لە 9 ی مانگی شەشی 1963 لە #سلێمانی# لەدایک بووە.
لە قوتانخانەی بێخودی سەرەتایی و دوایی ئەزمەر و لە ساڵی 1986 دا بەشی زانستی فیزیای لە زانکۆی موسڵ تەواوکردووە،
لە سەرەتای هەشتاکانەوە دەنووسێ، یەکەم چیرۆکی بڵاوکراوەی بە ناوی (تابلۆ)، لە ڕۆژنامەی هاوکاری لە ساڵی 1983دا بڵاوبووەوە. بۆ ماوەی 3 ساڵ لەنێوان ساڵەکانی 1989_1991 ڕوو دەکاتە شاری خارکۆف لە ئوکراینا، لەوێ لە زانکۆی خارکۆف خوێندنی زمانەکانی ڕووسی و ئینگلیزی و لاتینی، ئەدەبی ڕووسی و ئینگلیزی. لە ساڵی 1991یشەوە لە شاری ستۆکهۆڵم نیشتەجێیە. بەرهەمەکانی لە زۆربەی گۆڤارەکانی ناوەوە و دەرەوەی وڵات بڵاو کردوونەوە. خاوەنی ئەم بەرهەمانەی خوارەوەیە.
· زێراب، کۆمەڵە چیرۆک/ ستۆکهۆڵم 1991
· چاوەڕوانی، ڕۆمان/ ستۆکهۆڵم/ سلێمانی 1992
· بەیازی گوڵفرۆشێک. کۆمەڵە چیرۆک/ نێوەندی ڕەهەند 1998
· وێنەکان دووبارە دەبنەوە، کۆمەڵە چیرۆک/ سلێمانی 2003
· نووسینەوەی دڕک، کۆمەڵە چیرۆک/ دەزگای ئاوێنە 2007
· شەڕە سپییەکان، کۆدیدار/ بەڕێوەبەرایەتی چاپ و بڵاوکردنەوەی سلێمانی 2009
· بلیتێک بۆ جەهەنەم، کۆمەڵە چیرۆک/ یانەی قەڵەم سلێمانی 2010
· دزینی خەونەکان، کۆمەڵە چیرۆک/ یانەی قەڵەم سلێمانی 2011
· من و کامێراکەم، کۆمەڵە چیرۆک/ یانەی قەڵەم سلێمانی 2013
· سیزیف، ئه و کوڕەی دوو دڵی هەیە، ڕۆمان/ سلێمانی 2015
· کارگەی تووڕەیی، چیرۆک/ ناوەندی ڕۆشنبیریی ئەندێشە 2018
· شەربەتی ترس، ڕۆمان/ ناوەندی ڕۆشنبیریی ڕەهەند 202 [1]

ناونیشانی پەرتووک: ئەزموونی چیرۆکنووسینی #ئارام کاکەی فەلاح#
ناوی نووسەر: د. #حسێن سابیر عەلی#
شوێنی چاپ: #سلێمانی#
دەزگای چاپ و پەخش: دەزگای ڕۆشنبیریی جەمال عیرفان
ساڵی چاپ: 2024
ژمارەی چاپ: چاپی یەکەم. [1]

[1]

دیوانی شیعر 2004

سەرگوزەشتەی ژیانی #کاکەی فەلاح#
دەسنووسی نووسەر: #حەمەی مەلا کەریم#
ساڵ و بەرواری دەسنووس نادیارە.
سلێمانی
هەموو دڵێکی شەو، ڕۆژی دیوە
شەبەق، تاریکی ئەڕەوێتەوە
تەنها هەر دڵی پەست و ماتەمە
بە تیشکی ئۆخەی خۆی ئەکرێتەوە
[1]
ڕێبوارێکم بەسەر هەورازی توتڕکا
هەڵئەگەڕێم
بەڕێی کاکێشانی دڕکا
هەنگاو ئەنێم
دوای ئەم سەرەتایە
بەسەرکەوتووی درێژە بە هۆنراوەکەی دەدات و دەڵێت:
چەندان خاوەنی تانە شۆر
بەرۆکیان ئەگرتم بەزۆر
گۆڕ هەڵکەنانی زەبرو زەنگ
لێیان هێنامە ژارو ژەنگ
ئەخاوەن گۆڕ، نەتاتە شۆر
توانیان من بنێنە گۆڕ!.
=KTML_Link_External_Begin=https://www.kurdipedia.org/docviewer.aspx?id=416652&document=0001.PDF=KTML_Link_External_Between=کلیک بکە بۆ خویندنەوەی دەسنووسی: سەرگوزەشتەی ژیانی کاکەی فەلاح=KTML_Link_External_End=

