هەیە، تێکڕای زیاتر لە 400 گوند لە خۆدەگرێت و 175000 کەسیش دابەش بوونە بەسەر ئەو گوندانەدا، سەنتەری شارۆچکەی سۆران 36 گەرەکەو بەشێوەیەکی مۆدێرن ئاوەدانن، لە ڕووی پڕۆژەکانی ڕێگاوبان و ئاوو کارەباو گەیاندن و هاتوچۆ بێ گرفتن، لە سەنتەری شارۆچکەی سۆران 65 دائیرەی حکومی هەیە و کە 45 دائیرە ئیشو کارەکانی هەرچوار شارۆچکەی (سۆران و مێرگەسۆرو چۆمان و ڕواندز) بەڕێ دەبەن، هەروەها 14 بارەگای حزبە سیاسییەکانی لێیەو لەگەڵ 10 بارەگا پێگەیاندنە کۆمەڵگە مەدەنییەکان وەک سەنتەرو فەرهەنگ خانەو بنکە چالاکییەکان و ڕێکخراوە ناحکومییەکان چالاکییەکانی خۆیان لێ ئەنجام دەدەن. ئاستی ڕۆشنبیری لەو شارەدا بەرزەو ژمارەیەکی زۆری ڕۆژنامەنووس و نووسەر و هونەرمەندی لێیە، ڕۆژانە چالاکی هونەری و ڕۆشنبیری لێ ئەنجام دەدرێ. هەربەم هویەشەوە کێشە کۆمەڵایەتیەکانی کەمن و بەشێوەی ڕۆشنبیری و مۆدێرنانە بیر لە کێشەکان دەکرێتەوە. بەهۆی ئاستی ڕۆشنبیری ناوچەکەو جێبەجێ بوونی ڕیزبەندی ئەرکەکانی دەوڵەت ساڵانە بە بڕی زیاتر لە 100ملیۆن دۆلار پڕۆژەی خزمەتگوزاری لێ ئەنجام دەدرێ، ئەمەش کاریگەرییەکی زۆری کردۆتە سەر ئاوەدانی بەردەوام لەو شارۆچکەیەدا. لە سەنتەری شارۆچکە قۆتابخانەی مۆدیرن و گەورە هەن کە نزیکەی (50000) قوتابی لە پۆلی 1ی سەرەتایی 12 بنەڕەتی لە خۆدەگرێت، باخچەی ساوایانیش هەیە و منداڵە چاو گەشەکانی لێ پەروەردە دەکرێت، هەروەها نەخۆشخانەیەکی گەورەی لێیەو بۆ ئەمساڵ و ساڵی داهاتوو دوو نەخۆشانەی تریش بەکۆتا دێن، بە ڕادەیەکی زۆر چاودێری تەندرووستی لە ئارادایەو تاکوو ئێستا هیچ لەو نەخۆشییە کوشندانەی لێ بەدی نەکراوە، بەکارهێنانی ئاوی خواردنەوەی سرووشتی و زۆر پاکە، هەروەها زیاتر لە 5 بنکەی تەندرووستیش لەگەرەکەکاندا هەیە. هەر لە سنتەری شارۆچکە دوو پەیمانگای لێیەو لەگەڵ چوار کۆلیژو سەرۆکایەتی زانکۆ. شارۆچکەی سۆران ناوچەیەکی دڵڕفێن و دڵگرە لە هەموو ڕوێکەوە، بازاڕو کوچەو کۆلانەکانیش پاکن و هاووڵاتییان هەماهەنگن، واتە هاووڵاتییان بەشێکی گرنگن لە بەرەوپێش چوونی وڵات و ئاستی زانستی و ڕۆشنبیری ئاوەدانی و چارەسەری کێشە و گرفتەکان، بۆ کات بەسەر بردن چەندین پارکی بچوک هەن لە گەرەکەکاندا، هەروەها لە بەشی ڕۆژهەڵاتی ئەو شارۆچکەیەشدا پارکێکی گەورەی لێیەو شەو و ڕۆژ هاووڵاتی کاتی خۆشی لێ بەسەر دەبات. لە ڕووی بژێویەوە وێرای ژمارەیەکی زۆری ناوچەکە فەرمانبەری حکومەتن، بەشێکی زۆریش بە بازرگانی سەرقاڵن، چونکە ناوچەکە دەکەوێَتە سێگۆشەیەکی گرنگی هەرسێ وڵاتی تورکیا و ئێران و کوردستان و ئێراقی فیداڵ، لەو ناوچەیەدا بازاڕی گشتی لێیەو ڕۆژانە ئاڵوگۆڕی بازرگانی زۆری لێ ڕوودەدات و بەهۆی جەنجالی و سەردانی خەڵکێکی زۆر بۆ بازاڕەکانی سەنتەری شارۆچکەی سۆران کڕین و فرۆشتن زۆر لێی بەدی دەکرێت. ئەو کەلوپەلانەی لەوبازاڕەدا مامەڵەی پێدەکرێت بریتین لە جلوبەرگ و پێداویستی ماڵ و کەلوپەلی ڕۆژانەو خواردن و ئۆتۆمبیل و زۆر شتی تر. بەهۆی بچوکی ناوچەکەو کەمی مێژووی ئاوەدانی ئەو ناوچەیە کارگەی گەورەی نیەو ئەو کارگانەی لە ناوچەکەدا هەن بچوکن و بەرهەمی کەمن.
چاککردنی بابەت: تکایە گۆڕانکارییەکانت لەم خانەیەدا بنووسە!
سەرچاوە:
پاراستن - ناردن
چوونەژوورەوە
ڕێساکانی بەکارهێنان
Kurdipedia.org (2008 - 2024) version: 15.83
|
پەیوەندی
|
CSS3
|
HTML5
|
کاتی ئافراندنی لاپەڕە: 0.031 چرکە!