سەرگوزەشتەی ژیانی کاکەی فەلاح
دەستنووسی محمدی مەلا کریم
[1]
ئەی ئەو کەسەی هەمیشە
پیشەت کۆشش و ئیشە
بە سەرگەرمی بێ وچان
لەسەر ڕێگای هەوڵدان
تاکو دوا هەناسەی ژین
بەخت ئەکەی تەوژم و تین
بەڕەنجی شانی بازوو
بە گاسنی بێ پشوو
جەرگی زەوی دەرئەدەی
تۆوی بەسەردا ئەکەی
بە ئارەق و ئەشکی چاو
پەروەردەی ئەکەی تێراو.

کاکەی فەلاح لەو دەقەی سەرەوەدا بیرو باوەڕی پێشکەوتنخوازانەی خۆی دەرخستووە، چونکە ئەو وەختە کە شارباژێڕ و زۆربەی ناوچەکانی تری کوردستان لە ژێر چەپۆکی چەوسانەوەی چینایەتیدا بوون و، جووتیاران ڕەنجدەر و ماندوو بوون، بێ بەش بوونە لە زۆربەی بەری ڕەنجی خۆیان، ئەوکاتە کاکەی فەلاح هەم وەکو چاوکراوەیی خۆی، هەمیش لە ژێر کاریگەری بیری چەپدا کە خۆی ئەندامی حزبی شیوعی بووە، بۆیە ئاوا بیری پێشکەوتنخوازانەی خۆیی دەربڕیوە.

[1]

کاکەی فەلاح نازناوی شاعیری خەبات و ڕاپەڕین و ڕۆژنامەنووسی لێهاتووی کورد حەمە حەمەئەمین کوڕی قادره. لە ڕۆژی #1990-10-09#دا لە تەمەنی 62 ساڵیدا لە شاری #سلێمانی# کۆچی دوایی کرد.
کاکەی فەلاح لە ساڵی 1928دا لە چوارتا (شارباژێڕ) ی سەربە پارێزگای سلێمانی چاوی بەژیان هەڵهێناوە و لە خێزانێکی هەژاردا پەروەردەبووە و خوێندنی سەرەتایی لە شارەکەی خۆی و ناوەندیی لە سلێمانی تەواوکردووە. چووەتە پاڵ پارتی کۆمنیستی و خەباتی چینایەتی کردووە و هۆنراوەی نیشتمانی داناوە و لەسەر هەڵوێستی ڕامیاری چەند گیراوە و ئەشکەنجە دراوه، بەڵام کۆڵی نەداوەو هەر بەردەوام بووە لەسەر بیروباوەڕی شۆڕشگێڕی خۆی.
ئەم شاعیرە بەهرەدارە بە هۆنراوەی ڕامیاری هاتۆتە گۆڕەپانی وێژەی کوردی و هەوڵی داوە بە وشەی سووک و سادە واتای قووڵ و جوان پێکەوەبنێ و بیخاتەسەر کێشی سووکی خۆماڵی و پشت لەکێشی کۆن بکات و تا لە گۆڕەپانی خەباتی ڕامیاری پتر دەچووە پێشەوه، هۆنراوەکانی پڕ خۆشتر دەبوون و چاکتر دەبوونە زمانحاڵی میللەتەکەی لەو کاتەی، کە لەسەر بەشداریکردنی لە ڕاپەڕینەکەی کانوونی دووەمی 1948ی گەلانی ئێراق بەساڵ و نیوێک سزادرا و لە ناسریە و #ئەبوغرێب# سزاکەی بەسەر دەبات.
دوای تەواوبوونی سزاکەی دەگەڕێتەوە سلێمانی و خەباتی نهێنی دەکات تاکوو لە ئەنجامدا دەکەوێتە دەست پیاوانی ڕژێمی پادشایەتییەوە بە 5 ساڵ بەندی 3 ساڵ دەست بەسەر فەرمانی دەدرێ و دوای تەواوکردنی سزاکەی دێتەوە سلێمانی.=KTML_Photo_Begin=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2008/86/0005.JPG=KTML_Photo_Alt=کاکەی فەلاح=KTML_Style=width:25%;height:20%;float:right;=KTML_Photo_Target_Link=https://www.kurdipedia.org/files/relatedfiles/2008/86/0005.JPG=KTML_Photo_End=
شاعیر خاوەنی بیروباوەڕێکی پتەو بووه، هەرچەند دوژمنانی ویستوویانە بە زەبرو زەنگ لە ڕێگای لابدەن، کەچی بێ هوودەبووه. جگە لە تێکۆشانی شۆشڕشگێڕی و هۆنراوە و وێژە ئەم مرۆڤە گەورەیە کارێکی بەنرخی لە ڕۆژنامەگەری کوردیدا کردووە بە دەرچوواندنەوەی ڕۆژنامەی ژینی، کە کاتی خۆی پیرەمێرد لە ساڵی 1939وە تاکوو ڕۆژی کۆچی دوایی لە 1950-06-19 دەری دەچواند، دوای ئەوی ئەویش ماوەیەک مامۆستا گۆران و ئەحمەد زرنگ سەرپەرشتیان دەکرد. ئەم وێژەناسە بەتوانایە ئەو ڕۆژنامەیەی لە10ی کانوونی یەکەمی 1970 دەرچوواندەوه.
کاکەی فەلاح وێژەناسێکی خامەڕەنگینی بەرهەم زۆربوو، لە ماوەی ژینی دا گەلێک پەرتووکی بەنرخی بەچاپ گەیاند لەوانە:
1. دوو کۆمەڵە هۆنراوەی منداڵان بەناوی چرۆ و سروود ساڵی 1966 و 1968
2. لەگەڵ شەپۆلەکانی دیوانێکی هۆنراوە لە ساڵی 1967دا چاپکراوه.
3. ئۆدیبی پاشا - وەرگێڕانە لە عەرەبییەوە- لە ساڵی 1978 چاپکراوه.
4. دیوانی کاکەی فەلاح - بەغدا- ساڵی 1980 چاپکراوە و بەپێشەکی دکتۆر عیزەدین مستەفایه
5. کاروانی هۆنراوەی نوێی کوردی - بەرگی یەکەم لە ساڵی 1979 و بەرگی دووەم لە1980
6. چۆلەکەی پاساری - سلێمانی لە ساڵی 1983دا چاپکراوه
لە دوای کۆچی دوایی شاعیریش دیوانێکی نوێی کاکەی فەلاح لە ساڵی 2004 بەچاپ گەیەنراوەو لەکۆکردنەوە و ئامادەکردنی بنەماڵەکەیەتی.[1]

شوێن: #سلێمانی#
ڕۆژی گیرانی وێنەکە: #01-03-1979#
کەسایەتییەکانی ناو وێنەکە: (#کاکەی فەلاح# و شەماڵ کاکەی فەلاح)
ناوی وێنەگر: #ئارام کاکەی فەلاح#
چاپخانەکەی کاکەی فەلاح لە شاری سلێمانی 45 ساڵە کراوەیە و شەماڵی کاکەی فەلاح بەڕێوەی دەبات، ساڵی 1972 تا ساڵی 1975 کاکەی فەلاحی نووسەر چاپخانەیەک لە شەقامی ئۆرزدی دەکاتەوە، بەڵام دادەخرێت و ساڵی 1978 ئەو چاپخانەیەی ئێستا (2024) لە شەقامی پیرەمێرد دەکاتەوە و تا ئێستاش کراوەیە.
شەماڵ کاکەی فەلاح، کە ئێستا چاپخانەکە بەڕێوە دەبات دەڵێت: لە دوای مردنی باوکمەوە لە ساڵی 1990 لە چاپخانەکە ئیش دەکەم.
شەماڵ وتیشی، (هۆکاری درووستکردنی ئەو چاپخانەیە ئەوە بووە، کاکەی فەلاح ڕۆژنامەی #ژین#ی دەرکردووە و هەر جارە و ئەبوایە بیبات بۆ چاپخانەیەک و هەندێک جاریش بۆ #بەغدا#، ئەوە وای لە کاکەی فەلاح کرد بیر لە درووستکردنی چاپخانەیەک بکاتەوە و ڕۆژنامەکانی تێدا چاپ بکات). [1]

لە ڕاستەوە: مامۆستا کەریم زەند، کۆچکردوو کاکەی فەلاح، کۆچکردوو ئەکرەم قەرەداغی، عەبدولکەریم شێخانی، نەناسراوە، لە سلێمانی ساڵی 1977